TuyÓn tËp tiªu chuÈn b¶o vÖ thùc vËt 10 tcn 522 2002

1. 
   Quy ®Þnh chung:
   

1. 
   Qui ph¹m nµy qui ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu lùc phßng trõ nhÖn l«ng nhung (Eriophyes litchii Keifer) h¹i nh·n, v¶i cña c¸c thuèc trõ nhÖn ®· cã vµ ch­a cã trong danh môc c¸c lo¹i thuèc BVTV ®­îc phÐp sö dông ë ViÖt Nam.
   
2. 
   C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc tiÕn hµnh t¹i c¸c c¬ së cã ®ñ ®iÒu kiÖn nh­ ®iÒu 11 cña Quy ®Þnh vÒ kiÓm ®Þnh chÊt l­îng, d­ l­îng thuèc BVTV vµ kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi nh»m môc ®Ých ®¨ng ký t¹i ViÖt Nam ban hµnh kÌm theo Q§ sè 193/1998/Q§/BNN-BVTV ngµy 02 th¸ng 12 n¨m 1998 cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT.
   
3. 
   Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm: C¸c kh¶o nghiÖm ®­îc bè trÝ trªn nh÷ng v­ên nh·n, v¶i th­êng bÞ nhÖn l«ng nhung g©y h¹i; trong c¸c vô cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhÖn l«ng nhung ph¸t triÓn vµ t¹i c¸c ®Þa ®iÓm ®¹i diÖn cho vïng sinh th¸i.
   

1. 
   C¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp vµ diÖn réng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ë Ýt nhÊt 2 vïng sinh th¸i ®¹i diÖn cho khu vùc s¶n xuÊt nh·n, v¶i, nh­ng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh trªn diÖn hÑp tr­íc. NÕu nh÷ng kÕt qu¶ thu ®­îc tõ nh÷ng kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp ®¹t yªu cÇu th× míi ®­îc thùc hiÖn c¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng.
   

1. 
   Bè trÝ c«ng thøc kh¶o nghiÖm:
   

- Nhãm 1: C«ng thøc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®­îc dïng ë nh÷ng liÒu l­îng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.

- Nhãm 2: C«ng thøc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ nhÖn ®· ®­îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®­îc sö dông ë ViÖt Nam vµ ®ang ®­îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph­¬ng ®Ó trõ nhÖn l«ng nhung h¹i c©y nh·n, v¶i

- Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c«ng thøc kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc nµo ®Ó trõ nhÖn vµ ®­îc phun b»ng n­íc l· (nÕu lµ thuèc phun)

Kh¶o nghiÖm ®­îc bè trÝ theo ph­¬ng ph¸p khèi ngÉu nhiªn hoÆc theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c ®· ®­îc quy ®Þnh trong thèng kª to¸n häc.

2. 
   KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm vµ sè lÇn nh¾c l¹i:
   

- Kh¶o nghiÖm diÖn réng: kÝch th­íc tõ 10- 15 c©y, kh«ng nh¾c l¹i.

- Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp vµ diÖn réng ®Òu bè trÝ trªn v­ên nh·n, v¶i kinh doanh (V­ên c©y ®¹t trªn 4 tuæi).

3. 
   TiÕn hµnh phun, r¶i thuèc:
   

1. 
   Thuèc ph¶i ®­îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm.
   
2. 
   L­îng thuèc dïng ®­îc tÝnh b»ng nång ®é % cña chÕ phÈm hay b»ng kg hoÆc lÝt chÕ phÈm hoÆc g ho¹t chÊt t­¬ng øng trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch 1 ha.
   

L­îng n­íc dïng ph¶i theo h­íng dÉn cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i thuèc, phï hîp víi giai ®o¹n sinh tr­ëng cña c©y còng nh­ c¸ch thøc t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc. L­îng n­íc thuèc ph¶i phun ­ít ®Òu toµn bé t¸n c©y, th«ng th­êng lµ 600 - 800 l/ha.

C¸c sè liÖu vÒ l­îng thuèc thµnh phÈm vµ l­îng n­íc thuèc dïng (l/ha) cÇn ®­îc ghi râ.

Chó ý kh«ng ®Ó thuèc ë « nµy t¹t sang « kh¸c.

2.3.3. Trong thêi gian ®ang kh¶o nghiÖm kh«ng ®­îc sö dông bÊt kú lo¹i thuèc trõ nhÖn nµo kh¸c trªn toµn khu kh¶o nghiÖm. NÕu khu kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng g©y h¹i kh¸c nh­: S©u, bÖnh, cá d¹i... th× thuèc ®­îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng nµy ph¶i kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn thuèc cÇn kh¶o nghiÖm, kh«ng ¶nh h­ëng tíi nhÖn vµ ph¶i ®­îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm, kÓ c¶ « ®èi chøng. C¸c tr­êng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm, ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô r¶i thuèc. Trong c¸c kh¶o nghiÖm cã thÓ dïng b×nh b¬m tay ®eo vai hay b¬m ®éng c¬ ®Ó phun.

2.3.5. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc:

- Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®óng theo h­íng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.

- NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× tuú theo môc ®Ých kh¶o nghiÖm, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ ph­¬ng thøc t¸c ®éng cña thuèc mµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc cho thÝch hîp.

- Thuèc trõ nhÖn l«ng nhung th­êng ®­îc xö lý 2 lÇn, lÇn 1 khi b¾t ®Çu ph¸t léc, lÇn 2 khi léc ra ré. C¸c lÇn phun thuèc kh¸c (nÕu cã) phô thuéc vµo yªu cÇu cô thÓ cña tõng lo¹i thuèc. Sè lÇn vµ thêi ®iÓm xö lý thuèc ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

4. 
   §iÒu tra t¸c ®éng cña thuèc ®èi víi nhÖn l«ng nhung h¹i c©y nh·n, v¶i:
   

2. 
   Víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: Mçi « kh¶o nghiÖm ®iÒu tra 1 c©y, mçi c©y ®iÒu tra theo 4 h­íng, mçi h­íng ®iÒu tra toµn bé l¸ (hoa, qu¶) trªn 3 cµnh léc hay 3 chïm qu¶ ë tÇm gi÷a t¸n c©y. CÇn chän cè ®Þnh c¸c cµnh léc t­¬ng ®èi ®Òu nhau.
   
3. 
   Víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: Mçi « kh¶o nghiÖm ®iÒu tra 3 c©y, mçi c©y ®iÒu tra toµn bé l¸ (hoa, qu¶) trªn 4 cµnh theo 4 h­íng, mçi h­íng ®iÒu tra toµn bé l¸ (hoa, qu¶) trªn 3 cµnh léc hay 3 chïm qu¶ ë tÇm gi÷a t¸n c©y. CÇn chän cè ®Þnh c¸c cµnh léc t­¬ng ®èi ®Òu nhau.
   

§iÒu tra hiÖn t­îng l¸ bÞ l«ng nhung vµo c¸c thêi ®iÓm 7, 14, 21 ngµy sau khi xö lý thuèc. NÕu kh¶o nghiÖm bè trÝ vµo thêi ®iÓm nh·n, v¶i ra hoa, qu¶ th× ®iÒu tra c¶ møc ®é l«ng nhung trªn hoa, qu¶.

Tuy nhiªn thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i thuèc vµ tuú theo quy ®Þnh cña tõng c¬ së s¶n xuÊt thuèc.

5. 
   ChØ tiªu ®iÒu tra: HiÖu lùc trõ nhÖn l«ng nhung cña thuèc trõ nhÖn ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua møc ®é c©y nh·n, v¶i bÞ l«ng nhung trªn l¸, hoa, qu¶ nh­ sau:
   

- Tû lÖ h¹i (TLH) ®­îc tÝnh:

Sè l¸ bÞ h¹i

TLH (%) = ----------------------------- .100

Tæng sè l¸ ®iÒu tra

9n₉ + 7n₇ + 5n₅ + 3n₃ + n₁

CSH (%) = -------------------------------------- . 100

9N
Trong ®ã:

N: Tæng sè l¸ ®iÒu tra

n₁: sè l¸ bÞ h¹i cÊp 1: < 5 % diÖn tÝch l¸ bÞ h¹i

n₃: sè l¸ bÞ h¹i cÊp 3: 5 - 15 % diÖn tÝch l¸ bÞ h¹i

n₅: sè l¸ bÞ h¹i cÊp 5: >15 - 30% diÖn tÝch l¸ bÞ h¹i

n₇: sè l¸ bÞ h¹i cÊp 7: >30 - 50% diÖn tÝch l¸ bÞ h¹i

n₉: sè l¸ bÞ h¹i cÊp 9: > 50 % diÖn tÝch l¸ bÞ h¹i

Ngoµi ra, ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é h¹i trªn hoa vµ qu¶, xem phô lôc 1.

2.4.1.4. Xö lý sè liÖu:

4. 
   Nh÷ng sè liÖu thu ®­îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®­îc xö lý b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc rót ra tõ c¸c kÕt qu¶ ®· ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª ®ã.
   

CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y nh·n, v¶i theo thang ph©n cÊp (phÇn phô lôc).

Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸:

Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®­îc (nh­ sè l¸ rông...) cÇn ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ theo c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra phï hîp.

C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t (nh­ ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, sù thay ®æi mµu s¾c l¸ ...) th× ph¶i m« t¶ tØ mØ.

NÕu thuèc lµm ¶nh h­ëng ®Õn c©y nh·n, v¶i cÇn theo dâi vµ ghi nhËn ngµy c©y phôc håi trë l¹i.

2.4.3. NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c:

CÇn ghi chÐp mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù thay ®æi cña c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i kh¸c còng nh­ sinh vËt cã Ých.

2.4.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt:

Ghi chÐp tØ mØ c¸c sè liÖu vÒ «n, Èm ®é, l­îng m­a trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm, nÕu gÇn tr¹m khÝ t­îng th× lÊy sè liÖu cña tr¹m.

3. 
   B¸o c¸o vµ c«ng bè kÕt qu¶:
   

1. 
   Néi dung b¸o c¸o:
   

5. 
   Tªn kh¶o nghiÖm
   
6. 
   Yªu cÇu cña kh¶o nghiªm
   
7. 
   §iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm:
   

- Thêi gian kh¶o nghiÖm

- C¸n bé kh¶o nghiÖm

- §Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm

- Néi dung kh¶o nghiÖm

- §Æc ®iÓm kh¶o nghiÖm

- §Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng...

- §Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm

- T×nh h×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña nhÖn l«ng nhung trong khu thÝ nghiÖm

8. 
   Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:
   

- Ph­¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm

- Sè lÇn nh¾c l¹i

- KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm

- Dông cô phun r¶i

- L­îng thuèc dïng gr hay kg ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th­¬ng phÈm/ha

- L­îng n­íc thuèc dïng (l/ha)

- Ngµy xö lý thuèc

- Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm

9. 
   KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm:
   

- §¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc

- NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång, sinh vËt cã Ých vµ c¸c ¶nh h­ëng kh¸c (xem phô lôc)

10. 
    KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.
    

§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sè liÖu ®­a ra trong b¸o c¸o. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ nhÖn l«ng nhung h¹i c©y nh·n, v¶i ch­a cã trong danh môc thuèc BVTV ®­îc phÐp sö dông t¹i ViÖt Nam, Côc B¶o vÖ thùc vËt tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.

§¸nh gi¸ møc ®é h¹i theo thang cÊp nh­ sau:

CÊp 0: Kh«ng bÞ bÖnh

CÊp 1: Chïm hoa (qu¶) cã 10 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ h¹i.

CÊp 2: Chïm hoa (qu¶) cã > 10 - 20 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ h¹i.

CÊp 3: Chïm hoa (qu¶) cã > 20 - 30 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ h¹i.

CÊp 4: Chïm hoa (qu¶) cã > 30 - 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ h¹i.

CÊp 5: Chïm hoa (qu¶) cã > 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ h¹i.

(Ghi chó: Nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 - nh¸nh g¾n trùc tiÕp víi hoa, qu¶)

Tõ ®ã tÝnh tû lÖ h¹i (TLH) vµ chØ sè h¹i (CSH) nh­ sau:

TLH (%) = --------------------------------------------- x 100

Tæng sè chïm hoa (hoÆc qu¶) ®iÒu tra
n₁ + 2n₂ + 3n₃ + 4n₄ + 5n₅

CSH (%) = ---------------------------------------

5N

Trong ®ã: n_i - Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ h¹i cÊp i.

1 C©y b×nh th­êng

2 Ngé ®éc nhÑ, sinh tr­ëng cña c©y gi¶m nhÑ

3 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ nh­ng nh×n thÊy b»ng m¾t

4 TriÖu chøng ngé ®éc nh­ng ch­a ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt

5 C©y biÕn mµu, thuèc g©y ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt

6 Thuèc lµm gi¶m n¨ng suÊt Ýt

7. 
   Thuèc g©y ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt
   

9 C©y bÞ chÕt hoµn toµn

6. 
   CIBA- GEIGY. Manual for Field Trials in Plant Protection. Switzerland 1992 p 84-88
   
7. 
   Côc B¶o VÖ Thùc VËt. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra s©u bÖnh h¹i c©y trång. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp. Hµ Néi 1998.
   
8. 
   NguyÔn V¨n §Ünh. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm sinh häc vµ kh¶ n¨ng phßng chèng mét sè loµi nhÖn h¹i c©y trång ë Hµ Néi vµ vïng phô cËn. LuËn ¸n Phã tiÕn sü khoa häc N«ng nghiÖp. Hµ Néi, 1994.
   
9. 
   NguyÔn V¨n §Ünh. Søc t¨ng quÇn thÓ cña nhÖn ®á h¹i Cam chanh. T¹p chÝ BVTV. Th¸ng 4-1992, Tr 11 – 15.
   
10. 
    NguyÔn V¨n §Ünh. NhÖn tr¾ng h¹i c©y trång. T¹p chÝ BVTV. Th¸ng 4 - 1992. TR 19 - 20.
    
11. 
    NguyÔn ThÞ Ph­¬ng. Nghiªn cøu thµnh phÇn c«n trïng vµ nhÖn h¹i cam, quÊt t¹i H­ng Yªn, ®Æc ®iÓm sinh häc, sinh th¸i vµ biÖn ph¸p ho¸ häc phßng chèng nhÖn r¸m vµng (Phylocoptruta olevora Achmet). LuËn ¸n th¹c sü BVTV. Hµ Néi 1997.
    
12. 
    ViÖn B¶o VÖ Thùc VËt. KÕt qu¶ ®iÒu tra c«n trïng ë c¸c tØnh phÝa Nam 1977-1978. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp 1999.
    
13. 
    ViÖn B¶o VÖ Thùc VËt. KÕt qu¶ ®iÒu tra c«n trïng ë MiÒn B¾c -Viªt Nam 1967-1968. Nhµ xuÊt b¶n N«ng ngiÖp 1976.