Tæng quan vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ

Tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i toµn ngµnh cßn rÊt thÊp, míi ®¹t trªn 14%, chñ yÕu lµ tr×nh ®é trung b×nh. Khu vùc vèn trong n­íc chiÕm tû träng tiªn tiÕn míi chØ ®¹t 2,6%, trong ®ã QD§P vµ NQD qu¸ thÊp. §©y lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc trªn ®Þa bµn tØnh tham gia AFTA.

Tãm l¹i, trong thêi gian qua ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é s¶n xuÊt tù ®éng, tr×nh ®é c«ng nghÖ kü thuËt ngµy mét n©ng cao, ®©y lµ mét trong nh÷ng thuËn lîi quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai trong triÕn tr×nh tham gia AFTA. Tuy nhiªn, ®i s©u vµo ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ chóng ta thÊy c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ QD§P nh×n chung tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é tù ®éng hãa vµ kü thuËt c«ng nghÖ cßn qu¸ thÊp, ®iÒu nµy lµ th¸ch thøc to lín trong tiÕn tr×nh héi nhËp AFTA thêi gian tíi.

e) HiÖu qu¶ ®Çu t­

§Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña ngµnh c«ng nghiÖp cÇn nhiÒu chØ tiªu tæng hîp ®Ó ®¸nh gi¸ nh­ hÖ sè ICOR, chØ tiªu GTGT, Lîi nhuËn... Tuy nhiªn hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai cã thÓ ®­îc ph©n tÝch s¬ bé qua mét sè chØ tiªu sau:

Danh môc	Lîi nhuËn/ doanh thu (%)	Lîi nhuËn/ Vèn (%)	Lîi nhuËn/ GTGT (%)	GTGT/ Lao ®éng (Tr.®ång)
Toµn ngµnh	2,9	3,2	18,1	44,16
- Quèc doanh TW	1,0	1,4	3,2	71,51
- Quèc doanh §P	4,5	8,0	12,1	48,77
- Ngoµi Quèc doanh	10,6	10,7	26,4	24,06
- §Çu t­ n­íc ngoµi	2,5	2,7	19,8	48,69

Nh×n chung hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn ngµnh ch­a cao, lîi nhuËn/vèn míi ®¹t 3,2%. N¨ng suÊt lao ®éng thÓ hiÖn theo GTGT thÊp, gi¸ trÞ gia t¨ng/lao ®éng ®¹t 44,16 triÖu ®ång/lao ®éng (t­¬ng ®­¬ng 2.800 USD), cßn thÊp so víi mét sè n­íc trong khu vùc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh trªn ®ã lµ trong giai ®o¹n 1996-2000 cã nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ nh­ng ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶, c«ng nghiÖp quèc doanh tuy ®­îc ®Çu t­ nh­ng hiÖu qu¶ thÊp, nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt cßn chñ yÕu gia c«ng, l¾p r¸p nªn GTGT thÊp. §©y còng lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n cho ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c·nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc.

Tãm l¹i, ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai trong thêi gian qua cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, cã thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®i nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi vµ víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng nhanh, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®· h×nh thµnh mét sè ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu mòi nhän nh­ dÖt may, giµy dÐp vµ ®iÖn, ®iÖn tö, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu sang ASEAN còng chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ (trªn 30%). Bªn c¹nh ®ã tr×nh ®é c«ng nghÖ, lao ®éng... còng tõng b­íc ®­îc n©ng lªn. §©y lµ nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n cho ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai b­íc vµo thÕ kû XXI, tham gia AFTA, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña toµn ngµnh.

Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n, nh÷ng khã kh¨n cña ngµnh thÓ hiÖn hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña ngµnh thÊp. Trong c¸c thµnh phÇn c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh tuy gi¸ trÞ gia t¨ng trªn lao ®éng thÊp nh­ng hiÖu qu¶ ®Çu t­ cao nhÊt, ®iÒu ®ã thÓ hiÖn viÖc ph¸t huy tèt ®ång vèn vµ møc ®Çu t­ nhá, chñ yÕu lµ s¶n xuÊt thñ c«ng. C«ng nghiÖp TW tuy cã gi¸ trÞ gia t¨ng trªn lao ®éng cao, nh­ng hiÖu qu¶ kinh tÕ l¹i thÊp nhÊt, ®iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i trong thêi gian qua, tuy ®­îc ®Çu t­ lín nh­ng c«ng nghiÖp QDTW ch­a ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ cña ®Çu t­. §èi víi c«ng nghiÖp QD§P ®¹t møc trung b×nh, riªng ®èi víi c«ng nghiÖp n­íc ngoµi còng cã hiÖu qu¶ kh«ng cao, do t×nh h×nh s¶n xuÊt míi ®­a vµo khai th¸c nh÷ng n¨m gÇn ®©y nªn viÖc ph¸t huy c«ng suÊt, hiÖu qu¶ cßn h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã lµ tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ngµnh c«ng nghiÖp còng cßn thÊp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc... Nh÷ng vÊn ®Ò nµy, sÏ lµ nh÷ng khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, trong tiÕn tr×nh tham gia AFTA nãi riªng vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung.

II.2. Thùc tr¹ng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu tham gia AFTA

Qua ph©n tÝch t¹i PhÇn II.1, chóng ta míi chØ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t chung vÒ thùc tr¹ng cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai trong giai ®o¹n 1996-2000 cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp AFTA. Môc ®Ých cña phÇn nµy lµ nh»m x¸c ®Þnh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu, ph©n tÝch kü thùc tr¹ng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu cña §ång Nai trong thêi gian qua, tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng lé tr×nh tham gia AFTA cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp §ång Nai thêi gian tíi.

Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai trong thêi gian qua ®· h×nh thµnh nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp lín nh­ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm ®å uèng, ngµnh c«ng nghiÖp dÖt, may vµ giµy dÐp, c«ng nghiÖp ®iÖn tö, c«ng nghiÖp hãa chÊt... Tuy nhiªn, theo hÖ thèng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cÊp 2 cña §ång Nai trong giai ®o¹n 1996-2000, chóng ta cã ®Õn tíi 23 ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau vµ nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm mét tû träng qu¸ nhá träng tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn. Do ®ã, viÖc ph©n tÝch c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tû träng nhá sÏ kh«ng thÓ lµm næi bËt vai trß vµ t¸c ®éng cña ngµnh ®èi víi toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp cña tØnh.

XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò nªu trªn vµ trªn c¬ së mét sè c¨n cø:

- §Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh ®· ®­îc thÓ hiÖn trong NQ §H tØnh ®¶ng bé lÇn thø VII, trong ®ã cã x¸c ®Þnh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, ngµnh c«ng nghiÖp cã lîi thÕ vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn trong giai ®o¹n 2001-2005.

- C¨n cø vµo quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh §ång Nai ®Õn n¨m 2010.

- C¨n cø vµo quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Õn n¨m 2010 vµ c¸c quy ho¹ch ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu cña tØnh ®Õn 2010 nh­: Quy ho¹ch qu¶n lý vµ khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n trªn ®Þa bµn; ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ; ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn, ®iÖn tö; ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm; ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt VLXD...

- C¨n cø vµo t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp thêi gian qua (giai ®o¹n 1996-2000) vµ xu h­íng ph¸t triÓn c¸c ngµnh còng nh­ c¸c s¶n phÈm trong thêi gian tíi.

- C¨n cø vµo viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ s¬ bé, nh÷ng t¸c ®éng cña viÖc tham gia lé tr×nh AFTA ®èi víi tõng ngµnh c«ng nghiÖp trªn ph¹m vi c¶ n­íc.

- C¨n cø vµo tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (GTSXCN) c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña §ång Nai so víi cïng ngµnh hµng nµy c¶ n­íc, cô thÓ:

§¬n vÞ tÝnh: Tû §ång;%.

Ngµnh s¶n xuÊt	N¨m 1995			N¨m 2000
	C¶ n­­íc	§ång Nai	Tû träng	C¶ n­­íc	§ång Nai	Tû träng
Tæng sè	103.374	7.139	6,9	195.321	17.977	9,2
- CN chÕ biÕn NSTP	30.984	2.346,1	7,6	45.023,7	4.291,8	9,5
- CN dÖt may, giµy dÐp	12.695	754,5	5,9	24.302,7	4.142,3	17,0
- CN ®iÖn, ®iÖn tö	3.180	770,6	24,2	13.403,9	2.940,6	21,9
- CN Ho¸ chÊt, plastic	7.357	615,8	8,4	18.716,4	2.053,5	11,0
- CN C¬ khÝ	10.457	545,4	5,2	23.543,2	1.356,5	5,8
- CN KT vµ SXVLXD	23.119	684,3	3,0	43.859,3	1.235,1	2,8
- CN giÊy	1.946	479,4	24,6	4.095,0	667,9	16,3
- C¸c ngµnh cßn l¹i	12.997	943,4	7,3	21.692,6	1.290,1	5,9

Nguån: Tæng côc Thèng kª vµ Côc Thèng kª §ång Nai.

Tû träng ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai so víi c¶ n­íc ®· t¨ng tõ 6,9% n¨m 1995 lªn 9,2% n¨m 2000. NÕu lÊy tû träng chung toµn ngµnh so víi c¶ n­íc n¨m 2000 lµm mèc so s¸nh (9,2%), th× trong 8 nhãm ngµnh c«ng nghiÖp cña tØnh cã tíi 5 ngµnh cã tû träng so víi c¶ n­íc cao h¬n tû träng chung (9,2%), trong ®ã cã ngµnh ®iÖn, ®iÖn tö §ång Nai chiÕm tíi 21,9% ngµnh ®iÖn, ®iÖn tö c¶ n­íc. Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ khai th¸c tuy tû träng kh«ng cao nh­ng l¹i lµ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña tØnh nh÷ng n¨m tíi.

Tõ nh÷ng c¨n cø vµ ph©n tÝch trªn, Ngµnh c«ng nghiÖp §ång Nai x¸c ®Þnh mét sè ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu ®­a vµo ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng tham gia lé tr×nh AFTA nh­ sau:

Tt	Ngµnh	Tû träng n¨m 2000(%)
	Toµn ngµnh (%)	100
1	- C«ng nghiÖp CBNS-TP	23,9
2	- C«ng nghiÖp dÖt, may, giµy dÐp	23,1
3	- C«ng nghiÖp §iÖn-®iÖn tö	16,5
4	- C«ng nghiÖp h/chÊt, ph©n bãn	11,4
5	- C«ng nghiÖp c¬ khÝ	7,5
6	- C«ng nghiÖp KT vµ SXVLXD	6,9
7	- C«ng nghiÖp giÊy	3,7

Gi¸ trÞ SXCN cña 7 ngµnh nãi trªn chiÕm 92,8% GTSXCN toµn ngµnh, nhãm c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cßn l¹i chØ chiÕm 7,2% toµn ngµnh (trong ®ã riªng ngµnh ®iÖn, n­íc chiÕm 5,4%). So víi toµn ngµnh c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn vµ c¶ n­íc ta thÊy:

- Cã 4 ngµnh c«ng nghiÖp cã tû träng t­¬ng ®èi cao cña tØnh ®ã lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP (23,9%); DÖt may vµ giµy dÐp (23,1%); ®iÖn, ®iÖn tö (16,5%) vµ ho¸ chÊt ph©n bãn (11,4%) th× còng lµ nh÷ng ngµnh chiÕm tû träng cao so víi c¶ n­íc (lÇn l­ît 9,5%; 17%; 21,9% vµ 11%).

- Ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n chiÕm tû träng nhá trong ngµnh c«ng nghiÖp cña tØnh th× còng lµ ngµnh chiÕm tû träng nhá so víi c¶ n­íc.

- Riªng ngµnh giÊy, tuy chiÕm tû träng nhá trong tØnh, nh­ng ngµnh giÊy l¹i lµ ngµnh chiÕm tû träng lín so víi c¶ n­íc.

II.2.2. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu

Môc ®Ých cña phÇn nµy nh»m ph©n tÝch chi tiÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu ®· x¸c ®Þnh tham gia AFTA, ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ s©u h¬n vÒ thùc tr¹ng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu trªn ®Þa bµn §ång Nai tham gia AFTA. ViÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu ®­îc ph©n tÝch cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch sÏ chi tiÕt h¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc, v× so víi c¸c doanh nghiÖp §TNN c¸c Doanh nghiÖp trong n­íc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm h¬n vÒ mäi mÆt.

Qu¸ tr×nh ph©n tÝch thùc tr¹ng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu ®­îc dùa trªn mét sè ®¸nh gi¸ vÒ tèc ®é ph¸t triÓn, thÞ tr­êng, lao ®éng, vèn, tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ, c¸c chi tiªu tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ...

1. Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm

a) T×nh h×nh ph¸t triÓn

Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm lµ ngµnh ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh, t¸c ®éng m¹nh vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. T¹o ra sù ph¸t triÓn m¹nh cña ngµnh n«ng nghiÖp, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ n©ng cao gi¸ trÞ cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp qua chÕ biÕn.

- Ngµnh C«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP lµ ngµnh hiÖn ®ang chiÕm tû träng cao nhÊt trong toµn ngµnh, ®Õn n¨m 2000 tû träng ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn NSTP lµ 23,9%, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n giai ®o¹n 1996-2000 lµ 12,8%.

- §Õn n¨m 2000, c«ng nghiÖp trong n­íc chiÕm tû träng 44,3% cña ngµnh, trong ®ã c«ng nghiÖp QDTW chiÕm 13,5%, CNQD §P chiÕm 14,6% vµ CNNQD chiÕm 16,1%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp NQD t¨ng cao nhÊt, t¨ng b×nh qu©n 41,2%/n¨m, do chñ yÕu qu¸ tr×nh s¾p xÕp DNNN chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. C«ng nghiÖp QD ®Þa ph­¬ng còng cã møc t¨ng tr­ëng kh¸, b×nh qu©n 25%/n¨m, chñ yÕu do t¨ng tr­ëng cña Nhµ m¸y Thuèc lµ §ång Nai vµ C«ng ty Donafood.

- C«ng nghiÖp §TNN chiÕm tû träng 55,7% cña ngµnh, tuy tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n kh«ng cao (8,7%) nh­ng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn cña ngµnh do tû träng cao vµ tËp trung nhiÒu doanh nghiÖp cã quy lín nh­ bét ngät Vedan, Ajinomoto, Proconco..., s¶n phÈm s¶n xuÊt còng ®a d¹ng nh­ thøc ¨n gia sóc, bét ngät vµ mét sè thùc phÈm chÕ biÕn kh¸c.

• 
  C«ng nghiÖp QDTW: 4 doanh nghiÖp.
  
• 
  C«ng nghiÖp QD§P: 6 doanh nghiÖp.
  
• 
  C«ng nghiÖp NQD: 2.891 c¬ së ( chñ yÕu hé c¸ thÓ).
  
• 
  C«ng nghiÖp §TNN: 13 doanh nghiÖp.
  

2. 
   S¶n phÈm chñ yÕu