Thuyết bốN ÐẾ Gs. Minh Chi Chủ nhiệm bộ môn tôn giáo học và Phật giáo sử Việt Nam Trường Phật học Cao Cấp Thành phố Hồ Chí Minh 1996
tải về 468.78 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- BỐN ÐẾ VÀ NGUYÊN LÝ TRỊ BỊNH
- I . KHỔ ÐẾ
THUYẾT BỐN ÐẾ VÀ LÝ DUYÊN KHỞITrong bốn đế thì hai đế khổ và tập nói về sự khổ và nguyên nhân của sự khổ, giải thích quá trình lưu chuyển sinh tử của con người từ đời này sang đời khác. Gọi chung là duyên khởi của sự lưu chuyển hay luân hồi. Còn hai đế diệt và đạo, nói về cảnh giới lý tưởng đoạn trừ mọi nỗi khổ (tức Niết bàn) và nguyên nhân dẫn tới cảnh giới lý tưởng đó. Gọi chung là duyên khởi của sự hoàn diệt. Khổ đế : thuyết minh thế giới hiện thực đầy đau khổ. Tập đế : căn nguyên của thế giới hiện tưọng dầy đau khổ. Diệt đế : Thế giới lý tưởng giác ngộ và giải thoát, tức Niết bàn. Ðạo đế : con đường đạo dẫn tới cảnh giới Niết Bàn. BỐN ÐẾ VÀ NGUYÊN LÝ TRỊ BỊNHPhàm phu là người bịnh. Bịnh ấy là khổ, Phật là thầy thuốc. Thầy thuốc trước hết chẩn đoán bịnh và tìm ra nguyên nhân của bịnh. Nguyên nhân của bịnh là lòng thèm khát, chấp thủ. Phật chỉ cho thấy cảnh giới lý tưởng không bịnh là Niết bàn, đồng thời cũng chỉ bày phương thuốc chữa trị, là con đường đạo (Bát chánh đạo), dẫn tới đoạn trừ mọi khổ não và chứng đạt cảnh giới lý tưởng Niết bàn. Về thuyết Bốn đế, Tập A Hàm quyển 15 viết : “Thời ấy, Ðức Thế Tôn bảo các Tỳ kheo ! Có bốn thánh đế. Bốn Thánh đế là gì ? Khổ thánh đế, Khổ tập thánh đế, Khổ diệt thánh đế, Khổ diệt đạo tích thánh đế. Này các Tỷ kheo, ở Khổ thánh đế, nên biết, nên hiểu. Ở tập Thánh đế nên biết nên đoạn. Ở khổ diệt thánh đế, nên biết nên chứng. Ở khổ diệt đạo tích thánh đế, nên biết nên tu !” Một câu hỏi : sao lại viết “Khổ diệt đạo tích thánh đế” ? - Tích là dấu vết. Thánh đế về dấu vết của đạo diệt khổ”. Trong kinh Niết bàn, Thánh đế được gọi là chân đế. Trong phẩm “Phạm hạnh” viết : “Phật nói với các Tỷ kheo ! Xưa, ta và các người, ngu si không có trí tuệ, không có thể hiểu biết được như thực về bốn chân đế, do đó mà trôi dạt mãi trong vòng sanh tử, chìm nơi biển khổ lớn. Bốn chân đế ấy là gì ? Khổ, tập, diệt, đạo”. Nghĩa chữ đế : Ðế là chơn thực, không hư vọng. Sách Nghĩa Lâm Chương viết : đế có nghĩa là thực. Sự là sự thực. Lý là lý thực. Cả lý và sự đều không sai. Cho nên gọi là đế... Các Thánh dế là các chơn lý, các nguyên lý chơn thực mà các bậc Thánh đã chứng ngộ, là các chơn lý giúp chúng ta vượt qua địa vị phàm phu, tiến lên hàng bậc thánh. Các tên gọi khác là bốn chân đế, hay bốn đế pháp. I. KHỔ ÐẾChân lý về sự khổ : Phương pháp nhận thức của Phật là thực tiễn, tuyệt đối không có gì là siêu hình hay thần thoại. Phật nói thẳng đời người khổ như thế nào : già khổ, ốm khổ, sanh khổ, chết khổ, xa người mình yêu là khổ, gần người mình không ưa là khổ, cầu không được là khổ... Ðấy là những nỗi khổ rất thực tế mà ai cũng cảm nhận được, miễn là có chút lương tri. Cách phân tích khổ theo Phật giáo Nam Tông : Cuốn “Thanh tịnh đạo luận” phân tích chi tiết thành 12 loại khổ : 1/ Sanh là khổ 2/ Già là khổ. 3/ Bịnh là khổ 4/ Buồn rầu (sorrow) là khổ 5/ Rên la là khổ (lamentation) 6/ Ðau đớn là khổ (pain) 7/ Ưu tư là khổ (grief) 8/ Thất vọng là khổ (despair) 9/ Gần gũi người mình ghét là khổ 10/ Xa người mình thương là khổ 11/ Không có được cái mình mong muốn là khổ 12/ Nói tóm lại, tức năm thủ uẩn là khổ. Ðiểm khác giữa sự phân tích của Phật giáo Nam Tông với Phật giáo Bắc Tông là ở các điểm từ 4 đến 8, và cuối cùng là điểm 12, mà Bắc Tông thường gọi là ngũ ấm xí thịnh khổ. Chúng ta sẽ bắt đầu từ điểm 4 buồn rầu là khổ. (4) Buồn rầu, bản dịch Anh ngữ của Thanh tịnh đạo luận gọi là sorrow và Buddhaghosa (Hán dịch âm là Phật Âm) giải thích là nỗi buồn hun cháy trong tâm người, thí dụ khi có người thân qua đời, một nỗi buồn liên tục và kéo dài. (5) Rên la là khổ. Bản dịch Anh ngữ cuốn “Thanh tịnh dạo luận” gọi là Lamentation, dịch là rên la, gào thét, tức một nỗi buồn bộc lộ ồn ào. Buồn rầu đã là khổ rồi, buồn rầu thêm kêu gào, rên la lại càng khổ hơn. (6) Ðau đớn là khổ. Bản Anh ngữ cuốn “Thanh tịnh đạo luận” dịch là pain. Phật âm giải thích là sụ đau đớn trong thân. (7) Ưu tư là khổ. Bản Anh ngữ cuốn “Thanh tịnh đạo luận” dịch là grief, và Phật âm giải thích là nỗi buồn trong tâm. Tâm bị o ép nặng nề. Người ưu tư, tuy đau trong tâm, nhưng nhiều khi bộc lộ nỗi ưu tư của mình bằng nhiều hành động như đấm ngực, ngồi rũ lưng, thậm chí tự tử. (8) Thất vọng là khổ. Bản Anh ngữ dùng từ despair. Là một tâm trạng suy sụp tinh thần do một sự mất mát nghiêm trọng nào đó đem lại, trên con đường tình yêu danh vọng, làm giàu. Phật Âm đưa ra ảnh dụ sau đây để phân biệt : buồn rầu giống như nấu nước trên một ngọn lửa cháy âm ỉ. Rên la giống như nước sôi reo trong bình. Thất vọng giống như nước đã đun lên sôi rồi, và sôi cho đến khi cạn. Mục 12 : Năm thủ uẩn là khổ : Thủ là chấp thủ, nắm bắt làm của mình không chịu buông tha. Năm thủ uẩn là chấp thủ năm uẩn cho nên khổ. Trong “Thanh tịnh đạo luận” dưới mục này, viết : “Nói tóm lại, năm thủ uẩn là đối tượng chấp thủ là khổ”.
Каталог: downloads -> buoc-dau-hoc-phat -> tu-dieu-de tu-dieu-de -> Ns. Trí Hải dịch (1998) Nguyên tác: "What The Buddha Taught" tu-dieu-de -> TỨ diệU ĐẾ NỀn tảng những lời phật dạY buoc-dau-hoc-phat -> PHẬt giáo vấN ĐÁp the Buddhist Catechism buoc-dau-hoc-phat -> ĐỂ hiểU ĐẠo phật phương Bối buoc-dau-hoc-phat -> Tt thích Viên Minh buoc-dau-hoc-phat -> Phật Giáo Dưới Mắt Nhà Trí Thức (Buddhism in the eyes of intellectuals) Tác Giả: Hòa thượng K. Sri Dhammananada buoc-dau-hoc-phat -> Cao Hữu Đính o0o Nguồn buoc-dau-hoc-phat -> PHẬt giáo yếu lưỢC tu-dieu-de -> Phạm Kim Khánh tải về 468.78 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|