Thay låÌi tæÛa viãÛc daûy vaì hoüc män tháÖN hoüc luán lyï CÄng giaïO hoüC ÅÍ BÁÛC ÂAÛI hoüC



tải về 1.51 Mb.
trang18/18
Chuyển đổi dữ liệu17.08.2016
Kích1.51 Mb.
#21221
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18
Epikia. Coï luïc viãûc aïp duûng luáût lãû toí ra khäng thêch håüp vaì coï thãø âæa tåïi báút cäng. Trong træåìng håüp âoï, luán lyï cho pheïp chuïng ta choün viãûc aïp duûng täút nháút (Epikia) Nãúu khäng thç taûm thåìi ngæng aïp duûng luáût, nhán danh sæû cäng bçnh.

74 Torah thaình vàn gäm ba pháön : Torah, Neviim, vaì Ketouim viãút tàõt caí ba pháön thaình Tanakh. Riãng vãö Torah truyãön kháøu gäm hai pháön : Halakah vaì Haggadah. Halakah daûy caïch tuán giæî caïc giåïi ràn cuía Giavã. Haggadah gäm nhæîng truyãûn phaíi âoüc âãø hiãøu saïch Torah thaình vàn. Sau naìy Torah truyãön kháøu âæåüc sàõp xãúp laûi thaình cuäún Mishna (gäöm giaïo huáún tæì thåìi læu âaìy âãún thãú kyí II TCN). Vãö caïc baín gèai thêch ta tháúy coï hai loaûi :Talmud Giãrusalem (Thãú kyí IV) vaì Talmud Babylon (thãú kyí VI). Ngoaìi tra coìn coï mäüt baín giaíi thêch thaïnh kinh næîa bàòng tiãúng Hipri coï træåïc thãú kyí thæï IV (Tcn). Âoï laì baín Targoum.

75 Caïc saïch khän ngoan gäöm : Giaíng Viãn, Giaïo Huáún vaì Khän Ngoan. Saïch Diãùm Ca vaì mäüt säú Thaïnh Vënh cuîng âæåüc xãúp vaìo loaûi naìy. Ngæåìi Israel cho ràòng sæû khän ngoan cuía Salomon væåüt lãn trãn sæû khän ngoan cuía caïc con caïi Phæång Âäng vaì Ai Cáûp. Nhiãöu saïch khän ngoan trong Cæûu Æåïc truyãön laûi dæåïi tãn vua Salomon. Thæûc ra laì cuía nhæîng báûc hiãön nhán vaì caïc thå laûi cuía næåïc Israel. Nguäön gäúc cuía sæû khän ngoan laì Thiãn Chuïa. Ban âáöu hoü nghé khän ngoan laì âæåüc haûnh phuïc, khåì daûi laì phaíi cæûc khäø. Âiãöu naìy khäng âæåüc aïp duûng cho træåìng håüp cuía äng Gioïp. Saïch Huáún Ca linh caím âæåüc “tæï chung” nhæng chæa trçnh baìy roî neït âæåüc. Saïch Khän Ngoan, chëu aính hæåíng cuía tæ tæåíng Hy Laûp, âaî giaíi quyãút bàòng sæû thæåíng phaût maì linh häön seî âæåüc hæåíng hay phaíi chëu.

76 Näüi dung bäü Giaïo luáût 1917. Âæïc Piä X coï yï âënh cho sàõp xãúp caïc luáût leí teí cuía Giaïo Häüi luïc báúy giåì thaình mäüt bäü luáût, sao cho caïc luáût lãû àn khåïp våïi nhau vaì âaïp æïng âuïng våïi caïc nhu cáöu cuía thåìi âaûi. Ngaìi cuîng coï yï canh tán giaïo triãöu Räma, âäøi måïi nãúp säúng trong caïc chuíng viãûn, âàût ra nhæîng cå cáúu cáön thiãút cho viãûc thuyãút giaíng vaì daûy giaïo lyï. Âæïc Giaïo Hoaìng Bãnãâictä XV âaî cäng bäú vaìo nàm 1917. Xeït vãö näüi dung bäü luáût naìy giäúng mäüt bäü luáût dán sæû, khäng noïi tåïi Phuïc Ám hay Chuïa Thaïnh Linh, nhæng xem Giaïo Häüi nhæ mäüt täø chæïc xaî häüi. Bäú cuûc cuía noï giäúng nhæ bäú cuûc cuía mäüt bäü luáût La maî, theo thæï tæû : ngæåìi, váût vaì sæû viãûc. Bäü luáût 1917 khäng diãùn taí âæåüc tênh hiãûp thäng trong Giaïo Häüi. Ngæåìi giaïo dán âoïng mäüt vai troì phuû thuäüc, khaïc våïi vai troì maì bäü luáût 1983 daình cho hoü.


77 Quyãön täúi thæåüng cuía Âæïc Giaïo Hoaìng. Hiãún chãú Pastor Aeternus (Vë chuí chàn muän âåìi), cäng bäú ngaìy 18/ 7/ 1870 viãút : “Chuïng täi tuyãn bäú laì Giaïo Häüi Räma, do sæû sàõp âàût cuía Chuïa, coï quyãön trãn caïc Giaïo Häüi khaïc vaì quyãön taìi phaïn cuía Âæïc Giaïo Hoaìng Räma, chênh cuîng laì quyãön Giaïm Muûc, nhæng âæåüc trao træûc tiãúp. Caïc chuí chàn caïc cáúp vaì thuäüc caïc lãù chãú, cuîng nhæ caïc tên hæîu, caï nhán cuîng nhæ táûp thãø phaíi tuán phuûc theo pháøm tráût vaì phaíi váng låìi thæûc tçnh, khäng chè trong caïc váún âãö liãn quan âãún âæïc tin vaì luán lyï maì caí trong caïc váún âãö liãn quan âãún kyí luáût vaì viãûc cai quaín Häüi Thaïnh khàõp hoaìn cáöu”.


78 Tuäøi bàõt buäüc âãø coï thãø kãút hän åí mäüt vaìi nåi trãn thãú giåïi : ÅÍ Nam Phi, næî 15, nam 18. ÅÍ Bè, næî 15 nam 18. ÅÍ Chilã, næî 12 nam 14. ÅÍ Hoa Kyì, næî 16 nam 18 . ÅÍ Nháût, næî 16 nam 18. Næåïc maì ngæåìi ta kãút hän åí tuäøi cao nháút laì AÏi-nhé-lan (næî 26,5 nam 31,1 tuäøi). Vaì tháúp nháút laì ÁÚn Âäü, (næî 14,5 nam 20). (Quid 1992).


79 Ba caïi “Sola” trong âæïc tin cuía Anh em Tin Laình : Sola fide : âæåüc cäng chênh hoïa chè nhåì âæïc tin. Sola Scriptura : chè tin vaìo Kinh Thaïnh khäng tin vaìo Thaïnh Truyãön. Sola meditatione : chè nhåì sæû trung gian cuía Chuïa Giãsu, khäng nhåì trung gian caïc chæïc vë trong Häüi Thaïnh. Chè coï mäüt chæïc tæ tãú phäø quaït maì thäi.


80 Ngæåìi ta phán biãût täi âæa âãún caïi chãút vaì khäng âæa âãún sæû chãút. ÅÍ âiãøm naìy, cáön noïi thãm laì viãûûc phán biãût täüi âæa âãún sæû chãút (peïcheï mortel) vaì täüi khäng âæa tåïi sæû chãút laì dæûa trãn 1 Ga 5, 16-17 : “Nãúu ai biãút anh em mçnh phaûm täüi khäng âãún phaíi chãút thç haîy cáöu xin vaì Ngæåìi seî ban cho noï sæû säúng. Âoï laì nhæîng ai phaûm täüi khäng âaïng phaíi chãút, coìn täüi âãún phaíi chãút, vãö täüi naìy täi khäng baío phaíi cáöu xin”.

Âãø tråí thaình täüi âæa âãún sæû chãút, âoìi hoíi phaíi coï ba yãúu täú sau âáy : sai phaûm mäüt âiãöu quan troüng, biãút roî raìng vaì thæûc sæû muäún phaûm täüi.

Nãön luán lyï cäø âiãøn âaî âæa ra mäüt danh saïch vãö caïc täüi chãút ngæåìi, mäüt danh saïch coï khaï nhiãöu thay âäøi, tuìy thåìi, tuìy quan niãûm vãö sæû tæû do (vê duû bäøn pháûn tham dæû lãù ngaìy Chuïa nháût).

Coìn täüi nheû laì täüi maì tháön hoüc cäø âiãøn goüi laì peïcheï veïniel, do tæì veïnia bãn La ngæî, coï nghéa laì coï thãø tha thæï nhåì mäüt viãûc baïc aïi hay nhåì loìng häúi háûn chán thaình. Thaïnh Giacäbã âaî viãút “Keí laìm cho täüi nhán boí âæåìng láöm laûc maì tråí vãö thç cæïu linh häön khoíi chãút vaì che láúp âæåüc muän vaìn täüi läùi cuía mçnh” (Gc 5, 19-20).

81 Thuyãút hiãûn sinh. Muäún hiãøu thuyãút hiãûn sinh phaíi hiãøu baín thãø cuía mäüt sæû váût (essence) vaì caïch sæû váût áúy hiãûn hæîu (existence). Hiãøu nhæ thãú thç baín cháút cuía sæû váût vaì sæû hiãûn hæîu cuía mäüt sæû váût gàõn liãön våïi nhau. Tuy nhiãn sæû hiãûn hæîu áúy tuìy thuäüc vaìo baín cháút cuía sæû váût. Triãút hoüc hiãûn âaûi vaì nháút laì thuyãút hiãûn sinh muäún càõt âæït våïi triãút hoüc kinh viãûn cäø truyãön vaì cho ràòng sæû hiãûn hæîu laì træåïc hãút. Sæû hiãûn hæîu khäng theo mäüt chæång trçnh “gaìi “ sàôn naìo caí. Noï laì mäüt thæûc taûi âäüc láûp maì con ngæåìi phaíi âoïn nháûn vaì laìm triãøn nåí. Coï mäüt thuyãút hiãûn sinh vä tháön (Jean Paul Sartre) maì cuîng coï mäüt thuyãút hiãûn sinh Kitä giaïo (Gabriel Marcel ).


82 Cao Baï Quaït tæû haìo : Dæåïi gáöm tråìi coï bäún bäö chæî, riãng äng chiãúm hai bäö, anh äng laì Cao Baïì Âaût vaì baûn laì Nguyãùn Vàn Siãu chiãúm mäüt bäö - coìn laûi mäüt bäö chia cho thiãn haû (Theo Tæì Âiãøn Vàn Hoüc Viãût Nam). Äng bë tru di cæíu täüc tæïc laì nhæîng ngæåìi trong doìng hoü suy lãn âãún cao täø bäún âåìi vaì suy xuäúng âãún huyãön tän bäún âåìi.


83 Âæïc khiãút tënh laì gç ? Laì mäüt caïch thãø hiãûn tênh duûc trong báûc våü chäöng hay trong báûc âäüc thán. Âæïc khiãút tënh gàõn liãön viãûc thãø hiãûn giåïi tênh våïi toaìn bäü cuäüc säúng cuía con ngæåìi mäüt mçnh hay våïi ngæåìi khaïc. Âæïc khiãút tënh tæû thán laì mäüt sæïc maûnh tinh tháön, khaí dé giuïp con ngæåìi dung hoìa baín nàng tênh duûc våïi thuï vui tênh duûc, dung hoìa tçnh yãu vaì âam mã, vaì coï khaí nàng giæî cho caïc tæång quan giuîa caïc caï nhán væìa gáön guîi laûi væìa xa caïch. Âæïc khiãút tënh khäng coi nheû thuï vui tênh duûc. Noï coìn giuïp ngæåìi ta tän troüng nhau, khäng coi keí khaïc nhæ moïn haìng âãø mçnh thoía maîn caïcn âoìi hoíi cuía tênh duûc. Âäúi våïi nhæîng ngæåìi láûp gia âçnh, säúng khiãút tënh tháût khäng dãù. Cáön phaíi laìm chuí chênh minh- vaì phaíi biãút giåïi haûn moüi tçnh caím vaì moüi haình âäüng thuäüc giåïi tênh. Âäúi våïi ngæoìi säúng âäüc thán, phaíi xem âoï nhæ mäüt phæång tiãûn giuïp sæí duûng khaí nàng tênh duûc âãø måí räüng coîi loìng âãø âoïn nháûn Thiãn Chuïa (Theïo 811a vaì b).


84 Caïi áúy” (id) cuía nhaì phán tám hoüc Sigmund Freud. Theo äng, tám lyï con ngæåìi giäúng nhæ mäüt caïi lu næåïc : pháön trãn laì pháön næåïc trong, âoï laì pháön yï thæïc ; Pháön dæåïi laì pháön næåïc âuûc khiãún ngæåìi ta khäng nháûn ra caïi gç caí (vä thæïc) hoàûc khi nháûn ra thç cuîng muì måì vç noï nàòm sáu dæåïi âoï (tiãöm thæïc). Pháön vä thæïc vaì tiãöm thæïc coï chæïa nhæîng xung nàng, tæïc laì nhæîng xung læûc sàôn saìng näøi lãn bãö màût. Vç khäng roî laì caïi gç nãn Sigmund Freud taûm goüi noï laì “caïi áúy” (La ngæî goüi laì “id”). Tæì “caïi áúy” naìy luän phaït xuáút nhæîng xung nàng täút, xáúu, ráút báút tiãûn, vç con ngæåìi thæåìng khäng kiãøm soaït âæåüc caïi xung nàng áúy.

85 Caïc loaûi tênh khê. Linh muûc Phaûm Cháu Diãn trong cuäún “Tu Âæïc Hoüc“ phán biãût tênh tçnh (tênh) vaì khê cháút (khê ). Tênh khê aính hæåíng sáu xa âãún âåìi säúng luán lyï. Con ngæåìi coï bäún yãúu täú laìm nãn tênh khê laì cán (tháön kinh), dëch(baûch huyãút), âaím (máût), huyãút (maïu). Bäún loaûi naìy thay âäøi tênh khê cuía chuïng ta. Do âoï coï tháön kinh khê cháút, niãm dëch khê cháút, âaím tráúp khê cháút vaì âa huyãút khê cháút. Bãn tiãúng Phaïp khê cháút goüi laì tempeïrament. Caïc loaûi khê cháút naìy seî aính hæåíng âãún tçnh caím, tæ tæåíng (trê), tçnh caím (tám), yï chê (chê) vaì haình âäüng (haình). Phäúi håüp cán- dëch- âaím- huyãút våïi : Tám, tri, chê, haình ta coï taïm loaûi tênh tçnh nhæ sau : Laînh âaûm, âa caím (tám), duy tri lyï thuyãút vaì duy tri thæûc haình (tri ), tæû chuí, thäúng trë (chê ), nhu nhæåüc hay nàng näø (haình ).

86 Xæng täüi riãng vaì xæng täüi táûp thãø. Sau âáy laì mäüt caïi nhçn lëch sæí : Thåìi Giaïo Häüi så khai caïc häúi nhán phaíi xæng thuï täüi cäng khai vaìo nhæîng dëp khaï âàûc biãût. Tæì thãú kyí thæï VI, viãûc xæng thuï vaì tha thæï âæåüc täø chæïc caïch goün nheû hån vaì khaïch quan hån dæûa trãn nhæîng cuäún saïch goüi laì saïch hæåïng dáùn âãön täüi. Tæì thãú kyí XII tråí vãö sau coï viãûc xæng thuï täüi läùi riãng giæîa linh muûc vaì häúi nhán. Gáön âáy viãûc xæng thuï täüi läùi âaî âæåüc täø chæïc táûp thãø nhàòm âaïp æïng nhu cáöu cuía häúi nhán (quaï âäng), khi hoaìn caính cáúp baïch, hoàûc khi caïc häúi nhán vç nhæîng lyï do âàûc biãût khäng muäún xæng täüi riãng. Viãûc xæng täüi táûp thãø coï luïc laì cáön nhæng khäng âæåüc laûm duûng.

87 Váún âãö án xaï häm nay. Mäüt váún âãö âaî tæìng gáy ràõc räúi cho Giaïo Häüi vaìo thåìi äng Luther vaì nay váùn laìm cho nhiãöu kitä hæîu thàõc màõc. Theo nguyãn nghéa ”Án xaï laì tha thæï vç án nghéa”. Án xaï nhàòm tha caïc hçnh phaût maì leî ra täüi nhán phaíi chëu vç âaî gáy thiãût haûi cho keí khaïc hay âaî xuïc phaûm âãún Chuïa. Täüi âæåüc tha våïi âiãöu kiãûn chëu phaût. Âãø thåìi gian vaì mæïc âäü chëu phaût giaím xuäúng, phaíi âãön buì caïch træûc tiãúp hay giaïn tiãúp. Mäüt trong nhæîng caïch âãön buì giaïn tiãúp laì xin Giaïo Häüi láúy tæì trong kho taìng án suíng cuía mçnh âãø giuïp âãön buì. Giaïo Häüi, do máöu nhiãûm Caïc Thaïnh Thäng Cäng vaì do chäù âæïng âàûc biãût cuía Giaïo häüi, sàôn saìng ban caïc án xaï. Âæïc Phaolä VI trong Hiãún Chãú Täng Toìa “Indulgentiarum doctrina” nháún maûnh ràòng caïc caï nhán, nãúu muäún âæåüc án xaï, thç tiãn vaìn phaíi thæûc tçnh häúi caíi, khäng thãø chè laìm mäüt viãûc bãn ngoaìi naìo âoï maì âæåüc án xaï. (Theïo 712b).

88 Thaïnh Phanxicä Salãsiä (1567 - 1622) viãút cuäún : “Dáùn vaìo âåìi säúng âaûo âæïc”. Saïch naìy âãún nay váùn coìn âæåüc taïi baín. Ngæåìi âaî âæa sæû thaïnh thiãûn Phuïc Ám ra khoíi tu viãûn âãø âem vaìo trong quán nguî, trong tiãûm buän, nåi chäún triãöu âçnh, trong maïi áúm gia âçnh cuía nhæîng ngæåìi coï âäi baûn vaì ngay caí vaìo trong chäún lao tuì. Ngæåìi tçm caïch vaûch ra cho mäùi nãúp säúng mäüt con âæåìng thiãng liãng. Cuäún “Dáùn vaìo âåìi säúng âaûo âæïc” coï näüi dung gç ? Âån giaín noï laì sæï âiãûp Phuïc Ám, mäüt sæï âiãûp tçnh yãu âäúi våïi Chuïa vaì tha nhán, âæåüc âem ra thæûc hiãûn trong cuäüc säúng cuû thãø, haìng ngaìy cuía moüi kitä hæîu âaî âæåüc ræía täüi. Ngæåìi måìi caïc âäüc giaí nam cuîng nhæ næî (mäüt nhán váût næî trong saïch mang tãn Philotãa, coï nghéa laì baûn cuía Thiãn Chuïa) haîy säúng âåìi Phuïc Ám caïch “vui veí, mau màõn vaì hãút loìng“. Âoï laì yï nghéa cuía tæì “âaûo âæïc” (Theïo 762b, 762c).

Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011
2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN
2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT
2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy)
2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ
2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử
2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA
2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức
2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng
2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU

tải về 1.51 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương