Thay låÌi tæÛa viãÛc daûy vaì hoüc män tháÖN hoüc luán lyï CÄng giaïO hoüC ÅÍ BÁÛC ÂAÛI hoüC



tải về 1.51 Mb.
trang13/18
Chuyển đổi dữ liệu17.08.2016
Kích1.51 Mb.
#21221
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18

5. Quyãön taìi phaïn ngaìy nay

Trong thåìi âaûi chuïng ta laûi säú ngæåìi chäúng âäúi quyãön tai phaïn laûi âäng hån næîa. Thäng âiãûp “AÏnh raûng ngåìi chán lyï” cho chuïng ta tháúy roî hån láûp luáûn cuía nhæîng ngæåìi chäúng laûi quyãön taìi phaïn cuía Giaïo häüi. Theo hoü :

5.1. Giaïo häüi chè coï quyãön khuyãn baío hoàûc âãö nghë maì thäi. Khäng coï quyãön aïp âàût hay bàõt buäüc gç caí.

5.2. Giaïo häüi chè nãn tæû giåïi haûn trong laînh væûc Âæïc tin, khäng nãn xen mçnh vaìo laînh væûc luán lyï.

5.3. Chênh con ngæåìi måïi laì keí âënh âoaût âiãöu gç laì täút, âiãöu gç laì xáúu, chæï khäng phaíi laì Thiãn chuïa.

5.4. Luán lyï thuäüc phaûm vi tráön thãú, khäng nãn âæa Thiãn Chuïa vaìo âoï. Tråìi laì cuía Chuïa, coìn âáút laì cuía con ngæåìi.

5.5. Luán lyï Kitä giaïo phaíi räüng raîi vaì mãöm deío.

5.6. Luán lyï Kitä giaïo khäng quan tám tåïi hoaìn caính caï nhán, bàõt täi phaíi säúng nhæ moüi ngæåìi. Laìm sao âäi giaìy cuía keí khaïc laûi væìa chán täi âæåüc.

5.7. Sæû täút xáúu cuía haình vi tuìy yï hæåïng täút xáúu cuía tæìng caï nhán trong hoaìn caính nháút âënh, chàóng coï gç laì vénh viãùn täút hay vénh viãùn xáúu.

5.8. Khi täi coï yï hæåïng ngay laình, haình vi cuía täi khäng thãø xáúu âæåüc.

5.9. Âiãöu quan troüng chênh laì sæû choün læûa càn baín, coìn caïc haình vi cuû thãø chàóng quan troüng chuït naìo.

5.10. Mäüt haình vi täút hay xáúu tuìy thuäüc vaìo kãút cuûc cuía haình vi. Laìm gç cuîng âæåüc miãùn laì coï kãút quaí täút.

Nhæîng luáûn âiãûu trãn âáy giuïp chuïng ta coï âæåüc mäüt khaïi niãûm vãö sæû chäúng âäúi quyãön taìi phaïn vaì giaïo huáún cuía Giaïo häüi trong laînh væûc luán lyï. Mäùi ngæåìi phaíi âoüc laûi Thäng âiãûp “ AÏnh raûng ngåìi chán lyï” âãø nháûn ra nhæîng âiãöu sai láöm trong caïc luáûn âiãûu trãn.
Kãút luáûn : Giaïo häüi laì Meû vaì Tháöy. Giaïo häüi khäng muäún duìng luáût lãû âãø laìm khoï dãù con ngæåìi noïi chung vaì ngæåìi kitä hæîu noïi riãng. Nãúu Giaïo häüi bàõt buäüc phaíi laìm nhæ thãú thç cuîng chè vç pháön räùi cuía caïc linh häön.(GL 1752, âiãöu cuäúi cuìng cuía Giaïo Luáût viãút :” Phaíi âàût træåïc màõt Luáût täúi cao trong Giaïo häüi âoï laì pháön räùi caïc linh häön”)



TAÌI LIÃÛU THAM KHAÍO


Aubert : sâd 115 -127

Saïch Giaïo lê Giaïo häüi Cäng Giaïo : 419-423

Franz Bockle : Fundamental Moraltheologie

Koïsel, Munchen 1985, 322, 329

Thäng âiãûp “AÏnh raûng ngåìi chán lyï” säú 5,6

Danneels: L’enjeu de L’Encyclique “Veritatis Splendor”.


Baìi âoüc thãm

THÁØM QUYÃÖN CUÍA HUÁÚN QUYÃÖN


Træåïc hãút, nãn nhåï laûi ràòng khäng bao giåì âæåüc coi låìi cuía Huáún quyãön nhæ laì mäüt thæûc taûi laìm bçnh phong cho læång tám coï thãø áøn nuïp âaìng sau háöu traïnh cho khoíi phaíi coï nhæîng quyãút âënh dæït khoaït trong caïc vuû âuûng âäü khäng thãø traïnh âæåüc vãö giaï trë, xaíy âãún cho cuäüc säúng vaì haình âäüng cuía con ngæåìi. Vaí, mäüt giaïo thuyãút luán lyï thæåìng xuyãn daûy ràòng : xeït cho cuìng, luïc naìo con ngæåìi cuîng váùn coï bäøn pháûn phaíi nghe theo tiãúng læång tám cuía mçnh ; vaì coï thãø xaíy ra laì vç lyï do baío toaìn nhæîng giaï trë xem ra càn baín hån hoàûc laì vç quyãút âënh cuía Huáún quyãön xem ra khäng âuïng, nãn læång tám truyãön baío phaíi haình âäüng ngæåüc våïi mäüt quyãút âënh cáúm chè do Huáún quyãön âæa ra.

Nãúu mçnh tæåíng Huáún quyãön âaî quyãút âënh khäng âuïng, thç coï thãø goüi âoï laì træåìng håüp “læång tám khaïng baïc” (Objection de conscience). Chuïng täi seî baìn âãún træåìng håüp tãú nhë naìy trong caïc âoaûn sau cuía baìi viãút. Duì sao thç tháøm quyãön cuía Huáún quyãön cuîng khäng bao giåì nhàòm vaìo chiãöu kêch caï biãût cuía luán lyï, tæïc laì khäng nhàòm vaìo quyãút âënh maì, tuyãût âäúi mäüt mçnh træåïc màût Chuïa, ngæåìi Kitä coï bäøn pháûn phaíi laìm.
Âiãöu maì tháøm quyãön cuía Huáún quyãön nhàòm tåïi laì dæûa theo pháûn vuû ngän sæï maì nhàõc nhåí laûi nhæîng yãúu täú nãön taíng cuía âåìi säúng luán lyï vaì nhæîng nguyãn tàõc phäø quaït hæåïng dáùn âåìi säúng áúy, cuîng nhæ dæûa theo cäng vuû khän ngoan maì hoaûch âënh nhæîng qui phaûm haình âäüng cuû thãø háöu giuïp soi saïng cho sinh hoaût trong cuäüc säúng haìng ngaìy.

(Trêch baìi : “Huáún quyãön vaì viãûc phán âënh luán lyï”, Xavier Theïvenot, s.d.b, Håüp tuyãøn tháön hoüc, säú 3, 1992, trang 94)

PHÁÖN V

ÂAÏNH GIAÏ CAÏC HAÌNH VI LUÁN LYÏ

CHÆÅNG I : HAÌNH VI LUÁN LYÏ XÁÚU

Täüi vaì yï thæïc vãö täüi

Baíy mäúi täüi âáöu

Hoaïn caíi vaì tha thæï



CHÆÅNG II : HAÌNH VI LUÁN LYÏ TÄÚT

Ba nhán âæïc âäúi tháön

Bäún nhán âæïc càn baín

Nhæîng nhán âæïc luán lyï khaïc



CHÆÅNG III : LÅÌI MÅÌI GOÜI NÃN THAÏNH

Baín cháút cuía sæû thaïnh thiãûn

Låìi måìi goüi nãn thaïnh

Sæû thaïnh thiãûn cuía giaïo sé, tu sé vaì giaïo dán



CHÆÅNG I : HAÌNH VI LUÁN LYÏ XÁÚU
Sau luïc âaî hoüc hoíi thãú naìo laì chuí thãø luán lyï, thãú naìo laì haình vi luán lyï vaì caïc chuáøn mæûc cuía nhæîng haình vi luán lyï áúy, nay ta seî hoüc hoíi caïch âaïnh giaï caïc haình vi luán lyï täút, xáúu vaì låìi måìi goüi nãn thaïnh âäúi våïi táút caí moüi kitä hæîu.

TIÃÚT I : TÄÜI VAÌ YÏ THÆÏC VÃÖ TÄÜI
I. ÂËNH NGHÉA

Täüi laì mäüt sæû sai phaûm luáût lãû, kãút quaí cuía mäüt haình vi luán lyï xáúu. Ngæåìi ta coï thãø âënh nghéa nhiãöu caïch tuìy theo goïc âäü nhçn váún âãö :



Tæì âåìi thæåìng : täüi laì mäüt sæû sai phaûm coï cáúp âäü : khuyãút âiãøm, läùi vaì täüi.

Tæì caïi nhçn cuía nhaì tháön hoüc :nhaì tháön hoüc Haring cho ràòng : täüi laì mäüt sæû báút cäng âäúi våïi Thiãn Chuïa, tha nhán vaì chênh mçnh (Adikia) ; täüi laì mäüt sæû vä kyí luáût, báút cháúp luáût lãû (anomia) ; täüi laì mäüt sæû máút maït (Hamartia), maì quan troüng nháút laì máút pháön räùi linh häön.

Tæì goïc âäü tçnh thæång : täüi laì biãøu hiãûn cuía con ngæåìi khäng tin tæåíng vaìo Chuïa vaì tçnh thæång cuía Ngaìi.

II. PHÁN LOAÛI

Ngæåìi ta coï thãø phán loaûi täüi theo caïc tiãu chuáøn sau âáy :



- Ngæåìi sai phaûm : Täüi täø täng, täüi riãng caï nhán, täüi táûp thãø.

- Nàûng nheû : Täüi troüng, täüi heìn.

- Háûu quaí täút xáúu : Täüi âæa âãún sæû chãút, täüi khäng âæa âãún sæû chãút.80

- Thæåìng xuyãn hay khäng : Täüi phaûm láön âáöu hay taïi phaûm.

- Baín cháút täüi : Täüi do sai phaûm (comission), täüi do thiãúu xoït (omission)



III. NGUÄÖN GÄÚC CUÍA TÄÜI

Täüi phaït xuáút tæì âáu ? Täüi phaït xuáút tæì baín tênh con ngæåìi. Baín tênh naìy âaî bë suy thoaïi do Täüi Täø Täng, do täüi caï nhán vaì do täüi cuía táûp thãø.



1. Täüi täø täng

Træåïc luïc noïi tåïi hoaïn caíi vaì tha thæï, thiãút nghé cuîng cáön noïi tåïi täüi täø täng laì nguäön gäúc cuía moüi thæï täüi.

Hoüc thuyãút vãö täüi Täø täng phaït xuáút tæì chæång II vaì chæång III cuía saïch Saïng thãú : Adam vaì Eva âæåüc Chuïa dæûng nãn. Äng baì âæåüc Chuïa cho hæåíng moüi thæï hoa traïi trong væåìn Ãden, træì cáy biãút laình biãút dæî. Con ràõn âaî caïm däù. Adam vaì Eva âaî haïi traïi cáúm maì àn. Háûu quaí laì hai äng baì âaî bë phaût : mang nàûng âeí âau, laìm àn váút vaí. Hån thãú næîa äng baì caím tháúy xáúu häø træåïc màût Chuïa. Kãø tæì âoï mäüt cuäüc chiãún khäng ngæìng xaíy ra giæîa con caïi cuía Eva vaì doìng giäúng con ràõn. May maì coï låìi hæïa cuía Thiãn Chuïa laì mäüt ngaìy kia con chaïu cuía Eva seî coï ngæåìi âaûp dáûp âáöu con ràõn.

Âaî coï nhiãöu caïch giaíi thêch hoüc thuyãút vãö täüi Täø täng. Trong mäüt thåig gian láu daìi ngæåìi ta âaî xem âáy laì läùi cuía mäüt âäi våü chäöng âáöu tiãn, âãø laûi háûu quaí xáúu cho caí thãú giåïi. Läúi giaíi thêch naìy bë nhæîng ngæåìi theo thuyãút “âa täø” phã bçnh, láúy lyï do laì äng baì coï thãø chè laì nhæîng ngæåìi âáöu tiãn trãn traïi âáút maì khäng phaíi laì nhæîng ngæåìi duy nháút. Luáûn cæï naìy thæûc ra khäng máúy quan troüng vç yï cuía ngæåìi viãút âoaûn vàn trãn âáy muäún chæïng minh nguäön gäúc cuía täüi läùi hån laì chæïng minh nguäön gäúc cuía loaìi ngæåìi. Baín cháút cuía täüi åí âáy, bãö màût laì sæû báút tuän luáût lãû cuía Chuïa nhæng chiãöu sáu chênh laì æåïc muäún âæåüc ngang haìng våïi Thiãn Chuïa. Æåïc muäún naìy tæì xæa tåïi nay váùn con âoï trong tám tæ cuía loaìi ngæåìi. Kãú âoï thaïi âäü xáúu häø cuía Adam vaì Eva noïi lãn mäüt sæû suy thoaïi trong tæång quan giæîa con ngæåìi våïi Thiãn Chuïa. Tæì âáöu hãút khäng phaíi nhæ thãú. Thaïi âäü âoï nay váùn coìn. Nhæîng nháûn âënh trãn âáy khiãún cho mäüt säú ngæåìi cho ràòng háûu quaí cuía täüi Täø täng laì vä cuìng to låïn vaì coï tênh truyãön kiãúp, khiãún noï tråí thaình âënh mãûnh cuía con ngæåìi vaì con ngæåìi khäng thãø naìo láût laûi thã úcåì. Nãön luán lyï kitä giaïo, nhçn nháûn sæû yãúu âuäúi cuía con ngæåìi, háûu quaí cuía täüi Täø täng nhæng càn cæï vaìo cäng nghiãûp cuía Âæïc Kitä vaì låìi måìi goüi nãn thaïnh âäúi våïi moüi ngæåìi, váùn khàóng âënh ràòng con ngæåìi coï thãø beí gaîy goüng kãöm cuía täüi täø täng âãø tråí nãn con caïi tæû do cuía Thiãn Chuïa. Thaïnh Phaolä âaî tæìng viãút : “Nãúu vç mäüt ngæåìi duy nháút âaî sa ngaî, maì muän ngæåìi phaíi chãút, thç án suíng cuía Thiãn Chuïa ban nhåì mäüt Ngæåìi duy nháút laì Âæïc Giãsu Kitä, coìn däöi daìo hån biãút máúy cho muän ngæåìi” (Rm 5,15).

Noïi chung, ta coï thãø khàóng âënh ràòng :

- Thiãn Chuïa khäng phaíi laì Âáúng taûo nãn sæû dæ.î

- Táút caí moüi ngæåìi, træì Meû Maria, âãöu mang vãút thæång do täüi Täø täng âãø laûi, nãn máút khaí nàng säúng thán máût våïi Thiãn Chuïa vaì tham dæû vaìo âåìi säúng cuía Ngæåìi.

- Tuy nhiãn con ngæåìi coï thãø læåït thàõng sæû dæî áúy nhåì cäng nghiãûp cuía Chuïa Giãsu vaì sæû cäú gàõng cuía caï nhán mçnh.



2. Täüi phaït xuáút tæì chênh con ngæåìi

Baín tênh con ngæåìi bë suy thoaïi do Täüi Täø Täng, maì cuîng do täüi riãng cuía con ngæåìi . Quaí váûy, täüi laìm cho yï chê bë lu måì, sæû tæû do biãún cháút, yï chê suy nhæåüc vaì læång tám khäng ngay thàóng. Do âoï, sinh ra nhæîng khuynh hæåïng täüi läùi maì tháön hoüc cäø âiãøn goüi laì “Baíy mäúi täüi âáöu”. (seî âæåüc khai triãøn sau).



3. Täüi phaït xuáút do hoaìn caính xaî häüi

Con ngæåìi laì mäüt hæîu thãø coï tæång quan (ãtre relationel). Xaî häüi aính hæåíng lãn con ngæåìi. “ÅÍ báöu thç troìn, åí äúng thç daìi”. Âàûc biãût trong thåìi âaûi chuïng ta, khi maì caïc sinh hoaût cuía táûp thãø cuîng nhæ caïc phæång tiãûn truyãön thäng xem ra láún aït caïc sinh hoaût caï nhán, cheìn eïp caïc nhán vë, khiãún caïc nhán vë khoï coï thãø säúng vaì haình âäüng âäüc láûp våïi nãúp vaì dæ luáûn cuía âaïm âäng. Nhæîng tæ tæåíng sai traïi, nhæîng tçnh caím lãûch laûc, nhæîng haình âäüng gáy gæång xáúu trong xaî häüi tæì tæì xám nháûp vaìo caïc caï nhán biãún thaình cuía riãng cuía caï nhán, âàûc biãût laì nåi nhæîng ngæåìi thiãúu baín lénh. Táûp thãø nuäút træíng caï nhán laì nhæ thãú.

Nãön luán lyï Kitä giaïo phán biãût täüi vaì màûc caím täüi läùi. Khäng thãø âäöng hoïa täüi läùi vaì màûc caím täüi läùi. Màûc caím täüi läùi chè laì mäüt tçnh traûng báút bçnh thæåìng nåi mäüt caï nhán nháút âënh naìo âoï. Lyï do âæa âãún täüi khäng phaíi chè laì sæïc eïp cuía thãú giåïi bãn ngoaìi, maì chuí yãúu laì do loìng con ngæåìi våïi “Baíy mäúi täüi âáöu”.

IV. MÁÚT YÏ THÆÏC VÃÖ TÄÜI

1. Con ngæåìi ngaìy nay máút dáön yï thæïc vãö täüi

Coï nhiãöu lyï do :

1. Con ngæåìi máút tin tæåíng vaìo Thiãn Chuïa. Sæû phaït triãøn cuía triãút hoüc, sæû giao læu giæîa caïc nãön vàn hoïa âaî khiãún cho mäüt säú ngæåìi giaím suït vãö Âæïc Tin vaìo Thiãn Chuïa duy nháút. Vai troì troüng taìi cuía Thiãn Chuïa trong laînh væûc luán lyï cuîng vç thãú maì tråí nãn lu måì. Khi con ngæåìi âaïnh máút Thiãn Chuïa, thç cuîng cuìng luïc con ngæåìi âaïnh máút mäüt âiãøím quy chiãúu cho caïc haình vi luán lyï cuía mçnh. Noïi caïch khaïc, con ngæåìi âaî âaïnh máút “maính” gæång âãø coï thãø soi vaìo âoï maì nháûn ra khuän màût âêch thæûc cuía mçnh.

2. Con ngæåìi quaï âàût nàûng âåìi säúng hiãûûn taûi. Khäng tin vaìo Thiãn Chuïa, con ngæåìi chè biãút tin vaìo mçnh vaì tin vaìo cuäüc âåìi åí tráön thãú naìy. Con ngæåìi lo phaït triãøn cuäüc säúng, táûn hæåíng cuäüc säúng. Âoï laì mäüt khêa caûnh cuía thuyãút Hiãûn sênh häm nay.81

3. Quan niãûm vãö täüi cuía tháön hoüc kinh viãûn vaì cuía Giaïo häüi häm nay làõm luïc khäng theo këp nhæîng khaïm phaï måïi cuía tám lyï hoüc, xaî häüi hoüc, täüi phaûm hoüc, khiãúm cho con ngæåìi ngaìy nay hoaìi nghi vãö caïch âaïnh giaï caïc haình vi luán lyï cuía Giaïo häüi. Láúy træåìng håüp tênh duûc laìm vê duû. Quía tháût, khoa tám lyï vaì khoa xaî häüi âaî giaíi thêch hiãûn tæåüng phaíi tênh trãn cå såí khoa hoüc, khiãún båït âi âæoüc mäüt säú màûc caím täüi läùi khäng cáön thiãút nåi ngæåìi Kitä hæîu.
V. CÁÖN KHÄI PHUÛC LAÛI YÏ THÆÏC VÃÖ TÄÜI

1. Trong laînh væûc caï nhán

Cáön gáy yï thæïc :

- Con ngæåìi laì mäüt taûo váût cao quê, mang hçnh aính cuía Thiãn Chuïa, nãn khäng thãø chè säúng nhæ caïc loaìi sinh váût khaïc.

- Con ngæåìi laì con cuía Thiãn Chuïa, chæï khäng phaíi laì täi tåï. Phaûm âãún Chuïa laì phaûm âãún mäüt Ngæåìi Cha âáöy loìng thæång xoït.



2. Trong laînh væûc xaî häüi

- Con ngæåìi khäng phaíi laì mäüt hoìn âaío chå vå giæîa âaûi dæång. Con ngæåìi säúng giæîa xaî häiü, cáön tåïi ngæåìi khaïc âãø phaït triãøn âäöng thåìi phaíi chëu traïch nhiãûm vãö ngæåìi khaïc. Nhæîng cáu ca dao sau âáy cho tháúy ngæåìi bçnh dán Viãût nam yï thæïc sáu sàõc vãö aính hæåíng häù tæong giæîa con ngæåìi våïi nhau : “Con sáu laìm ráöu näöi canh’ ; “Mäüt cáy laìm chàóng nãn non,Ba cáy chuûm laûi nãn hoìn nuïi cao’’

- Cáön coï mäüt yï thæïc måïi vãö con ngæåìi vaì âåìi säúng xaî häüi. Con ngæåìi laì mäüt taûo váût säúng trong tæång quan (ãtre relationel). Ta khäng thãø coi nheû khêa caûnh naìy laì khêa caûnh maì nãn vàn hoïa AÏ Âäng thæåìng nháún maûnh.
TIÃÚT II : BAÍY MÄÚI TÄÜI ÂÁÖU - SÆÛ THA THÆÏ
I. TÃN GOÜI

1. Täüi âæïng âáöu säø

Tãn goüi “Baíy mäúi täüi âáöu” aïm chè nhæîng täüi âáöu mäúi, tæì âoï sinh ra caïc täüi khaïc. Tiãúng phaïp goüi laì Les peïcheïs capitaux , trong âoï, capitaux láúy tæì chæî caput bãn La ngæî coï nghéa laì âáöu. Nhæ thãú, “Baíy mäúi täüi âáöu“ chênh laì baíy “Täüi âæïng âáöu säø”.



2. Täüi hay khuynh hæåïng täüi ?

Càn cæï vaìo danh saïch cuía caïc mäúi täüi âáöu, ta tháúy âáy chè laì nhæîng khuynh hæåïng coï thãø âæa âãún täüi, coìn tæû chuïng chæa phaíi laì täüi, bao láu chuïng chæa dæåüc thãø hiãûn bàòng haình vi cuû thãø. Caïc khuynh hæåïng áúy la ì: kiãu ngaûo, ghen gheït, håìn giáûn, haì tiãûn, mã dám duûc, mã àn uäúng, laìm biãúng viãûc thiãng liãng.



3. Säú baíy qui æåïc

Chuïng ta nghe noïi tåïi baíy pheïp bê têch, baíy ån Chuïa Thaïnh Linh, thæång xaïc baíy mäúi, thæång linh häön baíy mäúi... vaì khi nghe noïi tåïi Baíy mäúi täüi âáöu, ta tæû hoíi baíy hay ba. Quaí váûy, bãn nhaì Pháût noïi tåïi ba mäúi täüi âáöu, âoï laì tham, sán , si vaì trong Giaïo häüi Cäng giaïo chuïng ta tháúy caïc tu sé giæî ba låìi kháún nhàòm chäúng laûi ba khuynh hæåïng låïn trong con ngæåìi : ngheìo khoï (chäúng laûi loìng tham), váng låìi (chäúng laûi tênh kiãu ngaûo), khiãút tënh (chäúng laûi tênh mã sàõc duûc). Tæì mäüt suy nghé nhæ thãú, chuïng ta coï thãø âàût cáu hoíi phaíi chàng coï baíy mäúi täüi âáöu, hay coìn coï nhiãöu hoàc êt hån thãú næîa.


II. CAÏC MÄÚI TÄÜI ÂÁÖU

1. Kiãu ngaûo

a. Baín cháút

Kiãu ngaûo, tiãúng Haïn Viãût coï nghéa laì cao vaì cæåìi ngæåìi khaïc. Tãn goüi áúy noïi lãn baín cháút cuía mäúi täüi âáöu naìy, âoï laì mäüt thaïi âäü säúng dæûa trãn caïch âaïnh giaï quaï cao vãö mçnh vaì quaï tháúp vãö keí khaïc.



b. Mäüt vaìi biãøu hiãûn

Nhaì vàn Cao Baï Quaït82 âaî coï láön noïi : “Dæåïi gáöm tråìi coï bäún bäö chæî, täi chiãúm hai, anh täi, Cao Baï Âaût vaì baûn täi, Nguyãùn Vàn Siãu chiãúm mäüt, coìn laûi mäüt bäö chia cho thiãn haû”. Cao Baï Quaït khäng chè kiãu ngaûo trong låìi noïi maì caí trong viãûc laìm. Äng âaî laìm loaûn khiãún phaíi tru di cæíu täüc.



c. Nhæîng háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Nãön tháön hoüc luán lyï cho ràòng chè coï tinh tháön khiãm nhæåüng måïi thàõng âæåüc tçnh kiãu ngaûo. Khiãm hay khám coï nghéa laì cuïi xuäúng vaì nhæåüng coï nghéa laì nhæåìng. Cuïi xuäúng âãø nháûn ra giaï trë âêch thæûc cuía mçnh, mäüt giaï trë thæåìng âæåüc náng lãn (tæû tän màûc caím) hoàûc haû xuäúng mäüt caïch khäng håüp lyï (tæû ty màûc caím). Ngoaìi ra khiãm nhu coìn gêup cho con ngæåìi giæîî âuïng vë trê cuía mçnh âäúi våïi Thiãn Chuïa. Täø täng loaìi ngæåìi vç khäng muäún giæî thán pháûn laìm ngæåìi vaì âaî muäún lãn bàòng Thiãn Chuïa. Ngaìy nay con ngæåìi cuîng âang pháún âáúu âãø gaût Thiãn Chuïa ra bãn lãö cuäúc säúng vaì tråí thaình Thiãn Chuïa. Mäüt triãút gia ngæåìi Phaïp âaî noïi :” L homme est un dieu devenant”.

Gáön våïi khiãm nhæåüng laì âæïc khiãm nhu, coï nghéa laì mãöm moíng. Chè coï ngæåìi khiãm nhu måïi biãút säúng kiãn nháùn våïi ngæåìi khaïc.

2. Ghen gheït

a. Baín cháút

Noïi tåïiï ghen gheït laì noïi cuìng mäüt luïc vãö hai tênh xáúu, ghen tæång vaì gheït boí. Ghen tæong luïc tháúy ngæåìi khaïc träùi báût hån mçnh vaì gheït boí khi tháúy khäng coìn caïch naìo âãø haû ngæåìi khaïc xuäúng. Tæì chäù âoï âi tåïi tçnh traûng ganh âua (thi âua), ganh të, noïi xáúu, boí vaû, láúy laìm vui khi ngæåìi khaïc tháút baûi, caïu coï vaì thuì háûn.



b. Mäüt vaìi biãøu hiãûn

Hoüc sinh ganh âua. Tåïi mäüt luïc naìo âoï, ganh âua seî tråí thaình ghen gheït.

Trong âåìi säúïng tçnh caím, xaíy ra nhæîng cuäüc âaïnh ghen, âàûc biãût nåi ngæåìi phuû næî, laì ngæåìi thæåìng khäng coï caïch gç âãø baío vãû mçnh hån laì thaïi âäü ghen gheït âäúi thuí.

c. Nhæîng háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Khi ghen gheït, ta âãø keí khaïc âæïng vãö phêa âäúi nghëch våïi ta räöi láúy ta laìm chuáøn, khäng muäún cho ai träøi væåüt hån ta. Âãø båït loìng ghen gheït, luán lyï cäø âiãøn âoìi chuïng ta phaíi ra sæïc ganh âua caïch laình maûnh. Kãú âoï nhçn nháûn Chuïa laì Âáúng ban phaït moüi ån laình. Chuïa cuîng âoìi phaíi traí leî cán xæïng våïi án suíng maì Ngaìi âaî ban. Do âoï ta khäng coï lyï do gç âãø buäön vç ngæåìi khaïc träøi væåüt hån ta. Ngoaìi ra phaíi tçm caïch âæa âäúi thuí âæïng vãö phêa ta vaì thay vç ghen gheït hoü, ta seî cuìng hoü cäüng taïc.



3. Håìn giáûn

a.Baín cháút

Thaïnh Kinh thæåìng noïi tåïi cån “thënh näü” cuía Thiãn Chuïa vaì muäún chæïng minh laì coï nhæîng cån giáûn chênh âaïng. Giáûn vç mäüt leî phaíi khäng âæoüc thæûc hiãûn laì dáúu chæïng cuía mäüt læång tám coìn nhaûy beïn vãö luáût cäng bçnh.

Ngoaìi ra coìn coï nhæîng cån giáûn chæïng toí ngæåìi trong cuäüc khäng laìm chuí âæåüc chênh mçnh, phaín æïng theo baín nàng vaì do âoï coï thãø âi âãún chäù máút khän ngoan.

Thaïi âäü naìy coï thãø phaït xuáút tæì caïch cáúu taûo cå thãø maì cuîng coï thãø do hoaìn caính bãn ngoaìi âæa tåïi. Mäüt loìng tæû aïi âæåüc ”nuäi dæåîng” láu ngaìy laì mäüt loì thuäúc suïng dãù buìng näø, chè cáön mäüt tia læía nho nhoí maì thäi.



b. Mäüt vaìi biãøu hiãûn

Mäüt ngæåïi cha giáûn con, âaïnh con cho haí daû; mäüt ngæåìi tháöy tæïc giáûn la màõng vaì àn noïi vung vêt âãø máút uy tên...



c. Háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Håìn giáûn seî keïo theo nhæîng khuyãút âiãøm khaïc : máút bçnh ténh, tæïc täúi, làng maû, gáy gäù, âaïnh nhau vaì nguyãön ruía nhau. Caïch khàõc phuûc hay nháút laì nghé tåïi thaïi âäü hiãön laình nhæng kiãn quyãút cuía Chuïa Giãsu. Nãúu ta nhçn lãn khuän màût cuía mäüt keí âang giáûn dæî...ta seî khäng bao giåì daïm giáûn dæî næîa.



4. Haì tiãûn

a. Baín cháút

Tæì “haì tiãûn” thæûc ra khäng chênh xaïc vç baín cháút cuía tênh haì tiãûn åí âáy khäng phaíi laì bo bo giæî cuía, maì traïi laûi laì theo âuäøi mäüt caïch vä tráût tæû nhæîng cuía caíi tráön thãú. Loìng khao khaït cuía caíi âaî khiãún con ngæåìi quãn máút cæïu caïnh cuía mçnh, quãn máút tçnh anh em vaì quãn ngay caí cuäüc säúng cuía mçnh. Quaí váûy, ngæåìi “haì tiãûn” chè tçm caïch âãø säúng maì khäng bao giåì säúng thæûc caí. Caìng coï laûi caìng muäún coï thãm.



b. Nhæîng biãøu hiãûn

Cáu chuyãûn mäüt ngæåìi giaìu coï, sàõp chãút âuäúi, ngoi âáöu lãn xin âæåüc cæïu våït. Äng cæï traí giaï maîi cho tåïi luïc chãút âuäúi giæîa doìng säng. Cáu chuyãûn giaí tæåíng naìy cho tháúy loìng yãu mãún cuía caíi låïn âãún näùi maì ngæåìi ta khäng daïm hy sinh cuía caíi âãø chuäüc láúy maûng säúng.



c. Háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Tênh haì tiãûn, muäún giæî maì khäng muäún cho, khiãún ngæåìi ta tråí nãn cæïng coîi våïi ngæåìi khaïc, sàôn saìng laìm âiãöu báút cäng, khäng ngáön ngaûi duìng phæång tiãûn báút chênh vaì cuäúi cuìng hãù âaî laìm täi tiãön baûc thç seî khäng coìn laìm täi Chuïa âæåüc næîa. Âãø chæîa trë, chè coï caïch laì suy ngàõm vãö sæû choïng qua cuía tráön thãú vaì táûp yãu mãún nhæîng giaï trë bãn væîng hån.



5. Mã dám duûc

a. Baín cháút

Tæì “mã dám duûc” dëch khäng saït tæì luxuria bãn La ngæî. Luxuria laì khuynh hæåïng muäún tçm cho âæåüc nhæîng caím giaïc ãm dëu, thoaíi maïi, khoaïi laûc cho xaïc thët. Coï leî vç yï nghéa sau naìy maì kinh “Baíy mäúi täüi âáöu” âaî khuyãn : “giæî mçnh saûch seî, chåï mã dám duûc”. Thæûc sæû thç thuï vui våü chäöng cuîng khäng nháút thiãút laì dám duûc, nháút laì khi noï âæåüc thæûc hiãûn theo trong nhæîng giåïi haûn maì lyï trê vaì tinh tháön siãu nhiãn cho pheïp.ÅÍ âáy, ta coï thãø noïi tåïi âæïc khiãút tënh cuía ngæåìi âäüc thán cuîang nhue ngæåìi láûp gia âçnh.83



b.Mäüt vaìi biãøu hiãûn

Caïch àn màûc xa hoa, nãúp säúng laîng phê vaì nháút laì mäüt nãúp säúng “vita dolce” hæåïng vãö hæåíng thuû hån laì khäø chãú, vä kyí luáût hån laì kyí luáût.



c. Háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Xa hoa seî dáùn tåïi hæåíng thuû. Thêch hæåíng thuû seî âi âãún chäù àn chåi sa âoüa, keí thuì cuía mäüt âåìi säúng coï tráût tæû. Baìi thuäúc chæîa hay nháút laì mäüt nãúp säúng cáön, kiãûm, liãm, chênh.

Phaíi nhçn nháûn laì khuynh hæåïng tênh duûc ráút maûnh vaì nàòm sáu trong âaïy loìng cuía con ngæåìi. Noï luän tçm caïch âãø träùi lãn trong suäút cuäüc âåìi cuía con ngæåìi, cho duì con ngæåìi coï yï thæïc hay khäng.84

6. Mã àn uäúng

a. Baín cháút

Mã àn uäúng dëch khäng âuïng tæì intempeïrantia cuía La ngæî. Tæì naìy coï nghéa laì khäng âiãöu âäü trong moüi laînh væûc chæï khäng phaíi trong laînh væûc àn uäúng maì thäi. Siãng nàng vaì laìm viãûc quaï sæïc cuîng laì thuäüc loaûi intempeïrantia.

Nhæ thãú moüi sæû hàng say, âam mã âãöu laì thiãúu âiãöu âäü caí.

b. Nhæîng biãøu hiãûn

Nhæîng ngæåìi säúng vä kyí luáût, báút cháúp thåìi gian vaì khaí nàng cuía mçnh âãöu laì nhæîng ngæåìi säúng vä âäü. Thåìi âaûi chuïng ta, sæû hàng say laìm viãûc âæåüc cäø vuî do låüi nhuáûn. Coï nhiãöu ngæåìi vç bë låüi nhuáûn mã hoàûc, nãn âaî quãn caí sæïc khoíe cuía mçnh, quãn caïc mäúi tæång giao cáön thiãút âäúi våïi tha nhán vaì âäúi våïi Thiãn Chuïa.



c. Háûu quaí vaì caïch khàõc phuûc

Mã àn, mã uäúng, mã sæí duûng caïc loaûi caì phã thuäúc laï vaì ma tuïy laìm haûi sæïc khoíe. Ngoaìi ra, läúi säúng naìy coìn laì mäüt sæû khiãu khêch âäúi våïi ngæåìi ngheìo khoï. Caïch khàõc phuûc âån giaín nháút laì nghé tåïi Âæïc Kitä vaì laì Âæïc Kitä chëu âoïng âinh.



Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011
2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN
2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT
2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy)
2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ
2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử
2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA
2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức
2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng
2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU

tải về 1.51 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   18




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương