Thay låÌi tæÛa viãÛc daûy vaì hoüc män tháÖN hoüc luán lyï CÄng giaïO hoüC ÅÍ BÁÛC ÂAÛI hoüC



tải về 1.51 Mb.
trang12/18
Chuyển đổi dữ liệu17.08.2016
Kích1.51 Mb.
#21221
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   18

2. Näüi dung luáût trong cæûu æåïc

Màûc dáöu luáût lãû luán lyï âæåüc trçnh baìy åí nhiãöu nåi trong Cæûu æåïc nhæng chuí yãúu laì trong baín “Mæåìi låìi” (Deca logoi) maì ta goüi laì Mæåìi âiãöu ràn hoàûc Mæåìi giåïi ràn. Theo Thaïnh Thomas (TL. Ia, IIae, q.100, art 3) thç moüi lãö luáût luán lyï âãöu qui vãö baín “Mæåìi låìi” naìy. Theo saïch Xuáút haình chênh Chuïa âaî ban cho Mäsã mæåìi giåïi ràn trãn nuïi Sinai. Thæûc sæû thç coï 2 baín vàn vãö mæåìi giåïi ràn âæåüc læu truyãön trong saïch Xuáút haình (20, 1-18) vaì Âãû nhë luáût (5, 1 - 22). Hai baín vàn naìy phong phuï hån baín mæåìi giåïi ràn maì chuïng ta coï hiãûn nay. Vê duû: Âiãöu ràn thæï 7 : “Chåï láúy cuía ngæåìi” leî ra phaíi dëch la ì: “Chåï vi phaûm sæû tæû do cuía keí khaïc”, yï muäún nháún maûnh âãún viãûc cáúm nä lãû hoïa keí khaïc hån laì viãûc láúy cuía keí khaïc. Âiãöu ràn thæï 10 : “Chåï tham cuía ngæåìi”, leî ra phaíi dëch roî hån laì : “Chåï tham våü, boì, læìa cuía ngæåìi khaïc”. Baín mæåìi giåïi ràn hiãûn nay cuîng boí máút mäüt yï chênh quan troüng, theo âoï, con ngæåìi giæî caïc giåïi ràn khäng vç thæåíng phaût maì chênh laì vç biãút ån Thiãn Chuïa. ÅÍ pháön måí âáöu cuía 2 nguyãn baín kia coï ghi : “Håîi Israel, haîy nghe Ta. Chênh Ta laì Chuïa, Thiãn Chuïa cuía ngæåi. Ta âaî âæa ngæåi ra khoíi Aûicáûp, khoíi nhaì nä lã”. (Theïo 1993, 782b).

Mæåìi giåïi ràn coï thãø hiãøu åí 2 cáúp âäü: Cáúp âäüü täøng quaït coï tênh cå baín, cáúp âäü cuû thãø âi vaìo chi tiãút. ÅÍ cáúp âäü täøng quaït. Mæåìi giåíi ràn gåüi lãn nhæîng giaí trë luán lyï cå baín.

a- Thiãn Chuïa muäún cho con ngæåìi âæåüc säúng vaì âæåüc haûnh phuïc:

b- Con ngæåìi seî cháúp nháûn thán pháûn taûo váût vaì sàôn saìng âoïn nháûn haûnh phuïc Chuïa ban, tæïc laì âæåüc thäng pháön vaìo sæû säúng cuía Ngaìi.

c- Con ngæåìi phaíi quê troüng vaì biãút dung hoìa sæû tæû do cuía mçnh våïi sæû tæû do cuía keí khaïc, âäöng thåìi nháûn ra giåïi haûn traïch nhiãûm cuía mçnh.

ÅÍ cáúp âäü cuû thãø, 10 giåïi ràn âi vaìo chi tiãút. Vê du û: Giåïi ràn “chåï giãút ngæåìi” seî âi keìm theo tæû baío vãû håüp phaïp. ÅÍ cáúp âäü naìy, 10 giåïi tæûa nhæ mäüt bäü luáût âi âæåìng, cho pheïp ngæåìi bäü haình thoaíi maïi bæåïc âi trong luïc váùn âãø cho ngæåìi khaïc cuîng âæåüc tæû do âi våïi mçnh.

Nhæ thãú khi tuán giæî 10 giåïi ràn cuía Chuïa, täi khäng chè quan tám tåïi caïi bãn ngoaìi, tæïc laì caïc luáût lãû, maì chuí yãúu täi seî quan tám caïi bãn trong tæïc laì tçnh yãu cuía täi âäúi våïi Thiãn Chuïa.

Chung qui laûi thç näüi dung chênh yãúu cuía 10 giåïi ràn laì kênh Chuïa vaì yãu ngæåìi. Chuïa Giãsu cho âoï laì âiãöu maì caïc saïch luáût (Torah), caïc saïch Ngän sæï (Neviim) vaì caïc saïch khaïc trong Thaïnh kinh (Keturim) âaî daûy. (Tanak) laì viãút tàõt ba chæî trãn.

Moüi luáût lãû khaïc âãöu phaíi qui hæåïng vãö giåïi ràn âoï måïi coï giaï trë. Thaïnh Thämas âaî khàóng âënh laì luáût trong Cæûu æåïc khäng chè chàòm giuïp täø chæïc cuäüc säúng xaî häüi cho xuäi chaíy, maì chuí yãúu laì giaïo huáún cho ngæåìi ta biãút säúng âæïc haûnh, âãø coï thãø säúng trong tçnh thán hæîu våïi Chuïa.

Ngoaìi caïc saïch luáût, saïch caïc Ngän sæï, phaíi noïi tåïi caïc saïch thuäüc loaûi Thi phuï : trong âoï chuí yãúu coï caïc Thaïnh vënh vaì nháút laì caïc saïch thuäüc loaûi Khän ngoan75. Nhæîng cuäún saïch naìy laì saïch âãö cao luáût Mäsã, làõm luïc coï thãø gáy caím tæåíng luáût Mäsã laì luáût cuía con ngæåìi, chæï khäng phaíi laì luáût Maûc khaíi.
II. LUÁÛT THIÃN CHUÏA TRONG TÁN ÆÅÏC

Caïi gaûch näúi giæîa luán lyï Tán æåïc vaì luán lyï Cæûu æåïc laì Âæïc aïi. Chênh Âæïc Giãsu vaì Thaïnh Phaolä âaî laìm cho Âæïc aïi âaût tåïi âènh cao.



1. Thaïi âäü cuía Chuïa Giãsu âäúi våïi lãö luáût

- Chuïa Giãsu tän troüng luáût cuía Mäsã. Mäüt cháúm hay mäüt pháúy trong lãö luáût áúy, Ngaìi cuîng khäng boí qua. Ngaìi khäng âãún âãø baîi boí lãö luáût, nhæng laì âãø chu toaìn (Mt 5,17) Ngaìi këch liãût chäúng laûi thaïi âäü vë luáût lãû cuía ngæåìi Do thaïi. Theo Ngaìi : Luáût lãû vç con ngæåìi, chæï khäng phaíi con ngæåìi vç ö luáût lãû. Ngaìi chäúng laûi läúi tuán giæî luáût lãû theo màût chæî maì khäng theo tinh tháön. Mäüt caïch giæî luáût nhæ thãú chè âeûp bãö ngoaìi chæï khäng âeûp bãö trong. Ngæåìi giæî luáût theo kiãøu naìy chàóng khaïc gç nhæîng náúm mäö tä väi (Mt 23,27).

- Têch cæûc hån, Ngaìi âaî trçnh baìy mäüt läúi giæî luáût måïi khaïc hàón läúi giæî luáût cuía ngæåìi Kyï luûc vaì ngæåìi Biãût phaïi (Mt 5,17-48). Ngaìi âaî noïi : “Ngæåìi xæa baío chåï giãút ngæåìi; keí giãút ngæåìi thç seî can aïn. Coìn Ta, Ta baío caïc ngæåi, phaìm ai tæïc giáûn anh em mçnh thç seî can aïn; ai màõng anh em laì “âäö ngäúc” thç can aïn træåïc cäng nghë; vaì ai màõng laì “âäö khuìng” thç can aïn hoía nguûc, læía thiãu...” (Mt 5,21-22).

- Ngaìi coìn âãö ra mäüt läúi säúng lyï tæåíng, khaïc våïi quan niãûm thäng thæåìng, âæåüc ghi laûi trong “Baìi giaíng trãn nuïi”, mang tãn laì Taïm Mäúi phuïc (Mt 5, 1-11) : Phuïc cho nhæîng keí coï tinh tháön ngheìo khoï, nhæîng keí hiãön laình, nhæîng keí æu phiãön, nhæîng keí âoïi khaït cäng chênh, nhæîng keí biãút xoït thæång, nhæîng ngæåìi tinh saûch trong loìng, nhæîng keí taïc taûo hoìa bçnh, nhæîng keí bë bàõt båï vç sæû cäng chênh. Nhæîng ngæåìi haûnh phuïc âæåüc kãø trãn âáy, mäùi ngæåìi mäüt veí nhæng táút caí nhæîng veî âeûp áúy håüp laûi thaình mäüt bæïc tranh lyï tæåíng vãö nãúp säúng luán lyï Ki tä giaïo. Goüi laì lyï tæåíng vç noï khoï âaût tåïi, nhæng khi âaût tåïi, noï coï thãø âem laûi haûnh phuïc cho con ngæåìi. Thæï haûnh phuïc naìy thåìi Trung cäø goüi laì haûnh phuïc chuí quan so våïi haûnh phuïc khaïch quan seî âæåüc hæåíng bãn Chuïa mai ngaìy. Coï ngæåìi âaî goüi Taïm Mäúi phuïc laì baín “Hiãún chæång næåïc tråìi”.

Ngoaìi ra Âæïc Giãsu coìn âãø laûi cho luán lyï Kitä giaïo neït âäüc âaïo nháút so våïi caïc nãön luán lyï khaïc. Âoï laì lyï thuyãút vãö sæû pháún âáúu åí âåìi, vãö thaïi âäü kiãn trç nhán danh leî phaíi vaì nháút laì sæû hy sinh tênh maûng âãø cæïu âäü keí khaïc. Ngaìi baío moüi ngæåìi vaïc thaïnh giaï cuía mçnh maì theo Ngaìi. Ngaìi nãu gæång can âaím, báút khuáút træåïc keí gian aïc, Ngæåìi âaî chãút anh huìng dæåïi bäü màût cuía mäüt con ngæåìi báút læûc. ÅÍ âáy ta tháúy roî “sæïc maûnh cuía sæû báút læûc” nhæ mäüt nhaì tháön hoüc Âæïc âaî noïi trong cáu : “Die macht der ohnmacht”.

Cuäúi cuìng, træåïc luïc vãö tråìi, Ngaìi âaî âãø laûi cho caïc män âãû mäüt niãöm hi voüng, mäüt låìi heûn hoì gàûp laûi trong Næåïc tråìi. Nhæ thãú Ngaìi âaî âënh hæåïng cho mäüt nãúp säúng luán lyï cuía mäüt kitä hæîu : pháún âáúu säúng âãø chiãún thàõng chênh mçnh (vaïc thaïnh giaï) vaì âãø thaïnh hoïa thãú giåïi (conseïcratio mundi), loìng traìn trãö hi voüng, màõt nhçn vãö tæång lai täút âeûp, åí âoï con ngæåìi seî âæåüc gàûp Chuïa. Âáy måïi laì haûnh phuïc tháût. Coìn åí âåìi naìy, chuïng ta váùn khàõc khaíoi nhæ Thaïnh Augustinä âaî tæìng noïi : “Laûy Chuïa , Chuïa taïc taûo chuïng con cho Chuïa, loìng chuïng con luän khàõc khoaíi cho tåïi luïc âæåüc nghè an trong Chuïa”.



2. Thaïi âäü cuía Thaïnh Phaolä âäúi våïi lãö luáût

- Coï ngæåìi cho ràòng Thaïnh Phaolä lãn aïn Lãö Luáût. Thæûc sæû thç Thaïnh Phaolä váùn xem lãö luáût laì mäüt moïn quaì do Chuïa täút laình ban cho loaìi ngæåìi (Rm 7, 12). Nãúu Ngaìi coï kãút aïn, thç cuîng chè kãút aïn mäüt khêa caûnh naìo âoï cuía luáût lãû Do thaïi.ï. Ngaìi chäúng laûi sæû tin tæåíng quaï mæïc cuía con ngæåìi vaìo sæïc læûc cuía riãng mçnh. Theo Ngaìi, âæåüc cæïu räùi laì do Âæïc tin, maì âæïc tin laûi laì án suíng cuía Chuïa (Rm 9,30-32; 11,5-6). Án suíng âoï såí dé coï âæåüc laì nhåì loìng thæång xoït cuía Chuïa, âæåüc chæïng minh qua caïi chãút vaì sæû phuûc sinh cuía Âæïc Kitä (Rm 3,28). Do âoï maì Phaolä coï thãø khàóng âënh : “Båíi âæoüc liãn kãút våïi thán thãø Âæïc Kitä, anh em âaî chãút våïi Luáût Mäsã” (Rm 7,4)

- Thaïnh Phaolä âaî âoïi chiãúu mäüt bãn laì luáût cuî taûm thåìi vaì bãn ngoaìi, âæa tåïi sæû chãút, vaì bãn kia laì thæï luáût måïi, luáût cuía Chuïa Thaïnh linh, nhàõm tåïi moüi ngæåìi vaì seî âæa tåïi sæû säúng (Gl 3,23-29; Rm 8,1-6).

3. Cäút tuíy cuía luáût måïi

Thaïnh Phaolä trong thæ gæíi ngæåìi Galata (Gl 6,2) âaî noïi tåïi luáût Chuïa Kitä trong âoï.

- Chuïa Kitä laì âêch âiãøm cuía Cæûu æåïc (Rm 10,4).

- Ngaìi laì Âáúng láûp luáût giao æåïc måïi.

- Ngaìi chênh laì Luáût Måïi âæåüc viãút bàòng chæî (Phuïc ám) vaì bàòng viãûc laìm cuû thãø (chãút trãn thaïnh giaï).

4. Luáût cuía Âæïc Kitä coï gç âàûc biãût ?

Neït âàûc biãût cuía luáût naìy:

- Chênh laì mäüt sæû khàõng khêt våïi Thiãn Chuïa Cha, âæåüc diãùn taí qua loìng kênh mãún vaì thaïi âäü sàôn saìng váng phuûc.

Bàòng mäüt loìng yãu mãún tha nhán, khäng giaí däúi, âæåüc diãùn taí bàòng caïch hy sinh liãn tuûc vç ngæåìi khaïc vaì cho ngæåìi khaïc.

- Cuäúi cuìng, luáût Chuïa Kitä laì luáût cuía Chuïa Thaïnh linh, Âáúng hæåïng dáùn vaì ban sæû säúng. Nhåì Chuïa Thaïnh linh, con ngæåìi khäng coìn säúng dæåïi chãú âäü luáût “coï âi coï laûi” âãø bæåïc sang mäüt chãú âäü måïi, “chãú âäü án nghéa”, trong âoï chè coï cho vaì nháûn.

Âoï laì nãúp säúng cuía con ngæåìi måïi, mäüt con ngæåìi tæû do træåïc màût Chuïa (xem Gc 1,25; 2,15), vaì træåïc màût anh em âäöng loaûi.



SAÏCH THAM KHAÍO

Haring: Sâd, 382-395.

Aubert: Sâd, 90-96.

Theïo : Sâd, 141,257,775.


Baìi âoüc thãm

TRAÌO LÆU HÄÜI NHÁÛP VÀN HOÏA



Tæì gáön hai tháûp niãn qua, våïi sæû tiãúp tay cuía caïc nhaì chuyãn män vãö tháön hoüc vaì phuûng vuû, haìng giaïo pháøm AÏ cháu âaî duìng phæång phaïp thæí nghiãûm âãø phaït âäüng cäng trçnh häüi nháûp vàn hoïa (inculturation). Nhæ mäüt phæång thãú canh tán Giaïo Häüi vaì âiãöu håüp vàn hoïa xaî häüi, cäng taïc häüi nháûp vàn hoïa coìn caí mäüt âæåìng daìi phaíi âi âãø tiãún vaìo giæîa nhæîng miãön chæa ai khaïm phaï ra trong vuìng âáút cuía Giaïo Häüi taûi AÏ cháu. Trong quaï khæï, vç quaï chuï troüng âãún khêa caûnh Giaïo Häüi hoïa ån cæïu âäü (Ecclesialization of salvation), nãn Giaïo Häüi âaî gàûp phaíi nhiãöu khoï khàn trong viãûc nháûn thæïc Máöu Nhiãûm Thiãn Chuïa hiãûn diãûn vaì taïc âäüng trong táút caí nhæîng gç thuäüc vãö con ngæåìi, cuîng nhæ trong táút caí nhæîng gç giuïp con ngæåìi âaût âãún mæïc âäü thaình toaìn troün veûn, nhæ gàûp tháúy trong caïc nãön vàn hoïa âa daûng cuía AÏ cháu. Theo mäüt nghéa cao caí nháút, häüi nháûp vàn hoïa laì xaïc nháûn sæû hiãûn diãûn cuía Thiãn Chuïa åí trong bæïc tranh gheïp nãn bàòng nhiãöu máöu sàõc nhán baín vaì vàn hoïa cuía AÏ cháu. Giaïo Häüi AÏ cháu cäú gàõng thæûc hiãûn cho âæåüc âiãöu naìy bàòng caïch âi sáu vaìo giæîa loìng caïc nãön vàn hoïa âãø hoìa nháûp chuïng vaìo trong cäng taïc tuyãn xæng vaì cæí haình cuîng nhæ vaìo trong chênh nhëp säúng cuía mçnh. Thæûc ra, kãø tæì sau cäng âäöng, pháön låïn nhæîng cäú gàõng häüi nháûp vàn hoïa cuía Giaïo Häüi taûi âáy chè âån thuáön âoïng khung åí nåi nhæîng hçnh thæïc trang trê vaì tä âiãøm cho viãûc phuûng tæû âæåüc thãm xinh âeûp maì thäi. Ngay caí nhæîng cuäüc baìn luáûn tháön hoüc vãö nhu cáöu häüi nháûp vàn hoïa cuîng chè duy nháút nhàòm vaìo viãûc xaïc âënh âáu laì "baín cháút" cuía Âæïc Tin Kitä, âãø tæì âoï coï thãø khoaïc thãm vaìo mäüt vaìi neït vàn hoïa âaî âæåüc taïch råìi khoíi caïc vàn hoïa âëa phæång, duì caïc tän giaïo naìy laì nhæîng truû cäüt chäúng âåî cho chênh caïc nãön vàn hoïa âoï. Trong thåìi kyì áúy, ngæåìi ta âaî khäng hiãøu ràòng khaïi niãûm vãö mäüt "baín cháút" nhæ váûy ráút thiãúu thæïc tãú, chàóng khaïc chi viãûc cäú taïch råìi caïc yãúu täú vàn hoïa ra khoíi caïc tän giaïo maì khäng âãø yï gç tåïi tênh cháút âäöng sinh giæîa tän giaïo vaì vàn hoïa. Luän luän âæïc tin kytä chè âæåüc säúng, chè âæåüc tuyãn xæng vaì truyãön âaût qua nhæîng khuän máùu vàn hoïa xaî häüi coï sàón. Niãöm tin âoï âæåüc säúng vaì âæåüc liãn tuûc biãøu âaût nåi caïc dán täüc khaïc nhau qua nhiãöu thãú hãû. Toïm laûi, traìo læu häüi nháûp vàn hoïa taûi AÏ cháu phaíi âæåüc âàût ngay trong bäúi caính räüng låïn cuía mäúi liãûn hãû giæîa caïc tän giaïo. vç riãng reî mæåün nhàût mäüt vaìi yãúu täú vàn hoïa âaî âæåüc ruït ra tæì tän giaïo baûn vaì sæí duûng chuïng nhæ laì moïn âäö trang sæïc cho caïch säúng vaì sinh hoaût phuûng tæû cuía ngæåìi kytä thç hiãûn nay traìo læu häüi nháûp vàn hoïa taûi AÏ cháu âang cäú gàõng tråí thaình mäüt cuäüc taïn dæång báút táûn trong tæû do vaì haînh diãûn, âäúi våïi mäúi liãn hãû laình maûnh giæîa caïc tän giaïo cuîng nhæ giæîa caïc nãön vàn hoïa, xáy dæûng trãn can baín tæång kênh.

Traìo læu häüi nháûp vàn hoïa nhçn nháûn nhán loaûi coï trung mäüt nguäön gäúc vaì mäüt âënh mãûnh, vaì táút caí caïc tän giaïo cuîng nhæ caïc nãön vàn hoïa AÏ cháu âãöu coï mäüt chäù âæïng trong chæång trçnh cuía Thiãn Chuïa. Ngoìai ra, sæû viãûc Thiãn Chuïa thæåìng xuyãn hiãûn diãûn trong vaì qua toaìn bäü cäng trçnh taûo dæûng, mäüt kinh nghiãûm khaïc ruït ra tæì Kinh Thaïnh (Cl 1,6-13 ; Ga 1,1-14), cuîng duìng âæåüc laìm nãön taíng cho traìo læu naìy. Nguäön saïng vénh cæíu cuía Máöu Nhiãûm Phuûc Sinh laì nhæûa säúng cuía viãûc häüi nháûp vàn hoïa. Trong vinh quang cuía Máöu Nhiãûm Chuïa Phuûc Sinh, táút caí moüi tän giaïo vaì moüi vàn hoïa, moüi chuíng täüc vaì moüi niãöm tin coï sæïc goïp pháön vaìo cäng cuäüc nhán baín hoïa thãú giåïi täüi läùi naìy, thç âãöu âæåüc tinh luyãûn, cæïu âäü vaì tän vinh. Nhæ thãú, tiãún trçnh häüi nháûp vàn hoïa cuía tháön hoüc AÏ cháu seî laì mäüt yãúu täú væìa xuïc tiãún cäng cuäüc âiãöu håüp tän giaïo vaì vàn hoïa, væsìa âáøy maûnh näù læûc saïp nháûp Âæïc tin Kitä Giaïo vaìo trong táút caí moüi thæûc taûi xaî häüi cuía AÏ cháu.



(Trêch” Nhæîng traìo læu âang xuáút hiãûn trong nãön tháön hoüc AÏ cháu”, A.J.V. Chandrakanthan, Håüp tuyãøn tháön hoüc, säú 3, 1992, Tr. 65-67).
CHÆÅNG V : LUÁÛT GIAÏO HÄÜI VAÌ QUYÃÖN TAÌI PHAÏN CUÍA GIAÏO HÄÜI
Laì mäüt täø chæïc væìa mang tênh tháön linh, væìa mang tênh nhán loaûi, Giaïo häüi cáön coï nhæîng luáût lãû nhàòm täø chæïc, âiãöu haình âåìi säúng cuía caïc thaình pháön trong Giaïo häüi vaì giuïp hoü âaût âæåüc muûc âêch cuäúi cuìng laì hæåíng haûnh phuïc våïi Chuïa.
I. LUÁÛT GIAÏO HÄÜI LAÌ GÇ ?

1. Âënh nghéa

Luáût Giaïo häüi laì luáût do nhæîng ngæåìi coï tháøm quyãön trong Giaïo häüi âàût ra nhàòm giuïp caïc thaình pháön trong Giaïo häüi tuán giæî luáût cuía Chuïa mäüt caïch dãù daìng hån. Ta coï thãø âån cæí mäüt vê duû liãn quan tåïi luáût giæî ngaìy Chuïa nháût. Tuy âiãöu ràn thæï ba cuía Chuïa daûy ta phaíi giæî ngaìy Chuïa nháût, Giaïo häüi quy âënh roî thãm bàòng hai giåïi ràn khaïc laì “xem lãù ngaìy Chuïa nháût” vaì “chåï laìm viãûc xaïc ngaìy Chuïa nháût”... vaì coìn âi xa hån næîa laì âæa ra danh saïch nhæîng ngaìy lãù buäüc phaíi giæî tæång tæû nhæ ngaìy Chuïa nháût (Gl.1246,1). Ngoaìi ra caïc vë chuí chàn coìn coï quyãön cho pheïp giaïo dán laìm viãûc xaïc trong nhæîng ngaìy âoï.

Vê duû nãu trãn cho tháúy luáût lãû cuía Giaïo häüi luän àn khåïp våïi giåïi luáût cuía Chuïa.
II. NÄÜI DUNG LUÁÛT GIAÏO HÄÜI

Näüi dung luáût cuía Giaïo häüi gäöm : Saïu Âiãöu ràn Häüi thaïnh, Bäü Giaïo luáût Cäng giaïo, caïc giaïo huáún cuía caïc Cäng âäöng, cuía caïc Giaïo hoaìng, vaì haìng Giaïm muûc âëa phæång.



1. Saïu âiãöu ràn Häüi thaïnh

Khaïc våïi caïc âiãöu ràn cuía Chuïa, báút di báút dëch, caïc âiãöu ràn Häüi thaïnh coï thãø âæåüc thay âäøi. Saïu Âiãöu ràn Häüi thaïnh hiãûn nay liãn quan tåïi viãûc giæî ngaìy Chuïa nháût (â 1vaì â2), viãûc xæng täüi haìng nàm vaì ræåïc lãù muìa Phuûc sinh( â3 vaì â4), viãûc àn chay vaì kiãng thët (â5 vaì â6). Noïi chung thç caïc âiãöu ràn naìy âaî âæåüc giæî nguyãn kãø tæì nàm 1947. Màûc dáöu hçnh thæïc khäng thay âäøi, nhæng näüi dung vaì caïch thæïc tuán giæî âaî tråí nãn mãöm deío hån. Dáùn chæïng laì Giaïo häüi âaî daình cho caïc Häüi âäöng Giaïm muûc nhiãöu quyãön quyãút âënh liãn quan tåïi caïc âiãöu ràn coï tênh kyí luáût vaì khäø chãú naìy.



2. Bäü Giaïo luáût

Bäü Giaïo luáût hiãûn haình âæåüc cäng bäú nàm 1983, sau 14 nàm soaûn thaío. Træåïc âoï âaî coï bäü Giaïo luáût 191776 Nhçn chung thç kãø tæì thåìi caïc Täng âäö cho tåïi nay âaî coï nhæîng sæu táûp vãö Giaïo luáût, nhæ bäü Giaïo luáût cuía Gratien (1140) vaì bäü luáût cuía ÂGH Grãgäriä XIII (1580). Caïc bäü luáût noïi trãn âãöu nhàòm baío vãû quyãön låüi cuía caïc Kitä hæîu, giuïp täø chæïc Giaïo häüi vãö màût haình chênh vaì nhàõm tåïi sæï cæïu räùi caïc linh häön.

Tinh tháön cuía Giaïo luáût âaî thay âäøi nhiãöu kãø tæì thåìi Cäng âäöng Vaticanä 2. Quaí váûy, theo låìi Âæïc Thaïnh Cha Phaolä VI (19/01/1970) thç báy giåì khäng coìn phaíi laì luïc ban haình mäüt bäü Giaïo luáût giäúng nhæ caïc bäü luáût thiãút âënh khaïc, vç nãúu laìm nhæ thãú, thç Giaïo häüi âáu coï khaïc gç mäüt täø chæïc xaî häüi thäng thæåìng. Báy giåì chênh laì luïc phaíi hçnh thaình mäüt bäü luáût ruït ra tæì chênh baín tênh cuía Giaïo häüi. Ta coï thãø noïi ràòng bäü luáût 1983 khäng nhàõm tåïi viãûc täø chæïc cho bàòng nhàõm tåïi âåìi säúng tinh tháön cuía Giaïo häüi laì Dán Chuïa, säúng trong sæû hiãp thäng våïi Cha trãn tråìi vaì våïi anh em âäöng loaûi.

3. Giaïo huáún cuía caïc vë chuí chàn

Coï nhæîng giaïo huáún cuía caïc chuí chàn mang tênh caïch luáût vaì raìng buäüc chuïng ta khäng khaïc gç nhæîng âaûo luáût. Tuy nhiãn, âãø coï tênh caïch luáût, âoìi hoíi vë chuí chàn phaíi coï tháøm quyãön.

Âáúng coï tháøm quyãön låïn nháút âãø laìm tháöy (Magister) laì Âæïc Giãsu, kãú âoï laì nhæîng vë âaûi diãûn Ngaìi vaì âaûi diãûn caïc täng âäö laì caïc Âæïc Giaïm muûc, trong âoï coï Âæïc Giaïo Hoaìng77. Caïc täng âäö âæåüc Chuïa ban quyãön giaíng daûy vaì xeït xæí caïch âàûc biãût : anh laì taíng âaï, trãn taíng âaï naìy Tháöy seî xáy Häüi Thaïnh caíu Tháöy ...Tháöy seî trao cho anh chça khoïa Næåïc Tråìi. Dæåïi âáút nanh cáöm buäüc âiãöu gç thç trãn tråìi cuîng seî cáöm buäüc, dæåïi âáút anh thoaïi cåíi âiãöu gç trãn tråìi cuîng thaïoi cåíi nhæ thãú” (Mt 16,18-19).
III. TÆÅNG QUAN GIÆÎA LUÁÛT GIAÏO HÄÜI VAÌ CAÏC LOAÛI LUÁÛT KHAÏC

1. Våïi luáût tæû nhiãn

Luáût Giaïo häüi bàõt buäüc phaíi âi saït våïi Luáût Tæû nhiãn. Âàûc biãût trong nhæîng gç liãn quan âãún quyãön con ngæåìi,Giaïo luáût phaíi taûo âiãöu kiãûn thuáûn låüi cho viãûc thi haình caïc quyãön tæû nhiãn áúy. Cäng âäöng Vaticanä 2 âaî khàóng âënh laì luáût Giaïo häüi dæûa vaìo Phuïc ám maì khuyãún khêch moüi ngæåìi hoaût âäüng cho quyãön con ngæåìi.



2. Våïi luáût thiãút âënh

Giaïo häüi säúng åí giæîa loìng thãú giåïi nãn khäng thãø láûp luáût, maì báút cháúp luáût lãû cuía caïc quäúc gia khaïc (Gl 22). Tän troüng nguyãn tàõc naìy, bäü Giaïo luáût 1983 âàûc biãût quan tám âãún caïc hoaìn caính âëa phæång. Cuû thãø laì âaî daình khaï nhiãöu quyãön cho caïc Häüi Âäöng Giaïm Muûc âëa phæång. Caïc Häüi âäöng naìy coï quyãön âàût ra nhæîng luáût lãû thêch håüp våïi âëa phæång mçnh. Chàòng haûn trong váún âãö säú tuäøi cáön thiãút âãø kãút hän, Giaïo häüi toaìn cáöu daûy laì ngæåìi nam chæa âuí 16 tuäøi, ngæåìi næî chæa âuí 14 tuäøi khäng thãø kãút hän hæîu hiãûu (GL 1083,1). Tuy luáût chung laì nhæ thãú, nhæng caïc Häüi âäöng Giaïm muûc (HÂGM) coï quyãön tuìy theo hoìan caính caïc næåïc âãø áún âënh tuäøi kãút hän håüp phaïp (Gl 1083,2)78 .

Noïi chung caïc nhaì laìm luáût âãöu nháûn tháúy ràòng bäüü Giaïo luáût 1917 mang cå cáúu cuía bäü luáût La maî, vaì bäü luáût 1983 khäng êt thç nhiãöu coï mang maìu sàõc cuía tinh tháön luáût Táy phæång. Do âoï phaíi coï nhæîng khoaín luáût phuû do caïc HÂGM âëa phæång thiãút âënh, âãø viãûc tuán thuí âæåüc hæîu hiãûu hån trãn khàõp thãú giåïi.

3. Giaïo luáût vaì Luáût Phuïc ám

Nhæ âaî nháûn âënh caïch täøng quaït åí trãn, Giaïo luáût nhàòm giuïp con caïi Giaïo häüi säúng troün veûn giao æåïc våïi Chuïa, âàûc biãût laì giao æåïc måïi. Do âoï, Giaïo luáût coï bäøn pháûn baío vãû vaì truyãön baï dæåïi hçnh thæïc luáût caïc giaï trë Phuïc ám nhæ cäng bçnh, baïc aïi, sæû tháût...


IV. TÊNH CAÏCH BÀÕT BUÄÜC CUÍA LUÁÛT GIAÏO HÄÜI.

1. Tæång âäúi, hay tuyãût âäúi ?

Chè coï caïc thaình viãn cuía Giaïo häüi måïi buäüc tuán giæî luáût cuía Giaïo häüi.

Giaïo luáût bàõt buäüc våïi tênh caïch tæång âäúi vaì chuï troüng vaìo sæû tæû giaïc vaì læång tám cuía con ngæåìi. Âaình ràòng, Giaïo häüi daình nhæîng hçnh phaût cáön thiãút âäúi våïi keí sai phaûm vaì nháút laì keí ngoan cäú, nhæng vç Giaïo häüi laì mäüt täø chæïc säúng bàòng tçnh yãu cuía Âæïc Kitä nãn coï sæû thäng caím âàûc biãût däúi våïi nhæîng ngæåìi häúi läùi.

2. Traïch nhiãûm cuía caïc tên hæîu

Caïc tên hæîu coï bäøn pháûn tuán theo Giaïo luáût âãø cuäüc säúng trong Giaïo häüi coï tráût tæû mang laûi låüi êch cho moüi ngæåìi, vaì nháút laì cho pháön räùi cuía chênh mçnh. Quaí váûy muûc âêch cuäúi cuìng cuía Giaïo luáût nhàõm toïi pháön räùi caïc linh häön.



3. Sæû sæía âäøi trong Giaïo luáût

Vç Giaïo luáût laì luáût do con ngæåìi thiãút âënh, nãn coï thãø âæåüc ngæåìi coï tháøm quyãön sæía âäøi. So saïnh baín luáût nàm 1917 våïi baín luáût 1983, ta tháúy roî âiãöu naìy. Do âoï, ta phaíi nháûn ra tênh caïch tæång âäúi cuía Giaïo luáût.



V. QUYÃÖN TAÌI PHAÏN VAÌ HUÁÚN QUYÃÖN

1. Âënh nghéa

“Taìi phaïn coï nghéa laì xeït hoíi vaì phaïn quyãút. Trong Giaïo häüi quyãön taìi phaïn laì quyãön xeït xæí vaì âënh âoaût caïc váún âãö thuäüc cäüng âoaìn dán Chuïa vaì chè trong phaûm vi naìy maì thäi. Quaí váûy caïi thåìi maì tháön quyãön âæåüc coi troüng hån thãú quyãön kãø nhæ âaî cháúm dæït. Tæì nay Giaïo häüi khäng coìn can thiãûp vaìo caïc váún âãö cuía xaî häüi mäüt caïch træûc tiãúp maì chè coìn kãu goüi, khuyãún khêch chæï vaì khäng hãö ra lãûnh.



2. Cå såí cuía quyãön taìi phaïn

Vç âæåüc giao phoï traïch nhiãûm giæî gçn âæïc tin vaì baío vãû luán lyï, nãn Giaïo häüi giæî quyãön taìi phaïn vaì quyãön giaïo huáún trong caïc váún âãö thuäüc hai laînh væûc Âæïc tin vaì luán lyï. Chuïa Giã-su âaî phaïn : “Ai nghe låìi caïc con laì nghe låìi Tháöy. Ai chäúi boí caïc con laì chäúi boí chênh Âáúng âaî sai Tháöy” (Lc 10, 16).



3. Phaûm vi cuía quyãön taìi phaïn

Quyãön taìi phaïn cuía Giaïo häüi âæåüc giåïi haûn trong hai laînh væûc Âæïc tin vaì Luán lyï . Nhæ thãú, Giaïo häüi tuy quan tám tåïi táút caí moüi váún âãö, nhæng Giaïo häüi chè nháûn tháúy coï traïch nhiãûm trong hai laînh væûc noïi trãn maì thäi. Trong thæûc tãú, táút caí moüi laînh væûc âãöu liãn quan våïi nhau, nãn khi Giaïo häüi vç Âæïc tin vaì Luán lyï maì can thiãûp vaìo âåìi säúng xaî häüi, Giaïo häüi thæåìng bë hiãøu láöm vaì bë coi laì dáùm chán lãn keí khaïc. Ngaìy nay ngæåìi ta thæåìng chäúng laûi quyãön taìi phaïn cuía Giaïo häüi, vç loìng tin vaìo Âáúng âaûi diãn Chuïa âaî suït keïm vaì vç ngæåìi ta muäún phán biãût hai laînh væûc âaûo vaì âåìi cuîng nhæ muäún Giaïo häüi tæû giåïi haûn mçnh trong phaûm vi âaûo maì thäi.



4. Quyãön taìi phaïn trong lëch sæí

Vaìo thåìi Trung cäø, Áu cháu theo âaûo háöu nhæ hoaìn toaìn. Luïc báúy giåì Giaïo häüi laì mäüt thãú læûc. Tiãúng noïi cuía Giaïo häüi láún aït moüi thæï tiãúng khaïc. Giaïo häüi caím tháúy mçnh coï quyãön taìi phaïn trong moüi váún âãö. Caïc Âæïc Giaïo Hoaìng tråí thaình nhæîng nhaì troüng taìi cuía caïc quäúc gia Áu táy. Thãú âæïng naìy cuía Giaïo häüi âaî goïp âæa tåïi nhæîng chuyãûn khäng hay nhæ Tän giaïo phaïp âçnh, vuû aïn Galileïe, laìm nhiãöu ngæåìi báút maîn vaì cho ràòng Giaïo häüi âaî sæí duûng quyãön taìi phaïn mäüt caïch âäüc âoaïn. Äng Luther laì ngæåìi tiãu biãøu.nháút. Âäúi våi äng, Giaïo häüi khäng coìn âaïng tin cáûy. Giaïo luáût chè laì mäüt måï luáût lãû coï tênh caïch loìai ngæåìi maì thäi. Äng chuí træång theo thuyãút “Ba Sola” 79



Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011
2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN
2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT
2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy)
2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ
2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử
2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA
2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức
2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng
2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU

tải về 1.51 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   18




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương