THỊ trưỜng sản phẩm nông nghiệp số 15 năm 2017 Kỳ 1 tháng 12 năm 2017

• 
  Cơ quan Kiểm dịch sức khoẻ động thực vật thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ công bố giấy phép có hiệu lực bắt đầu từ ngày 29/12/2017 cho trái xoài tươi của Việt Nam được nhập khẩu vào thị trường Mỹ. Theo đó, xoài tươi từ Việt Nam sẽ vào thị trường Mỹ với điều kiện phải được kiểm soát một cách có hệ thống bao gồm tuân thủ các điều kiện về nhà vườn và cơ sở đóng gói, xử lý chiếu xạ, và kiểm dịch tại cửa khẩu nhập.
  
• 
  Trong 11 tháng năm 2017 có 7 mặt hàng nông, thủy sản đạt trên 1 tỷ USD, tuy nhiên, đáng lo ngại là ngoại trừ hạt tiêu, các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực còn lại đều phụ thuộc rất nhiều vào thị trường Trung Quốc, trong đó có mặt hàng riêng xuất khẩu sang Trung Quốc đã chiếm tới gần 90% thị phần.
  
• 
  Hiện Mỹ là thị trường xuất khẩu hàng hóa lớn nhất của nước ta với kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này chiếm khoảng 20% tỷ trọng trên tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, tuy nhiên Mỹ chỉ là thị trường xuất khẩu nông, thủy sản lớn thứ 3 của Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu trong 11 tháng qua đạt 3,2 tỷ USD, tăng nhẹ 3,2% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 13,4% tỷ trọng trên tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này. Trong đó, một trong những khó khăn lớn nhất mà doanh nghiệp xuất khẩu nông, thủy sản Việt Nam sang thị trường Mỹ phải đối diện là những thay đổi về xu hướng bảo hộ thông qua các rào cản kỹ thuật, tiêu chuẩn chặt chẽ về chất lượng, an toàn thực phẩm, nguồn gốc sản phẩm.
  
• 
  EU hiện đứng thứ 2 về thị trường tiêu thụ hàng nông, thủy sản của Việt Nam với kim ngạch xuất khẩu trong 11 tháng năm 2017 đạt 3,8 tỷ USD, tăng 13,3% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 16,2% tổng kim ngạch hàng nông, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.
  
• 
  Kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông, thủy sản sang Nhật Bản trong 11 tháng năm 2017 đạt 1,58 tỷ USD, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thủy sản xuất khẩu là mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Nhật Bản với kim ngạch đạt 1,19 tỷ USD, chiếm tới 75% tỷ trọng xuất khẩu nhóm hàng này sang Nhật Bản.
  

Trong nửa đầu tháng 12/2017, giá các mặt hàng nông, thủy sản trong nước có xu hướng giảm so với kỳ trước.

Trong khi đó, theo nhiều doanh nghiệp chế biến gạo xuất khẩu, hiện đầu ra xuất khẩu gạo của nước ta vẫn đang khá tốt. Tuy nhiên, doanh nghiệp thận trọng trong ký các hợp đồng xuất khẩu gạo mới vì lo không có đủ hàng để giao do nông dân tại ĐBSCL đã thu hoạch gần hết lúa thu đông 2017 và đã bán lúa ngay sau thu hoạch.

Tính đến ngày 15/12/2017, giá lúa khô tại kho khu vực ĐBSCL loại thường dao động từ 5.700– 5.800 đ/kg, lúa dài khoảng 5.900 – 6.000 đ/kg. Giá gạo nguyên liệu loại 1 làm ra gạo 5% tấm hiện khoảng 7.300 – 7.400 đ/kg tùy từng địa phương, gạo nguyên liệu làm ra gạo 25% tấm là 7.100 – 7.200 đ/kg tùy chất lượng và địa phương. Giá gạo thành phẩm 5% tấm không bao bì tại mạn hiện khoảng 8.500 – 8.600 đ/kg, gạo 15% tấm 8.200 – 8.300 đ/kg và gạo 25% tấm khoảng 8.000 – 8.100 đ/kg tùy chất lượng và địa phương.

Giá chào bán gạo trắng 5% tấm của Việt Nam cũng được điều chỉnh giảm 10 USD/tấn so với cuối tháng 11/2017, dao động ở mức 395 USD/tấn (FOB).

Giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên hiện đang dao động từ 35.800 – 36.600 đồng/kg. Tại cảng TPHCM giá cà phê Robusta đạt 1.653 USD/tấn (FOB).

Tuy vậy, giá cao su được nhận định là sẽ cải thiện theo chiều hướng tích cực hơn trong thời gian tới do các nhà nhập khẩu cao su đang đẩy mạnh mua vào trước thời điểm cây cao su bước vào giai đoạn cho` năng suất thấp.

Ngoài ra, thị trường còn được hỗ trợ bởi thông tin Chính phủ Thái Lan sẽ đẩy mạnh hoạt động mua vào lên đến 50.000-80.000 tấn/năm từ mức hiện tại 20.000-30.000 tấn, nhằm thúc đẩy giá.

Trong khi đó, mới đây các quốc gia sản xuất cao su hàng đầu châu Á gồm Thái Lan, Indonesia và Malaysia (chiếm gần 70% cao su tự nhiên của thế giới) đã thống nhất kể từ giữa tháng 12/2017, sẽ giảm khối lượng xuất khẩu cao su tự nhiên trong nỗ lực tìm hướng giải quyết tình trạng giá cao su tiếp tục giảm.

Tại cửa khẩu Móng Cái, trong nửa đầu tháng 12/2017, các công ty, đơn vị và tư thương của Việt Nam chuyên kinh doanh về xuất khẩu ngành hàng thủy, hải sản sang thị trường Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái đã tập trung vào những sản phẩm cấp đông chất lượng cao, loại đặc sản và bảo quản sống nguyên dạng theo nhu cầu của đối tác, đáp ứng cho người tiêu dùng vào cuối năm nay. Sản lượng xuất khẩu cũng đã tăng đáng kể, đạt mức khá cao 9.250 tấn. Tỷ giá giữa VNĐ/NDT hiện tương đối ổn định, mặt khác, tình hình cung – cầu vẫn giữ thế cân bằng nhất định, nên giá cả giao dịch xuất nhập khẩu các sản phẩm thủy, hải sản ít biến động.

Mặc dù đạt nhiều kết quả, nhưng việc sản xuất, chế biến, tiêu thụ rau an toàn nói riêng, các loại nông sản nói chung tại Hà Nội gặp không ít khó khăn. Nguyên nhân do chi phí sản xuất theo tiêu chuẩn này cao hơn 20% so với các loại rau thông thường, nhưng chỉ khoảng 10% sản lượng rau được bán với giá trị thực cho siêu thị, cửa hàng tiện ích, còn lại phải bán như rau thường ngoài chợ. Ngoài ra, với quy định sau 2 năm phải xin cấp lại Giấy chứng nhận VietGAP với giá từ 20 đến 70 triệu đồng (tùy vào dòng sản phẩm đăng ký) cùng với lợi nhuận thấp nên hợp tác xã và nông dân không tiếp tục sản xuất theo mô hình này. Không chỉ khó khăn ở khâu sản xuất, quản lý, lưu thông sản phẩm nông nghiệp còn yếu kém; công tác kiểm tra, giám sát xuất xứ, nguồn gốc sản phẩm lưu thông trên thị trường cũng còn nhiều hạn chế, các cơ quan quản lý nhà nước chưa kiểm soát được nguồn gốc xuất xứ sản phẩm dẫn đến tình trạng mập mờ về chất lượng giữa sản xuất theo quy trình VietGAP và không VietGAP, dẫn đến tình trạng rau không an toàn trà trộn, lấn át rau sạch, gây khó khăn cho người sản xuất. Cùng với rau an toàn, sản phẩm nông sản trôi nổi ngoài thị trường trà trộn với nông sản sạch làm người tiêu dùng rất khó phân biệt. Nếu công tác kiểm tra, kiểm soát và xử phạt đối với các cơ sở sản xuất vi phạm không chặt chẽ sẽ đẩy các cơ sở làm ăn chân chính, nhất là những đơn vị đã đầu tư xây dựng chuỗi sản xuất, chế biến, kinh doanh nông sản đến chỗ phá sản. Ngoài ra, việc tiếp cận nguồn vốn vay của doanh nghiệp nông nghiệp vẫn còn không ít phức tạp.

Để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp VietGAP, cần có sự phối hợp chặt chẽ của “4 nhà” trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, thời gian đầu cần sự hỗ trợ cơ bản của Nhà nước khi làm mô hình mẫu, xây dựng thương hiệu quốc gia, phát triển thị trường, sau đó nhân rộng trên toàn quốc. Các địa phương khi triển khai mô hình VietGAP nên lựa chọn những vùng sinh thái phù hợp để khai thác lợi thế điều kiện tự nhiên; tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết các hộ dân thành hợp tác xã, tổ hợp tác; khuyến khích và phát huy hiệu quả chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân. Để nâng cao chất lượng sản phẩm, chính quyền địa phương cần phối hợp với hợp tác xã giám sát việc sản xuất của nông dân trên đồng ruộng từ khi nhập giống về trồng đến chăm sóc, thu hoạch, tiêu thụ... Mặt khác, các cơ quan quản lý nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ việc cấp Giấy chứng nhận VietGAP của các tổ chức chứng nhận, tránh tình trạng “cấp khống” cho các vùng sản xuất, tiềm ẩn nguy cơ bị trà trộn sản phẩm không rõ nguồn gốc khi tiêu thụ, dẫn tới tình trạng “con sâu làm rầu nồi canh”... Về lâu dài, các bộ, ngành cần có chính sách phù hợp khuyến khích sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo tiêu chuẩn VietGAP và tiến tới Gloabal Gap, bởi đây sẽ là yêu cầu của các thị trường tiêu thụ nông sản trong thời gian tới.