“Quan hÖ Th­¬ng mai gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p”



tải về 397.9 Kb.
trang2/5
Chuyển đổi dữ liệu14.03.2018
Kích397.9 Kb.
#36487
1   2   3   4   5

1.3 ý nghÜa cña quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – NhËt B¶n.

ViÖt Nam, hiÖn ®ang trong giai ®o¹n nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h­íng CNH – H§H ®ang ®­îc ®Èy m¹nh. Chu tr×nh ®æi míi toµn diÖn ®­îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1986, ®· lµm cho nÒn kinh tÕ thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n. Nh÷ng thµnh tùu, míi ®¹t ®­îc lµ b­íc ®Çu nh­ng rÊt quan träng. nh­ viÖc chuyÓn tõ mét nÒn kinh tÕ thiÕu hôt vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm sang mét nÒn kinh tÕ cã d­ thõa vµ xuÊt khÈu l­¬ng thùc, kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t, kh«ng ngõng më réng, ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n­íc bªn ngoµi, t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng… vµ nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n kh¸c cña mäi tÇng líp x· héi ®­îc ®¸p øng. ®iÒu quan träng nhÊt lµ, sù chuyÓn ®æi cña c¶ mét hÖ thèng kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh, ®¸nh dÊu sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam ®Ó ®¹t tíi “®iÓm cÊt c¸nh”. vµ ®©y còng lµ nh÷ng nh©n tè, lµm cho ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn mét chiÕn l­îc míi vÒ CNH – H§H ®Êt n­íc. §Ó thùc hiÖn ®­îc chiÕn l­îc míi nµy trong t­¬ng l¹i, ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn ba nhiÖm vô chiÕn l­îc chÝnh sau ®©y:

- Thø nhÊt; ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - X· héi vµ thùc hiÖn t¸i ®Çu t­ theo h­íng CNH – H§H.

- Thø hai; Tæ chøc l¹i vµ ph¸t triÓn c¸c lùc l­îng chñ chèt trong c¬ cÊu kinh tÕ ®a së h÷u, ®Æc biÖt lµ khu vùc nhµ n­íc mét khu vùc ®ãng gãp rÊt lín cho tæng thu nhËp quèc d©n (GDP) cña ViÖt Nam. Nã cã thÓ tiÕp tôc, ®ãng vai trß lµ lùc l­îng chÝnh vµ c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong kho¶ng hai ®Õn ba thËp kû tíi.

- Thùc hiÖn chÝnh s¸ch: kÕt hîp gi÷a t¨ng tr­ëng cao víi c«ng b»ng x· héi.

§Ó thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô nµy, ViÖt Nam ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n lín nh­:

+ ThiÕu hôt vèn.

+ ThiÕu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

+ ThiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý c¶ vÒ vÜ m« còng nh­ lµ vi m«.

+ Sù c¸ch biÖt thu nhËp ngµy cµng gia t¨ng t¹o nªn hè ng¨n c¸ch, ph©n ho¸ gi÷a giÇu vµ nghÌo. Nh÷ng tiªu cùc trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­: tham nhòng, bu«n lËu vµ sù sa sót m«i tr­êng…

Nh÷ng khã kh¨n trªn ®©y, kh«ng thÓ v­ît qua ®­îc nÕu chØ dùa vµo nh÷ng nç lùc cña b¶n th©n ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ViÖt Nam. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i theo h­íng ®æi míi, ViÖt Nam ®· thiÕt lËp quan hÖ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong khu vùc, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö cã quan hÖ ngo¹i giao víi tÊt c¶ c¸c n­íc t­ b¶n lín. ViÖt Nam còng cã quan hÖ th©n thiÖn víi c¸c n­íc T©y B¾c ©u; duy tr× quan hÖ truyÒn thèng víi c¸c n­íc §«ng ¢u vµ c¸c quèc gia thuéc Liªn X« cò; cã uy tÝn trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ phong trµo kh«ng liªn kÕt. Vai trß vµ uy tÝn quèc tÕ cña ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn gÊp béi, khi ViÖt Nam ®ñ ®iÒu kiÖn cÊt c¸nh vÒ kinh tÕ. Víi ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn thuËn lîi, céng víi sù t­¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n gi÷a hai d©n téc ViÖt Nam – NhËt B¶n t¹o thªm nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ – th­¬ng m¹i ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n, mang l¹i nhiÒu lîi Ých h¬n n÷a cho c¶ hai bªn. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, trong nh÷ng n¨m qua, víi sù cè g¾ng nç lùc cña c¶ hai bªn ®· lµm cho quan hÖ gi÷a hai n­íc ®· ®­îc thiÕt lËp vµ mang l¹i nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ cho c¶ hai bªn.

Tr­íc hÕt ®èi víi ViÖt Nam, viÖc ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i sÏ ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi cho quèc gia trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng. NhËt B¶n, cã mét thÞ tr­êng tiªu thô réng lín cho c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam nh­: dÇu th«, hµng dÖt may, giÇy dÐp da, than, Cafe… vµ c¸c hµng n«ng s¶n kh¸c. Nhê ®ã, tÝch luü ®­îc mét nguån ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ cho ®Êt n­íc, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc. MÆt kh¸c, th«ng qua nhËp khÈu, nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi ViÖt Nam sÏ ®­îc tho¶ m·n víi nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng tèt h¬n, mÉu m· ®Ñp h¬n, nhiÒu tÝnh n¨ng t¸c dông do NhËt B¶n s¶n xuÊt. §©y còng lµ mét ®éng lùc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc víi hµng ho¸ nhËp khÈu tõ NhËt B¶n. H¬n n÷a khi tham gia vµo quan hÖ ngo¹i th­¬ng víi NhËt, ViÖt Nam cã thÓ nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tõ mét n­íc cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh­ NhËt B¶n, ®Ó tõ ®ã ®Èy m¹nh, nhanh h¬n qu¸ tr×nh CNH – H§H ®Êt n­íc, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng cho nÒn kinh tÕ nãi chung.

MÆt kh¸c, nhê cã mét ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, nªn NhËt B¶n ®· khai th¸c vµ sö dông hiÖu qu¶ nh©n tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã lîi thÕ so s¸nh. Bªn c¹nh ®ã, NhËt B¶n cßn cã lîi thÕ trong viÖc sö dông vµ ph¸t huy vèn ®Çu t­ cña m×nh. Th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t­, ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc mét nguån vèn ®Çu t­ lín tõ NhËt ®ã lµ: vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp (FDI); còng nh­ tiÕp thu ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ míi, kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña NhËt B¶n... Víi luång vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam, sÏ c¶i thiÖn phÇn nµo t×nh tr¹ng thiÕu vèn, thiÕu c«ng nghÖ mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i.

Trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi NhËt B¶n, ViÖt Nam nhËn ®­îc nhiÒu nh÷ng kho¶n viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) tõ NhËt B¶n. §©y lµ ho¹t ®éng viÖn trî mang tÝnh chÊt chÝnh phñ cña NhËt B¶n ®èi víi c«ng cuéc kiÕn thiÕt, ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña ViÖt Nam. Ho¹t ®éng nµy ®­îc chÝnh phñ NhËt B¶n tiÕn hµnh tõ kh¸ l©u vµ ®ãng mét vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam cho tíi nay. Th«ng qua nguån vèn ODA, NhËt b¶n ®· hç trî cho ViÖt Nam x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi vèn l¹c hËu, h­ háng vµ xuèng cÊp nghiªm träng. víi c¸c dù ¸n x©y dùng, tu söa ®­êng x¸, cÈu cèng, x©y dùng hÖ thèng th«ng tin liÖn l¹c, khai th¸c nguån n¨ng l­îng… lµm thay ®æi bé mÆt cña ®Êt n­íc, ®ång thêi lµm t¨ng søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi.

Trong quan hÖ kinh tÕ – th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – NhËt b¶n, kh«ng chØ mang l¹i nhiÒu thuËn lîi cho ViÖt Nam mµ vÒ phÝa NhËt B¶n còng cã nhiÒu lîi Ých, gãp phÇn vµo môc tiªu kinh tÕ – chÝnh trÞ cña hä. VÒ mÆt kinh tÕ, ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng réng lín cña c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng nh­ ®å ®iÖn tö, ®iÖn l¹nh. xe m¸y, « t«….

Ngoµi ra, ViÖt Nam cßn lµ mét quèc gia cã nguån tµi nguyªn t­¬ng ®èi ®a d¹ng vµ phong phó. ViÖt Nam n»m ë vïng nhiÖt ®íi, thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ c¸c c©y c«ng nghiÖp. Bê biÓn tõ B¾c xuèng Nam cña ViÖt Nam chuyÓn h­íng, uèn khóc theo h×nh ch÷ “S”, kÐo dµi trªn 15 vÜ ®é. Bê biÓn dµi trªn 3000 km lµ ®iÓm thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam ph¸t triÓn c¸c ngµnh thuû h¶i s¶n, c¶ng biÓn vËn t¶i biÓn, du lÞch, giao th«ng. Bªn c¹nh ®ã, vïng BiÓn ViÖt Nam cã thÒm lôc ®Þa më réng høa hÑn nhiÒu tµi nguyªn kho¸ng s¶n ®Æc biÖt lµ c¸c kim lo¹i quÝ hiÕm vµ dÇu má. MÆt kh¸c, cïng víi sù gia t¨ng ®Çu t­ sang ViÖt Nam, mét thÞ tr­êng lao ®éng rÎ, trÎ, cã tr×nh ®é v¨n ho¸ kh¸… c¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n còng tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt, c¹nh tranh tèt h¬n trong xuÊt khÈu, gia t¨ng hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt nãi chung.



Ngoµi nh÷ng lîi Ých vÒ kinh tÕ, NhËt B¶n cßn ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu chÝnh trÞ cña m×nh. Cã thÓ nhËn thÊy r»ng, tõ khi ViÖt Nam gia nhËp ASEAN vµo n¨m 1995, b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Mü, ®­îc xÐt kÕt n¹p vµo diÔn ®µn APEC, cïng víi nh÷ng ho¹t ®éng t¹i liªn hîp quèc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c, tiÕng nãi cña ViÖt Nam trªn c¸c diÔn ®µn quèc tÕ vµ khu vùc ®­îc c¸c n­íc kh¸c coi träng. Víi uy tÝn quèc tÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng, quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n cã c¬ héi ph¸t triÓn lªn mét tÇm cao míi. §iÒu nµy gãp phÇn lµm t¨ng thªm vai trß vÞ trÝ quèc tÕ cña NhËt B¶n. Tuy ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ mét trong nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu trong chÝnh s¸ch ngo¹i giao cña NhËt B¶n, song NhËt B¶n muèn ph¸t huy vai trß chñ ®¹o ë khu vùc vµ vai trß chÝnh trÞ quèc tÕ, NhËt b¶n kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn thùc t¹i vµ tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam ë trong khu vùc. Thùc tÕ quan hÖ lÞch sö cña hai n­íc vµ quan hÖ quèc tÕ trong khu vùc ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy. Tõ l©u, NhËt B¶n nhËn thøc râ tÇm quan träng cña ViÖt Nam trong chiÕn l­îc §«ng Nam ¸ cña m×nh. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ hîp t¸c quèc gia trong khu vùc, cã ý nghÜa tÝch cùc ®èi víi môc tiªu vµ lîi Ých trong chiÕn l­îc cña NhËt B¶n.Trªn thùc tÕ, trong khi t×nh h×nh chiÕn tranh l¹nh ®ang c¨ng th¼ng, sù ®èi ®Çu t¹i khu vùc cßn næi tréi h¬n xu h­íng hîp t¸c vµ quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c quèc gia, th× NhËt b¶n kh«ng thÓ triÓn khai ®­îc chÝnh s¸ch ngo¹i giao tÝch cùc ®éc lËp. Trong bèi c¶nh khu vùc nh­ vËy, NhËt B¶n bÞ søc Ðp tõ bªn ngoµi ph¶i ®øng vµo vÞ trÝ cña mét bªn, chèng l¹i phÝa bªn kia ngoµi ý muèn. HiÖn nay, trong xu thÕ hîp t¸c, liªn kÕt ph¸t triÓn. Thùc tÕ, ViÖt Nam ®· gia nhËp ASEAN, th× t×nh h×nh nµy rÊt cã lîi cho NhËt B¶n, khi mµ NhËt quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam. Ng­êi ta kh«ng thÓ h×nh dung ®­îc mét §«ng Nam ¸ hoµ b×nh, æn ®Þnh, ph¸t triÓn mµ kh«ng cã ViÖt Nam, mét n­íc cã tiÒm n¨ng vµ ®­îc coi lµ mét n­íc cì lín ë khu Vùc §«ng Nam ¸. ChÝnh s¸ch thóc ®Èy quan hÖ toµn diÖn víi khu vùc §«ng Nam ¸ cña NhËt B¶n cã nhiÒu c¬ héi thµnh c«ng khi quan hÖ gi÷a ViÖt Nam – NhËt B¶n ®­îc t¨ng c­êng. MÆt kh¸c, ViÖt Nam cã vÞ trÝ chiÕn l­îc quan träng ë khu vùc §«ng Nam ¸, n»m ¸n ng÷ c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng biÓn ë khu vùc Th¸i B×nh D­¬ng, cã nhiÒu cöa ngâ th«ng ra biÓn thuËn lîi, cã c¸c h¶i c¶ng nh­ c¶ng H¶i Phßng, Cam Ranh, §µ N½ng, Vòng TÇu… cã ý nghÜa vÒ mÆt qu©n sù còng nh­ kinh tÕ. QuyÕt ®Þnh sö dông nh÷ng h¶i c¶ng nµy cña VÖt Nam trong t­¬ng lai, cã thÓ xem nh­ lµ mét nh©n tè t¸c ®éng ®Õn chiÕn l­îc an ninh cña NhËt B¶n. NhËt B¶n muèn b¶o vÖ ®­îc vËn t¶i biÓn qua biÓn §«ng, còng nh­ b¶o ®¶m an ninh ë phÝa T©y Nam th×, kh«ng thÓ kh«ng tÝnh tíi nh©n tè nµy. An ninh kinh tÕ còng nh­ an ninh quèc phßng cña NhËt B¶n phô thuéc nhiÒu vµo khu vùc biÓn §«ng, n¬i mµ ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng ®èi t¸c chÝnh.

Ch­¬ng 2

Thùc tr¹ng quan hÖ th­¬ng m¹i viÖt nam - nhËt b¶n tõ n¨m 1992 ®Õn nay

Sau h¬n 30 n¨m (1973 – 2004) thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc, quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - NhËt B¶n trong mèi quan hÖ míi kh«ng ngõng ®­îc cñng cè vµ hoµn thiÖn. Trªn c¬ së lîi Ých riªng cña hai n­íc, mÆc dï cã sù kh¸c biÖt vÒ chÝnh trÞ, nh­ng hai n­íc ®· cã nhiÒu cè g¾ng duy tr× vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ nµy. §Æc biÖt tõ n¨m 1992 ®Õn nay, do ®· cã c¸c b­íc tiÕn triÓn kh¶ quan víi nhiÒu sù kiÖn lín trong quan hÖ chÝnh trÞ, ngo¹i giao, kinh tÕ gi÷a hai n­íc khiÕn cho c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· diÔn ra víi tèc ®é vµ quy m« ngµy cµng m¹nh mÏ, s«i ®éng h¬n h¼n so víi giai ®o¹n tõ n¨m 1986 ®Õn 1991. Tr­íc khi ®Ò cËp ®Õn quan hÖ gi÷a hai bªn tõ n¨m 1992 ®Õn nay, chóng ta cÇn cã c¸i nh×n tæng quan nhÊt vÒ ®éng th¸i ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc giai ®o¹n tr­íc n¨m 1992.

2.1 Sù tiÕn triÓn cña quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – NhËt B¶n tõ n¨m 1973 ®Õn n¨m 1991

Sau khi hiÖp ®Þnh Pari, vÒ viÖc chÊm døt cuéc chiÕn tranh ViÖt Nam ®­îc ký kÕt, ngµy 21/9/1973 ViÖt Nam vµ NhËt B¶n ®· chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai n­íc. Hai n¨m sau, vµo th¸ng 10 n¨m 1975, c¶ hai bªn ®· cïng më ®¹i sø qu¸n ë thñ ®« cña nhau. ®· më ra, mét thêi kú míi trong quan hÖ hîp t¸c toµn diÖn gi÷a hai n­íc. còng tõ ®ã, quan hÖ hai n­íc b­íc sang mét trang míi.

Tr­íc n¨m 1986, ngoµi quan hÖ víi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng khu vùc 1 (c¸c n­íc XHCN) ViÖt Nam ®· tõng b­íc më réng quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc kh¸c, c¸c thÞ tr­êng khu vùc II (c¸c n­íc TBCN vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn). §Æc biÖt n¨m 1976, NhËt B¶n ®· trë thµnh b¹n hµng lín thø hai sau Liªn X« vÒ c¶ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu hµng ho¸.

B¶ng 1: Danh s¸ch 5 b¹n hµng xuÊt khÈu lín nhÊt cu¶ ViÖt Nam giai ®o¹n (1976 – 1990)


N­íc

Tû träng trong tæng Kim ng¹ch XuËt khÈu ViÖt nam (%)

XÕp h¹ng

Liªn X«

44.1

1

NhËt B¶n

40.6

2

Singapore

7.0

3

Hång K«ng

7.0

4

Ba Lan

3.9

5

(Nguån: NguyÔn TrÇn QuÕ: Kinh tÕ ®èi ngo¹i ViÖt Nam – Thùc tiÔn vµ chÝnh s¸ch, viÖn Kinh tÕ thÕ giíi, Hµ Néi,1992)

B¶ng 2: Danh s¸ch 5 b¹n hµng nhËp khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam giai ®o¹n (1976- 1990)

N­íc

Tû träng trong tæng Kim ng¹ch NhËp khÈu ViÖt Nam (%)

XÕp h¹ng

Liªn X«

67.1

1

NhËt B¶n

6.7

2

Ph¸p

2.7

3

TiÖp Kh¾c

2.3

4

Hång K«ng

2.1

5

Nguån: NguyÔn TrÇn QuÕ - Kinh tÕ ®èi ngo¹i ViÖt Nam – thùc tiÔn vµ chÝnh s¸ch. ViÖn kinh tÕ thÕ giíi, Hµ Néi, 1992

Trong ba n¨m liÒn tõ n¨m 1976 - 1978, quan hÖ mËu dÞch cña hai n­íc tiÕp tôc ph¸t triÓn, víi tæng kim ng¹ch hµng n¨m t­¬ng øng kho¶ng 159 triÖu USD, 247 triÖu USD vµ 268 triÖu USD. Nh­ vËy, cã sù gia t¨ng qu¸ nhanh vÒ quy m« vµ gi¸ trÞ.



B­íc sang n¨m 1979, do nhiÒu yÕu tè phi kinh tÕ t¸c ®éng nªn mËu dÞch song ph­¬ng cña hai n­íc cã sù gi¶m sót. Kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ cßn 50 triÖu USD, nhiÒu hîp ®ång lµm ¨n bÞ ho·n l¹i. Lý do c¬ b¶n lµ v× c¸c n¨m nµy, NhËt b¶n kh«ng v­ît ra khái ¸p lùc chÝnh trÞ v× ¶nh h­ëng d­ luËn ph¶n ®èi cña c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa trªn thÕ giíi mµ ®øng ®Çu kh«ng ph¶i ai kh¸c lµ Mü. VÒ thùc tr¹ng diÔn biÕn qu©n sù, chÝnh trÞ gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc qua cuéc chiÕn tranh biªn giíi phÝa B¾c, cuéc dÑp bá chÕ ®é P«n-Pèt cña ViÖt Nam ë Campuchia phÝa T©y Nam, céng thªm mét sè vÊn ®Ò kh¸c n÷a… ®· dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh tèi cao cña Bé ngo¹i giao NhËt B¶n ngµy 8/1/1987, lµ sÏ ho·n viÖn trî cho ViÖt Nam cho ®Õn khi nµo c¸c vÊn ®Ò trªn ®­îc gi¶i quyÕt æn tho¶. Tuy nhiªn, NhËt B¶n chØ ®×nh chØ mäi cuéc tiÕp xóc ngo¹i giao hoÆc tµi trî nh©n ®¹o. Nãi c¸ch kh¸c, ®ång thêi víi viÖc ®×nh chØ tµi trî kinh tÕ, NhËt B¶n vÉn tiÕp tôc duy tr× sù gióp ®ì nh©n ®¹o cho viÖt Nam trong suèt thêi gian tõ n¨m 1979 ®Õn tr­íc khi nèi l¹i tµi trî ODA toµn diÖn cho ViÖt Nam n¨m 1992.

B¶ng 3: Tµi trî cña NhËt B¶n vµ c¸c n­íc thuéc tæ chøc DAC cho ViÖt Nam thêi kú 1979 – 1991

(®¬n vÞ: triÖu ®« la Mü)

N¨m

Tõ NhËt B¶n

Tõ DAC

N¨m

Tõ NhËt B¶n

Tõ DAC

1979

38,7

229,6

1986

1,5

54,2

1980

3,7

158,4

1987

0,3

90,0

1981

0,9

129,4

1988

4,8

65,8

1982

1,3

104,9

1989

1,6

-

1983

0,7

73,5

1990

1,3

-

1984

1,1

80,7

1991

7,1

107,7

1985

0,6

54,2










(Nguån: OECD, Development Assistance Committe Statistic vµ Japan’s ODA Annual Report 1995)

Tõ n¨m 1983 – 1986, quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – NhËt B¶n cã xu h­íng gia t¨ng. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc ®Èy m¹nh, ®iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kinh tÕ cña c¶ ®«i bªn nh­: ViÖt Nam muèn cã c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ c«ng nghiÖp cÇn thiÕt, phôc vô cho nhu cÇu thiÕt yÕu, c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, phôc vô cho viÖc CNH - H§H ®Êt n­íc. cßn vÒ phÝa NhËt B¶n, hä l¹i muèn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, thÞ tr­êng, lao ®éng… cña ViÖt Nam. Do vËy mµ tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ®¹t gÇn 214 triÖu USD vµo n¨m 1985. Trong ®ã, ViÖt Nam xuÊt sang NhËt B¶n nh÷ng s¶n phÈm th« cã gi¸ trÞ thÊp vµ nhËp tõ NhËt nh÷ng hµng ho¸ cã hµm l­îng “chÊt x¸m” cao.



B¶ng 4: Bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam – NhËt B¶n giai ®o¹n (1973 – 1986)

(®¬n vÞ: Ngh×n ®ång)

N¨m

Kim ng¹ch xuÊt khÈu

Kim ng¹ch nhËp khÈu

Tæng kim ng¹ch XuÊt nhËp khÈu

1973

7.627

4.429

12.056

1974

30.194

20.394

50.588

1975

26.697

2.973

69.670

1976

39.906

8.795

158.701

1977

71.848

174.669

246.517

1978

50.834

216.820

267.654

1979

48.228

117.734

165.692

1980

48.627

113.090

161.717

1981

37.334

109.449

146.793

1982

36.018

92.339

128.357

1983

37.625

119.221

156.846

1984

51.206

119.221

170.224

1985

65.027

148.036

213.863

1986

82.923

189.187

272.110

Nguån; Bé c«ng nghiÖp vµ mËu dÞch quèc tÕ NhËt B¶n

(Ghi chó: Tõ n¨m 1973 – 1975, chØ tÝnh kim ng¹ch bu«n b¸n víi B¾c ViÖt Nam)

Gi÷a nh÷ng n¨m 1980, n­íc ta r¬i vµo cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ nghiªm träng do l¹m ph¸t ba con sè (l¹m ph¸t phi m·) g©y nªn. ®êi sèng cña nh©n d©n rÊt khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, Mü l¹i thùc hiÖn chÝnh s¸ch bao v©y, cÊm vËn, ngõng viÖn trî vµ ®Çu t­, kÓ c¶ c¸c kho¶n ®· cam kÕt víi chÝnh phñ ViÖt Nam. Tr­íc t×nh h×nh ®ã n¨m 1986, n­íc ta ®· thùc hiÖn mét b­íc chuyÓn ®æi c¬ b¶n, tõ chç nÒn kinh tÕ ®ãng sang më cöa nÒn kinh tÕ. ViÖc chuyÓn ®æi nµy, ®· gióp ViÖt Nam gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. §­îc sù ñng hé vµ quan t©m hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia, trong ®ã cã NhËt B¶n. chØ riªng trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng, c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Òu cã sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kh¶ quan. Thùc tiÔn ph¸t triÓn ®· cho thÊy, kÓ tõ n¨m 1989 trë ®i, cïng víi c¸c sù kiÖn ViÖt Nam rót hÕt qu©n ra khái Campuchia, hoµ b×nh d­îc thiÕt lËp l¹i ë §«ng D­¬ng. Kinh tÕ – x· héi ViÖt Nam sau mét sè n¨m thùc hiÖn ®æi míi, ®· ngµy cµng æn ®Þnh h¬n… t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ - chÝnh trÞ cÇn thiÕt ®ã, còng lµ nh÷ng ®éng lùc thóc ®Èy c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ – v¨n ho¸ gi÷a NhËt B¶n - ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. nhiÒu c¬ quan chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ, phô tr¸ch vÒ hîp t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i cña NhËt B¶n ®· ®Õn ViÖt Nam ®Ó xóc tiÕn dÇn c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ gi÷a hai n­íc. §ã lµ, c¸c c¬ quan nh­ Tæ chøc xóc tiÕn mËu dich NhËt B¶n (JETRO); Côc hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JICA); Quü hîp t¸c kinh tÕ víi n­íc ngoµi (OECF); Liªn ®oµn c¸c tæ chøc kinh tÕ NhËt B¶n (Keidanren)… ®Ó chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh hîp t¸c kinh tÕ gi÷a hai n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn tèt h¬n, phÝa NhËt B¶n ®· tæ chøc c¸c ho¹t ®éng giao l­u: DiÔn ®µn “kinh tÕ vµ v¨n ho¸ NhËt B¶n” vµo th¸ng 6 n¨m 1989 t¹i Tokyo… §Õn th¸ng 9 n¨m 1989, phÝa ViÖt Nam ®· phèi hîp víi NhËt B¶n tæ chøc héi th¶o “giao l­u kinh tÕ NhËt - ViÖt” t¹i Hµ Néi…

Nhê nh÷ng nç lùc trªn ®©y, c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a hai n­íc ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn râ rÖt c¶ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt – NhËt n¨m 1991, ®¹t 879 triÖu USD t¨ng 70,3 % so víi n¨m 1989 vµ nÕu so víi n¨m 1986 lµ n¨m ®Çu tiªn cña thêi kú ViÖt Nam ®æi míi th× ®· t¨ng h¬n 223,2 %. §Æc biÖt lµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang NhËt, ngay tõ nh÷ng n¨m 1991 ®· lªn tíi 662 triÖu USD, t¨ng 697,7%. NhËt B¶n ®· v­¬n lªn trë thµnh b¹n hµng nhËp khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam, thay thÕ vÞ trÝ cña Liªn X« (cò) khi ®ã ®· vµ ®ang bÞ tan r· cïng víi c¸c n­íc XHCN ë §«ng ¢u cò.

Cã thÓ nãi tãm l¹i, t×nh h×nh tr­íc n¨m 1992, cho phÐp chóng ta cã thÓ rót ra ®­îc nh÷ng nhËn xÐt nh­ sau:

- Sau mét lo¹t nh÷ng thay ®æi cña t×nh h×nh quèc tÕ vµ khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng tõ chÝnh trÞ, ®Õn an ninh, kinh tÕ, toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ tr­íc nh÷ng n¨m 1992 ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cho c¸c quèc gia trong quan hÖ c¶ song ph­¬ng lÉn ®a ph­¬ng…, hèi thóc c¸c quèc gia thiÕt lËp vµ më réng giao l­u kinh tÕ song ph­¬ng; quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai n­íc ViÖt – NhËt ®­îc “t¸i lËp” l¹i vµ thóc ®Èy m¹nh h¬n.

- NÕu chóng ta coi bèi c¶nh quèc tÕ vµ khu vùc lµ yÕu tè t¸c ®éng “bÒ ngoµi”, th× yÕu tè ViÖt Nam – sù tiÕp tôc ®æi míi kinh tÕ, nh÷ng lîi thÕ vµ nhu cÇu lîi Ých… lµ nh÷ng yÕu tè “bªn trong” quan träng thóc ®Èy sù t¸i lËp vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi NhËt B¶n. C¶ hai yÕu tè nµy ®Òu kh«ng thÕ thiÕu, trong viÖc t¹o ra c¬ së ®Ó cho quan hÖ gi÷a ViÖt – NhËt ®­îc ph¸t triÓn.

- “YÕu tè NhËt B¶n”, còng lµ yÕu tè “bªn trong” kh«ng kÐm phÇn quan träng trong viÖc thóc ®Èy quan hÖ cña hai n­íc. Nãi kh¸c ®i, chÝnh tiÕm lùc kinh tÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i h­íng vÒ Ch©u ¸ vµ lîi Ých cña NhËt B¶n trong quan hÖ víi ViÖt Nam ®· t¹o ra c¬ së cho quan hÖ song ph­¬ng ViÖt Nam – NhËt B¶n ®­îc ph¸t triÓn.



tải về 397.9 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương