CHƯƠNG II: CÁC NƯỚC Á, PHI, MỸ LATINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY

- Ngay sau khi Phát xít Nhật đầu hàng đồng minh vô điều kiện , nhân dân 1 số nước Đông Nam Á đã đứng lên khởi nghĩa giành độc lập

- Nhiều nước trên TG đã đấu tranh giành độc lập, đặc biệt là sự tan rã của ách thống trị Bồ Đào Nha .

GV: giảng thêm về tình KT ở những nước Á, Phi, Mĩ La-tinh

- Nhân dân các nước châu Phi đấu tranh chống chế độ A-pac-thai và giành thắng lợi ấy có ý nghĩa xoá bỏ được chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi

GV nhấn mạnh: Như vậy từ những năm 90 của thế kỉ XX, các dân tộc Á, Phi, Mĩ La-tinh đã đập tan được hệ thông thuộc địa của CNĐQ thành lập hàng loạt nhà nước độc lập trẻ tuổi. Đó là thắng lợi có ý nghĩa lịch sử làm thay đổi bộ mặt của các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh

- Phong trào đấu tranh được khởi đầu từ ĐNA với những thắng lợi trong các cuộc khởi nghĩa giành chính quyền và tuyên bố độc lập ở các nước như:

+ Indonêxia: 17-8-1945

+ Việt Nam: 2-9-1945

+ Lào: 12-10-1945

- Phong trào tiếp tục lan sang Nam Á, Bắc Phi:

+ Ấn Độ: 1946 – 1950

+ Ai Cập: 1952

+ An-giê-ri: 1954 – 1962

+ 17 nước châu phi giành độc lập năm 1960 - Năm châu phi

- Cu Ba: 1-1-1959, cuộc CM nhân dân thắng lợi.

- Kết quả: Đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX hệ thống thuộc địa của CNĐQ cơ bản bị sụp đổ.

- Nội dung chính của giai đoạn này là thắng lợi của phong trào đấu tranh lật đổ ách thống trị của thực dân Bồ Đào Nha ở ba nước Ăng-gô-la, Mô-dăm-bích, Ghi-nê Bít-xao vào những năm 1974-1975

- Nội dung chính của giai đoạn này là cuộc đấu tranh xoá bỏ chế độ phân bệt chủng tộc (A- pác-thai) ở 3 nước miền Nam châu Phi:

+ Rô - đê – di –a năm 1980

+ Tây Nam Phi năm 1980

+ Cộng hoà Nam Phi năm 1993

- Sau khi hệ thống thuộc địa sụp đổ nhân dân các nước Á, Phi, Mĩ Latinh đã đấu tranh kiên trì củng cố độc lập, xây dựng phát triển đất nước.

Trước chiến tranh TG 2 đều chịu sự bóc lột, nô dịch của các nước đế quốc, thực dân.

HS: vận dụng kiến thức trong sgk để trả lời

GV nhấn mạnh: Sau gần suốt thế kỉ tình hình châu Á không mấy ổn định với những cuộc chiến tranh xâm lược của CNĐQ xung đột khu vực, tranh chấp bên giới, phong trào li khai.

GV : Cho hs tìm hiểu sự phát triển kinh tế của các nước châu Á

? Em hãy cho biết các nước châu Á sau khi giành được độc lập đã phát triển kinh tế ntn? Kết quả?

GV: nhận xét chung: Nhiều nước đã đạt được sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, nhiều người dự đoán rằng thế kỉ XX là TK của châu Á. Trong đó Ấn Độ là 1 ví dụ: Từ một nước nhầp khẩu lương thực, nhờ cuộc CM xanh trong NN, Ân độ đã tự túc lương thực cho dân số hơn 1 tỷ người, những năm gần đây công nghệ thông tin và viển thông pt mạnh.

GV: Gọi hs đọc SGKvà quan sát hình trong sgk:

? Tóm tắt sự ra đời của cộng hoà dân chủ nhân dân Trung Hoa?

- Sau kháng chiến chống Nhật, TQ diễn ra nội chiến kéo dài 3 năm từ (1946-1949) giữa Quốc dân đảng và ĐCS -> Tưởng Giới Thạch thua và chạy ra Đài Loan.

- 1/10/1949 tại Quảng Trường Thiên An Môn chủ tịch Mao Trạch Đông tuyên bố sự ra đời của nước CHĐCN Trung Hoa.

GV: Giới thiệu cho HS bức ảnh SGK -T16 hình ảnh Mao Trạch Đông tuyên bố thành lập nước CHDC Trung Hoa .

Gợi: ý nghĩa đối với CM Trung quốc; ý nghĩa đối với quốc tế .

+ Kết thúc hàng trăm năm đô hộ và áp bức của đế quốc và phong kiến

+ Bước vào kỉ nguyên độc lập tự do .

+ CNXH được nối liền từ châu Âu sang châu Á

- Đưa nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu .

- Tiến hành công nghiệp hoá, phát triển kinh tế.

GV giới thiệu cho HS lược đồ 6-sgk -T17 để HS thấy được sự thay đổi của nước CHDC Trung Hoa sau ngày thành lập?

GV chia lớp thành các nhóm nhỏ cho các em thảo luận những thành tựu về kinh tế và đối ngoại mà TQ đã đạt được

Gv giới thiệu 2 thành phố lớn -2 thành phố đặc khu kinh tế của Trung Quốc SGK
VD: Bình thường hoá quan hệ quốc tế với các nước: Liên Xô, Mông Cổ, Lào, In -đô -nê xi a,Việt Nam .

Thu hồi chính quyền Hồng Công (7/1997), Ma-Cao (12/1999)

GV: đây là kết quả đạt được của Trung Quốc từ những năm 80 trở lại đây.

- Sau chiến tranh TG2, 1 cao trào giải phóng DT đã diễn ra ở Châu á,

- Tới cuối những năm 50, phần lớn các nước châu Á đã giành được độc lập .

- Trong suốt nửa sau TK XX, tình hình châu Á lại ko ổn định bởi đã diễn ra các cuộc chiến tranh xâm lược của các nước ĐQ, xung đột, li khai…

- 1/10/1949 nước CHND Trung Hoa ra đời, đây là 1 sự kiện có ý nghĩa lịch sử đối với đất nước, nhân dân Trung Quốc và thế giới.

- Tháng 12-1978, TƯ ĐCS Trung Quốc đề ra đường lối đổi mới với chủ trương lấy phát triển kinh tế làm trung tâm, thực hiện cải cách và mở cửa nhằm xây dựng TQ trở thành 1 quốc gia giàu mạnh, văn minh.

- Sau hơn 20 năm cải cách- mở cửa TQ thu được nhiều thành tựu:

- Kinh tế:

+ Phát triển nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất TG

+ Tổng sản phẩm GDP trung bình hàng năm tăng 9,6% (797,8 tỉ nhân dân tệ)

+ Tổng giá trị XNK tăng gấp 15 lần.

-> Đời sống nhân dân được nâng cao rõ rệt.

THMT: GV treo bản đồ các nước ĐNA – giới thiệu về khu vực này.

- Gợi cho hs nhớ đến chiến tranh TG2 , hầu hết các nước này đều là thuộc địa của các nước ĐQ trừ Thái Lan

? Em hãy cho biết kết quả cuộc đấu tranh giành độc lập của các nước ĐNA sau chiến tranh TG2?

GV: nhận xét nhấn mạnh về thời gian các nước giành độc lập : Indonesia : 8-1945 , Viêt Nam : 8-1945 , Lào : 10-1945

- Nhân dân các nước Ma-lay-si-a, Mi-an-ma, Phi-lip-pin đều nổi dậy đấu tranh thoát khỏi ách chiếm đóng của Nhật

- GV cho hs lên bảng điền vào bảng thống kê các giữ liệu về các nước ĐNA giành được độc lập:

Dựa vào SGK, với hiểu biết của mình, em hãy cho biết tình hình các nước ĐNA từ sau khi giành đc độc lập đến nay?

- Căng thẳng, đường lối ngoại giao bị phân hoá .

- GV: giảng

+ Thái Lan, Philipin: Gia nhập khối SEATO

+ Mỹ xâm lược ba nước Đông Dưong

+ Indonesia, Mianma thực hiện chính sách trung lập

GV giải thích thêm về chiến tranh lạnh: Chính sách thù địch của các nước Đế Quốc trong quan hệ với Liên Xô và các nước XHCN sau chiến tranh TG 2. Hoạt động 2 :

? HS đọc mục II:

? Tổ chức ASEAN ra đời trong hoàn cảnh nào?

GV: Tổ chức này ra đời 8/8/1967 tại Băng Cốc Thái Lan

GV : Mỗi 1 tổ chức ra đời đều có những mục tiêu hoạt động riêng, vậy với tổ chức này thì sao?

GV cho HS thảo luận sau đó gọi HS trình bày ý kiến

? Em hãy cho biết mục tiêu hoạt động cuả ASEAN là gì? Nguyên tắc cơ bản trong quan hệ của tổ chức này ntn?

GV gợi ý: nghiên cứu phần chữ nhỏ sgk- tr23,24.

+ Tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào nội bộ của nhau

+ Giải quyết mọi tranh chấp bằng phương pháp hoà bình

+ Hợp tác và phát triển

GV: giới thiệu về trụ sở của tổ chức này tại Gia cac ta (Indonesia) – SGK: Đây là một nước lớn nhất đông dân cư nhất ĐNA, Gia-cac-ta là thủ đô của Indonesia.

? Hãy kể lại tên các thành viên ASEAN? (10 thành viên)- Dựa vào thông tin trong sgk và h9 ( trừ Đông Ti Mo)

Hoạt động 3 :

GV yêu cầu HS đọc SGK tìm hiểu về sự phát triển của ASEAN sau khi kết nạp 10 thành viên

- GV treo bản đồ các nước ĐNA, cho HS quan sát chỉ tên 11 nước ĐNA? (trong đó có 10 nước tham gia ASEAN)

- Trước 1945, các nước ĐNA (trừ Thái Lan) đều là thuộc địa của thực dân Phương Tây.

- Sau 1945 tình hình ĐNA diễn ra phức tạp và căng thẳng, tiêu biểu:

+ Nhân dân các nước ĐNA đã nổi dậy giành chính quyền như: In-dô-nê-xi-a, VN, Lào ( từ T8-T10/ 1945), đến giữa những năm 50 TK XX, hầu hết các nước trong khu vực đã giành đc độc lập.

- Từ 1950, trong bối cảnh chiến tranh lạnh, tình hình ĐNA trở nên căng thẳng, chủ yếu do sự can thiệp của ĐQ Mĩ.

- Sau khi giành được độc lập, nhiều nước ĐNA nhận thức rõ sự cần thiết phải cùng nhau hợp tác để phát triển đất nước và ảnh hưởng của các cường quốc bên ngoài đối với khu vực.

- 8-8-1967, Hiệp hội các qgia ĐNA (viết tắt là ASEAN) được thành lập tại Băng Cốc (Thái Lan) gồm 5 thành viên: In-do-ne-xi-a, Thái Lan, Phi-lip-pin, Ma-lay-xi-a, Sin-ga-po


2. Mục tiêu :

+ Tiến hành sự hợp tác kinh tế và văn hoá giữa các nước thành viên trên tinh thần duy trì hoà bình và ổn định khu vực – Tuyên bố Băng – cốc

+ Nguyên tắc cơ bản trong quan hệ giữa các nước thành viên thông qua Hiệp ước Ba-li (2 – 1976)

III. Từ ASEAN 6 phát triển thành ASEAN 10

- Sau chiến tranh lạnh, nhất là khi “vấn đề Cam-pu-chia” được giải quyết, tình hình ĐNA được cải thiện, Hiệp hội có xu hướng mở rộng. Lần lượt các nước đã gia nhập ASEAN: Việt Nam (1995), Lào và Mi-an-ma 1997, Cam-pu-chia 1999

- Với 10 thành viên, ASEAN trở thành một tổ chức khu vực ngày càng có uy tín với những hợp tác kinh tế (AFTA, 1992) và hợp tác an ninh (Diễn đàn khu vực ARF,1994). Nhiều nước ngoài khu vực đã tham gia 2 tổ chức trên như: TQ, NB, HQ, Mĩ, Ân độ…