O’zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi

Jismoniy mashg'ulotlar vaqtida yurak urishi qanday bo'lishi kerak

tải về 0.94 Mb.

Chế độ xem pdf

trang	8/11
Chuyển đổi dữ liệu	17.05.2023
Kích	0.94 Mb.
	#54699

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Boliboyeva Zebuniso
Harakatli o‘yinlar Karimjon Raximqulov (1), Mavzu direktor- maktabgacha ta’lim tashkiloti rahbari. Reja kir, Xolmurodova Muharram

Nega yurak urishi tezlashadi
Yurak urishining normal holati

Jismoniy mashg'ulotlar vaqtida yurak urishi qanday bo'lishi kerak:
normal va maksimal holatlar
Sport mashg'ulotlarining yurak-qon tomir tizimi uchun foydali ekanligi
barchaga ayon. Biroq, bazan yuklamalarning keragidan ortiq berilishi natijasida
inson salomatligi xavf ostida qolishi ham muqarrar. Jismoniy yuklamar yurak-qon
tomir tizimi hamda organizmga zarar etkazmasligi uchun mashqlar intensivligini
qanday aniqlash mumkin?
Kardiologlar va sport tibbiyoti mutaxassislari jismoniy mashqlar paytida yurak
urishini o'lchash va uning tezligiga alohida etibor qaratishni tavsiya etishadi. Odatda,
jismoniy mashqlar paytida yurak urishi normadan oshsa, yuklama haddan tashqari
ko'p deb hisoblanadi, agar u normaga etib bormasa – etarliemas. Ammo, yurak urish
tezligiga tasir qiluvchi tananing fiziologik xususiyatlari mavjud.
Nega yurak urishi tezlashadi?
Tirik organizmning barcha azolari va to'qimalari ozuqa moddalari va kislorod
bilan to'yingan bo'lishi kerak. Aynan shu ehtiyoj tufayli yurak-qon tomir tizimi
ishlaydi – yuraktomonidan qon yuborilgach, organlar kislorod bilan to'yinadi va
o'pkaga qaytib, gaz almashinuvi sodir bo'ladi. Dam olayotgan paytda yurak urishi
bir daqiqada o'rtacha 50 dan 80-90 martagacha (sport bilan shug'ullangan
odamlarda) etadi.
Jismoniy harakat natijasida barcha organlarning kislorodga bo'lgan talabi
keskin oshadi. SHu sababli jismoniy mashqlardan keyin yurak urishi tezlashadi.

Yurak tanaga kislorodni katta miqdorda etkazib berishi zarurligi to'g'risida
signal oladi va kerakli miqdordagi kislorodni taminlash uchun tezlashtirilgan suratda
ishlay boshlaydi.
Yurak urishining normal holati
Yurakning to'g'ri ishlashi va u etarli yuklamalarni ko'tara oladimi yoki
yo'qligini bilish uchun jismoniy mashg'ulotlardan keyin yurak urish tezligini hisobga
olish juda muxim. Buni etiborga olmaslik – kelajakdaOlimpiya va jahon chempioni
bo'lishi mumkin bo'lgan sportchilarni ushbu imkoniyatdan mahrum qilinishiga olib
keladi.
Normaning qiymatlari insonning jismoniy holatiga va yoshiga qarab o'zgarishi
mumkin, shuning uchun uni aniqlash uchun “Haskell Fox” pulsaciya formulasi
qo'llaniladi:
Bunda odamning yoshi maksimal yurak urishi soni (220)dan ayriladi. Hosil
bo'lgan natijaga qarab har xil turdagi yuklamalar yoki mashq zonalari uchun yurak
urish tezligi normasi hisoblanadi.

tải về 0.94 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11