Ñöøng queân Ñaïo Sö Haõy luoân
tải về 11.93 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- KHYENTSE
Ngoïn nuùi choùt voùt khoaùc leân mình nhöõng khu röøng trinh nöõ, Ñænh ñaàu naøng loäng laãy trong chieác khaên xeáp phuû tuyeát, vöôn taän baàu trôøi, Ngöïc naøng choaøng nhöõng chieác khaên söông muø oùng aùnh nhö baïc: Haïnh phuùc bieát bao nhöõng yogi thaûnh thôi ñaõ boû ñi nhöõng coâng vieäc cuûa ñôøi naøy! Khyentse Rinpoche Khi baïn nhìn moät ngoïn nuùi söøng söõng Haõy nhôù veà caùi thaáy saâu xa: Caùi thaáy laø taâm cuûa vò Thaày, Baát khaû phaân vôùi baûn taùnh cuûa boån taâm baïn. Khi baïn nhìn moät khu röøng ñaùng yeâu, Haõy nhôù veà nhöõng kinh nghieäm vaø söï chöùng ngoä: Ñöøng hy voïng hay hoaøi nghi veà chuùng, Chuùng hoaøn toaøn laø söï phoâ dieãn cuûa vò Thaày. Khi baïn nhìn moät vöôøn hoa Haõy nhôù veà haønh ñoäng, giaûi thoaùt moät caùch töï nhieân: Moïi haønh ñoäng hoøa hôïp vôùi Phaùp
42 Laø ñôøi soáng toaøn haûo cuûa vò Thaày. Duø nhöõng tö töôûng cuûa baïn coù theå laàm laïc, Chuùng khoâng theå khoâng laø nhöõng saûn phaåm cuûa trí naêng cuûa baïn. Neáu baïn traû töï do cho tö töôûng cuûa baïn Nôi khoâng coù söï gì xuaát hieän, an truï, hay chaám döùt, Chuùng seõ bieán maát vaøo taùnh Khoâng. Taùnh Khoâng traàn truïi aáy laø guru:
Cuõng theá, phaïm vi baát nhieãm cuûa chaân taùnh cuûa taâm Thaám ñaãm moïi chuùng sinh. Maitreya-Asanga Caùi maø chuùng ta thöôøng goïi laø taâm chính laø taâm meâ laàm, moät côn loác hoãn loaïn cuûa nhöõng tö töôûng bò tham, saân vaø si thuùc baùch. Khoâng gioáng nhö Giaùc taùnh giaùc ngoä, taâm naøy luoân luoân bò moät söï meâ laàm caùi naøy sau caùi kia thoåi baït ñi. Nhöõng tö töôûng thuø gheùt hay tham muoán thình lình xuaát hieän khoâng baùo tröôùc, ñöôïc gaây neân bôûi nhöõng hoaøn caûnh nhö theá nhö moät cuoäc gaëp gôõ khoâng mong ñôïi vôùi moät ñoái thuû hay moät baèng höõu, vaø tröø phi chuùng laäp töùc bò cheá ngöï baèng moät caùch ñoái trò ñuùng ñaén, chuùng seõ nhanh choùng baét reã vaø phaùt trieån, cuûng coá öu theá quen thuoäc cuûa söï saân haän vaø tham muoán trong taâm thöùc vaø caøng luùc caøng laøm saâu ñaäm theâm nhöõng daáu veát cuûa nghieäp. 43
Khi aùnh saùng maët trôøi roïi xuoáng moät mieáng pha leâ, aùnh saùng cuûa moïi maøu saéc caàu voàng xuaát hieän; tuy theá chuùng khoâng coù thöïc chaát ñeå baïn coù theå naém baét. Cuõng theá, moïi tö töôûng trong traïng thaùi muoân maøu muoân veû cuûa chuùng – loøng suøng moä, bi maãn, söï tai haïi, tham muoán – thì hoaøn toaøn khoâng coù thöïc chaát. Ñaây laø taâm cuûa vò Phaät. Khoâng tö töôûng naøo khoâng phaûi laø taùnh Khoâng; neáu baïn nhaän ra baûn taùnh troáng khoâng cuûa nhöõng tö töôûng ngay khi chuùng xuaát hieän, chuùng seõ bieán maát. Söï tham muoán vaø saân haän seõ chaúng bao giôø coù theå laøm roái loaïn taâm thöùc. Nhöõng caûm xuùc meâ laàm töï chuùng seõ suïp ñoå. Seõ khoâng coù haønh ñoäng tieâu cöïc naøo ñöôïc tích taäp, vì theá seõ chaúng coù ñau khoå naøo tieáp noái theo sau. Khyentse Rinpoche Neáu moät ngöôøi coù loøng bi maãn, ngöôøi aáy laø vò Phaät; Khoâng coù loøng bi maãn, ngöôøi aáy laø Thaàn Cheát. Vôùi loøng bi maãn, coäi goác cuûa Phaùp ñöôïc vun troàng, Khoâng coù loøng bi maãn, coäi goác cuûa Phaùp bò muïc naùt. Ngöôøi coù loøng bi maãn toát laønh ngay khi hoï giaän döõ,
Ñoái vôùi ngöôøi coù loøng bi maãn, ngay caû keû thuø cuõng trôû thaønh baèng höõu, Khoâng coù loøng bi maãn, ngay caû baèng höõu cuõng trôû thaønh keû thuø. Vôùi loøng bi maãn, ta coù moïi Phaùp, 44 Khoâng coù loøng bi maãn, ta chaúng sôû höõu Phaùp naøo. Vôùi loøng bi maãn, ta laø Phaät töû chaân thöïc, Khoâng coù loøng bi maãn, ta teä hôn keû traàn tuïc. Ngay caû khi thieàn ñònh veà taùnh Khoâng, ta caàn coù loøng bi maãn nhö coát tuyû cuûa noù. Moät haønh giaû Giaùo Phaùp phaûi coù moät baûn taùnh traøn treà bi maãn. Loøng ñaïi bi gioáng nhö moät vieân ngoïc nhö yù. Loøng ñaïi bi hoaøn thaønh nhöõng hy voïng cuûa baûn thaân vaø chuùng sinh. Vì theá, taát caû caùc baïn, nhöõng ngöôøi töø boû vaø caùc gia chuû, Haõy nuoâi döôõng loøng bi maãn vaø caùc baïn seõ thaønh töïu Phaät Quaû. Shabkar Gioáng nhö giöõa maët trôøi khoâng coù boùng toái, Vôùi moät yogi, toaøn theå vuõ truï vaø chuùng sinh ñeàu xuaát hieän nhö nhöõng Boån Toân – Vaø yogi haøi loøng. Gioáng nhö trong moät ñaûo vaøng khoâng coù nhöõng hoøn ñaù taàm thöôøng, Vôùi moät yogi moïi aâm thanh löøng vang nhö nhöõng thaàn chuù – Vaø yogi haøi loøng.
Gioáng nhö moät caùnh chim baêng qua baàu trôøi troáng khoâng, trong treûo khoâng ñeå laïi daáu veát, Vôùi moät yogi moïi tö töôûng xuaát hieän nhö caùi tuyeät ñoái – Vaø yogi haøi loøng. 45 Trong Giaùc taùnh bao la khoâng bò giam haõm trong caùc thôøi khoùa hình thöùc, Vôùi moät yogi moïi thieàn ñònh ñeàu thanh thaûn vaø thoaûi maùi – Vaø yogi haøi loøng. Thoaùt khoûi nhöõng taïo taùc cuûa taâm, Ta chöùng ngoä raèng caùc hieän töôïng laø traïng thaùi tuyeät ñoái. Ngöôi, baïn ta, cuõng neân chöùng ngoä ñieàu naøy. Ñöøng tin vaøo nhöõng giaùo lyù trí thöùc – Haõy nhaän ra taùnh nhaát nhö bao la vaø voâ sanh ñoù. Shabkar Neáu hoâm nay baïn chieán thaéng taùnhï chaáp ngaõ, ñeâm nay baïn seõ giaùc ngoä. Neáu baïn chieán thaéng noù ngaøy mai, ñeâm mai baïn seõ giaùc ngoä. Nhöng neáu chaúng bao giôø baïn chieán thaéng noù, baïn seõ chaúng bao giôø giaùc ngoä. Nhöng “ta” chæ laø moät tö töôûng. Nhöõng tö töôûng vaø caûm xuùc khoâng coù söï vöõng chaéc, saéc töôùng, hình daïng, hay maøu saéc noäi taïi. Khi moät tö töôûng saân haän xuaát hieän trong taâm maïnh meõ tôùi noãi baïn caûm thaáy kích ñoäng vaø muoán ñaäp phaù, phaûi chaêng söï saân haän ñang vung vuõ khí? Coù phaûi noù ôû treân ñaàu cuûa keû thuø? Noù coù theå ñoát chaùy nhöõng söï vaät nhö ngoïn löûa, ñeø beïp chuùng nhö moät taûng ñaù, hay cuoán chuùng ñi nhö moät gioøng soâng hung baïo? Khoâng. Gioáng nhö tö töôûng hay caûm xuùc khaùc, saân haän khoâng coù söï hieän höõu ñích thöïc – khoâng coù ngay caû moät vò trí roõ raøng trong thaân, ngöõ, hay taâm cuûa baïn. Noù gioáng nhö gioù ñang gaàm roáng trong khoâng gian troáng traûi. Thay vì ñeå cho nhöõng tö töôûng hoang daïi baét baïn laøm noâ leä, haõy chöùng ngoä taùnh Khoâng coát tuyû cuûa chuùng. Neáu baïn ñieàu phuïc söï thuø gheùt ôû beân trong, baïn seõ khaùm phaù raèng khoâng coù duy nhaát moät keû thuø naøo bò boû laïi ôû beân ngoaøi. Neáu khoâng nhö theá, cho duø baïn coù theå cheá ngöï moïi ngöôøi trong toaøn theå theá giôùi, söï thuø gheùt cuûa baïn seõ chæ phaùt trieån maïnh meõ hôn. Vieäc nuoâng chieàu noù khoâng bao giôø laøm noù laéng dòu. Keû thuø thöïc söï duy nhaát khoâng theå chòu ñöïng noåi laø chính söï thuø gheùt. Haõy khaûo saùt baûn taùnh cuûa thuø gheùt; baïn seõ nhaän ra raèng noù chæ laø moät tö töôûng. Khi baïn thaáy noù nhö noù laø, noù seõ bieán maát nhö moät ñaùm maây trong baàu trôøi. Khyentse Rinpoche 46 Baïn vaø taát caû chuùng sinh ñeàu bình ñaúng trong vieäc öôùc muoán haïnh phuùc; Baïn vaø taát caû chuùng sinh ñeàu bình ñaúng trong vieäc khoâng mong muoán ñau khoå. Ñeå trôû neân quen thuoäc vôùi vieäc chaêm soùc ngöôøi khaùc hôn baûn thaân baïn, Baïn neân quaùn töôûng söï hoaùn ñoåi baûn thaân baïn vaø ngöôøi khaùc: Khi baïn thôû vaøo vaø thôû ra,
Haõy chöùng ngoä raèng moïi söï xuaát hieän laø troø phoâ dieãn cuûa tuyeät ñoái, Baûn taùnh nguyeân sô, söï giaûn ñôn khoâng bò beû gaõy. Neáu baïn khoâng baùm chaáp thì baát kyø ñieàu gì xuaát hieän ñeàu töï nhieân giaûi thoaùt. Haõy chæ an truï trong vò bình ñaúng vó ñaïi, khoâng laáy hay boû. Chuùng sinh non nôùt, khoâng thaáu hieåu ñieàu naøy, Coi caùc hieän töôïng nhö theå chuùng beàn vöõng vaø thöïc coù; Vì theá khôûi ñaàu moät chuoãi nhöõng ham muoán vaø gheùt boû, Vaø nhöõng ñau khoå gheâ gôùm cuûa luaân hoài sinh töû – moät söï giaû doái khoâng hieän höõu! Nhöõng goác reã maïnh meõ laø Söï voâ minh vaø vieäc coi chuùng sinh vaø nhöõng hieän töôïng laø thöïc söï hieän höõu; Söï hieän höõu coù ñieàu kieän xaûy tôùi Töø vieäc trôû neân quen thuoäc vôùi nhöõng ñieàu naøy. Khoâng coù gì ñeå soi saùng, Khoâng coù gì ñeå tieät tröø, Khi nhìn moät caùch vieân maõn töï thaân söï vieân maõn,
47
Moïi nieàm vui maø theá gian goàm chöùa Ñeán töø vieäc öôùc muoán haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc. Moïi khoå ñau maø theá gian chaát chöùa Ñeán töø vieäc mong muoán laïc thuù cho baûn thaân. Coù caàn söï giaûi thích daøi doøng? Chuùng sinh non nôùt tìm kieám cho baûn thaân. Chö Phaät doác söùc vì haïnh phuùc cuûa ngöôøi khaùc: Haõy nhìn söï khaùc bieät ñaõ phaân chia hoï! Nhö theá, khi mang laïi nieàm vui cho chuùng sinh, toâi cuõng laøm vui loøng chö Phaät– Khi xuùc phaïm chuùng sinh, toâi cuõng xuùc phaïm chö Phaät. Shantideva Gioáng nhö ñaát vaø nhöõng yeáu toá (ñaïi) thaám nhaäp muoân phöông, Nhaãn chòu nhö töï thaân baàu trôøi kham nhaãn, Vì voâ löôïng chuùng sinh khoâng bôø beán, Caàu mong toâi laø maët ñaát vaø döôõng chaát cuûa hoï. Nhö theá vì moïi sinh loaøi, Voâ bieân nhö baàu trôøi, Caàu mong toâi cung caáp cho hoï phöông keá sinh nhai vaø thöïc phaåm
Vôùi taát caû nhöõng ai beänh hoaïn trong theá gian, Cho tôùi khi moïi taät beänh cuûa hoï ñöôïc chöõa laønh, 48 Caàu mong vôùi hoï toâi trôû thaønh Baùc só, ñieàu döôõng vaø thuoác men. Khi truùt xuoáng moät traän luït thöùc aên vaø nöôùc uoáng, Caàu mong toâi xua tan nhöõng ñieàu baát haïnh cuûa naïn ñoùi khaùt. Vaø trong nhöõng thôøi ñaïi ñöôïc bieåu thò bôûi söï khan hieám vaø thieáu thoán, Caàu mong baûn thaân toâi xuaát hieän nhö thöùc uoáng vaø döôõng chaát. Ñoái vôùi chuùng sinh ngheøo naøn vaø cô cöïc, Caàu mong toâi trôû thaønh moät kho taøng luoân luoân doài daøo, Vaø naèm tröôùc maët gaàn taàm tay hoï, Moät suoái nguoàn phong phuù moïi söï hoï coù theå caàn. Nhö theá, thaân toâi, vaø chöa keå moïi cuûa caûi cuûa toâi, Cuøng moïi coâng ñöùc ñaõ tích taäp vaø ñöôïc tích taäp, Toâi hieán taëng hoï taát caû khoâng giöõ laïi ñieàu gì Ñeå ñem laïi lôïi ích cuûa chuùng sinh. Shantideva Moãi moät trong voâ löôïng cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta töø voâ thuyû, chuùng ta phaûi coù nhöõng baäc cha meï. Vaøo luùc naøy hay luùc khaùc, moãi moät chuùng sinh duy nhaát haún ñaõ töøng laø meï hay cha cuûa ta. Khi chuùng ta nghó töôûng tôùi taát caû chuùng sinh naøy - nhöõng ngöôøi töøng laø cha meï cuûa chuùng ta – ñaõ phaûi lang thang quaù laâu vaø khoâng ngöôøi cöùu giuùp trong voøng luaân hoài sinh töû gioáng nhö nhöõng ngöôøi muø laïc ñöôøng thì chuùng ta khoâng theå khoâng caûm thaáy moät loøng bi maãn lôùn lao ñoái vôùi hoï. Tuy nhieân, töï baûn thaân loøng bi maãn thì khoâng ñuû; hoï caàn söï giuùp ñôõ thöïc söï. Nhöng chöøng naøo taâm ta vaãn coøn bò giôùi haïn bôûi söï tham luyeán, thì coù may maén laém vieäc ban taëng hoï thöïc phaåm, quaàn aùo, tieàn baïc, hay söï yeâu thöông moät caùch ñôn giaûn seõ chæ mang laïi cho hoï moät haïnh phuùc haïn heïp vaø nhaát thôøi. Ñieàu chuùng ta phaûi laøm laø tìm ra moät phöông phaùp ñeå hoaøn toaøn giaûi thoaùt hoï khoûi söï ñau khoå. Ñieàu naøy chæ coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùch ñi theo moät con ñöôøng taâm linh vaø töï chuyeån hoaù baûn thaân ñeå chuùng ta coù theå chuyeån hoaù nhöõng ngöôøi khaùc. 49 Loøng bi maãn phaûi ñöôïc höôùng tôùi taát caû chuùng sinh moät caùch voâ tö maø khoâng phaân bieät giöõa nhöõng ngöôøi laø baïn höõu vaø nhöõng ngöôøi laø keû thuø. Vôùi loøng bi maãn thöôøng haèng naøy trong taâm, moïi haønh vi tích cöïc, ngay caû vieäc cuùng döôøng moät boâng hoa hay söï trì tuïng duy nhaát moät caâu thaàn chuù, chuùng ta neân thöïc hieän vôùi öôùc muoán laø noù coù theå mang laïi lôïi ích taát caû caùc sinh loaøi khoâng loaïi tröø ai. Nhöõng baäc Thaày vó ñaïi trong quaù khöù ñaõ coi giaùo lyù quyù baùu nhaát laø söï baát khaû phaân cuûa taùnh Khoâng vaø loøng bi maãn. Caùc ngaøi nuoâi döôõng töø, bi, hæ vaø xaû – boán tö töôûng voâ löôïng (töù voâ löôïng taâm) nhôø ñoù khaû naêng giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi khaùc phaùt khoûi khoâng chuùt duïng coâng. Ñöôïc thuùc ñaåy bôûi loøng bi maãn ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, chuùng ta neân cuûng coá moät caùch vöõng chaéc trong traùi tim ta yù höôùng ñaït ñöôïc giaùc ngoä vì söï lôïi laïc cuûa chuùng sinh. Khoâng coù yù höôùng naøy, loøng bi maãn cuûa chuùng ta seõ laø moät moâ phoûng môø nhaït cuûa caùi gì ñích thöïc. Coù caâu noùi raèng: “Öôùc muoán haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc, ngay caû ñoái vôùi nhöõng ngöôøi muoán laøm haïi chuùng ta, laø nguoàn maïch cuûa haïnh phuùc vieân maõn.” Cuoái cuøng, khi chuùng ta ñaït ñöôïc caáp ñoä naøy, loøng bi maãn ñoái vôùi taát caû chuùng sinh töï phaùt khôûi theo moät caùch theá hoaøn toaøn töï nhieân. Ñieàu toái caàn laø phaûi taäp trung toaøn boä cuoäc ñôøi chuùng ta vaøo vieäc höùa nguyeän ñaït ñöôïc Phaät Quaû vì lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc, cho tôùi khi ñieàu naøy trôû neân roõ raøng coøn thì cuoäc ñôøi naøy hoaøn toaøn voâ nghóa vaø ñaùng thaát voïng bieát bao. Chuùng ta seõ muûi loøng vaø ñau buoàn bôûi thaân phaän bi ñaùt cuûa chuùng sinh trong thôøi ñaïi khoù khaên naøy, vaø moät caûm thöùc maïnh meõ veà söï quyeát ñònh thoaùt khoûi sinh töû seõ phaùt khôûi. Neáu nhöõng thaùi ñoä naøy thöïc söï beùn reã, nhöõng phaåm tính vaø söï thaønh töïu cuûa Ñaïi Thöøa chaéc chaén seõ phaùt trieån töø ñoù. Nhöng neáu quyeát ñònh chaân thöïc thoaùt khoûi luaân hoài sinh töû ñoù khoâng caém reã vöõng chaéc trong taâm thöùc ta, söï thöïc haønh Phaùp cuûa ta seõ khoâng bao giôø phaùt trieån moät caùch vieân maõn. Taát caû chuùng sinh thì gioáng nhau trong öôùc muoán ñöôïc haïnh phuùc vaø khoâng bò ñau khoå. Söï khaùc bieät to lôùn giöõa baûn thaân ta vaø nhöõng ngöôøi khaùc thì voâ soá – toâi chæ coù moät, nhöng nhöõng ngöôøi khaùc thì voâ vaøn. Vì theá, haïnh phuùc vaø ñau khoå cuûa toâi thì hoaøn toaøn voâ nghóa khi so saùnh vôùi haïnh phuùc vaø ñau khoå cuûa voâ löôïng chuùng sinh. Vaán ñeà thöïc söï caàn quan taâm laø chuùng sinh haïnh phuùc hay ñau khoå. Ñaây laø neàn taûng cuûa taâm thöùc ñaõ quyeát ñònh ñaït ñöôïc Giaùc ngoä. Chuùng ta neân öôùc muoán ngöôøi khaùc haïnh phuùc hôn baûn thaân ta, vaø ta neân ñaëc bieät öôùc mong nhöõng ngöôøi chuùng ta coi nhö keû thuø vaø nhöõng ngöôøi ñoái xöû teä baïc vôùi ta ñeàu ñöôïc haïnh phuùc. Neáu khoâng theá thì ñaâu laø muïc ñích cuûa loøng bi maãn? Khyentse Rinpoche 50
Moãi moät thaønh töïu trong nhöõng laõnh vöïc khaùc nhau cuûa Khyentse Rinpoche döôøng nhö thöøa söùc chöùa ñaày caû moät cuoäc ñôøi. Khoaûng hai möôi naêm thöïc haønh trong aån thaát, söï saâu xa vaø quaûng baùc ñaùng ngaïc nhieân trong vieäc giaûng daïy - chieám maát vaøi giôø moãi ngaøy trong hôn nöûa theá kyû; hai möôi pho saùch lôùn nhöõng taùc phaåm ñöôïc bieân soaïn; nhieàu chöông trình troïng yeáu nhaèm baûo toàn vaø truyeàn baù tö töôûng, truyeàn thoáng vaø vaên hoùa Phaät Giaùo do Ngaøi chaêm soùc – trong taát caû nhöõng coâng vieäc naøy, Khyentse Rinpoche ñaõ khoâng moûi meät hình thaønh söï hoài höôùng troïn ñôøi cho Phaät Giaùo. Khaû naêng hieåu bieát cuûa ngaøi veà söï ñoà soä cuûa vaên hoïc Phaät Giaùo Taây Taïng haàu nhö voâ song, vaø Ngaøi ñaõ thöøa höôûng söï quyeát taâm cuûa Jamyang Khyentse Wangpo trong vieäc baûo toàn vaø hoaøn thaønh nhöõng baûn vaên coù giaù trò cuûa moïi truyeàn thoáng, ñaëc bieät laø nhöõng truyeàn thoáng ñang coù nguy cô bieán maát. Trong khi vaøo thôøi ñaïi cuûa Jamyang Khyentse Wangpo caùc giaùo lyù bò nguy hieåm chuû yeáu laø do söï tranh chaáp boä phaùi vaø söï thôø ô töø beân trong, trong ñôøi cuûa Khyentse Rinpoche ñaõ nhìn thaáy di saûn duy nhaát cuûa Taây Taïng bò ñe doaï töø beân ngoaøi – bôûi nhöõng bieán ñoäng to lôùn cuûa söï xaâm löôïc cuûa Trung Quoác vaø cuoäc Caùch maïng Vaên hoùa. Voâ vaøn kinh saùch trong voâ soá thö vieän cuûa caùc tu vieän ñaõ bò thieâu huyû coù heä thoáng, vaø moät ít Laït Ma vaø hoïc giaû ñaõ troán ñi mang theo nhöõng quyeån saùch quyù baùu cuûa hoï treân cuoäc haønh trình voäi vaõ, nguy hieåm, thöôøng ñeán nôi vôùi ñoäc nhaát boä quaàn aùo maëc treân ngöôøi. Tuy theá, trong haàu heát tröôøng hôïp, nhöõng baûn vaên vaãn tieáp tuïc toàn taïi, maëc duø chuùng chæ coøn moät hay raát ít baûn sao cheùp. Thaäm chí trong hieän taïi, nhöõng baûn vaên bò thaát laïc vaãn ñang xuaát hieän. Vaøo cuoái thaäp nieân 1960, vieäc daàn daàn taäp hôïp söùc ñaåy treân hai thaäp nieân laø nguoàn taøi chaùnh vaø nhaân löïc ñaõ trôû neân saün saøng, coâng trình khoång loà laø vieäc xuaát baûn laïi haàu nhö toaøn boä vaên hoùa Taây Taïng ñaõ baét ñaàu. Baûn thaân Khyentse Rinpoche, baèng nhöõng noã löïc trong nhieàu naêm ñeå bieân taäp vaø xuaát baûn nhöõng baûn vaên quan troïng, ñaõ baûo toàn gaàn ba traêm pho saùch cho haäu theá. Thöôøng boå tuùc vaø soi saùng cho nhöõng taùc phaåm cuûa nhöõng baäc Thaày vó ñaïi trong quaù khöù, nhöõng taùc phaåm cuûa rieâng Khyentse Rinpoche hình thaønh moät boä saùch baùch khoa goàm nhöõng baûn vaên thöïc haønh, luaän giaûng, lôøi nguyeän, thi ca, vaø lôøi chæ daïy. Duø ngaøi ôû ñaâu, quyeån saùch ngaøi ñang vieát, bieân taäp, hay söûa chöõa luoân luoân ôû gaàn taàm tay. Thöïc vaäy, ngaøi thöôøng vieát trong khi tieáp ñoùn moïi ngöôøi hay höôùng vaøo nhöõng coâng vieäc khaùc, moãi coâng vieäc rieâng bieät ñeàu chöùa ñöïng moät caùch hieån nhieân söï chuù taâm khoâng bò chia cheû cuûa ngaøi. 51 Nhöng Khyentse Rinpoche khoâng chæ laø moät hoïc giaû vó ñaïi. Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa, ñieàu ngaøi coi laø quan troïng nhaát vaø laøm cho ngaøi haøi loøng nhaát chính laø nhöõng giaùo lyù maø baûn thaân ngaøi khoâng chæ baûo toàn vaø xuaát baûn maø coøn thöïc haønh, chöùng ngoä vaø truyeàn daïy ñaõ ñöôïc nhöõng ngöôøi khaùc aùp duïng vaøo thöïc haønh. Do ñoù ta khoâng ngaïc nhieân laø ngaøi ñaõ hieán daâng nhöõng noã löïc to lôùn ñeå thieát laäp vaø duy trì nhöõng ñeàn chuøa, hoïc vieän, vaø tu vieän ôû ñoù vieäc nghieân cöùu vaø thöïc haønh cuûa truyeàn thoáng Phaät Giaùo khoâng theå bò ñöùt ñoaïn. Moät trong nhöõng coâng trình vó ñaïi cuoái cuøng cuûa ngaøi laø vieäc thaønh laäp moät Tu vieän Shechen môùi taïi Nepal. Ngaøi khoâng quan taâm tôùi vieäc taïo laäp moät ngai toøa huøng vó cho rieâng ngaøi, vaø ñoái vôùi ngaøi thöïc söï khoâng coù söï ñoái xöû phaân bieät duø ngaøi soáng trong moät tuùp leàu chaät heïp hay trong moät cung ñieän roäng lôùn – thöïc ra, trong ñôøi ngaøi, ngaøi ñaõ hieåu roõ caû hai. Ñuùng hôn, vôùi yù höôùng nhaém vaøo töông lai, ngaøi ñaõ thaáu suoát chöông trình troïng yeáu naøy. Naêm 1980, vôï cuûa Khyentse Rinpoche vaø Trulshik Rinpoche, ñeä töû chính cuûa ngaøi, ñaõ ñeà nghò ngaøi xaây moät tu vieän nhoû ôû Nepal laøm truï xöù chính cuûa chaùu ngoaïi vaø truyeàn nhaân taâm linh cuûa Ngaøi laø Shechen Rabjam Rinpoche. Sau khi suy nghó veà yù töôûng ñoù moät thôøi gian, Khyentse Rinpoche traû lôøi vôùi moät nuï cöôøi raïng rôõ raèng ngaøi seõ khoâng xaây moät tu vieän nhoû maø moät tu vieän caøng lôùn caøng toát. Ngaøi ñaõ choïn xaây Tu vieän Shechen thöù hai naøy gaàn Ñaïi Thaùp Jarung Kashor ôû Bodhnath, ñaùp öùng moät tieân tri noùi raèng moät tu vieän Nyingma xaây döïng treân ñòa ñieåm naøy seõ laø moät nguoàn maïch lôïi laïc to lôùn cho vieäc giaûng daïy Phaät Phaùp, vaø ñaëc bieät laø seõ giuùp cho söï hoøa bình vaø thònh vöôïng trong khaép khu vöïc. Vuøng ñaát nhanh choùng ñöôïc tìm thaáy vaø vieäc xaây döïng ñaõ baét ñaàu. Phaûi caàn tôùi möôøi hai naêm ñeå hoaøn thaønh tu vieän laø moät söï keát hôïp phong phuù söï saùng taïo ngheä thuaät, vieäc vaän duïng söï hieåu bieát truyeàn thoáng, vaø söï noã löïc ñaày hæ laïc. Ngay khi toaø nhaø chính baét ñaàu moïc leân, coù ñeán naêm möôi ñieâu khaéc gia, hoïa só, thôï vaøng, thôï baïc, thôï may, chuyeân vieân laøm maët naï, vaø nhöõng nhaø xaây döïng – taát caû laø nhöõng ñeä töû cuûa Khyentse Rinpoche –töø khaép nôi treân xöù Bhutan, Taây Taïng vaø AÁn Ñoä ñaõ luõ löôït keùo tôùi ñòa ñieåm xaây döïng ñeå tham döï coâng trình. Khyentse Rinpoche nhaán maïnh raèng moïi phöông dieän cuûa coâng vieäc phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi söï thaän troïng to lôùn nhaát vaø ñöôïc chuù taâm tôùi töøng chi tieát. Moät traêm naêm möôi pho töôïng ñaõ ñöôïc thöïc hieän taïi tu vieän, saép xeáp theo beà cao töø hai cho tôùi hai möôi phuùt (moät phuùt= 0,3m). Caùc pho töôïng laø nhöõng coâng trình kieán truùc ñöôïc ñuùc roãng, laøm baèng ñaát seùt troän vôùi giaáy laøm baèng tay ñeå laøm taêng theâm ñoä beàn. Beân trong töôïng coù ñaët “caây sinh löïc,” laø thaân cuûa moät loaïi caây, ñöôïc truø tính thaønh moät maët caét vuoâng vaø ñöôïc ñònh höôùng beân trong pho töôïng gioáng nhö noù ñaõ phaùt trieån ôû nôi hoang vu, xaùc ñònh roõ ngoïn vaø goác, söôøn höôùng veà phía ñoâng ñoái vôùi maët tröôùc pho töôïng. Caây sinh löïc ñöôïc ñoå caùt vaø ñaùnh cho boùng nhaün, sôn baèng thaàn sa, vaø ôû nhöõng nôi ñaëc bieät coù ghi khaéc nhöõng thaàn chuù baèng loaïi vaøng nguyeân chaát. Xaù lôïi cuûa nhöõng vò thaùnh trong quaù 52
Nhöõng linh vaät khaùc ñöôïc laøm baèng ñoàng ñoû maï vaøng, chaúng haïn nhö Phaùp Luaân maø beân caïnh coù moät con nai vaø höôu caùi (ñeå kyû nieäm laàn thuyeát Phaùp ñaàu tieân cuûa Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni, hay “chuyeån Phaùp Luaân,” trong vöôøn nai taïi Ba La Naïi). Vieäc maï vaøng ñöôïc thöïc hieän thaät kheùo leùo baèng nhöõng phöông phaùp truyeàn thoáng. Tröôùc tieân, vaøng ñöôïc daùt moûng thaønh nhöõng phieán nhoû mòn. Sau ñoù, traûi qua vaøi ngaøy khoù nhoïc, noù ñöôïc ñaët trong moät moät coái giaõ cuøng vôùi thuyû ngaân ñeå taïo thaønh moät hoãn hôïp. Chaát hoãn hôïp naøy ñöôïc queùt leân ñoàng ñoû vaø beà ngoaøi ñöôïc ñoát noùng cao ñoä baèng ñeøn haøn. Chaát thuyû ngaân boác hôi vaø vaøng ñöôïc keát tuûa. Ñoái vôùi nhöõng pho töôïng ñaát seùt, khi aáy beà maët coù maï ñöôïc ñaùnh boùng baèng ñaù maõ naõo. Khoùi thuyû ngaân raát ñoäc, vaø nhöõng ngöôøi thôï vaøng Taây Taïng tin raèng uoáng bia keâ sau tieán trình maï seõ giuùp hoï deã daøng taåy tröø chaát ñoäc hôn! Nhöõng böùc töôøng ba ngoâi chuøa chính cuûa Tu vieän Shechen ñöôïc che phuû baèng nhöõng tranh bích hoïa tuyeät ñeïp mieâu taû lòch söï cuûa Phaät Giaùo ôû Taây Taïng vaø veõ chaân dung taát caû nhöõng vò Thaày quan troïng trong boán tröôøng phaùi chính cuûa Phaät Giaùo Taây Taïng. Döôùi söï höôùng daãn thöôøng xuyeân cuûa Khyentse Rinpoche, coâng trình ñöôïc hai hoïa só baäc thaày thöïc hieän vôùi söï trôï giuùp cuûa möôøi hai phuï taù. Noùi chung, Khyentse Rinpoche ñaõ thöïc hieän moät traêm buoåi leã ñeå hieán cuùng nhöõng hình töôïng vaø tranh veõ. Nhöõng buoåi leã nhö theá bao goàm vieäc ñaùnh thöùc trí tueä vaø loøng bi maãn, vaø naêng löïc cuûa dieän maïo ñaëc bieät cuûa Ñöùc Phaät ñöôïc mieâu taû ñeå tan hoøa baát khaû phaân vaøo söï bieåu hieän höõu hình cuûa noù, gioáng nhö moät taâm thöùc mang laïi sinh khí cho moät thaân theå uø lì. Duø ôû ñaâu thì Khyentse Rinpoche cuõng thöùc daäy raát sôùm tröôùc raïng ñoâng ñeå caàu nguyeän vaø thieàn ñònh trong vaøi giôø tröôùc khi lao mình vaøo moät doøng hoaït ñoäng khoâng döùt cho tôùi gaàn ñeâm. Ngaøi hoaøn thaønh moät khoái löôïng coâng vieäc khoång loà moãi ngaøy vôùi veû hoaøn toaøn thanh thaûn vaø roõ raøng laø khoâng duïng coâng. Moät ngaøy ñieån hình baét ñaàu töø boán giôø röôõi saùng. Khi Khyentse Rinpoche thöùc daäy, moät thò giaû, ngöôøi thöôøng nguû treân moät taám thaûm trong phoøng ngaøi, seõ doïn giöôøng vaø daâng cho ngaøi moät taùch nöôùc noùng vaø moät vaøi vieân thuoác hieán cuùng. Sau ñoù Rinpoche môû quyeån Kinh caàu nguyeän cuûa ngaøi, noù chöùa hôn naêm traêm trang giaáy rôøi, ñöôïc ñaët raûi raùc vôùi nhöõng ñoaïn ñöôïc vieát baèng chöõ vieát tay cuûa nhöõng vò Thaày vó ñaïi trong quaù khöù, 53
Luùc chín giôø, Rinpoche seõ chaám döùt buoåi saùng tónh mòch cuûa mình vaø ñi vaøo moät gian phoøng lôùn ñeå tieáp moïi ngöôøi, moät ít ngöôøi trong soá ñoù ñaõ tuï hoïp ôû beân ngoaøi. Tuøy theo nhu caàu cuûa hoï, ngaøi seõ ban cho hoï söï höôùng daãn taâm linh, lôøi khuyeân thöïc tieãn, nhöõng giaùo lyù, hay nhöõng söï ban phöôùc; chuù nguyeän nhöõng pho töôïng hay tranh aûnh ñöôïc thænh veà cho baøn thôø gia ñình cuûa hoï; tieáp kieán vaø trao ñoåi tin töùc vôùi nhöõng ngöôøi khaùch töø xa ñeán, nhöõng ngöôøi khaùch ñeán töø Taây Taïng, nhöõng khaùch haønh höông Bhutan, hay nhöõng thö töø cuûa caùc Laït Ma gôûi tôùi. Khi moät buoåi leã chính ñöôïc cöû haønh, Rinpoche seõ ñi tôùi ngoâi chuøa chính vaøo saùng sôùm ñeå nhaäp vaøo hai traêm tu só tuï hoäi ôû ñoù. Trong quaõng thôøi gian coøn laïi cuûa moät ngaøy, ngaøi seõ ngoài cheùo chaân treân Phaùp toøa. Trong nhöõng luùc giaûi lao, khoâng rôøi khoûi choã ngoài, ngaøi seõ keát thuùc nhöõng lôøi caàu nguyeän buoåi saùng cuûa mình, tieáp khaùch, vaø tieáp tuïc bieân soaïn baûn vaên maø ngaøi ñang laøm. Nhöng hoaït ñoäng chính yeáu cuûa Khyentse Rinpoche laø vieäc giaûng daïy thaät roõ raøng. Ngaøi thuyeát giaûng moãi khi raûnh roãi trong ngaøy, khoâng moûi meät ñaùp laïi moïi söï thænh caàu giaùo huaán vaø höôùng daãn taâm linh. Ngaøi thöôøng lieân tuïc giaûng daïy taát caû caùc ngaøy trong thaùng cho nhöõng taäp hoäi töø vaøi chuïc cho tôùi vaøi ngaøn ngöôøi. Thaäm chí sau moät ngaøy ñaày aép vieäc giaûng daïy, ngaøi vaãn chaáp nhaän moät vaøi thænh caàu caù nhaân vaø daïy töøng ngöôøi hay moät nhoùm nhoû trong phoøng ngaøi cho tôùi taän khuya. Trong nhöõng nghi leã troïn ngaøy, trong khi nhöõng ngöôøi khaùc nghæ ngôi sau böõa tröa, ngaøi nhanh choùng duøng böõa vaø söû duïng moãi giaây phuùt coøn laïi tröôùc khi buoåi leã tieáp tuïc ñeå giaûng cho ngöôøi naøo ñoù vaøi trang cuûa moät baûn vaên thieàn ñònh hay luaän giaûng trieát hoïc. Ngaøi khoâng bao giôø gaït boû baát kyø thænh caàu naøo. Neáu ñieàu ñoù khoâng theå phuø hôïp vôùi thôøi khoaù bieåu cuûa ngaøi, ngaøi seõ cho môøi ngöôøi ñoù tôùi baát kyø khi naøo coù thôøi gian taïm nghæ trong chöông trình, hay cho ngöôøi aáy moät cuoäc heïn vaøo ngaøy hoâm sau. Do bôûi coù nhieàu thænh caàu nhö theá vaø Rinpoche saün saøng laøm thoaû maõn taát caû nhöõng ngöôøi aáy neân thöôøng xaûy ra vieäc caû nöûa taù ngöôøi xuaát hieän cuøng luùc vaøo ngaøy hoâm sau! Baát kyø ai töøng nghe Khyentse Rinpoche giaûng daïy ñeàu bò caùch dieãn taû khaùc thöôøng cuûa ngaøi chinh phuïc. Hieám khi lieác nhìn baûn vieát tay, ngaøi noùi naêng thaät deã daøng vôùi moät toác ñoä ñeàu ñaën, khoâng thay ñoåi, trong moät doøng mieân man khoâng döùt. Ngaøi khoâng 54
Maëc duø ngaøi heát söùc dòu daøng vaø nhaãn naïi, söï hieän dieän, taâm hoàn bao la vaø beà ngoaøi ñaày naêng löïc cuûa ngaøi ñaõ khieán moïi ngöôøi neå sôï vaø toân kính. Vôùi nhöõng ñeä töû vaø nhöõng thò giaû thaân thieát ngaøi coù theå raát nghieâm khaéc, bôûi ngaøi hieåu raèng moät ñeä töû xuaát saéc “phaùt trieån maïnh meõ döôùi moät kyû luaät cöùng raén.” Ngaøi khoâng bao giôø naëng lôøi vôùi nhöõng ngöôøi khaùch hay nhöõng ngöôøi khoâng cam keát vôùi Ngaøi, nhöng vôùi nhöõng ñeä töû cuûa rieâng ngaøi, ngaøi khoâng khoan nhöôïng trong vieäc baûo ñaûm raèng hoï khoâng bao giôø troán thoaùt cuøng vôùi haønh ñoäng, lôøi noùi vaø tö töôûng ñaùng khinh bæ. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng gaàn ngaøi, thì duø theá naøo chaêng nöõa, cuõng thaät hieån nhieân laø ngaøi coù theå xuyeân thaáu thaät roõ raøng baát kyø söï giaû vôø hay thaùi ñoä ñaïo ñöùc giaû naøo. Maëc duø Phaät Giaùo chæ ra raèng khoâng coù baèng chöùng naøo toát hôn taâm thöùc cuûa rieâng ta, söï hieän dieän ñaùng yeâu nhöng döõ doäi cuûa Ngaøi coù moät aûnh höôûng maõnh lieät treân nhöõng ñeä töû cuûa Ngaøi vaø baûo ñaûm raèng taâm thöùc cuûa hoï khoâng ñi lang thang. Nhieàu ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø vó ñaïi, ngoaïi tröø thieân taøi ñaëc bieät cuûa hoï trong laõnh vöïc khoa hoïc hay ngheä thuaät, hoï khoâng nhaát thieát laø nhöõng con ngöôøi toát. Khyentse laø ngöôøi maø söï vó ñaïi thì hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi nhöõng giaùo lyù maø Ngaøi dieãn giaûng. Duø söï saâu roäng cuûa taâm Ngaøi döôøng nhö khoâng theå ño löôøng ñöôïc, nhöng töø moät quan ñieåm thoâng thöôøng, Ngaøi laø moät con ngöôøi loãi laïc phi thöôøng. Nhöõng ngöôøi soáng gaàn Ngaøi, thaäm chí trong möôøi hay möôøi laêm naêm, noùi raèng hoï chöa heà ñöôïc chöùng kieán moät lôøi noùi hay haønh ñoäng naøo cuûa Ngaøi laøm toån haïi ngöôøi khaùc. Moái quan taâm duy nhaát cuûa Ngaøi laø hieän taïi vaø söï lôïi laïc toái haäu cho ngöôøi khaùc. Ñaây laø moät kieåu maãu soáng ñoäng cuûa nhöõng gì naèm ôû cuoái con ñöôøng taâm linh – söï caûm höùng vó ñaïi nhaát coù theå coù cho baát kyø ai nghó tôùi vieäc baét ñaàu cuoäc haønh trình ñi tôùi giaùc ngoä. Phaät Giaùo moâ taû ba thaùi ñoä caên baûn, töông öùng vôùi ba con ñöôøng, hay yana (thöøa), laø nhöõng gì coù theå ñöôïc thöïc haønh ñoàng thôøi nhö moät toaøn theå hôïp nhaát. Söï töø boû laø neàn taûng cuûa Thöøa Caên baûn vaø vì theá laø coäi goác cuûa nhöõng giai ñoaïn tieáp theo cuûa con ñöôøng, bao haøm öôùc muoán maïnh meõ khoâng chæ giaûi thoaùt baûn thaân khoûi nhöõng buoàn phieàn töùc thôøi maø caû nhöõng ñau khoå döôøng nhö voâ taän cuûa sinh töû, voøng 55
Loøng bi maãn, ñoäng löïc cuûa Ñaïi Thöøa, ñöôïc phaùt khôûi khi ta nhaän ra raèng “baûn ngaõ” rieâng tö vaø nhöõng saéc töôùng cuûa theá giôùi hieän töôïng thöïc ra khoâng coù baát kyø söï hieän höõu noäi taïi, ñoäc laäp naøo. Loøng bi maãn khôûi sinh khi ta nhaän ra raèng taát caû nhöõng ñau khoå xuaát phaùt töø söï voâ minh neàn taûng cuûa rieâng ta vaø nhöõng ngöôøi khaùc, voâ minh aáy ngoä nhaän raèng söï phoâ dieãn voâ taän cuûa nhöõng saéc töôùng huyeãn hoùa nhö ñöôïc taïo thaønh bôûi nhöõng thöïc theå hieän höõu thöôøng haèng vaø rieâng bieät. Moät baäc giaùc ngoä – ngöôøi ñaõ thaáu suoát söï khoâng coù baát kyø hieän höõu noäi taïi, ñoäc laäp naøo naøy chính laø baûn taùnh toái haäu cuûa moïi söï vieäc – haønh ñoäng moät caùch töï nhieân xuaát phaùt töø loøng bi maãn voâ bieân maø ngaøi caûm thaáy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi, bò meâ môø bôûi söï voâ minh, ñang lang thang vaø ñau khoå trong sinh töû. Ñöôïc höùng khôûi bôûi moät loøng bi maãn töông töï, ngöôøi theo Ñaïi Thöøa khoâng nhaém vaøo vieäc giaûi thoaùt rieâng mình hoï maø nguyeän ñaït ñöôïc Phaät Quaû ñeå coù ñuû khaû naêng giaûi thoaùt taát caû chuùng sinh khoûi noãi khoå noäi taïi trong sinh töû. Tri giaùc thanh tònh, quan ñieåm phi thöôøng cuûa Kim Cöông thöøa, laø nhaän ra Phaät taùnh trong taát caû chuùng sinh vaø thaáy ñöôïc söï thuaàn tònh vaø vieân maõn nguyeân sô trong moïi hieän töôïng. Moãi moät chuùng sinh ñeàu coù coát tuyû cuûa Phaät Quaû, gioáng nhö chaát daàu thaám ñaãm moãi haït meø. Voâ minh chæ laø söï khoâng tænh giaùc veà Phaät taùnh naøy, gioáng nhö moät ngöôøi ngheøo khoå khoâng bieát raèng coù moät huõ vaøng ñöôïc choân ngay döôùi caên nhaø toài taøn cuûa anh ta. Nhö theá haønh trình ñi tôùi Giaùc ngoä laø moät söï taùi khaùm phaù baûn taùnh bò boû queân naøy, gioáng nhö ta laïi nhìn thaáy maët trôøi luoân luoân choùi saùng khi nhöõng ñaùm maây che khuaát noù bò thoåi baït ñi. Khyentse Rinpoche Каталог: 2010 2010 -> Giới thiệu chung Kết quả Kinh tế của Việt Nam 2010 -> Học thêm Hóa học 11 axit bazơ muối câu 1 2010 -> CHÍnh phủ CỘng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam 2010 -> Danh mục các loại giấy tờ VỀ tạo lập nhà Ở ĐẤT Ở làm cơ SỞ pháp lý ĐỂ CẤp giấy chứng nhậN 2010 -> Ủy ban nhân dân cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam thành phố CẦn thơ Độc lập Tự do Hạnh phúc 2010 -> BỘ TƯ pháp cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam 2010 -> PHÁt triển nông thôN 2010 -> BỘ chính trị ĐẢng cộng sản việt nam 2010 -> CHÍnh phủ CỘng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam tải về 11.93 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|