Nhãm nghiªn cøu: Hoµng Thuý b ng (M. Sc) NguyÔn V¨n NghÖ (mba) Lª Hoµng Tïng
tải về 1.19 Mb.
|
I.4. TÝn dông cµ phª§a phÇn c¸c hé trång cµ phª ®Òu vay vèn ®Ó ®Çu t vµo trång míi vµ ch¨m sãc cµ phª. Trong giai ®o¹n cµ phª ®îc gi¸, c¸c hé trång cµ phª ®Òu kh«ng quan t©m l¾m ®Õn nguån vay vµ l·i suÊt. Hä thêng vay cña b¹n bÌ, ngêi th©n hoÆc c¸c tæ chøc c¸ nh©n khi cÇn víi l·i suÊt cao h¬n cña ng©n hµng rÊt nhiÒu ®Ó ch¨m bãn cµ phª. C¸c ng©n hµng khi cho vay ®Òu cÇn thÕ chÊp vµ thñ tôc rêm rµ trong khi ®ã nh÷ng c¸ nh©n cho vay ®Òu kh«ng cÇn thÕ chÊp g×. Tríc ®©y, khi cµ phª cßn ®îc gi¸, nhiÒu hé kh«ng chØ vay tiÒn ®Ó ®Çu t ch¨m sãc mµ cßn mua s¾m tµi s¶n, x©y dùng nhµ cöa vµ cßn nhiÒu môc ®Ých kh¸c. Nhng ®Õn thêi ®iÓm ®iÒu tra, cã gÇn 100% sè hé ®îc hái nãi môc ®Ých vay vèn ®Ó ch¨m sãc cµ phª. Ngoµi nguån tÝn dông lµ ng©n hµng Nhµ níc th× vèn vay cña hé ë c¸c tæ chøc c¸ nh©n lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Tríc ®©y tû lÖ hé vay tiÒn cña b¹n bÌ, hä hµng cßn cao, ®Æc biÖt ë hé nghÌo cña Kr«ng B«ng, tû lÖ nµy lªn tíi 50% v× nã ®¸p øng nhanh gän nhu cÇu cña ngêi trång ®ång thêi còng kh«ng cÇn tµi s¶n thÕ chÊp vµ thñ tôc rêm rµ. Tuy nhiªn, gÇn ®©y lîng tiÒn vay cña b¹n bÌ, hä hµng lµ kh«ng ®¸ng kÓ v× tuy kh«ng cÇn ph¶i thÕ chÊp nhng l·i suÊt b×nh qu©n tíi 2,0%/th¸ng. Tû lÖ hé vay tiÒn cña b¹n bÌ, hä hµng n¨m 2002 (%)
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 Trong thêi kú khñng ho¶ng gi¸, Nhµ níc ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó gióp ngêi trång thuËn lîi vµ yªn t©m h¬n ®Ó ®Çu t vµo ch¨m sãc cµ phª nhng ®a sè c¸c hé nghÌo ®Òu vay víi lîng tiÒn rÊt nhá. Theo thùc tÕ ®iÒu tra, phÇn lín c¸c hé nghÌo ®Òu tr¶ lêi “tiÒn vay kh«ng ®ñ ®Ó ch¨m sãc cµ phª nhng kh«ng d¸m vay thªm v× gi¸ cµ phª thÊp qu¸, sî kh«ng ®ñ ®Ó tr¶ nî”. Cã nh÷ng hé muèn vay ®Ó ®Çu t hoÆc chuyÓn ®æi c©y trång th× l¹i kh«ng cã sæ ®Ó thÕ chÊp. Trong n¨m 2000, gi¸ cµ phª tuy ë møc thÊp nhng vÉn trong thêi kú ®Çu nªn ®a sè c¸c hé trång cµ phª vÉn cßn kh¶ n¨ng tù ch¨m sãc vµ m¹nh d¹n ch¨m sãc do nghÜ r»ng gi¸ cµ phª sÏ t¨ng trë l¹i. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ qua t×nh h×nh tÝn dông cña hé. Theo ®iÒu tra th× ë huyÖn C Jut vµ Kr«ng B«ng, lîng tiÒn vay cña hé nghÌo lín h¬n so víi hé trung b×nh vµ hé giµu, cßn ë huyÖn Kr«ng Buk th× ngîc l¹i (hé giµu vay tiÒn nhiÒu h¬n hé trung b×nh, hé trung b×nh vay tiÒn nhiÒu h¬n hé nghÌo). Thêi h¹n vay trung b×nh tõ 12-24 th¸ng víi l·i suÊt tõ 0,9 ®Õn 1,5 %/th¸ng phô thuéc vµo thêi h¹n vay vµ lo¹i hé vay. N¨m 2001-2002, gi¸ cµ phª tiÕp tôc gi¶m, ®a phÇn c¸c hé kh«ng cßn ®ñ søc vµ còng kh«ng muèn ®Çu t thªm n÷a. Tuy nhiªn nhê cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vµ u ®·i tÝn dông cña nhµ níc víi thêi h¹n vay kÐo dµi h¬n tõ 12- 36 th¸ng vµ l·i suÊt b×nh qu©n thÊp h¬n kho¶ng 1,0%/th¸ng cho ngêi trång cµ phª nªn sè c¸c hé vay nhiÒu h¬n nhng lîng tiÒn vay th× cßn qu¸ Ýt. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ qua sè nî cña c¸c hé. TÝn dông ng©n hµng tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2002
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 §Õn thêi ®iÓm ®iÒu tra, hÇu hÕt c¸c hé vÉn cßn nî ng©n hµng, lîng tiÒn nî phô thuéc chñ yÕu vµo lîng tiÒn vay cña ng©n hµng trong n¨m 2002. Sè nî ®äng l¹i trong n¨m 2003 ë c¸c hé nghÌo cña Kr«ng Buk lµ thÊp nhÊt (trung b×nh 1,1 triÖu) trong khi sè nî ®äng l¹i cña hé giµu ë Kr«ng B«ng lµ lín nhÊt (trung b×nh 7,8 triÖu). Trong n¨m 2002, tû lÖ hé cã ®ñ tiÒn ®Ó s¶n xuÊt cµ phª ë c¸c hé giµu t¬ng ®èi cao nhng ®ñ ë ®©y tøc lµ hä vÉn thÊy cßn cã l·i tuy lµ rÊt Ýt vµ møc ®é ®Çu t còng kh«ng lín, cßn ë c¸c hé trung b×nh vµ nghÌo th× ®a phÇn ®Òu tr¶ lêi lµ kh«ng ®ñ. Cao nhÊt lµ c¸c hé giµu ë Kr«ng Buk, cã tíi 87,5% sè hé tr¶ lêi lµ cã ®ñ tiÒn ®Ó s¶n xuÊt cµ phª. Vµ thÊp nhÊt lµ c¸c hé nghÌo ë Kr«ng B«ng, chØ cã 14,3% sè hé dîc hái nãi lµ cã ®ñ tiÒn ®Ó s¶n xuÊt cµ phª. Tû lÖ hé ®ñ tiÒn ®Ó s¶n xuÊt cµ phª n¨m 2002 (%)
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 Ngoµi ®Êt trång trät (sæ vµng) vµ nhµ cöa (sæ ®á) th× ngêi trång cµ phª ë ®©y kh«ng cßn g× ®Ó cã thÓ thÕ chÊp vay tiÒn ë c¸c ng©n hµng. §iÒu nµy còng ¶nh hëng lín ®Õn nhiÒu hé cã ®Êt cha ®îc chøng nhËn cÊp sæ. B¶ng tæng hîp sau ®©y cho biÕt tû lÖ thÕ chÊp nhµ cöa vµ ®Êt trång trät trªn tæng sè lÇn vay: Tæng hîp tû lÖ tµi s¶n thÕ chÊp n¨m 2002 (%)
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 GÇn 100% sè hé ®îc hái nãi lµ kh«ng cho vay tiÒn trong n¨m qua. Mét sè hé kh«ng ®¸ng kÓ nãi lµ cã cho vay nhng lîng vay rÊt Ýt, h×nh thøc vay lµ ng¾n h¹n vµ kh«ng l·i suÊt. §iÒu nµy chØ x¶y ra víi nh÷ng hé giµu vµ cã nguån thu æn ®Þnh tõ nh÷ng ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp. Tû lÖ hé cho vay tiÒn n¨m 2002
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 II. T×nh h×nh chÕ biÕn cµ phª Q T×nh h×nh chÕ biÕn cña hé trong n¨m 2002
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 Nhãm ®iÒu tra cña SDC tiÕn hµnh ®iÒu tra t×nh h×nh chÕ biÕn t¹i 5 doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh §¨k L¨k. C«ng ty thø nhÊt lµ Dak Man, c«ng ty liªn doanh b¾t ®Çu thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng n¨m 1995. 66% vèn do níc ngoµi ®ãng gãp vµ 44% vèn néi ®Þa. C«ng ty thø hai lµ c«ng ty cµ phª ViÖt Th¾ng. C«ng ty thø ba lµ c«ng ty cµ phª EASIM. C«ng ty thø t lµ c«ng ty cµ phª 2-9. C«ng ty thø n¨m lµ c«ng ty cµ phª Trung Nguyªn. Tríc thêi kú khñng ho¶ng gi¸, c¸c doanh nghiÖp thu mua, ®¸nh bãng l¹i vµ sau ®ã ph©n lo¹i theo c¸c kÝch cì, träng lîng vµ mÇu s¾c kh¸c nhau thµnh R1, R2 vµ R3 víi tû lÖ chÕ biÕn b×nh qu©n lÇn lît lµ R2 (50,7%), tiÕp theo lµ R1 (44,5%) vµ R3 (4,8%). C¸c s¶n phÈm nµy ®îc gäi chung lµ cµ phª nh©n x«. Mét phÇn nhá s¶n lîng cµ phª nh©n x« (tõ 3 ®Õn 6%) ®îc c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn t nh©n lµm thµnh cµ phª bét b¸n t¹i thÞ trêng trong níc. Lo¹i c«ng nghÖ chÕ chÝnh trong thêi kú nµy lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn kh«. Chi phÝ chÕ biÕn mét tÊn s¶n phÈm cµ phª nh©n x« theo ph¬ng ph¸p kh« kho¶ng 148.200®. Mét sè doanh nghiÖp thËm chÝ vÉn sö dông c¸c lo¹i c«ng nghÖ chÕ biÕn tõ thêi Ph¸p, trªn thùc tÕ chØ lµ t¸i chÕ vµ ph©n lo¹i l¹i. Còng trong thêi kú nµy mét sè c«ng ty b¾t ®Çu ¸p dông c¸c lo¹i c«ng nghÖ chÕ biÕn cao h¬n th«ng qua nhËp kh¶u tõ níc ngoµi, qua h×nh thøc liªn doanh víi c¸c c«ng ty níc ngoµi hay viÖn trî cña c¸c níc kh¸c. Tuy nhiªn sè lîng cha nhiÒu vµ viÖc vËn dông c«ng nghÖ ®Ó ®¹t ®îc c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao h¬n cha thùc sù ®îc chó träng do gi¸ cµ phª cao. T   rong thêi kú khñng ho¶ng gi¸, c¸c c«ng ty trong níc (nhµ níc vµ t nh©n) b¾t ®Çu chó träng h¬n tíi viÖc nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ míi, cho phÐp ph©n lo¹i nhiÒu cÊp ®é s¶n phÈm h¬n, mÇu s¾c vµ mïi vÞ tèt h¬n. C«ng ty cµ phª §¨k Man chñ yÕu tËp trung chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao vµ b¸n cho c«ng ty mÑ ë Lu«n §«n. C«ng suÊt cña c«ng ty kho¶ng 18 ngh×n tÊn/n¨m. C«ng ty cµ phª ViÖt Th¾ng rÊt chó träng ®Õn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm sau chÕ biÕn. Doanh nghiÖp cã c¶ c«ng nghÖ chÕ biÕn ít vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn kh«. T¬ng øng víi mçi lo¹i c«ng nghÖ, doanh nghiÖp ®Òu cã lo¹i c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c«ng nghÖ thèng thêng. Gi¸ c«ng nghÖ chÕ biÕn ít, c«ng suÊt 10 tÊn/giê kho¶ng 4,5 tû ®ång. Gi¸ c«ng nghÖ chÕ biÕn kh«, c«ng suÊt 10 tÊn/giê kho¶ng 3 tû ®ång. Gi¸ m¸y ph©n lo¹i cµ phª kho¶ng 700 ngh×n ®ång. M¸y chÕ biÕn ít cña doanh nghiÖp cã thÓ ph©n thµnh 5 lo¹i s¶n phÈm cã chÊt lîng kh¸c nhau. C«ng ty cµ phª EASIM cã c¶ hai lo¹i c«ng nghÖ: ít vµ kh«. C«ng nghÖ chÕ biÕn ít ®¹t c«ng suÊt 10 tÊn/giê. Nh×n chung, theo ®¸nh gi¸ cña phÇn lín c¸c doanh nghiÖp, chi phÝ chÕ biÕn cµ phª cña ViÖt Nam thÊp h¬n so víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi do lîi thÕ vÒ gi¸ lao ®éng vµ nguyªn liÖu.
§èi víi c¸c c«ng ty hiÖn nay trong kh©u chÕ biÕn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n chÝnh sau. Thø nhÊt, viÖc nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn tõ níc ngoµi cã c«ng suÊt cao vµ s¶n phÈm tèt nhng gi¸ b¸n cao, ®ßi hái thêi gian khÊu hao l©u. Thø hai, c¸c m¸y mãc s¶n xuÊt trong níc cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu thÞ trêng mÆc dï gi¸ rÎ chØ b»ng 1/5 ®Õn 1/3 gi¸ nhËp ngo¹i, tèn níc, khã xö lý sau khi chÕ biÕn vµ nhiÒu kh©u ®ßi hái lao ®éng thay thÕ. Mét khã kh¨n chÝnh trong chÕ biÕn cµ phª ë ViÖt Nam lµ hÇu hÕt ngêi trång cµ phª, c¸c ®¹i lý vµ c¸c doanh nghiÖp ®Òu Ýt nhiÒu tham gia chÕ biÕn s¶n phÈm b»ng nhiÒu lo¹i c«ng nghÖ kh¸c nhau. §iÒu nµy dÉn ®Õn thÞ trêng c¸c s¶n phÈm cµ phª sau thu ho¹ch kh«ng ®ång ®Òu, s¶n phÈm chÊt lîng kh«ng cao vµ gi¸ khã cã thÓ ph¶n ¸nh ®óng hµm lîng chÕ biÕn cña s¶n phÈm. Trong khÝ ®ã, ë c¸c níc kh¸c - Indonesia - kh©u chÕ biÕn chØ tËp trung ë c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn lín. GÇn ®©y, mét sè c«ng ty còng b¾t ®Çu chó träng tíi hîp t¸c víi c¸c trêng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu trong níc s¶n xuÊt nh÷ng m¸y chÕ biÕn cµ phª trong níc v× gi¸ thµnh rÎ h¬n rÊt nhiÒu. Trung Nguyªn lµ mét vÝ dô. Trong thêi gian qua, c«ng nghÖ chÕ biÕn cµ phª chñ yÕu ®îc nhËp khÈu tõ 2 níc lµ ý vµ §øc nhng gÇn ®©y c«ng ty ®· b¾t ®Çu hîp t¸c víi trêng ®¹i häc B¸ch khoa thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Ó s¶n xuÊt lo¹i m¸y mãc t¬ng tù. III. T×nh h×nh vËn chuyÓn §èi víi hé gia ®×nh, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn b¸n cµ phª vµ mua c¸c lo¹i vËt t n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ xe c«ng n«ng, mét sè Ýt vËn chuyÓn b»ng xe m¸y. §èi víi c¸c hé giµu th× ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn lµ xe c«ng n«ng cña hé, cßn c¸c hé nghÌo ph¶i ®i thuª c«ng n«ng hoÆc vËn chuyÓn b»ng c¸c ph¬ng tiÖn th« s¬ kh¸c (xe m¸y, xe c¶i tiÕn…). NÕu lµ thuª c«ng n«ng th× gi¸ thuª kho¶ng 5000®/tÊn/km. Ngoµi viÖc thuª ra, mét sè hé cßn mîn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn cña ngêi th©n vµ tr¶ tiÒn x¨ng dÇu. ë c¸c hé nghÌo th× tû lÖ ph¬ng tiÖn lµ c«ng n«ng ®i thuª cao h¬n nhiÒu so víi ph¬ng tiÖn lµ c«ng n«ng cña gia ®×nh. Ngoµi ra, c¸c hé nghÌo cßn dïng c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn nh xe bß, xe m¸y vµ ph¬ng tiÖn kh¸c. TÝnh trung b×nh t¹i c¸c hé ®iÒu tra, kho¶ng c¸ch trung b×nh tõ ®¹i lý ®Õn vên kho¶ng 4 km. NÕu hé ph¶i thuª c«ng n«ng th× gi¸ thuª kho¶ng 6000®/tÊn/km. Ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn (%)
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 PhÇn lín c¸c hé b¸n cµ phª sÊy kh« cho nh÷ng c¬ së thu mua t nh©n. Nh÷ng ngêi nµy thêng sö dông xe c«ng n«ng hoÆc sö dông « t« t¶i ®Ó vËn chuyÓn cµ phª. TÝnh b×nh qu©n, chi phÝ vËn chuyÓn cµ phª thu mua b»ng xe c«ng n«ng rÎ h¬n so víi «t« do « t« chØ ®i ®îc ë c¸c trôc ®êng lín. §êng ®Êt chØ thÝch hîp víi xe th« s¬, chi phÝ vËn chuyÓn t¨ng, ®Æc biÖt lµ trong mïa ma. 43,8% sè hé cho r»ng ®êng xÊu lµ trë ng¹i lín nhÊt, 12,5% cho biÕt hä buéc ph¶i sö dông ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn nhá vµ th« s¬. §©y chÝnh lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn chi phÝ vËn chuyÓn thu mua cao (b×nh qu©n 1.750 ®/tÊn/km). Trong khi ®ã chi phÝ vËn chuyÓn ®Ó b¸n cµ phª cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ 1.625®/tÊn/km. Nh÷ng khã kh¨n chÝnh ®èi víi c¸c hé trång cµ phª trong vËn chuyÓn lµ ®êng xÊu vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn th« s¬. Cã tíi 94,7% sè hé nghÌo; 90,9% sè hé trung b×nh vµ 73,3% sè hé giµu ë huyÖn Kr«ng B«ng nãi khã kh¨n do ®êng xÊu. Khã kh¨n chÝnh trong viÖc vËn chuyÓn
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 Trong khi con sè nµy ë huyÖn Kr«ng Buk thÊp h¬n mét chót (t¬ng øng lµ 75,0%; 66,7% vµ 88,0%). ë huyÖn C Jut cã 58,8% sè hé giµu nãi khã kh¨n do ®êng xÊu. Cßn c¸c hé nghÌo th× nãi kh«ng cã khã kh¨n do ®êng xÊu mµ do ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn th« s¬, kh«ng cã tiÒn ®Çu t c¸c ph¬ng tiÖn tèt h¬n nh xe c«ng n«ng (47,1%). C¸c ®¹i lý cã nhiÒu h×nh thøc vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸c nhau. Thø nhÊt, ngêi d©n vµ ngêi thu gom vËn chuyÓn cµ phª b¸n th¼ng t¹i ®¹i lý. Thø hai, c¸c ®¹i lý thêng sö dông c«ng n«ng ®Ó ®Õn tËn nhµ nh÷ng ngêi trång cµ phª ®Ó thu mua. Thø ba, c¸c ®¹i lý sö dông « t« ®Ó thu mua t¹i nh÷ng vïng t¬ng ®èi xa. §èi víi vËn chuyÓn b¸n, c¸c ®¹i lý chñ yÕu dïng « t« ®Ó b¸n cho c¸c tæng ®¹i lý, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu vµ chÕ biÕn cµ phª. §èi víi c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu, viÖc vËn chuyÓn chñ yÕu b»ng « t« trªn ®Þa bµn thu mua. Trong trêng hîp vËn chuyÓn ®Õn c¶ng Sµi Gßn, nhiÒu doanh nghiÖp thuª cña c¸c c«ng ty vËn t¶i vµ gi¸ thuª phô thuéc nhiÒu vµo thêi ®iÓm thu ho¹ch cµ phª. Chi phÝ vËn chuyÓn hiÖn nay dao ®éng trong kho¶ng tõ 120 ®Õn 220 ngh×n ®ång/tÊn ®Õn c¶ng Sµi Gßn. B×nh qu©n c¶ n¨m kho¶ng 160 ngh×n ®ång/tÊn. Cµ phª ®îc vËn chuyÓn ®Õn c¶ng TP. HCM ë d¹ng bao vµ ®îc ®a xuèng c¸c container t¹i c¸c nhµ kho xuÊt khÈu. C¸c khã kh¨n trong vËn chuyÓn hiÖn nay: phÝ cÇu ®êng cao, c«ng an vµ c¸c tr¹m kiÓm tra vËn chuyÓn qu¸ t¶i, qu¸ khæ v× ®êng s¸ n«ng th«n, cÇu ®êng kh«ng thÓ chÞu næi 22 tÊn. IV. Th«ng tin cµ phª T Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n ë c¸c ®Þa bµn ®iÒu tra ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng khÝch lÖ. T¹i huyÖn C Jut, ho¹t ®éng bu chÝnh viÔn th«ng, ph¸t thanh truyÒn h×nh trong 5 n¨m qua ®· ®îc ®Çu t, khai th¸c vµ cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh. HÇu hÕt c¸c x· ®Òu ®· x©y dùng ®ù¬c ®iÓm bu ®iÖn v¨n hãa x· phôc vô th«ng tin liªn l¹c vµ b¸o ®äc hµng ngµy. M¸y ®iÖn tho¹i ®· ®îc l¾p ®Æt ë tÊt c¶ 9 x· thÞ trÊn víi sè m¸y 1.832 m¸y, b×nh qu©n 2 m¸y/100 d©n (cña tØnh lµ 3,2 m¸y/100 d©n)38. VÒ ph¸t thanh, huyÖn cã ®µi trung t©m ph¸t trªn sãng FM mçi ngµy 3 lÇn/thêi lîng 1,30 giê. C¸c x· cã ®µi c¬ së lµm nhiÖm vô truyÒn thanh mét ngµy 3 lÇn, thêi lîng 1 giê, sau ®ã tiÕp ®µi huyÖn. HÖ thèng loa ®îc ®Æt ë vïng trung t©m x· vµ c¸c th«n l©n cËn, chiÕm kho¶ng 60% tæng sè th«n, b¶n. T¹i Kr«ng Buk, ngµnh bu chÝnh viÔn th«ng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. §Õn nay, tÊt c¶ 13 x· thÞ trÊn trong huyÖn ®Òu cã m¸y ®iÖn tho¹i t¹i trô së x·. Tæng sè m¸y ®iÖn tho¹i trong huyÖn gÇn 3000 m¸y ®· gãp phÇn cho th«ng tin, liªn l¹c thuËn tiÖn h¬n. HiÖn t¹i cã 4/13 x· cã ®µi truyÒn thanh, 100% x· ®· ®îc phñ sãng ph¸t thanh truyÒn h×nh. HÖ thèng bu chÝnh viÔn th«ng vµ ph¸t thanh truyÒn h×nh ph¸t triÓn kh¸ nhanh ®· cung cÊp cho nh©n d©n nhiÒu th«ng tin quan träng vÒ s¶n xuÊt, thÞ trêng vµ c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸, x· héi… ViÖc ph¸t triÓn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c gióp Ých rÊt nhiÒu cho n«ng d©n trong viÖc cËp nhËt c¸c th«ng tin quan träng vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt, gi¸ c¶, nh÷ng thay ®æi vÒ c¸c chÝnh s¸ch trong níc vµ quèc tÕ ®èi víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n nãi chung vµ cµ phª nãi riªng. Th«ng tin vÒ gi¸ cµ phª vµ vËt t trång cµ phª. Nguån th«ng tin quan träng lµ th«ng tin vÒ gi¸ c¶ thÞ trêng cµ phª chñ yÕu thu nhËn tõ ®µi, v« tuyÕn vµ quan hÖ c¸ nh©n. Cã tíi 5,9% sè hé nghÌo ë C Jut vµ 10,5% sè hé nghÌo ë Kr«ng B«ng lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Nh÷ng hé nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó mua s¾m tivi, ®µi…nªn kh«ng cã nhiÒu nguån th«ng tin, kh«ng biÕt t×nh h×nh gi¸ c¶ cµ phª, vËt t, c¸c chÝnh s¸ch nhµ níc ra sao nªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc s¶n xuÊt. Nh÷ng th«ng tin vÒ gi¸ c¶ thÞ trêng vËt t chñ yÕu lÊy tõ ®µi, v« tuyÕn vµ quan hÖ c¸ nh©n. 5,9% sè hé nghÌo ë C Jut, 5,3% sè hé nghÌo ë Kr«ng B«ng vµ 8,3% sè hé nghÌo ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª. C¸c hé ®iÒu tra lÊy th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª chñ yÕu tõ ®µi, v« tuyÕn, quan hÖ c¸ nh©n vµ c¸n bé khuyÕn n«ng. Tuy nhiªn, nguån th«ng tin tõ c¸n bé khuyÕn n«ng kh«ng nhiÒu, chñ yÕu chØ cã ë huyÖn C Jut víi 35,3% sè hé giµu, 26,7% sè hé trung b×nh. ë C Jut, 5,9% sè hé giµu vµ 10% sè hé trung b×nh kh«ng cã nguån th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª tõ c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng nhµ níc. Cã 4,8% sè hé trung b×nh vµ 5,3% sè hé nghÌo ë Kr«ng B«ng kh«ng cã nguån th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª. Vµ 16,7% sè hé nghÌo ë Kr«ng Buk ®îc hái kh«ng cã nguån th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª. T  h«ng tin vÒ chÝnh s¸ch cña nhµ níc chñ yÕu ®îc nghe th«ng qua ®µi, v« tuyÕn vµ quan hÖ c¸ nh©n. VÒ chÝnh s¸ch hç trî tiªu thô cµ phª, tû lÖ sè hé kh«ng cã nguån th«ng tin nµy lµ t¬ng ®èi cao, cô thÓ lµ cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. ChØ cã 5,9% sè hé giµu ë C Jut nhËn th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch hç trî gi¸ tõ c¸n bé khuyÕn n«ng. Cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin.
Nguån th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông cµ phª chñ yÕu lµ tõ ng©n hµng, tiÕp theo lµ ®µi, v« tuyÕn vµ quan hÖ c¸ nh©n. Cã 58,8% sè hé giµu ë C Jut, 33,3% sè hé giµu ë Kr«ng B«ng vµ 32% sè hé giµu ë Kr«ng Buk thu nhËn th«ng tin tõ ng©n hµng. Con sè nµy ë c¸c lo¹i hé trung b×nh vµ nghÌo còng t¬ng ®¬ng. Tû lÖ hé kh«ng cã nguån th«ng tin lµ 5,9% hé giµu ë C Jut, 0% hé giµu ë Kr«ng B«ng vµ 12% hé giµu ë Kr«ng Buk. C¸c hé ®iÒu tra cã rÊt Ýt ®iÖn tho¹i. Chñ yÕu tËp trung ë c¸c hé giµu vµ trung b×nh. 23,5% sè hé giµu ë C Jut, 13,3% sè hé giµu ë Kr«ng B«ng vµ 36% sè hé giµu ë Kr«ng Buk cã ®iÖn tho¹i. Trong c¸c hé kh«ng cã ®iÖn tho¹i th× cã díi 50% sè hé ®îc hái lµ gÇn dÞch vô ®iÖn tho¹i (chñ yÕu lµ cña c¸c gia ®×nh kh¸c ë ®Þa ph¬ng chø kh«ng cã dÞch vô ®iÖn tho¹i c«ng céng). T  h«ng tin cña ngêi thu gom chñ yÕu lÊy tõ c¸c ®¹i lý. C¸c chñ ®¹i lý lÊy th«ng tin vÒ diÔn biÕn gi¸ c¶ thÞ trêng qua c¸c ®¹i lý kh¸c, c¸c tæng ®¹i lý b»ng ®iÖn tho¹i lµ chñ yÕu. Trong thêi gian gÇn ®©y, mét sè chñ ®¹i lý cµ phª ®¨ng ký tham gia m¹ng th«ng tin cµ phª th«ng qua trung t©m viÔn th«ng §µ N½ng. Gi¸ cµ phª trªn thÞ trêng thÕ giíi lu«n ®îc cËp nhËt 2 lÇn trong ngµy. Bªn c¹nh ®ã, hÇu hÕt c¸c ®¹i lý ®Òu tù trang bÞ m¸y tÝnh nèi m¹ng internet ®Ó khai th¸c vµ t×m hiÓu diÔn biÕn thÞ trêng cµ phª thÕ giíi. Nh×n chung, th«ng tin diÔn biÕn gi¸ cµ phª dao ®éng trªn thÞ trêng thÕ giíi kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®èi víi c¸c ®¹i lý thu mua cµ phª.
Th«ng tin nhanh chãng vµ kÞp thêi lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn chñ yÕu dùa trªn c¸c nguån tin Reuter h¬n lµ c¸c nguån tin trong níc. C¸c th«ng tin trªn truyÒn h×nh, c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng, c¸c trang web thêng kh«ng ®îc cËp nhËt thêng xuyªn, do ®ã, thêng kh«ng chÝnh x¸c hoÆc chËm ®· trë thµnh nh÷ng tÝn hiÖu kh«ng hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña chñ c¸c doanh nghiÖp. Ngay c¶ khi hoµn toµn dùa vµo c¸c nguån tin níc ngoµi th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn ph¶i ®èi diÖn víi viÖc thiÕu hôt bé phËn chuyªn tr¸ch thu nhËn vµ ph©n tÝch tin. ViÖc thiÕu c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n còng c¶n trë doanh nghiÖp trong viÖc thu thËp c¸c nguån tin vÒ thÞ trêng níc ngoµi, ®Æc biÖt liªn quan ®Õn c¸c s¶n phÈm cµ phª rang xay v.v... Ngay c¶ ban th©n Trung Nguyªn còng thiÕu hôt th«ng tin thÞ trêng ë c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi. Khã kh¨n tiÕp theo cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn lµ chi phÝ internet ë ViÖt Nam t¬ng ®èi cao so víi c¸c níc trong khu vùc. Khi gi¸ cµ phª ë møc cao, kho¶n chi phÝ nµy trë nªn kh«ng ®¸ng kÓ vµ doanh nghiÖp kh«ng quan t©m tíi. Tuy nhiªn, trong vµi n¨m trë l¹i ®©y, gi¸ cµ phª thÊp ®· buéc c¸c doanh nghiÖp t×m c¸ch gi¶m chi phÝ, trong ®ã, cã c«ng ty buéc ph¶i bá khai th¸c th«ng tin qua m¹ng. C«ng ty Dak Man lµ mét ngo¹i lÖ trong sè 5 doanh nghiÖp ®iÒu tra. C«ng ty lu«n cã bé phËn chuyªn tr¸ch ph©n tÝch vµ dù b¸o thÞ trêng, c¸c kü n¨ng giao dÞch future market ®Òu t¬ng ®èi hoµn thiÖn do ®ã c«ng ty gÇn nh kh«ng ph¶i ®èi diÖn víi rñi ro. Trong khi ®ã, c¸ch kinh doanh hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam dÔ gÆp rñi ro cña thÞ trêng. V. Tiªu thô cµ phª §¨k L¨k Cã 3 lo¹i s¶n phÈm cµ phª chÝnh mµ ngêi s¶n xuÊt b¸n. Thø nhÊt lµ cµ phª qu¶ t¬i - cµ phª trªn c©y hoÆc võa thu ho¹ch xong. Thø hai lµ cµ phª qu¶ kh« - cµ phª sau thu ho¹ch ®îc ph¬i n¾ng trªn s©n tríc nhµ. Cuèi cïng, lo¹i cµ phª thø ba mµ hé b¸n lµ cµ phª nh©n x« - tøc lµ cµ phª ®· qua chÕ biÕn (bãc vá vµ s¸t kh«). Sè hé b¸n cµ phª t¬i rÊt Ýt vµ 100% ®îc b¸n cho ngêi thu gom t nh©n, hä ®Õn tËn vên hoÆc nhµ ®Ó mua. Cµ phª qu¶ t¬i thêng ®îc b¸n khi gia ®×nh cã viÖc cÇn ph¶i chi tiªu gÊp. Lîng cµ phª t¬i ®îc b¸n kh«ng ®¸ng kÓ. Cã 5,9% sè hé nghÌo cña C Jut; 6,7% sè hé giµu vµ 4,8% sè hé trung b×nh cña Kr«ng B«ng; 4,0% sè hé giµu vµ 3,7% sè hé trung b×nh cña Kr«ng Buk lµ b¸n cµ phª t¬i cho ngêi thu gom t nh©n. Nh×n chung, cµ phª qu¶ t¬i chñ yÕu ®îc b¸n t¹i nhµ, mét sè Ýt b¸n t¹i vên vµ t¹i ®¹i lý. Mét lîng nhá cµ phª qu¶ kh« ®îc b¸n cho ngêi thu gom t nh©n (3,3% ë hé trung b×nh cña huyÖn C Jut ; 2% ë hé giµu vµ 8,3% ë hé nghÌo cña huyÖn Kr«ng Buk). Ngoµi ra cµ phª qu¶ kh« còng ®îc b¸n cho c¸c ®¹i lý thu mua (4% ë hé giµu vµ 3,7% ë hé nghÌo cña huyÖn Kr«ng Buk). Tû lÖ cµ phª qu¶ kh« lu kho kh«ng nhiÒu (chØ 1,8% ë hé nghÌo cña huyÖn C Jut). Cµ phª qu¶ kh« còng ®îc b¸n t¹i nhµ vµ ®¹i lý. Cßn cµ phª nh©n x« th× chñ yÕu ®îc b¸n t¹i ®¹i lý. Tû lÖ b¸n qu¶ kh« t¹i nhµ cña c¸c hé trung b×nh huyÖn C Jut lµ 3,3%. Cßn tû lÖ b¸n t¹i ®¹i lý cña c¸c hé giµu Kr«ng Buk lµ 4%. Nãi chung tû lÖ b¸n qu¶ kh« cña c¸c hé ®iÒu tra rÊt nhá, ®Æc biÖt t¹i huyÖn Kr«ng B«ng hÇu nh kh«ng cã b¸n qu¶ kh«. ChØ cã 3,3% sè hé trung b×nh ë C Jut b¸n cµ phª qu¶ kh« cho ngêi thu gom t nh©n; 5,9% sè hé nghÌo ë C Jut lu kho díi d¹ng cµ phª qu¶ kh«. ë huyÖn Kr«ng Buk cã 8% sè hé giµu b¸n cµ phª kh« cho ngêi thu gom t nh©n vµ ®¹i lý thu mua (4%+4%); 3,7% sè hé trung b×nh b¸n cµ phª kh« cho ®¹i lý thu mua. ë huyÖn Kr«ng B«ng cã 8,3% sè hé nghÌo b¸n cµ phª qu¶ kh« cho ngêi thu gom t nh©n. Tû lÖ cµ phª b¸n t¹i c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau (%)
Nguån: §iÒu tra cña SDC, §¨k L¨k, th¸ng 6/2003 Cµ phª chñ yÕu ®îc b¸n díi d¹ng nh©n x« cho ®¹i lý thu mua. T¹i huyÖn C Jut, c¸c hé giÇu chñ yÕu b¸n cµ phª t¹i ®¹i lý (88,8%) tû lÖ b¸n t¹i nhµ chØ kho¶ng 11,2%. C¸c hé trung b×nh b¸n t¹i nhµ 16,7% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 70%. C¸c hé nghÌo C Jut b¸n t¹i nhµ 10% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 64,7%, tån kho 1,8%. T¹i huyÖn Kr«ng B«ng, c¸c hé giÇu còng chñ yÕu b¸n cµ phª t¹i ®¹i lý (80%) tû lÖ b¸n t¹i nhµ lµ 20%. C¸c hé trung b×nh b¸n t¹i nhµ 9,5% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 66,7%. C¸c hé nghÌo b¸n t¹i nhµ 21,1% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 52,6%. T¹i huyÖn Kr«ng Buk, c¸c hé giÇu b¸n cµ phª t¹i ®¹i lý kho¶ng 69,2%, tû lÖ b¸n t¹i nhµ lµ 8%, tån kho lµ 2,8%. C¸c hé trung b×nh b¸n t¹i nhµ 3,7% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 77,8%. C¸c hé nghÌo b¸n t¹i nhµ 33,3% vµ b¸n t¹i ®¹i lý 58,3%. Ngoµi ra, tû lÖ lu kho cµ phª nh©n x« còng rÊt nhá, chØ 1,8% ë hé nghÌo cña C Jut vµ 2,8% ë hé giµu cña Kr«ng Buk. T¹i C Jut, 13,3% nhãm hé trung b×nh b¸n t¹i nhµ, 11,8% hé nghÌo b¸n t¹i nhµ vµ 5,9% b¸n t¹i ®¹i lý. T¹i huyÖn Kr«ng B«ng, ®èi víi nhãm hé trung b×nh th× cã 4,8% lîng cµ phª b¸n t¹i nhµ vµ 4,8 % b¸n t¹i ®¹i lý. T¹i Kr«ng Buk, nhãm hé giµu cã 4% b¸n t¹i nhµ, 8% b¸n t¹i ®¹i lý. Nhãm hé trung b×nh cã 11,1% b¸n t¹i ®¹i lý vµ nhãm hé nghÌo tû lÖ b¸n t¹i nhµ lµ 8,3%. Kh«ng thÊy bÊt kú dÊu hiÖu nµo chøng tá c¸c hé n«ng d©n cã bÊt kú h×nh thøc hîp t¸c nµo trong viÖc b¸n s¶n phÈm. Trong khi ®ã, kh©u tiªu thô s¶n phÈm t¹i hé cña n«ng d©n Brazil chñ yÕu do c¸c hîp t¸c x· ®¶m nhËn. C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn tiªu thô trong níc vµ/hoÆc xuÊt khÈu cµ phª ë ViÖt Nam cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó thu mua cµ phª nguyªn liÖu. Mét sè doanh nghiÖp tæ chøc m¹ng líi thu mua cña m×nh thµnh c¸c ®¹i lý thu mua c¸c cÊp tõ huyÖn ®Õn tØnh. Nh÷ng ngêi lµm viÖc trong c¸c ®¹i lý nµy ®Òu lµ ngêi hëng l¬ng cña c¸c doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, cã rÊt nhiÒu c¸c ®¹i lý thu mua cµ phª t nh©n còng ®îc thµnh lËp tõ cÊp x·, huyÖn ®Õn tØnh. C¸c ®¹i lý thu mua chñ yÕu thu mua cho c¸c tæng ®¹i lý vµ nhËn hoa hång tõ c¸c tæng ®¹i lý. Trªn thùc tÕ, c¸c ®¹i lý ®Òu kh«ng chØ thu mua cµ phª mµ con thu mua nhiÒu lo¹i mÆt hµng n«ng l©m s¶n kh¸c nh ng«, ®Ëu xanh v.v... vµ kinh doanh c¸c mÆt hµng kh¸c nh ph©n bãn, c¸c m¸y c¬ khÝ n«ng nghiÖp v.v....Hç trî cho m¹ng líi thu mua nµy lµ nh÷ng ngêi thu gom. Hä thêng lµ hµng xãm cña c¸c ®¹i lý, cã Ýt vèn nªn chØ thu mua kho¶ng tõ 5 ®Õn 20 t¹/ngµy, hëng chªnh lÖch gi¸ vµ sau ®ã b¸n s¶n phÈm cho c¸c ®¹i lý. C¸c ®¹i lý vµ ngêi thu gom ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thu mua cµ phª trªn ®Þa bµn ®iÒu tra, 90% s¶n lîng cµ phª. Do sè lîng c¸c ®¹i lý nhiÒu nªn gi¸ c¶ kh«ng qu¸ chªnh lÖch, dao ®éng trong kho¶ng tõ 50-100 ®ång/kg ®èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm. Lîi nhuËn chñ yÕu cña hä lµ tõ c«ng viÖc s¬ chÕ nh lµm s¹ch t¹p chÊt, x¸t kh« vµ ®¸nh bãng, thêi ®iÓm thu mua vµ b¸n. Sau khi thu mua cµ phª nguyªn liÖu, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. §èi víi xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ph©n lo¹i thµnh nhiÒu cÊp chÊt lîng kh¸c nhau do c«ng nghÖ chÕ biÕn ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. §èi víi thÞ trêng trong níc, mét sè doanh nghiÖp tiÕn hµnh rang xay vµ b¸n cµ phª bét. Tuy nhiªn, ngo¹i trõ c«ng ty Trung Nguyªn cã m¹ng líi tiªu thô, kho¶ng 400 ®¹i lý chÝnh thøc trªn toµn quèc, c¸c doanh nghiÖp cßn l¹i ®Òu cha cã m¹ng líi æn ®Þnh. §èi víi xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®èi diÖn víi rÊt nhiÒu khã kh¨n. Thø nhÊt, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cha chó träng ®óng møc ®Õn viÖc x©y dùng vµ qu¶ng b¸ th¬ng hiÖu. Mét th¬ng hiÖu cha ®ñ m¹nh sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng giao dÞch th¬ng m¹i quèc tÕ. Thø hai, sè lîng c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam nhiÒu, c¹nh tranh m¹nh trong khi ®ã, sè lîng c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi mua cµ phª ë ViÖt Nam Ýt h¬n nªn c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi cã quyÒn lùc thÞ trêng vµ Ðp gi¸ thu mua t¹i thÞ trêng trong níc. Thø ba, ChÝnh sù kh«ng ®ång ®Òu vµ s¶n phÈm cµ phª chÕ biÕn kh«ng ®ång nhÊt vµ cha tu©n theo tiªu chuÈn thèng nhÊt quèc tÕ nªn c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi chØ mua c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam ë d¹ng chÕ biÕn th«, gi¸ rÎ h¬n. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao nhng kh«ng thÓ xuÊt khÈu víi møc gi¸ t¬ng øng vµ buéc ph¶i xuÊt khÈu dèi b»ng c¸ch trén thªm c¸c t¹p chÊt lÉn víi c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao. §©y lµ sù thiÖt h¹i rÊt lín vÒ gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Do ®ã, Gi¸ cïng lo¹i s¶n phÈm ë nh÷ng níc kh¸c nhiÒu khi cao h¬n ë ViÖt Nam tíi 15USD/tÊn thêi ®iÓm ®Çu n¨m 2003. B  ªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cµ phª cßn chÞu ¸p lùc c¹nh tranh m¹nh tõ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc kh¸c tham gia xuÊt khÈu cµ phª nhng kh«ng ph¶i víi môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp lµ ®iÒu dÔ hiÓu khi mét chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam chi tiÕt tíi tõng ngµnh hµng cha cã. Do ®ã, viÖc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau, kinh doanh c¸c mÆt hµng kh¸c nhau sÏ cã nh÷ng môc ®Ých ho¹t ®éng kh¸c nhau.
Mét ®iÓm khã kh¨n kh¸c ®èi víi mét sè doanh nghiÖp kinh doanh trªn ®Þa bµn lµ chi phÝ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty mµ xuÊt ph¸t ®iÓm lµ c¸c n«ng l©m trêng tríc ®©y lín do ph¶i tù ®Çu t trang tr¶i nhiÒu hµng ho¸ c«ng céng mµ doanh nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn nh trêng häc, tr¹m y tÕ, ®êng x¸, an ninh. Sù ®an xen nµy dÉn tíi ho¹t ®éng thiÕu hiÖu qu¶ träng c¶ hai chøc n¨ng th¬ng m¹i vµ c«ng Ých, trõ phi c¸c chøc n¨ng ®ã ®îc qu¶n lý t¸ch biÖt vµ viÖc trî cÊp chÐo ph¶i hoµn toµn minh b¹ch ®èi víi c«ng ty, c¬ quan qu¶n lý, vµ ngêi d©n. Trung Nguyªn lµ trêng hîp ngo¹i lÖ trong sè c¸c doanh nghiÖp trong níc ®îc ®iÒu tra trªn ®Þa bµn. C«ng ty lµ ®¬n vÞ ®Çu tiªn x©y dùng th¬ng hiÖu (LÖ ký ®¨ng ký th¬ng hiÖu chØ dao ®éng trong kho¶ng tõ 15 ®Õn 30 triÖu ®ång) më webside vµ xuÊt khÈu cµ phª rang xay ra nhiÒu thÞ trêng uy tÝn trªn thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh th©m nhËp thÞ trêng Mü, c«ng ty ®· tËn dông mèi quan hÖ víi c¸c b¹n hµng níc ngoµi. C¸c s¶n phÈm cña Trung Nguyªn kh«ng thuÇn tuý cã gi¸ trÞ vËt chÊt cña s¶n phÈm mµ b¸n c¶ gi¸ trÞ tinh thÇn cña s¶n phÈm víi khÈu hiÖu "Kh¬i nguån s¸ng t¹o". C¸ch thøc tæ chøc m¹ng líi ®¹i lý tiªu thô trªn toµn quèc còng lµ c¸ch mµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c cã thÓ häc tËp: tÊt c¶ ®Òu cã chung mét kiÓu vµ mét phong c¸ch. Tuy nhiªn, ngay b¶n th©n Trung Nguyªn còng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n trong kh©u tiªu thô. ThÞ phÇn trong níc hiÖn nay chÞu søc Ðp c¹nh tranh m¹nh cña c¸c mÆt hµng gi¶. NhiÒu ®¹i lý mang tªn Trung Nguyªn nhng kú thùc tiªu thô c¸c s¶n phÈm kh¸c, ®¸nh lõa ngêi tiªu dïng. Trung Nguyªn hiÖn cha cã biÖn ph¸p ®èi phã víi c¸c trêng hîp b¸n hµng gi¶. Trung Nguyªn hiÖn cha triÓn khai mét kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó t¨ng thÞ phÇn trªn thÕ giíi. Theo ®¸nh gi¸ cña c«ng ty, søc tiªu thô t¹i thÞ trêng trong níc cßn rÊt tiÒm n¨ng nªn Trung Nguyªn hiÖn chØ tËp trung cñng cè v÷ng ch¾c vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng trong níc tríc khi më réng sang thÞ trêng níc ngoµi. §èi víi thÞ trêng xuÊt khÈu, c¸c thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh cña Trung Nguyªn bao gåm: Mü, EU, Malaysia, Indonesia, NhËt, Singapore. Mü lµ thÞ trêng lín nhÊt (25%). Tæng lîng xuÊt khÈu n¨m 2002 tõ 60 ®Õn 70 ngµn tÊn ®¹t doanh thu kho¶ng 200 ngµn USD. Tuy nhiªn, doanh sè xuÊt khÈu rÊt khã t¨ng trong thêi gian tíi do nhiÒu nguyªn nh©n. Thø nhÊt, tªn s¶n phÈm khã ®äc, khã nhí ®èi víi c¸c kh¸ch hµng ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng. Thø hai, khi tû lÖ ng©n s¸ch chi tr¶ cho cµ phª kh«ng cao ®èi víi ngêi tiªu dïng ë c¸c níc ph¸t triÓn th× c¸c yÕu tè kh¸c l¹i ¶nh hëng rÊt m¹nh ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh chi tiªu cña hä nh mÉu m·, lo¹i h×nh s¶n phÈm ®a d¹ng dùa trªn c¸c yÕu tè nh v¨n ho¸, së thÝch hay ®iÒu kiÖn lµm viÖc. C¸c c«ng ty cµ phª lín trªn thÕ giíi lu«n cã mét bé ph©n chuyªn tr¸ch vÒ nghiªn cøu thÞ trêng v.v... v× "gu" cña kh¸ch hµng cã xu híng thay ®æi m¹nh theo thêi gian, gi÷a c¸c vïng, c¸c níc vµ v¨n ho¸ kh¸c nhau. Nh×n chung, kªnh tiªu thô cµ phª trong níc cña ViÖt Nam t¬ng ®èi th«ng tho¸ng, Ýt chÞu ¶nh hëng cña c¸c chÝnh s¸ch can thiÖp, chªnh lÖch gi¸ gi÷a c¸c t¸c nh©n tham gia kªnh tiªu thô cïng lo¹i s¶n phÈm thÊp. NÕu so s¸nh víi c¸c níc kh¸c, tû lÖ % gi¸ t¹i hé nhËn ®îc so víi gi¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cao h¬n rÊt nhiÒu níc kh¸c trªn thÕ giíi. Gi¸ b¸n t¹i hé cña ViÖt Nam chiÕm tû träng cao n¨m 2002
Nguån: VICOFA VI. KÕt luËn Nh ®· tr×nh bÇy ë Ch¬ng 2, nh÷ng chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh vµ nh÷ng chÝnh s¸ch ®Þnh híng ph¸t triÓn cµ phª trong t¬ng lai cña ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n phï hîp víi xu híng thay ®æi ngµnh cµ phª thÕ giíi, gãp phÇn h¹n chÕ ¶nh hëng cña khñng ho¶ng gi¸ tíi c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. Tuy nhiªn, qua ®iÒu tra t×nh h×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª §¨k L¨k, ®Ó c¸c môc tiªu dµi h¹n cña mong muèn nhanh chãng trë thµnh hiÖn thùc, ngµnh cµ phª ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu th¸ch thøc. TÝnh thiÕu linh ho¹t cña c¸c chÝnh s¸ch C¸c chÝnh s¸ch nh thu mua t¹m tr÷, thëng xuÊt khÈu, khoanh nî, gi·n nî v.v... ®· nhanh chãng gãp phÇn lµm gi¶m ¶nh hëng tiªu cùc cña khñng ho¶ng gi¸. Tuy nhiªn, mét sè nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng kh¸c nh tû gi¸ hèi ®o¸i l¹i gÇn nh kh«ng thay ®æi trong suèt thêi kú khñng ho¶ng. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i trong t¬ng lai cÇn linh ho¹t h¬n, ph¶n øng kÞp víi nh÷ng diÔn biÕn thÞ trêng. Qua m« pháng t¸c ®éng cña c¸c lùa chän chÝnh s¸ch b»ng m« h×nh c©n b»ng riªng phÇn (Partial equilibrium model) th× chØ cÇn mét thay ®æi nhá cña tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ ®ãng gãp nhiÒu h¬n bÊt kú mét chÝnh s¸ch nµo ®· ®îc ¸p dông ®èi víi tæng lîi Ých cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam. Mét vÝ dô lµ Brazil ®· ph¸ tû gi¸ hèi ®o¸i tíi 30% nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cµ phª cña hä. KÕt qu¶ lµ ngµnh cµ phª Brazil vÉn tiÕp tôc t¨ng trëng, ngêi trång cµ phª vÉn thu ®îc lîi nhuËn vµ hiÖn lµ níc ®øng ®Çu xuÊt khÈu thÕ giíi vÒ c¶ hai lo¹i cµ phª Arabica vµ Robusta. ChÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i cña nhµ níc khã tiÕp cËn tíi ®èi tîng hëng lîi MÆc dï chÝnh s¸ch tÝn dông hiÖn nay cã nhiÒu ®iÒu kho¶n u ®·i ®èi víi tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tham gia kªnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nh l·i suÊt thÊp, khoan nî, gi·n nî v.v... nhng tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Ó tiÕp cËn víi chÝnh s¸ch ®Òu cha tèt. Thø nhÊt, nh÷ng qui ®Þnh vÒ lîng vèn vay hiÖn nay chñ yÕu quan t©m ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp h¬n lµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n vay. H¬n n÷a, viÖc qui ®Þnh lîng tiÒn vay kh«ng vît qu¸ mét tû lÖ % nhÊt ®Þnh cña gi¸ trÞ tµi s¶n còng g©y nhiÒu khã kh¨n cho ngêi cã nhu cÇu vay vèn. HiÖn nay, thiÕu tµi s¶n thÕ chÊp lµ c¶n trë lín nhÊt ®èi víi nh÷ng ngêi trång cµ phª nghÌo vµ c¸c doanh nghiÖp qui m« nhá. Thø hai, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cña c¸c ng©n hµng cha th«ng tho¸ng, g©y nhiÒu khã kh¨n cho ngêi trång, c¸c chñ ®¹i lý còng nh doanh nghiÖp. §Çu t c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n t¨ng nhanh nhng cha t¬ng xøng Nguån vèn ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng nh giao th«ng, truyÒn th«ng, thuû lîi, ®iÖn, mÆc dï ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong h¬n 10 n¨m qua nhng hÇu hÕt ý kiÕn cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vµ tæ chøc ®Òu cho r»ng cha t¬ng xøng, cha ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam. §êng xÊu ®· lµm t¨ng chi phÝ vËn chuyÓn, gi¶m gi¸ thu mua t¹i c¸c ®iÓm thu mua cµ phª kh¸c nhau. Chi phÝ sö dông m¹ng Internet hiÖn nay cao h¬n c¸c níc trong khu vùc. NhiÒu doanh nghiÖp ®· ph¶i bá viÖc sö dông m¹ng do chi phÝ cao vµ gi¸ cµ phª gi¶m. T¨ng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n sÏ lµ yÕu tè c¬ b¶n n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. ThiÕu hÖ thèng kiÓm tra, gi¸m s¸t tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm Ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t chÊt lîng hµng ho¸, xuÊt xø hµng ho¸ t¹i thÞ trêng trong níc cha ®îc chó träng ®óng møc. MÆc dï ë c¸c níc cã møc tiªu thô cµ phª lín ®· coi träng vÊn ®Ò kiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÊt lîng, xuÊt xø vµ th¬ng hiÖu cña hµng ho¸ th× c«ng t¸c nµy ë ViÖt Nam míi chØ ®îc chó träng trong vµi n¨m trë l¹i ®©y vµ chñ yÕu tËp trung ë c¸c mÆt hµng nh thÞt c¸c lo¹i, rau qu¶ v.v... Trong khi ®ã, ho¹t ®éng nµy cha ®îc chó träng ®èi víi ngµnh cµ phª tõ s¶n xuÊt ®Õn xuÊt khÈu. §èi víi c¸c s¶n phÈm cµ phª bét ë thÞ trêng trong níc, hiÖn tîng b¸n hµng gi¶ díi tªn c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng cã xu híng t¨ng lªn trong thêi gian gÇn ®©y. §iÒu nµy t¹o nªn nh÷ng bÊt lîi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá do chi phÝ ®Ó b¶o vÖ th¬ng hiÖu hµng ho¸ vît qu¸ søc cña hä. CÇn ph©n biÖt râ chøc n¨ng c«ng Ých vµ kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp nhµ níc C¸c doanh nghiÖp nhµ níc tham gia kinh doanh cµ phª ë nhiÒu n¬i cã xuÊt xø lµ c¸c n«ng trêng cµ phª tríc kia vµ chuyÓn sang kinh doanh vµ xuÊt khÈu cµ phª. Tuy nhiªn, nhiÒu chøc n¨ng tríc kia doanh nghiÖp vÉn ph¶i thùc hiÖn nh x©y dùng ®êng, m¹ng líi ®iÖn trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng, x©y dùng c¸c tr¹m y tÕ vµ trêng häc cho ngêi d©n ®Þa ph¬ng. C¸c kho¶n kinh phÝ ®Ó ®Çu t vµ duy tr× b·o dìng hÖ thèng ®ã lµ rÊt lín, ®Æc biÖt khi gi¸ cµ phª xuèng thÊp. ViÖc ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn c¶ hai chøc n¨ng ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nµy so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. C¸c doanh nghiÖp thiÕu kinh nghiÖm vµ kü n¨ng tham gia th¬ng m¹i thÕ giíi Mét yÕu tè kh¸ch quan c¶n trë kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ kinh nghiÖm tham gia trªn thÞ trêng thÕ giíi. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp chØ thùc sù thùc hiÖn c¸c giao dÞch kinh tÕ quèc tÕ trong kho¶ng h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y. Do ®ã, nhiÒu chñ doanh nghiÖp thiÕu nh÷ng kü n¨ng c¬ b¶n khai th¸c, xö lý tin tøc vµ ®µm ph¸n th¬ng m¹i. H¬n n÷a, sù ph¸t triÓn rÇm ré cña c¸c doanh nghiÖp tham gia chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu trong giai ®o¹n gi¸ cµ phª thÕ giíi cao nªn nh÷ng kü n¨ng nµy cha ®îc chó träng ®óng møc. Do thêi gian kinh doanh ng¾n nªn lîng vèn vµ kinh nghiÖm tÝch luü cha cao. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cã qui m« nhá vµ s¶n phÈm chÕ biÕn chñ yÕu dõng l¹i ë c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ. C¸c s¶n phÈm nµy ph¶i b¸n cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng. Do thiÕu c¸c kü n¨ng vµ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nghiªn cøu thÞ trêng nªn s¶n phÈm cµ phª hoa tan vµ rang xay cña ViÖt Nam chñ yÕu tiªu thô t¹i thÞ trêng trong níc, lîng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy ra níc ngoµi ®Òu kh«ng ®¸ng kÓ. Còng do míi tham gia thÞ trêng quèc tÕ nÒn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cha chó träng ®Õn c«ng t¸c x©y dùng vµ b¶o vÖ th¬ng hiÖu. V× cha cã th¬ng hiÖu cã uy tÝn nªn c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao h¬n. Bªn c¹nh víi viÖc bÞ Ðp gi¸ tõ lîi thÕ ®éc quyÒn mua cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia th× ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong m¾t ngêi níc ngoµi lµ níc chuyªn xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng thÊp. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao nhng kh«ng thÓ xuÊt khÈu víi møc gi¸ t¬ng øng vµ buéc ph¶i xuÊt khÈu dèi b»ng c¸ch trén thªm c¸c t¹p chÊt lÉn víi c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao. §©y lµ sù thiÖt h¹i rÊt lín vÒ gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Do ®ã, gi¸ cïng lo¹i s¶n phÈm ë nh÷ng níc kh¸c nhiÒu khi cao h¬n ë ViÖt Nam tíi 15USD/tÊn thêi ®iÓm ®Çu n¨m 2003. Ngêi trång cµ phª Robusta ViÖt Nam: qui m« nhá vµ thiÕu c¸c dÞch vô hç trî §èi víi ngêi trång cµ phª ViÖt Nam, hÇu hÕt c¸c chuyªn gia trong níc vµ quèc tÕ ®Òu ®ång ý hä lµ mét trong nh÷ng ngêi lµm viÖc ch¨m chØ, s¸ng t¹o vµ gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng trëng nhanh chãng s¶n lîng vµ n¨ng suÊt cña cµ phª ViÖt Nam trong thËp kû qua. §©y còng lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ngêi trång cµ phª ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi diÖn víi rÊt nhiÒu khã kh¨n. Thø nhÊt, ngêi trång cµ phª canh t¸c chñ yÕu dùa trªn kinh nghiÖm, häc hái lÉn nhau. Trong khi ®ã, ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña c¸c tæ chøc nhµ níc cha ®îc chó träng ®Çu t c¶ vÒ ngêi vµ vËt chÊt. KÕt qu¶ ®iÒu tra cña SDC th¸ng 6/2003 cho thÊy trªn 90% sè hé kh«ng nhËn ®îc dÞch vô khuyÕn n«ng vÒ gièng vµ kü thuËt. 100% sè hé ®îc hái kh«ng nhËn ®îc khuyÕn n«ng vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Ngêi d©n vÉn trång vµ ch¨m bãn tù do. NhiÒu hé, nhiÒu n¬i ®· cè g¾ng t¨ng n¨ng suÊt b»ng c¸ch t¨ng ®Çu t m¹nh vµ kÕt qu¶ lµ gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn rÊt cao vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi¶m khi gi¸ thÕ giíi xuèng thÊp. Thø hai, ngêi trång cµ phª ViÖt Nam chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá, cha h×nh thµnh c¸c hîp t¸c x· dÞch vô nh»m t¹o lîi thÕ trong tiªu thô vµ s¶n xuÊt cµ phª. Thø ba, mét tû lÖ lín ngêi trång cµ phª kh«ng tiÕp cËn c¸c th«ng tin vÒ gi¸ cµ phª, vËt t, chÝnh s¸ch cña nhµ níc. Cã tíi 5,9% sè hé nghÌo ë C Jut vµ 10,5% sè hé nghÌo ë Kr«ng B«ng lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Nh÷ng hé nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó mua s¾m tivi, ®µi…nªn kh«ng cã nhiÒu nguån th«ng tin, kh«ng biÕt t×nh h×nh gi¸ c¶ cµ phª, vËt t, c¸c chÝnh s¸ch nhµ níc ra sao nªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc s¶n xuÊt. VÒ chÝnh s¸ch hç trî tiªu thô cµ phª, tû lÖ sè hé kh«ng cã nguån th«ng tin nµy lµ t¬ng ®èi cao, cô thÓ lµ cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Каталог: images -> 2006 2006 -> Lúa gạo Việt Nam Giới thiệu 2006 -> Nghiªn cøu triÓn väng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i viÖt nam – trung quèc ViÖn nghiªn cøu th¬ng m¹i 2000 Lêi nãi ®Çu 2006 -> B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò Tµi 2006 -> BÁo cáo nghiên cứu khả năng cạnh tranh của các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập afta 2006 -> NGÀnh lúa gạo việt nam nguyễn Ngọc Quế Trần Đình Thao Hà Nội, 5-2004 MỤc lụC 2006 -> Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2006 2006 -> §inh Xun Tïng Vò träng B×nh TrÇn c ng Th¾ng Hµ NéI, th¸ng 12 N¡M 2003 2006 -> PHÁt triển hệ thống tín dụng nông thôN Ở việt nam1 2006 -> ¶nh hëng cña viÖc Trung Quèc vµo wto vµ mét sè bµi häc cho ViÖt Nam1 2006 -> Bé n ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n ng th n B¸o c¸o tæng quan ngµnh chÌ viÖt Nam tải về 1.19 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ua thùc tÕ ®iÒu tra c¸c n«ng hé trång cµ phª t¹i ba huyÖn C Jut, Kr«ng B«ng, Kr«ng Buk, cã rÊt Ýt hé trång cµ phª cã ®ñ vèn ®Ó ®Çu t m¸y mãc, thiÕt bÞ cho chÕ biÕn cµ phª. C¸c hé nghÌo vµ trung b×nh kh«ng cã ®ñ m¸y mãc chÕ biÕn nªn chñ yÕu lµ ®i thuª chÕ biÕn. ë hai huyÖn C Jut, Kr«ng B«ng hÇu hÕt c¸c hé thuª chÕ biÕn, tû lÖ tù chÕ biÕn rÊt thÊp. S¶n lîng cµ phª cña c¸c hé chñ yÕu ®îc chÕ biÕn thµnh cµ phª nh©n x«. Trong c¸c hé giµu ë huyÖn C Jut chØ cã 35,3% sè ngêi ®îc hái lµ tù chÕ biÕn. Tû lÖ nµy ë huyÖn Kr«ng B«ng lµ 33,3% vµ huyÖn Kr«ng Buk lµ 84%. Hé nghÌo ë C Jut vµ Kr«ng B«ng ®i thuª chÕ biÕn 100% trong khi hé nghÌo ë Kr«ng Buk ®i thuª lµ 58,3% sè hé. Gi¸ thuª chÕ biÕn ë hÇu hÕt c¸c hé lµ 100.000 ®ång/tÊn nh©n x«. Trung b×nh tû lÖ chuyÓn ®æi thµnh cµ phª nh©n x« lµ 22% (tøc lµ cø kho¶ng 4,5 tÊn t¬i th× chÕ biÕn ®îc 1 tÊn nh©n x«).
rong c¸c mÆt hµng n«ng l©m s¶n cña ViÖt Nam, cµ phª lµ lo¹i mÆt hµng cã nhu cÇu th«ng tin nhËy bÐn nhÊt c¶ vÒ lo¹i th«ng tin, tèc ®é truyÒn vµ nhËn tin vµ chÊt lîng cña th«ng tin. Nhãm nghiªn cøu SDC lùa chän ba lo¹i th«ng tin chÝnh ®îc tiÕn hµnh ®iÒu tra ë c¸c ®èi tîng tham gia trång, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª §¨k L¨k lµ th«ng tin vÒ gi¸ cµ phª vµ c¸c lo¹i vËt t cµ phª, th«ng tin vÒ c¸c lo¹i chÝnh s¸ch ¸p dông cña nhµ níc vµ th«ng tin vÒ kü thuËt trång vµ ch¨m sãc cµ phª. §èi víi c¸c doanh nghiÖp th× néi dung hái chñ yÕu liªn quan ®Õn lo¹i th«ng tin cµ phª mµ doanh nghiÖp vµ ®¹i lý nhËn, c¸ch thøc xö lý vµ ph©n tÝch th«ng tin cña doanh nghiÖp v.v... còng nh ®¸nh gi¸ cña hä vÒ hiÖn tr¹ng th«ng tin hiÖn nay.