S¸u ng©n hµng miÔn vµ hoµn tr¶ l·i vay cho hé nghÌo
Thèng ®èc ng©n hµng nhµ níc võa cã 6 quyÕt ®Þnh liªn tiÕp vÒ miÔn vµ hoµn tr¶ l·i vay cho c¸c hé nghÌo vµ hé d©n téc thiÓu sè vay vèn theo quyÕt ®Þnh sè 103/2001/Q§-TTg ngµy 10/07/2001 cña thñ tíng ChÝnh phñ vÒ hç trî ngêi s¶n xuÊt cµ phª.
Theo ®ã sÏ cã 6 ng©n hµng thùc hiÖn miÔn vµ hoµn tr¶ l·i vay tÝnh ®Õn ngµy 31/12/2000 cho c¸c ®èi tîng trªn. Cô thÓ lµ, Ng©n hµng ¸ Ch©u miÔn vµ hoµn tr¶ l·i vay cho 5 hé d©n téc thiÓu sè vay vèn ®Ó trång, ch¨m sãc cµ phª, víi tæng sè nî l·i ®îc miÔn vµ hoµn tr¶ lµ 2683333 ®ång. Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn miÔn vµ hoµn tr¶ cho 1126 hé lµ 708031312 ®ång. Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n lµ 17997 hé víi sè tiÒn 7365731493 ®ång. Ng©n hµng phôc vô cho ngêi nghÌo lµ 29301 hé víi sè tiÒn 5316936034 ®ång. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ 1289 hé víi sè tiÒn 643820012 ®ång.
Nguån: http://www.vietcombank.com.vn
rong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 2000 ®Õn 2002, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c nhau nh»m h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª:
-
KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong níc t¨ng lîng hµng xuÊt khÈu th«ng qua chÝnh s¸ch thëng xuÊt khÈu;
-
Thu mua t¹m tr÷ 150 ngh×n tÊn cµ phª nh»m h¹n chÕ tèc ®é gi¶m gi¸ cµ phª trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ;
-
ChÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i nh khoan nî, gi·n nî, l·i suÊt thÊp cho c¸c ®èi tîng tham gia trång, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª;
-
CÊp ®Êt, g¹o, v¶i cho ngêi trång cµ phª nghÌo, ®ång bµo d©n téc thiÓu sè.
-
Gi¶m thuÕ ®Êt n«ng nghiÖp 50% cho c¸c hé trång cµ phª.
Tuy nhiªn, theo ®¸nh gi¸ cña nhãm nghiªn cøu ICARD, OXFAM Anh vµ Hongkong, c¸c chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh nªu trªn cã t¸c ®éng tÝch cùc nhng kh«ng lín. T¸c ®éng cña chÝnh s¸ch nµy ®èi víi n«ng d©n ®îc ®o b»ng hÖ sè b¶o hé danh nghÜa s¶n lîng (NPCO). NPCO lín h¬n 1 cho thÊy cã t¸c ®éng tÝch cùc nhng hiÖu qu¶ nhá cña chÝnh s¸ch nµy ®èi víi ngêi trång cµ phª. Trong lóc tõ 1994-1998, lîi nhuËn cµ phª cao, nhng chÝnh phñ l¹i kh«ng ®¸nh thuÕ cao vµo doanh thu cña c¸c c«ng ty mua b¸n cµ phª. H¬n n÷a, nay tÊt c¶ “c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ t c¸ch” ®Òu ®îc xuÊt khÈu, lµm t¨ng sè lîng cña nhµ xuÊt khÈu t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn mét thÞ trêng cµ phª néi ®Þa më vµ c¹nh tranh cao. Mét hÖ sè kh¸c, NPCI (hÖ sè b¶o hé danh nghÜa ®Çu vµo) nÕu lín h¬n 1, cã nghÜa lµ cã t¸c ®éng tiªu cùc, n«ng d©n kh«ng ®îc lîi tõ c¸c chÝnh s¸ch nhËp khÈu ®Çu vµo cña ChÝnh phñ. HÖ sè EPC (hÖ sè hiÖu qu¶ b¶o hé) nÕu lín h¬n 1, cã nghÜa lµ chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ ®· t¸c ®éng tÝch cùc vµ cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt, ngîc l¹i khi EPC nhá h¬n 1 ®îc xem nh chÝnh s¸ch ®· t¸c ®éng tiªu cùc tíi ®éng lùc s¶n xuÊt. XÐt tæng thÓ, c¸c chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh ¶nh hëng kh«ng ®¸ng kÓ tíi thÞ trêng cµ phª trong níc vµ thÞ trêng c¸c vËt t ®Çu vµo cho cµ phª nh ®îc thÓ hiÖn trong c¸c hÖ sè NPCO, NPCI vµ EPC, tÊt c¶ ®Òu kh«ng lín h¬n 1 nhiÒu.
§¸nh gi¸ ¶nh hëng cña c¸c chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh
Vïng sinh th¸i
|
NPC
|
EPC
|
NPCO
|
NPCI
|
|
RÊt thÝch hîp
|
1,030
|
1,033
|
1,030
|
ThÝch hîp
|
1,025
|
1,035
|
1,028
|
Ýt thÝch hîp
|
1,030
|
1,018
|
1,035
|
Nguån: ICARD, OFFAM Anh vµ OXFAM Hong Kong, 2002.
IV.2. §Þnh híng ph¸t triÓn ngµnh cµ phª ViÖt Nam
Cïng víi viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®Ò ra mét lo¹t c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®a ngµnh cµ phª ViÖt Nam híng tíi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Theo ®Þnh híng nµy, xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam sÏ ®¹t kho¶ng 700 - 780 ngh×n tÊn vµo n¨m 2005 vµ 780-860 ngh×n tÊn vµo n¨m 2010, t¨ng b×nh qu©n 1,5%/n¨m trong giai ®o¹n 2000 - 2005 vµ 2%/n¨m trong giai ®o¹n 2005 - 2010. Nhê nh÷ng tiÕn bé trong c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ triÓn väng c¶i thiÖn c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu, kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª sÏ ®¹t tèc ®é 13,7%/n¨m vµ 10,5%/n¨m trong c¸c giai ®o¹n t¬ng øng, ®a kim ng¹ch xuÊt khÈu lªn 950 triÖu USD n¨m 2005 vµ 1570 triÖu USD n¨m 2010.35
-
§iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu diÖn tÝch vµ s¶n lîng cµ phª. Theo chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh cµ phª, tæng diÖn tÝch trång cµ phª nªn dao ®éng trong kho¶ng tõ 450 ®Õn 500 ngµn ha, nhng c¬ cÊu vµ chñng lo¹i sÏ thay ®æi, trong ®ã diÖn tÝch cµ phª Arabica sÏ ®¹t kho¶ng 100 ngµn ha (t¨ng 60 ngµn ha) vµ diÖn tÝch cµ phª Robusta gi¶m xuèng cßn 350 ®Õn 400 ngµn ha (gi¶m tõ 100 ®Õn 150 ngµn ha). Nh÷ng vïng kh«ng phï hîp sÏ kiªn quyÕt chuyÓn ®æi sang c¸c lo¹i c©y trång kh¸c v× nÕu tiÕp tôc sÏ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm.36
Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i cho c¸c hé trång cµ phª chuyÓn ®æi diÖn tÝch sang c¸c lo¹i c©y trång kh¸c, ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng ®Êt cã ®iÒu kiÖn kh«ng phï hîp cho trång cµ phª. ChÝnh phñ ®· thùc thi hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i, t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng d©n ®îc xo¸ nî, gi·n nî ®Ó tiÕp tôc ®îc vay ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nhÊt lµ ®Ó mua gièng míi vµ øng dông c«ng nghÖ míi.
-
¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt lîng phï hîp víi qui ®Þnh quèc tÕ. Trong mét thêi gian dµi, ViÖt Nam vÉn ¸p dông TCVN 4193:1993. Trªn thùc tÕ, nh÷ng tiªu chuÈn chÊt lîng cµ phª nh©n xuÊt khÈu theo tiªu chÝ nµy kh«ng phï hîp víi kü thuËt ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ nhËp khÈu.
HiÖp héi cµ phª - ca cao ViÖt Nam (VICOFA) cho biÕt, kÓ tõ ngµy 1 - 10 - 2002, cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång cµ phª quèc tÕ ICO ph¶i tu©n theo ch¬ng tr×nh c¶i tiÕn chÊt lîng cµ phª. §iÒu kiÖn tèi thiÓu vÒ chÊt lîng cµ phª xuÊt khÈu kh«ng ®îc cã h¬n 86 lçi trong mét mÉu 300g, cµ phª vèi xuÊt khÈu kh«ng ®îc cã trªn 150 lçi trong mét mÉu 300g.1 §Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh c¶i tiÕn chÊt lîng nµy, VICOFA võa kiÕn nghÞ ChÝnh phñ vµ c¸c bé, ngµnh liªn quan chØ ®¹o c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh cµ phª, c¸c c¬ quan kiÓm tra chÊt lîng thùc hiÖn tiªu chuÈn TCVN 4193:2001 (®· ®îc ICO c«ng nhËn) tõ ®Çu vô cµ phª míi 1-10-2002.
VICOFA còng khuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª rµ so¸t l¹i nh·n hiÖu hµng ho¸, tªn gäi xuÊt xø cña cµ phª xuÊt khÈu vµ sím ®¨ng ký b¶o hé t¹i Côc Së h÷u c«ng nghiÖp, lµm thñ tôc ®Ó ®îc b¶o hé t¹i thÞ trêng níc ngoµi.2
Ban hµnh thèng nhÊt chÕ ®é kü thuËt canh t¸c ®èi víi tõng vïng, tõng gièng lo¹i cµ phª, ®ång thêi cÇn cã sù kiÓm tra thùc hiÖn. C¸c c¬ quan chøc n¨ng c¸c cÊp tiÕn hµnh thêng xuyªn kiÓm so¸t vµ híng dÉn sö dông ph©n h÷u c¬, ph©n hãa häc vµ c¸c hãa chÊt kh¸c trong d©n nh»m ®¹t ®îc tiªu chuÈn cµ phª s¹ch cã chÊt lîng cao trong nh÷ng n¨m tíi.
-
Chó träng tíi thÞ trêng trong níc vµ c¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng. MÆc dï ViÖt Nam lµ níc s¶n xuÊt nhiÒu cµ phª, nhng ViÖt Nam lµ níc kh«ng cã truyÒn thèng uèng cµ phª. Bëi vËy, nhu cÇu tiªu dïng cµ phª trong níc rÊt thÊp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tiªu thô trong níc kho¶ng 30.000 tÊn cµ phª nh©n/n¨m, kho¶ng 9% tæng s¶n lîng cµ phª s¶n xuÊt ra. PhÇn lín cµ phª ®îc tiªu thô díi d¹ng rang, h¹t hoÆc xay h¬n lµ cµ phª hoµ tan.
Cñng cè thÞ trêng hiÖn t¹i cµ phª ViÖt Nam ®· chiÕm lÜnh ®îc, më réng vµo c¸c thÞ trêng míi nh Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n. §ã lµ c¸c thÞ trêng gÇn, cã triÓn väng lín trong viÖc tiªu dïng cµ phª.
-
X©y dùng trung t©m giao dÞch cµ phª quèc tÕ t¹i §¨k L¨k. Ban th¬ng m¹i vµ du lÞch §¨k L¨k cã kÕ ho¹ch x©y dùng sµn giao dÞch cµ phª nh»m hç trî n«ng d©n, c¸c nhµ chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu vÒ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt nh trång, chÕ biÕn vµ kiÓm tra chÊt lîng hµng xuÊt khÈu còng nh cËp nhËt th«ng tin thÞ trêng. Trung t©m giao dÞch víi tæng vèn ®Çu t dù kiÕn kho¶ng 20 tû ®ång (hay 1,28 triÖu USD). Trung t©m dù kiÕn sÏ gåm 5 bé phËn: (i) Bé phËn th«ng tin sÏ cung cÊp miÔn phÝ c¸c th«ng tin thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ vµ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ. Trung t©m còng sÏ cËp nhËt th«ng tin cho ngêi trång cµ phª vµ th¬ng nh©n c¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p, chÝnh s¸ch vµ th¬ng m¹i cµ phª; (ii) Bé phËn kiÓm tra vµ gi¸m s¸t c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng; (iii) Bé phËn xóc tiÕn n«ng nghiÖp nh»m cung cÊp c¸c hç trî kü thuËt cho n«ng d©n vµ ngêi chÕ biÕn; (iv) Bé phËn dÞch vô nh»m cung cÊp hç trî vÒ tÝn dông vµ th¬ng m¹i; vµ (v) Mét nhµ kho cã kh¶ n¨ng cha tõ 4 ®Õn 5 ngh×n tÊn. NÕu c¬ quan trung ¬ng tØnh chÊp nhËn hay phª duyÖt kÕ ho¹ch, th× dù ¸n sÏ b¾t ®Çu vµo n¨m 2003 vµ ®i vµo ho¹t ®éng vµo niªn vô 2004-05.
-
KhuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp, liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi trong chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª;
-
KhuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp trong níc x©y dùng th¬ng hiÖu, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao vµ t¨ng cêng qu¶ng b¸ s¶n phÈm trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng vµ tiÒm n¨ng;
-
Chó träng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng nh ®êng x¸, viÔn th«ng nh»m gi¶m chi phÝ giao dÞch vµ n©ng gi¸ b¸n cho ngêi trång cµ phª.
V. KÕt luËn
MÆc dï c©y cµ phª ®· ®îc trång ë ViÖt Nam tõ rÊt sím, thÕ kû XIX, nhng v× nhiÒu lý do kh¸c nhau s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cha ®îc chó träng. Sau khi ®Êt níc hoµn toµn thèng nhÊt vµo n¨m 1975, ®Çu t ph¸t triÓn cµ phª b¾t ®Çu ®îc quan t©m m¹nh vµ ho¹t ®éng giao dÞch th¬ng m¹i chñ yÕu diÔn ra víi c¸c níc §«ng ¢u x· héi chñ nghÜa cò. Cuèi thËp kû 80 vµ ®Çu thËp kû 90 thÕ kû XX, do sù xôp ®æ cña khèi kinh tÕ c¸c níc nµy, ngµnh cµ phª ViÖt Nam thùc sù tham gia vµo thÞ trêng cµ phª toµn cÇu. Tõ mét níc cã s¶n lîng xuÊt khÈu nhá, kho¶ng 90 ngh×n tÊn n¨m 1990, ViÖt Nam dÇn v¬n lªn thµnh mét trong nh÷ng níc cã lîng xuÊt khÈu cµ phª lín nhÊt thÕ giíi, dao ®éng tõ 700 ®Õn 800 ngh×n tÊn tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2002. Kim ng¹ch xuÊt khÈu dao ®éng trong kho¶ng tõ 400 ®Õn 600 triÖu USD/n¨m, t¹o c«ng ¨n viÖc trùc tiÕp cho kho¶ng 600 ngh×n ngêi vµ gi¸n tiÕp cho kho¶ng 1 triÖu ngêi, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ngêi d©n n«ng th«n. N¨m 2001, ViÖt Nam trë thµnh níc xuÊt khÈu cµ phª Robusta lín nhÊt thÕ giíi víi 42% thÞ phÇn. T¨ng trëng cµ phª ViÖt Nam vît xa mäi dù ®o¸n cña tÊt c¶ c¸c chuyªn gia trong níc vµ quèc tÕ.
ViÖc s¶n lîng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam t¨ng nhanh vµ gi¸ cµ phª thÕ giíi gi¶m xuèng dÉn ®Ôn hai ý kiÕn tr¸i ngîc nhau vÒ nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tîng nµy. HÇu hÕt ý kiÕn hiÖn nay ®Òu cho r»ng s¶n lîng t¨ng nhanh ë ViÖt Nam lµm gi¶m gi¸ thÕ giíi, g©y thiÖt h¹i cho c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª trªn thÕ giíi. Mét sè Ýt ý kiÕn cho r»ng, s¶n lîng cµ phª ViÖt Nam t¨ng nhanh do gi¸ thÕ giíi t¨ng ®ét biÕn vµo n¨m 1994 ®Õn 1996 ®· lµm t¨ng lîi nhuËn ngêi trång cµ phª ViÖt Nam, khuyÕn khÝch hä më réng diÖn tÝch vµ t¨ng th©m canh trång cµ phª. KiÓm ®Þnh mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a gi¸ cµ phª thÕ giíi vµ s¶n lîng xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1994 - 2002 cho thÊy ý kiÕn thø 2 ph¶n ¸nh ®óng h¬n diÔn biÕn s¶n lîng cµ phª ViÖt Nam, cô thÓ lµ møc s¶n lîng cña cµ phª ViÖt Nam ë mét n¨m cô thÓ phô thuéc vµo møc gi¸ cµ phª thÕ giíi 4 n¨m tríc ®ã.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña cµ phª ViÖt Nam trong qu¸ khø chñ yÕu dùa trªn 4 yÕu tè chÝnh. Thø nhÊt lµ gi¸ lao ®éng rÎ. Thø hai lµ n¨ng suÊt cao dùa trªn sö dông nhiÒu ph©n bãn vµ níc tíi. Thø ba lµ lîi thÕ vÒ kho¶ng c¸ch vËn chuyÓn. C¸c vïng s¶n xuÊt chÝnh cµ phª ViÖt Nam ®Òu gÇn c¸c c¶ng xuÊt khÈu do ViÖt Nam cã chiÒu ngang hÑp. Thø t lµ hÖ thèng chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®èi víi ngµnh cµ phª th«ng tho¸ng, t¹o m«i trêng b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. ChÝnh v× 4 yÕu tè nµy nªn xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng cµ phª thÕ giíi, g©y søc Ðp c¹nh tranh m¹nh víi c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª kh¸c trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt c¸c níc Ch©u Phi.
Khi thÞ trêng cµ phª thÕ giíi r¬i vµo khñng ho¶ng trong 4 n¨m gÇn ®©y. Gi¸ cµ phª thÕ giíi gi¶m xuèng møc thÊp kû lôc trong vßng 40 n¨m qua, ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn lîi Ých ngµnh cµ phª vµ c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nãi riªng. Do qu¸ l¹c quan trong qu¸ khø vÒ lîi thÕ c¹nh tranh cao cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam, dùa trªn u thÕ gi¸ lao ®éng rÎ vµ n¨ng suÊt cao nªn ViÖt Nam cha chó ý ®óng møc tíi viÖc ®¸nh gi¸ vµ ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam. Khi gi¸ cµ phª xuèng thÊp, nh÷ng hé, nh÷ng vïng trång cµ phª ®· kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh, buéc ph¶i ph¸ s¶n, nî ®äng ng©n hµng v.v... Theo nghiªn cøu cña ICARD, OXFAM Anh vµ OXFAM Hong Kong n¨m 2001, møc sèng cña hÇu hÕt ngêi trång cµ phª ®Òu cã xu híng gi¶m, hé giÇu chuyÓn xuèng kh¸, kh¸ xuèng trung b×nh, trung b×nh xuèng nghÌo vµ nghÌo xuèng ®ãi. NhiÒu hé hiÖn nay kh«ng ®ñ l¬ng thùc ®Ó ¨n vµ nî ng©n hµng do vay tiÒn ®Çu t vµo trång cµ phª trong nh÷ng n¨m tríc ®ã, b×nh qu©n 4,5 triÖu ®ång. Ngêi lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ gi¸ thuª lao ®éng gi¶m. NhiÒu c¬ së thu gom vµ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª ®ang nî ®äng ng©n hµng, b×nh qu©n h¬n 5 tû ®ång. ViÖt Nam lµ mét trong sè nh÷ng níc chÞu thiÖt h¹i nhiÒu nhÊt tõ cuéc khñng ho¶ng gi¸.
Kh«ng ph¶i chØ thiÖt h¹i vÒ mÆt kinh tÕ, ngµnh cµ phª ViÖt Nam cßn chÞu thiÖt h¹i c¶ vÒ mÆt m«i trêng vµ t¨ng trëng bÒn v÷ng. Cµ phª ViÖt Nam ban ®Çu chñ yÕu ®îc trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn phï hîp nhng sau ®ã dÇn ®îc më réng sang c¸c vïng ®Êt Ýt thÝch hîp nh ®Êt dèc, ®Êt kh«ng ®ñ níc tíi, thËm chÝ, ph¸ rõng ®Ó trång cµ phª, g©y ¶nh hëng xÊu tíi m«i trêng sinh th¸i. Trong 20 n¨m qua, rõng ë §¨k L¨k – tØnh chuyªn canh cµ phª lín nhÊt ViÖt Nam – gi¶m b×nh qu©n 20 ngh×n ha/n¨m. Ph¸ rõng vµ khai th¸c níc ngÇm ®Ó trång vµ tíi cµ phª qu¸ møc ¶nh hëng nghiªm träng ®èi víi t¨ng trëng kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh cµ phª ViÖt Nam nãi riªng trong t¬ng lai. N¨m 1987 b¾t ®Çu xuÊt hiÖn xu híng ®µo giÕng ®Ó tíi níc cµ phª, ®é s©u kho¶ng 16 mÐt. N¨m 1999, giÕng ph¶i cã ®é s©u kho¶ng 25 mÐt th× míi ®ñ níc tíi. HiÖn nay nhiÒu vïng kh«ng cã níc tíi, thËm chÝ ®· thuª m¸y khoan xuèng tõ 60 ®Õn 70 mÐt.
Nh»m kh¾c phôc nh÷ng ¶nh hëng xÊu cña cuéc khñng ho¶ng gi¸ vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· triÓn khai hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch kh¸c nhau. C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh hµng cµ phª cña ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n phï hîp víi xu híng thay ®æi cña c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª tiªn tiÕn trªn thÕ giíi: (i) ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt lîng cµ phª phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ nh»m ®Þnh híng ngêi s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª; (ii) KhuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp, liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi trong chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª; (iii) KhuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp trong níc x©y dùng th¬ng hiÖu, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao vµ t¨ng cêng qu¶ng b¸ s¶n phÈm trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng vµ tiÒm n¨ng; (iv) KhuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp trong níc híng tíi khai th¸c thÞ trêng néi ®Þa, nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng xÊu tõ diÔn biÕn gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi; (v) Ph¸t triÓn ngµnh hµng cµ phª bÒn v÷ng, g¾n chÆt víi b¶o vÖ m«i trêng; (vi) TÝch cùc tham gia chÆt chÏ vµo ho¹t ®éng cña tæ chøc cµ phª thÕ giíi nh»m phèi hîp hµnh ®éng, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ trêng cµ phª thÕ giíi, gi¶m thiÖt h¹i do biÕn ®éng gi¸ g©y ra. (vii) Chó träng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng nh ®êng x¸, viÔn th«ng nh»m gi¶m chi phÝ giao dÞch vµ n©ng gi¸ b¸n cho ngêi trång cµ phª.
Bªn c¹nh ®ã, do nh÷ng ®Æc thï cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c bæ trî nh»m h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nh: (i) KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong níc t¨ng lîng hµng xuÊt khÈu th«ng qua chÝnh s¸ch thëng xuÊt khÈu; (ii) Thu mua t¹m tr÷ 150 ngh×n tÊn cµ phª nh»m h¹n chÕ tèc ®é gi¶m gi¸ cµ phª trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ; (iii) Thu mua vµ huû bá 60 ngh×n tÊn cµ phª chÊt lîng thÊp nh»m n©ng gi¸ cµ phª xuÊt khÈu vµ gi¸ thu mua cµ phª trong níc; (iv) T¨ng ®Çu t vµo hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng nh»m t¹o c¬ héi cho c¸c t¸c nh©n tham gia kªnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô vµ tiÕp cËn b×nh ®¼ng th«ng tin; (v) Më sµn giao dÞch cµ phª nh»m hç trî cho c¸c ®èi tîng tham gia kªnh tiªu thô vµ chÕ biÕn cµ phª vÒ c¸c mÆt th«ng tin, tÝn dông, kü thuËt; (vi) ChÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i nh khoan nî, gi·n nî, l·i suÊt thÊp cho c¸c ®èi tîng tham gia trång, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª; (vii) Gi¶m diÖn tÝch trång cµ phª Robusta ë c¸c vïng sinh th¸i Ýt thÝch hîp vµ chuyÓn sang c¸c lo¹i c©y trång kh¸c; (viii) CÊp ®Êt, g¹o, v¶i cho ngêi trång cµ phª nghÌo, ®ång bµo d©n téc thiÓu sè.
Nh÷ng biÖn ph¸p nªu trªn vÒ c¬ b¶n gãp phÇn h¹n chÕ ¶nh hëng cña khñng ho¶ng gi¸ tíi c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong t¬ng lai. Tuy nhiªn, íc tÝnh hiÖn nay cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh cã ¶nh hëng tÝch cùc nhng kh«ng nhiÒu tíi lîi Ých cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam. §Ó c¸c môc tiªu dµi h¹n cña ngµnh cµ phª nhanh chãng trë thµnh hiÖn thùc, ngµnh cµ phª ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu th¸ch thøc. Nh÷ng th¸ch thøc nµy ®îc SDC tiÕn hµnh ®iÒu tra t¹i §¨k L¨k th¸ng 6/2003 vµ ®îc tr×nh bÇy ë Ch¬ng 3.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |