Nhãm nghiªn cøu: Hoµng Thuý b ng (M. Sc) NguyÔn V¨n NghÖ (mba) Lª Hoµng Tïng
Ch¬ng 5. KÕt luËn vµ gîi ý chÝnh s¸ch
tải về 1.19 Mb.
|
Ch¬ng 5.KÕt luËn vµ gîi ý chÝnh s¸chTh¬ng m¹i cµ phª toµn cÇu ®· ®îc h×nh thµnh tõ thÕ kû XVI vµ cã lÏ lµ s¶n phÈm cã thÞ trêng sím vµ v÷ng ch¾c nhÊt trong sè c¸c mÆt hµng n«ng l©m s¶n hiÖn nay. Ngµy nay, ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª ®øng hµng thø hai trªn thÕ giíi, sau dÇu löa. C©y cµ phª cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn vÒ c¸c mÆt x· héi vµ chÝnh trÞ ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Mét biÕn ®éng nhá vÒ gi¸ cµ phª ngay lËp tøc ¶nh hëng ®Õn c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« nh thÊt nghiÖp, nghÌo ®ãi, bÊt b×nh ®¼ng thu nhËp, g©y ¶nh hëng tiªu cùc tíi chÝnh trÞ vµ x· héi. Do ®ã, ChÝnh phñ ë c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª trªn thÕ giíi rÊt coi träng viÖc hîp t¸c gi÷a c¸c níc vµ thùc thi nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c nhau nh»m æn ®Þnh thÞ trêng cµ phª trong níc vµ thÕ giíi, gãp phÇn æn ®Þnh c¸c chØ sè kinh tÕ vÜ m«. ThÞ trêng cµ phª thÕ giíi cã nhiÒu ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi c¸c mÆt hµng n«ng l©m s¶n kh¸c do c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan vÒ phÝa cung vµ phÝa cÇu. VÒ phÝa cung, phÇn lín s¶n lîng cña c¸c níc s¶n xuÊt dïng ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn. Sè lîng níc s¶n xuÊt cµ phª nhiÒu, c¸c níc nµy dÔ dµng tham gia vµ tõ bá thÞ trêng. Tuy nhiªn, s¶n lîng chñ yÕu tËp trung ë mét sè níc s¶n xuÊt chÝnh nh Brazil, Colombia, ViÖt Nam, Indonesia, Guatemala, Mehico, Bê BiÓn Ngµ vµ Costa Rica víi h¬n 80% thÞ phÇn. S¶n phÈm xuÊt khÈu chÝnh ë d¹ng th« hoÆc s¬ chÕ, chiÕm kho¶ng 82,7%. Cuèi cïng, lîng cung cµ phª rÊt co gi·n theo gi¸ vµ dÔ thay ®æi khi thêi tiÕt thuËn lîi hoÆc xÊu ®i. VÒ phÝa cÇu, c¸c níc nhËp khÈu chÝnh chñ yÕu ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng Mü, T©y ¢u vµ NhËt B¶n víi 90% thÞ phÇn. C¸c s¶n phÈm nhËp khÈu nµy ®îc chÕ biÕn l¹i thµnh c¸c s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng nh cµ phª hoµ tan, bét v.v... GÇn 90% giao dÞch c¸c s¶n phÈm nµy lµ trong néi t¹i c¸c níc tiªu thô cµ phª truyÒn thèng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhu cÇu tiªu thô t¹i thÞ trêng B¾c Mü vµ T©y ¢u cã xu híng ch÷ng l¹i, møc t¨ng kho¶ng 1,3% trong thËp kû tíi, tøc lµ t¬ng ®¬ng víi tèc ®é t¨ng d©n sè ë c¸c níc nµy. Nhu cÇu thÞ trêng NhËt B¶n sÏ tiÕp tôc t¨ng trëng m¹nh, kho¶ng 2,5% trong thËp kû tíi. Bªn c¹nh thÞ trêng NhËt B¶n, nhu cÇu t¹i thÞ trêng Trung Quèc sÏ t¨ng m¹nh, kho¶ng 30%/n¨m. Nhu cÇu t¹i thÞ trêng Nga còng t¨ng cao, kho¶ng 10%/n¨m. Nhu cÇu t¹i c¸c níc §«ng ¢u kh¸c vµ mét sè níc Nam ¢u sÏ t¨ng tõ 1%/n¨m ®Õn 1,5%/n¨m tõ nay ®Õn n¨m 2010. Tuy nhiªn, c¸c thÞ trêng míi næi hiÖn chØ chiÕm kho¶ng 10% thÞ phÇn nªn trung t©m tiªu thô cµ phª toµn cÇu vÉn tiÕp tôc lµ B¾c Mü, T©y ¢u vµ NhËt B¶n. C¸c nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan nµy t¹o nªn nhiÒu ph©n ®o¹n thÞ trêng. Trong ph©n ®o¹n thÞ trêng æn ®Þnh vµ gi¸ trÞ cao, c¸c giao dÞch chñ yÕu ®îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c tËp ®oµn cµ phª ®a quèc gia vµ ngêi tiªu dïng ë c¸c níc ph¸t triÓn. Trong ph©n ®o¹n thÞ trêng bÊt æn ®Þnh, gi¸ trÞ thÊp, c¸c giao dÞch chñ yÕu ®îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c nhµ xuÊt khÈu cµ phª ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn víi c¸c tËp ®oµn cµ phª ®a quèc gia. ChÝnh v× nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng cµ phª thÕ giíi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia cã lîi thÕ ®éc quyÒn trong thu mua, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. 5 c«ng ty ®a quèc gia lín nhÊt kiÓm so¸t tíi 70% s¶n lîng xuÊt khÈu cña c¸c níc s¶n xuÊt cµ phª trªn thÕ giíi. Trong ph©n ®o¹n thÞ trêng bÊt æn ®Þnh vµ gi¸ trÞ thÊp, thÞ trêng cµ phª thêng xuyªn biÕn ®éng, gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt thêng do nh÷ng biÕn ®éng c¶ vÒ phÝa cung vµ cÇu. Sau ®¹i chiÕn thÕ giíi lÇn thø 2, gi¸ cµ phª lªn hay xuèng chñ yÕu do biÕn ®éng vÒ cung, ®Æc biÖt tõ Brazil - níc cã s¶n lîng vµ lîng xuÊt khÈu cµ phª lín nhÊt thÕ giíi. Nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI, thÞ trêng cµ phª thÕ giíi r¬i vµo khñng ho¶ng tåi tÖ nhÊt kÓ tõ thËp kû 60, thÕ kû XX. Gi¸ cµ phª xuèng ®Õn møc thÊp kû lôc. NhiÒu níc, nhiÒu vïng ®· buéc ph¶i gi¶m diÖn tÝch trång do kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp hay gi¸ thµnh cao. Ngêi trång, c¸c ®èi tîng tham gia vËn chuyÓn, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª ë c¸c níc xuÊt khÈu trªn toµn thÕ giíi ph¶i ®èi diÖn víi nguy c¬ ph¸ s¶n cao. MÆc dï c©y cµ phª ®· ®îc trång ë ViÖt Nam tõ rÊt sím, thÕ kû XIX, nhng v× nhiÒu lý do kh¸c nhau s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cha ®îc chó träng. Sau khi ®Êt níc hoµn toµn thèng nhÊt vµo n¨m 1975, ®Çu t ph¸t triÓn cµ phª b¾t ®Çu ®îc quan t©m m¹nh vµ ho¹t ®éng giao dÞch th¬ng m¹i chñ yÕu diÔn ra víi c¸c níc §«ng ¢u x· héi chñ nghÜa cò. Cuèi thËp kû 80 vµ ®Çu thËp kû 90 thÕ kû XX, do sù xôp ®æ cña khèi kinh tÕ c¸c níc nµy, ngµnh cµ phª ViÖt Nam thùc sù tham gia vµo thÞ trêng cµ phª toµn cÇu. Tõ mét níc cã s¶n lîng xuÊt khÈu nhá, kho¶ng 90 ngh×n tÊn n¨m 1990, ViÖt Nam dÇn v¬n lªn thµnh mét trong nh÷ng níc cã lîng xuÊt khÈu cµ phª lín nhÊt thÕ giíi, dao ®éng tõ 700 ®Õn 800 ngh×n tÊn tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2002. Kim ng¹ch xuÊt khÈu dao ®éng trong kho¶ng tõ 400 ®Õn 600 triÖu USD/n¨m, t¹o c«ng ¨n viÖc trùc tiÕp cho kho¶ng 600 ngh×n ngêi vµ gi¸n tiÕp cho kho¶ng 1 triÖu ngêi, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ngêi d©n n«ng th«n. N¨m 2001, ViÖt Nam trë thµnh níc xuÊt khÈu cµ phª Robusta lín nhÊt thÕ giíi víi 42% thÞ phÇn. T¨ng trëng cµ phª ViÖt Nam vît xa mäi dù ®o¸n cña tÊt c¶ c¸c chuyªn gia trong níc vµ quèc tÕ. ViÖc s¶n lîng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam t¨ng nhanh vµ gi¸ cµ phª thÕ giíi gi¶m xuèng dÉn ®Ôn hai ý kiÕn tr¸i ngîc nhau vÒ nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tîng nµy. HÇu hÕt ý kiÕn hiÖn nay ®Òu cho r»ng s¶n lîng t¨ng nhanh ë ViÖt Nam lµm gi¶m gi¸ thÕ giíi, g©y thiÖt h¹i cho c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª trªn thÕ giíi. Mét sè Ýt ý kiÕn cho r»ng, s¶n lîng cµ phª ViÖt Nam t¨ng nhanh do gi¸ thÕ giíi t¨ng ®ét biÕn vµo n¨m 1994 ®Õn 1996 ®· lµm t¨ng lîi nhuËn ngêi trång cµ phª ViÖt Nam, khuyÕn khÝch hä më réng diÖn tÝch vµ t¨ng th©m canh trång cµ phª. KiÓm ®Þnh mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a gi¸ cµ phª thÕ giíi vµ s¶n lîng xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1994 - 2002 cho thÊy ý kiÕn thø 2 ph¶n ¸nh ®óng h¬n diÔn biÕn s¶n lîng cµ phª ViÖt Nam, cô thÓ lµ møc s¶n lîng cña cµ phª ViÖt Nam ë mét n¨m cô thÓ phô thuéc vµo møc gi¸ cµ phª thÕ giíi 4 n¨m tríc ®ã. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña cµ phª ViÖt Nam trong qu¸ khø chñ yÕu dùa trªn 4 yÕu tè chÝnh. Thø nhÊt lµ gi¸ lao ®éng rÎ. Thø hai lµ n¨ng suÊt cao dùa trªn sö dông nhiÒu ph©n bãn vµ níc tíi. Thø ba lµ lîi thÕ vÒ kho¶ng c¸ch vËn chuyÓn. C¸c vïng s¶n xuÊt chÝnh cµ phª ViÖt Nam ®Òu gÇn c¸c c¶ng xuÊt khÈu do ViÖt Nam cã chiÒu ngang hÑp. Thø t lµ hÖ thèng chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®èi víi ngµnh cµ phª th«ng tho¸ng, t¹o m«i trêng b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. ChÝnh v× 4 yÕu tè nµy nªn xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng cµ phª thÕ giíi, g©y søc Ðp c¹nh tranh m¹nh víi c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª kh¸c trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt c¸c níc Ch©u Phi. Khi thÞ trêng cµ phª thÕ giíi r¬i vµo khñng ho¶ng tõ n¨m 2000 ®Õn 2002, ngµnh cµ phª ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng ngµnh cµ phª trªn thÕ giíi chÞu ¶nh hëng m¹nh nhÊt vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt nh møc sèng cña hÇu hÕt ngêi trång cµ phª gi¶m, nhiÒu ®¹i lý thu mua ph¸ s¶n, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cµ phª ®èi diÖn víi lîng tiÒn nî ®äng ng©n hµng lín, nguy c¬ ph¸ s¶n cao vµ m«i trêng cã dÊu hiÖu suy tho¸i. Do ®ã, ®¸nh gi¸/x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt Nam lµ cÇn thiÕt. C¸c xu híng gÇn d©y trªn thÞ trêng cµ phª thÕ giíi cho thÊy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cña cµ phª ViÖt Nam khã duy tr× trong thêi gian tíi. Thø nhÊt, xu híng tiªu dïng sÏ tiÕp cËn víi c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao, s¶n phÈm h÷u c¬ vµ s¶n phÈm s¹ch. Thø hai, c¸c hÖ thèng kiÓm tra gi¸m s¸t quèc tÕ ®èi víi nguån gèc xuÊt xø cña s¶n phÈm sÏ buéc ngêi trång cµ phª ViÖt Nam gi¶m dÇn ph©n bãn vµ qua ®ã n¨ng suÊt sÏ cã xu híng gi¶m. Thø ba, t¨ng trëng cµ phª ViÖt Nam trong qu¸ khø chñ yÕu dùa trªn më réng diÖn tÝch trång, ®Æc biÖt lµ ph¸ rõng vµ khai th¸c nguån níc ngÇm kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ. HiÖn nay, nhiÒu n¬i ®· b¾t ®Çu b¾t gÆp xu híng m«i trêng suy tho¸i, c¶n trë t¨ng n¨ng suÊt vµ gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn cao. Nh»m kh¾c phôc nh÷ng ¶nh hëng xÊu cña cuéc khñng ho¶ng gi¸ vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p hç trî kh¸c nh»m h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nh: (i) KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong níc t¨ng lîng hµng xuÊt khÈu th«ng qua chÝnh s¸ch thëng xuÊt khÈu; (ii) Thu mua t¹m tr÷ 150 ngh×n tÊn cµ phª nh»m h¹n chÕ tèc ®é gi¶m gi¸ cµ phª trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ; (iii) T¨ng ®Çu t vµo hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng nh»m t¹o c¬ héi cho c¸c t¸c nh©n tham gia kªnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô vµ tiÕp cËn b×nh ®¼ng th«ng tin; (iv) Më sµn giao dÞch cµ phª nh»m hç trî cho c¸c ®èi tîng tham gia kªnh tiªu thô vµ chÕ biÕn cµ phª vÒ c¸c mÆt th«ng tin, tÝn dông, kü thuËt; (v) ChÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i nh khoan nî, gi·n nî, l·i suÊt thÊp cho c¸c ®èi tîng tham gia trång, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª; (vi) CÊp ®Êt, g¹o, v¶i cho ngêi trång cµ phª nghÌo, ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. KÕt qu¶ tõ ma trËn ph©n tÝch chÝnh s¸ch cho thÊy ¶nh hëng cña nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ®· gãp phÇn h¹n chÕ ¶nh hëng cña khñng ho¶ng gi¸ tíi c¸c ®èi tîng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª. Tuy nhiªn, ¶nh hëng hëng tÝch cùc nµy kh«ng lín do c¸c chØ sè NPCO vµ EPC cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam thùc sù kh«ng cao h¬n 1 nhiÒu. Bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch kh¾c phôc t×nh h×nh, ngµnh cµ phª ViÖt Nam còng ®Æt ra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh cµ phª ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010. C¸c môc tiªu nµy vÒ c¬ b¶n phï hîp víi xu híng thay ®æi cña c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª tiªn tiÕn trªn thÕ giíi: (i) Gi¶m diÖn tÝch trång cµ phª Robusta ë c¸c vïng sinh th¸i Ýt thÝch hîp vµ chuyÓn sang c¸c lo¹i c©y trång kh¸c; (ii) ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt lîng cµ phª phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ nh»m ®Þnh híng ngêi s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª; (iii) KhuyÕn khÝch ®Çu t trùc tiÕp, liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi trong chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª; (iv) KhuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp trong níc x©y dùng th¬ng hiÖu, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao vµ t¨ng cêng qu¶ng b¸ s¶n phÈm trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng vµ tiÒm n¨ng; (v) KhuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp trong níc híng tíi khai th¸c thÞ trêng néi ®Þa, nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng t¸c ®éng xÊu tõ diÔn biÕn gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi; (vi) Ph¸t triÓn ngµnh hµng cµ phª bÒn v÷ng, g¾n chÆt víi b¶o vÖ m«i trêng; (vii) TÝch cùc tham gia chÆt chÏ vµo ho¹t ®éng cña tæ chøc cµ phª thÕ giíi nh»m phèi hîp hµnh ®éng, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ trêng cµ phª thÕ giíi, gi¶m thiÖt h¹i do biÕn ®éng gi¸ g©y ra. (viii) Chó träng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng nh ®êng x¸, viÔn th«ng nh»m gi¶m chi phÝ giao dÞch vµ n©ng gi¸ b¸n cho ngêi trång cµ phª. Tuy nhiªn, qua thùc tiÔn ®iÒu tra, ®Ó c¸c môc tiªu mong muèn nhanh chãng trë thµnh hiÖn thùc, ngµnh cµ phª ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu th¸ch thøc. 1. ChÝnh s¸ch thuÕ cña c¸c níc nhËp khÈu cµ phª chÝnh bÊt lîi víi ViÖt Nam ViÖt Nam kh«ng n»m trong sè nh÷ng níc ®îc u tiªn vÒ thuÕ quan ®èi víi c¸c s¶n phÈm cµ phª hoµ tan khi tham gia vµo c¸c thÞ trêng truyÒn thèng nh Mü, NhËt B¶n vµ EU. C¸c níc nµy ¸p dông thuÕ nhËp khÈu gÇn nh b»ng 0% ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc xuÊt khÈu cµ phª ë Ch©u Mü. Trong khi ®ã, møc thuÕ nµy hiÖn ¸p dông ®èi víi ViÖt Nam lµ tõ 2,6% ®Õn 3,1%. Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu níc sö dông hµng rµo phi thuÕ quan nh lµ biÖn ph¸p b¶o hé ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª trong níc nh h¹n ng¹ch nhËp khÈu vµ thuÕ tiªu thô cao. §©y sÏ lµ nh÷ng rµo c¶n rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi th©m nhËp trùc tiÕp vµo c¸c thÞ trêng nµy vµ buéc ph¶i xuÊt khÈu qua c¸c c«ng ty trung gian ë c¸c níc ®îc hëng møc thuÕ quan u ®·i h¬n. 2. ThiÕu chiÕn lîc ph¸t triÓn tæng thÓ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam C¸c môc tiªu ®Ò ra ®èi víi ngµnh cµ phª ViÖt Nam cha ®îc ®Æt trong bèi c¶nh ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ còng nh ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. C¸c môc tiªu ph¸t triÓn cµ phª kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng kh¸c nh l©m nghiÖp, cao su hay chÌ. ThiÕu mét kÕ ho¹ch tæng thÓ nh kiÓu t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña khu vùc n«ng nghiÖp sÏ ¶nh hëng tíi c¸c môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam. 3. TÝnh thiÕu linh ho¹t cña c¸c chÝnh s¸ch C¸c chÝnh s¸ch nh thu mua t¹m tr÷, thëng xuÊt khÈu, khoanh nî, gi·n nî v.v... ®· nhanh chãng gãp phÇn lµm gi¶m ¶nh hëng tiªu cùc cña khñng ho¶ng gi¸. Tuy nhiªn, mét sè nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng kh¸c nh tû gi¸ hèi ®o¸i l¹i gÇn nh kh«ng thay ®æi trong suèt thêi kú khñng ho¶ng. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i trong t¬ng lai cÇn linh ho¹t h¬n, ph¶n øng kÞp víi nh÷ng diÔn biÕn thÞ trêng. Qua m« pháng t¸c ®éng cña c¸c lùa chän chÝnh s¸ch b»ng m« h×nh c©n b»ng riªng phÇn (Partial equilibrium model) th× chØ cÇn mét thay ®æi nhá cña tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ ®ãng gãp nhiÒu h¬n bÊt kú mét chÝnh s¸ch nµo ®· ®îc ¸p dông ®èi víi tæng lîi Ých cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam. Mét vÝ dô lµ Brazil ®· ph¸ tû gi¸ hèi ®o¸i tíi 30% nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cµ phª cña hä. KÕt qu¶ lµ ngµnh cµ phª Brazil vÉn tiÕp tôc t¨ng trëng, ngêi trång cµ phª vÉn thu ®îc lîi nhuËn vµ hiÖn lµ níc ®øng ®Çu xuÊt khÈu thÕ giíi vÒ c¶ hai lo¹i cµ phª Arabica vµ Robusta. 4. ChÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i cña nhµ níc khã tiÕp cËn tíi ®èi tîng hëng lîi MÆc dï chÝnh s¸ch tÝn dông hiÖn nay cã nhiÒu ®iÒu kho¶n u ®·i ®èi víi tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tham gia kªnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nh l·i suÊt thÊp, khoan nî, gi·n nî v.v... nhng tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Ó tiÕp cËn víi chÝnh s¸ch ®Òu cha tèt. Thø nhÊt, nh÷ng qui ®Þnh vÒ lîng vèn vay hiÖn nay chñ yÕu quan t©m ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp h¬n lµ kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n vay. H¬n n÷a, viÖc qui ®Þnh lîng tiÒn vay kh«ng vît qu¸ mét tû lÖ % nhÊt ®Þnh cña gi¸ trÞ tµi s¶n còng g©y nhiÒu khã kh¨n cho ngêi cã nhu cÇu vay vèn. HiÖn nay, thiÕu tµi s¶n thÕ chÊp lµ c¶n trë lín nhÊt ®èi víi nh÷ng ngêi trång cµ phª nghÌo vµ c¸c doanh nghiÖp qui m« nhá. Thø hai, c¸c thñ tôc hµnh chÝnh cña c¸c ng©n hµng cha th«ng tho¸ng, g©y nhiÒu khã kh¨n cho ngêi trång, c¸c chñ ®¹i lý còng nh doanh nghiÖp. 5. §Çu t c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n t¨ng nhanh nhng cha t¬ng xøng Nguån vèn ®Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng nh giao th«ng, truyÒn th«ng, thuû lîi, ®iÖn, mÆc dï ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ trong h¬n 10 n¨m qua nhng hÇu hÕt ý kiÕn cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vµ tæ chøc ®Òu cho r»ng cha t¬ng xøng, cha ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam. §êng xÊu ®· lµm t¨ng chi phÝ vËn chuyÓn, gi¶m gi¸ thu mua t¹i c¸c ®iÓm thu mua cµ phª kh¸c nhau. Chi phÝ sö dông m¹ng Internet hiÖn nay cao h¬n c¸c níc trong khu vùc. NhiÒu doanh nghiÖp ®· ph¶i bá viÖc sö dông m¹ng do chi phÝ cao vµ gi¸ cµ phª gi¶m. T¨ng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n sÏ lµ yÕu tè c¬ b¶n n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh hµng cµ phª ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. 6. ThiÕu hÖ thèng kiÓm tra, gi¸m s¸t tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm Ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t chÊt lîng hµng ho¸, xuÊt xø hµng ho¸ t¹i thÞ trêng trong níc cha ®îc chó träng ®óng møc. MÆc dï ë c¸c níc cã møc tiªu thô cµ phª lín ®· coi träng vÊn ®Ò kiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÊt lîng, xuÊt xø vµ th¬ng hiÖu cña hµng ho¸ th× c«ng t¸c nµy ë ViÖt Nam míi chØ ®îc chó träng trong vµi n¨m trë l¹i ®©y vµ chñ yÕu tËp trung ë c¸c mÆt hµng nh thÞt c¸c lo¹i, rau qu¶ v.v... Trong khi ®ã, ho¹t ®éng nµy cha ®îc chó träng ®èi víi ngµnh cµ phª tõ s¶n xuÊt ®Õn xuÊt khÈu. §èi víi c¸c s¶n phÈm cµ phª bét ë thÞ trêng trong níc, hiÖn tîng b¸n hµng gi¶ díi tªn c¸c th¬ng hiÖu næi tiÕng cã xu híng t¨ng lªn trong thêi gian gÇn ®©y. §iÒu nµy t¹o nªn nh÷ng bÊt lîi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá do chi phÝ ®Ó b¶o vÖ th¬ng hiÖu hµng ho¸ vît qu¸ søc cña hä. 7. CÇn ph©n biÖt râ chøc n¨ng c«ng Ých vµ kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp nhµ níc C¸c doanh nghiÖp nhµ níc tham gia kinh doanh cµ phª ë nhiÒu n¬i cã xuÊt xø lµ c¸c n«ng trêng cµ phª tríc kia vµ chuyÓn sang kinh doanh vµ xuÊt khÈu cµ phª. Tuy nhiªn, nhiÒu chøc n¨ng tríc kia doanh nghiÖp vÉn ph¶i thùc hiÖn nh x©y dùng ®êng, m¹ng líi ®iÖn trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng, x©y dùng c¸c tr¹m y tÕ vµ trêng häc cho ngêi d©n ®Þa ph¬ng. C¸c kho¶n kinh phÝ ®Ó ®Çu t vµ duy tr× b·o dìng hÖ thèng ®ã lµ rÊt lín, ®Æc biÖt khi gi¸ cµ phª xuèng thÊp. ViÖc ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn c¶ hai chøc n¨ng ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nµy so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 8. C¸c doanh nghiÖp thiÕu kinh nghiÖm vµ kü n¨ng tham gia th¬ng m¹i thÕ giíi Mét yÕu tè kh¸ch quan c¶n trë kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ kinh nghiÖm tham gia trªn thÞ trêng thÕ giíi. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp chØ thùc sù thùc hiÖn c¸c giao dÞch kinh tÕ quèc tÕ trong kho¶ng h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y. Do ®ã, nhiÒu chñ doanh nghiÖp thiÕu nh÷ng kü n¨ng c¬ b¶n khai th¸c, xö lý tin tøc vµ ®µm ph¸n th¬ng m¹i. H¬n n÷a, sù ph¸t triÓn rÇm ré cña c¸c doanh nghiÖp tham gia chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu cµ phª chñ yÕu trong giai ®o¹n gi¸ cµ phª thÕ giíi cao nªn nh÷ng kü n¨ng nµy cha ®îc chó träng ®óng møc. Do thêi gian kinh doanh ng¾n nªn lîng vèn vµ kinh nghiÖm tÝch luü cha cao. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay cã qui m« nhá vµ s¶n phÈm chÕ biÕn chñ yÕu dõng l¹i ë c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ. C¸c s¶n phÈm nµy ph¶i b¸n cho c¸c c«ng ty ®a quèc gia ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn thµnh s¶n phÈm tiªu dïng cuèi cïng. Do thiÕu c¸c kü n¨ng vµ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nghiªn cøu thÞ trêng nªn s¶n phÈm cµ phª hoa tan vµ rang xay cña ViÖt Nam chñ yÕu tiªu thô t¹i thÞ trêng trong níc, lîng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy ra níc ngoµi ®Òu kh«ng ®¸ng kÓ. Còng do míi tham gia thÞ trêng quèc tÕ nÒn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cha chó träng ®Õn c«ng t¸c x©y dùng vµ b¶o vÖ th¬ng hiÖu. V× cha cã th¬ng hiÖu cã uy tÝn nªn c¸c doanh nghiÖp gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao h¬n. Bªn c¹nh víi viÖc bÞ Ðp gi¸ tõ lîi thÕ ®éc quyÒn mua cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia th× ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong m¾t ngêi níc ngoµi lµ níc chuyªn xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng thÊp. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao nhng kh«ng thÓ xuÊt khÈu víi møc gi¸ t¬ng øng vµ buéc ph¶i xuÊt khÈu dèi b»ng c¸ch trén thªm c¸c t¹p chÊt lÉn víi c¸c s¶n phÈm chÊt lîng cao. §©y lµ sù thiÖt h¹i rÊt lín vÒ gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Do ®ã, gi¸ cïng lo¹i s¶n phÈm ë nh÷ng níc kh¸c nhiÒu khi cao h¬n ë ViÖt Nam tíi 15USD/tÊn thêi ®iÓm ®Çu n¨m 2003. 9. Ngêi trång cµ phª Robusta ViÖt Nam: qui m« nhá vµ thiÕu c¸c dÞch vô hç trî §èi víi ngêi trång cµ phª ViÖt Nam, hÇu hÕt c¸c chuyªn gia trong níc vµ quèc tÕ ®Òu ®ång ý hä lµ mét trong nh÷ng ngêi lµm viÖc ch¨m chØ, s¸ng t¹o vµ gãp phÇn thóc ®Èy sù t¨ng trëng nhanh chãng s¶n lîng vµ n¨ng suÊt cña cµ phª ViÖt Nam trong thËp kû qua. §©y còng lµ mét trong nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ngêi trång cµ phª ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi diÖn víi rÊt nhiÒu khã kh¨n. Thø nhÊt, ngêi trång cµ phª canh t¸c chñ yÕu dùa trªn kinh nghiÖm, häc hái lÉn nhau. Trong khi ®ã, ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña c¸c tæ chøc nhµ níc cha ®îc chó träng ®Çu t c¶ vÒ ngêi vµ vËt chÊt. KÕt qu¶ ®iÒu tra cña SDC th¸ng 6/2003 cho thÊy trªn 90% sè hé kh«ng nhËn ®îc dÞch vô khuyÕn n«ng vÒ gièng vµ kü thuËt. 100% sè hé ®îc hái kh«ng nhËn ®îc khuyÕn n«ng vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Ngêi d©n vÉn trång vµ ch¨m bãn tù do. NhiÒu hé, nhiÒu n¬i ®· cè g¾ng t¨ng n¨ng suÊt b»ng c¸ch t¨ng ®Çu t m¹nh vµ kÕt qu¶ lµ gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn rÊt cao vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh gi¶m khi gi¸ thÕ giíi xuèng thÊp. Thø hai, ngêi trång cµ phª ViÖt Nam chñ yÕu lµ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nhá, cha h×nh thµnh c¸c hîp t¸c x· dÞch vô nh»m t¹o lîi thÕ trong tiªu thô vµ s¶n xuÊt cµ phª. Thø ba, mét tû lÖ lín ngêi trång cµ phª kh«ng tiÕp cËn c¸c th«ng tin vÒ gi¸ cµ phª, vËt t, chÝnh s¸ch cña nhµ níc. Cã tíi 5,9% sè hé nghÌo ë C Jut vµ 10,5% sè hé nghÌo ë Kr«ng B«ng lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Nh÷ng hé nghÌo kh«ng cã ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó mua s¾m tivi, ®µi…nªn kh«ng cã nhiÒu nguån th«ng tin, kh«ng biÕt t×nh h×nh gi¸ c¶ cµ phª, vËt t, c¸c chÝnh s¸ch nhµ níc ra sao nªn ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc s¶n xuÊt. VÒ chÝnh s¸ch hç trî tiªu thô cµ phª, tû lÖ sè hé kh«ng cã nguån th«ng tin nµy lµ t¬ng ®èi cao, cô thÓ lµ cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Cã tíi 17,6% sè hé giµu ë C Jut vµ 24% sè hé giµu ë Kr«ng Buk lµ kh«ng cã nguån th«ng tin. Nh vËy, 4 yÕu tè gi¸ lao ®éng rÎ, n¨ng suÊt cao, kho¶ng c¸ch vËn chuyÓn trong níc vµ m«i trêng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng t¹o nªn lîi thÕ c¹nh tranh cao trong nh÷ng n¨m qua cña cµ phª ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ ®ãng vai trß gi¶m dÇn. §Ó cã thÓ duy tr× ®îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ngµnh cµ phª ViÖt Nam cÇn dÇn vît qua ®îc 9 th¸ch thøc nªu trªn. H¬n n÷a, hiÖn nay, ViÖt Nam n»m trong ph©n ®o¹n thÞ trêng bÊt æn gi¸ trÞ thÊp nµy do c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan t¹o ra vµ kh«ng dÔ g× cã thÓ kh¾c phôc ®îc trong ng¾n h¹n. Do ®ã, viÖc chñ ®éng tõng bíc kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn sÏ gãp phÇn ®a ViÖt Nam vît qua ®îc ph©n ®o¹n thÞ trêng nµy vµ tiÕp cËn dÇn víi c¸c ph©n ®o¹n thÞ trêng æn ®Þnh vµ gi¸ trÞ cao h¬n. Sù dông m« h×nh c©n b»ng riªng phÇn ®Ó m« pháng t¸c ®éng cña c¸c lùa chän chÝnh s¸ch kh¸c nhau tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµnh cµ phª Robusta ViÖt Nam cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch theo thø tù m¹nh yÕu tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµnh cµ phª ViÖt Nam: (i) §iÒu chØnh tû gi¸ hèi ®o¸i, (ii) Gi¶m s¶n lîng cµ phª Robusta, (iii) T¨ng ®Çu t cho ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, (iv) N©ng cao chÊt lîng dÞch vô tÝn dông ng©n hµng, vµ (v) T¨ng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n. Каталог: images -> 2006 2006 -> Lúa gạo Việt Nam Giới thiệu 2006 -> Nghiªn cøu triÓn väng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i viÖt nam – trung quèc ViÖn nghiªn cøu th¬ng m¹i 2000 Lêi nãi ®Çu 2006 -> B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò Tµi 2006 -> BÁo cáo nghiên cứu khả năng cạnh tranh của các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập afta 2006 -> NGÀnh lúa gạo việt nam nguyễn Ngọc Quế Trần Đình Thao Hà Nội, 5-2004 MỤc lụC 2006 -> Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2006 2006 -> §inh Xun Tïng Vò träng B×nh TrÇn c ng Th¾ng Hµ NéI, th¸ng 12 N¡M 2003 2006 -> PHÁt triển hệ thống tín dụng nông thôN Ở việt nam1 2006 -> ¶nh hëng cña viÖc Trung Quèc vµo wto vµ mét sè bµi häc cho ViÖt Nam1 2006 -> Bé n ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n ng th n B¸o c¸o tæng quan ngµnh chÌ viÖt Nam tải về 1.19 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|