ĐÁnh giá TÌnh trạng chăm sóc sức khoẻ CÁc bà MẸ trưỚc và sau sinh tại các xã miền núi huyện phong đIỀn ths. Bs. Nguyễn Mậu Duyên. Ths. Bs. Nguyễn Nhật Nam

Đây là nghiên cứu mô tả cắt ngang, định lượng kết hợp với định tính, có sử dụng một phần số liệu thứ cấp của hệ thống giám sát CSSKSS của tỉnh.

Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn các phụ nữ đã sử dụng dịch vụ chăm sóc trước và sau sinh tại các cơ sở y tế nhưng tỷ lệ khám thai sớm và đầy đủ chưa cao, còn nhiều bà mẹ chưa được tư vấn và uống bổ sung viên sắt cũng như tiêm phòng uốn ván, có một số bà mẹ còn đẻ tại nhà. Trong thời gian tới cần tăng cường tư vấn để các bà mẹ có nhận thức tốt hơn và sử dụng đầy đủ, đúng cách các dịch vụ chăm sóc trước và sau sinh. Cán bộ y tế cần được tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức và trình độ chuyên môn để đáp ứng được nhu cầu cung cấp dịch vụ có chất lượng cao cho khách hàng.
SUMMARY
In mountainous area, pregnant women have low standard of living. The people' s intellectual level is not high. The transportation is not good enough. Health service and social welfare are incomplete. Therefore a study on the situation of health care for before and after-birth mothers in mountainous areas in Phong Dien District in Thua Thien Hue Province was carried out with the aim of describing the understanding state and the practice of health care for before and after-birth mothers, of analyzing the impacts relating to taking care of pregnancy and of deciding to use mother's services in mountainous areas.

This is a descriptive cross-sectional study quantitatively and qualitatively, using previous data of the control system of preproductive health of province.

The results indicate that most women used before and after birth care services at medical centres. However, the rate of antenatal exammination was not high. Many women were not consulted, and they did not take additional iron medicine and have tetanus injection. Some women gave a birth at home. In the coming time, the consult of before anf after birth health care should be strengthened for women to have its better awareness and fully use. Medical cadres should be trained with professional knowledge through workshops to meet the needs of supplying high-quality services to clients.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thực tế cho thấy sự phát triển về kinh tế, văn hoá và xã hội tại các khu vực miền núi vẫn còn thấp hơn rất nhiều so với những khu vực khác của cả nước. Mức sống thấp, trình độ dân trí chưa được nâng cao, hệ thống giao thông đi lại rất khó khăn, điều kiện chăm sóc y tế và phúc lợi xã hội còn thiếu thốn. Hệ thống chăm sóc y tế ở những khu vực này còn có một khoảng cách khá xa so với tình hình chung của cả nước.

Để góp phần trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân và chăm sóc thai sản nói riêng, đồng thời gián tiếp làm giảm các nguy cơ thai sản nhất là tử vong mẹ và các tai biến sản khoa. Đặc biệt là đối với chăm sóc sức khoẻ sinh sản của nhân dân vùng sâu, vùng xa, miền núi. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đánh giá tình trạng chăm sóc sức khoẻ các bà mẹ trước và sau sinh tại các xã miền núi, huyện Phong Điền, tỉnh T.T.Huế trong 2 năm 2005-2006”. Với 2 mục tiêu sau:

Nghiên cứu được thực hiện theo phương pháp điều tra mô tả cắt ngang tiến hành từ 01/01/2005 đến 01/01/2006. Thu thập thông tin dựa vào:

- Biểu mẫu thu thập số liệu có sẵn tại Trạm y tế xã, thông qua sổ sách, thống kê báo cáo của 3 trạm y tế xã: Phong Sơn, Phong Mỹ, Phong Xuân.

- Biểu mẫu thiết kế sẵn để phỏng vấn các bà mẹ mang thai mới sinh con tại 3 xã nghiên cứu, thông qua Phỏng vấn trực tiếp các bà mẹ mang thai mới sinh con bằng bộ câu hỏi thiết kế sẵn để thu thập các thông tin cần thiết.

Trong quá trình điều tra chúng tôi đã phỏng vấn tất cả các mẹ mang thai mới sinh con của cả 3 xã: Phong Sơn, Phong Mỹ, Phong Xuân được 304 bà mẹ.

Số liệu được xử lý theo phần mềm EPI-INFO 6.0 và sử dụng phương pháp thống kê y học thông thường.

Kết quả bảng 3.7 cho thấy tỷ lệ hiểu biết về phòng thiếu máu lúc mang thai là khá cao, 92,4% bà mẹ được hỏi cho biết cần phải uống viên sắt.

Hiểu biết về chế độ dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai của các bà mẹ chỉ ở mức trung bình. 66,8% cho biết cần ăn nhiều hơn bình thường; 59,5% trả lời ăn mọi loại thức ăn và 52,6% cho không nên kiêng khem (bảng 3.8). Do nhận thức của họ chưa đúng trong khẩu phần ăn cho phụ nữ mang thai, bên cạnh đó còn có yếu tố liên quan khác như hoàn cảnh kinh tế, quan niệm kiêng khem của phụ nữ mang thai đặc biệt là người miền núi.

Quan niệm về dùng nước sạch 61,5%, tắm rửa thường xuyên 70,1% (Bảng 3.10). Như vậy, để thực hiện được mục tiêu, qui mô về chất lượng dân số cũng như sức khỏe sinh sản thì cần đòi hỏi có sự phối hợp thực hiện ở những nơi này.

Nguồn kiến thức có được chủ yếu là cán bộ y tế xã 72,4% và CTV DS 50%, các nguồn khác còn hạn chế (Bảng 3.11). Đây cũng là một chỉ điểm cho các nhà truyền thông khi áp dụng chương trình giáo dục về LMAT

Kết quả bảng 3.12 cho thấy, nơi các bà mẹ thích đến sinh nhiều nhất vẫn là TYTX 71,7% tiếp đến là BV huyện 18,1%.

Lý do cho sự lựa chọn này là gần nhà 59,5% và tin tưởng chuyên môn 55,9% (Bảng 3.13). Người được bà mẹ tín nhiệm đỡ đẻ là nữ hộ sinh 72,7% (Bảng 3.14)

Tuy vậy vẫn còn 2,3% bà mẹ thích sinh ở nhà.