§æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc

1. §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc

§Ó giµnh thÕ chñ ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong viÖc ph¸t triÓn bu«n b¸n gi÷a hai n­íc, ViÖt Nam vµ Trung Quèc cÇn cã mét bé phËn chuyªn nghiªn cøu chiÕn l­îc, th«ng tin thÞ tr­êng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu vµ mËu dÞch biªn giíi cña tõng n­íc, tõng khu vùc. Trªn c¬ së ®ã x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n bu«n b¸n, phï hîp víi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta vµ cña c¸c tØnh biªn giíi.

Tr­íc m¾t nªn tæ chøc ®oµn c«ng t¸c (cã sù phèi hîp gi÷a c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng) ®i nghiªn cøu thÞ tr­êng ë c¸c n­íc l¸ng giÒng, nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch vµ kinh nghiÖm qu¶n lý cöa khÈu, xuÊt nhËp khÈu cña b¹n. Tõ ®ã x©y dùng chiÕn l­îc mÆt hµng, ®Ò ra gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu nh»m nhanh chãng kh¾c phôc t×nh tr¹ng sa sót vÒ xuÊt nhËp kh©ñ nh­ hiÖn nay.
b/ §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i

§æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng ph¶i ®¹t ®­îc yªu cÇu võa gi÷ thÕ chñ ®éng, linh ho¹t trong bu«n b¸n, võa t¹o cho doanh nghiÖp cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §æi míi cÇn thùc hiÖn theo h­íng: ThiÕt lËp quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c doanh nghiÖp lín, ®ång thêi khai th¸c thÕ m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; ký kÕt hîp ®ång dµi h¹n theo th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng n­íc ta cã thÕ m¹nh vµ nhËp nh÷ng mÆt hµng ta cã nhu cÇu cÊp thiÕt. Cã thÓ ¸p dông ph­¬ng thøc mua b¸n vµ thanh to¸n linh ho¹t, phï hîp víi ®èi t­îng vµ tÝnh chÊt mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. Coi träng viÖc tæ chøc c¸c héi chî triÓn l·m ë trong vµ ngoµi n­íc ®Ó th¨m dß thÞ tr­êng, giíi thiÖu s¶n phÈm vµ ký kÕt hîp ®ång th­¬ng m¹i.
c/ Quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn hÖ thèng chî biªn giíi:

HÖ thèng chî biªn giíi lµ mét trong nh÷ng c¬ së vËt chÊt quan träng phôc vô trùc tiÕp giao l­u kinh tÕ víi c¸c n­íc l¸ng giÒng. C¸c tØnh biªn giíi cÇn nhanh chãng quy ho¹ch m¹ng l­íi chî, cã kÕ ho¹ch tõng b­íc ®Çu t­ x©y dùng vµ t¨ng c­êng qu¶n lý chî theo nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh vÒ biªn giíi gi÷a hai n­íc vµ quy chÕ qu¶n lý chî cña n­íc ta.

Nh»m thèng nhÊt viÖc tæ chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng l­u th«ng hµng ho¸ ë khu vùc biªn giíi cña ViÖt Nam phï hîp víi HiÖp ®Þnh t¹m thêi vÒ gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc trªn vïng biªn giíi ViÖt Trung, ngµy 4/7/1998, Bé th­¬ng m¹i ®· ban hµnh Quy chÕ t¹m thêi vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý chî biªn giíi ViÖt Trung (theo quyÕt ®Þnh sè 0774/1998/Q§/BTM). B¶n quy chÕ nµy quy ®Þnh kh¸ chi tiÕt ®èi t­îng vµ ®iÒu kiÖn ®­îc vµo kinh doanh t¹i chî, ho¹t ®éng trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ còng nh­ viÖc tæ chøc vµ qu¶n lý chî. §iÒu nµy ®· t¹o cho viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ c­ d©n biªn giíi mét khung ph¸p lý râ rµng h¬n. Tuy nhiªn nh­ ®iÒu 2 cña quy chÕ nµy nãi râ, nã kh«ng ®iÒu chØnh chî biªn giíi ViÖt Trung t¹i c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu trong khi trªn thùc tÕ cho ®Õn hiÖn nay hÇu hÕt trao ®æi hµng ho¸ khu vùc biªn giíi ViÖt Trung x¶y ra trªn ®Þa bµn c¸c khu kinh tÕ cöa khÈu. Do vËy, viÖc xö lý ho¹t ®éng nµy cßn nhiÒu trë ng¹i, nhÊt lµ sau khi ¸p dông luËt thuÕ VAT. Mét thùc tÕ n÷a lµ ho¹t ®éng bu«n lËu hiÖn chñ yÕu sö dông ph­¬ng thøc chia nhá l« hµng vËn chuyÓn, quy ®Þnh vÒ sè l­îng trao ®æi vµ ®èi t­îng miÔn thuÕ t¹i chî cÇn ®­îc nghiªn cøu quy ®Þnh chÆt chÏ víi c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t hiÖu qu¶ h¬n.

HÖ thèng chî biªn giíi ViÖt-Trung chñ yÕu dùa trªn c¬ së c¸c ®iÓm chî truyÒn thèng, ch­a cã quy ho¹ch, s¾p xÕp mét c¸ch hÖ thèng vµ ®Çu t­ thÝch ®¸ng. ThËm chÝ mét sè chî do ®Çu t­ véi v· ®· kh«ng ®¹t ®­îc môc ®Ých ban ®Çu nh­: chî trung t©m Lµo Cai, chî cöa khÈu Tµ Lïng. ViÖc thùc hiÖn quy ho¹ch chî biªn giíi cÇn cã sù lång ghÐp, phèi hîp víi c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn KT - XH khu vùc c¸c x· biªn giíi ®Ó cã ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n.

2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ thuÕ

ViÖc ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt -Trung t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn h¹ tÇng, thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ, t¹o viÖc lµm cho nh©n d©n trong vïng. MÆt kh¸c sù ph¸t triÓn cña vïng ph¶i xoay quanh viÖc tËn dông lîi thÕ cña khu vùc trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Trung. Muèn vËy hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cho khu vùc nµy nªn hoµn thiÖn theo c¸c h­íng sau ®©y:

- KhuyÕn khÝch viÖc h×nh thµnh c¸c vïng nguyªn liÖu phôc vô cho gia c«ng xuÊt khÈu b»ng chÝnh s¸ch trî gi¸ thu mua, trî gi¸ cung cÊp vËt t­.

- KhuyÕn khÝch chuyÓn h­íng sö dông ®Êt thÝch hîp b»ng viÖc h×nh thµnh c¸c khu vùc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i biªn giíi.

- Trung ­¬ng nªn quy ®Þnh khung thuÕ trong thêi gian t­¬ng ®èi dµi, ®Þa ph­¬ng ®­îc ph©n cÊp quyÕt ®Þnh thuÕ suÊt vµ gi¸ tÝnh thuÕ ®Ó ®¶m b¶o linh ho¹t kÞp thêi, ®¸p øng nh÷ng biÕn ®æi trong yªu cÇu ®iÒu tiÕt quan hÖ th­¬ng m¹i khu vùc biªn giíi. NÕu ®Þa ph­¬ng kh«ng ®­îc trao quyÒn tù chñ nhÊt ®Þnh th× ho¹t ®éng th­¬ng m¹i khu vùc biªn giíi kh«ng thÓ tiÕn hµnh th«ng suèt.

CÇn sím nghiªn cøu ®Ó ®­a ra LuËt chèng ph¸ gi¸ vµ thuÕ chèng ph¸ gi¸ ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu nh»m b¶o vÖ tÝch cùc h¬n s¶n xuÊt trong n­íc. §©y lµ gi¶i ph¸p cÊp b¸ch ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt triÖt ®Ó h¬n vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸ mµ Trung Quèc th­êng xuyªn sö dông trong bu«n b¸n víi ViÖt Nam.

HiÖn phÝa ViÖt Nam míi chØ cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn duy nhÊt lµ sö dông biÓu gi¸ tèi thiÓu t¹i cöa khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng nghi ngê b¸n ph¸ gi¸. Gi¶i ph¸p nµy sÏ lµ kh«ng hîp ph¸p khi tham gia vµo c¸c cam kÕt thuÕ quan khu vùc.