Mục Lục Người em Xóm Học – 2 Hãy nằm im nghe … – Cổ Ngư – 18 Em vịt vàng nhỏ của tôi ơi – 25 Ba điều về Kiệt Tấn – Nguyễn Văn Lục – 33 Phụ đính

Chiến hạm Mỹ buông neo đậu sừng sững đồ sộ. Gigi lội ra xa về phía đó day lại ngoắc tôi. Cánh rada hình lòng chảo quay tít trên cột cao. Dàn đại pháo nhiều cỡ loe miệng ngó trừng trừng đất liền, họng sung bên kia trông ra biển rộng. Tôi vẫy tay. Ầm! ầm!...Mấy tiếng vụt nổ long trời lỡ đất. Rừng cao su bốc cháy trong trí tôi. Bà Gigi lặn xuống. Mấy tiếng nổ xé lòng vịnh vang dội. Thủy thủ Mỹ đang chào quốc kì trên chiến hạm. Chiếc cờ hoa có sọc phấp phới trên tòa đại sứ đồ sộ bên đại lộ Thống Nhất, nhiều chiếc trực thăng bốc lên, lao chao người đeo.Tôi vỗ trán. Ầm! ầm!....Người đàn bà trồi lên mặt biển. Buổi chào quốc kì của anh khổng lồ có đôi chân bằng đất sét chấm dứt. Một chiếc phản lực từ sân bay trên tàu vút ra phía biển khơi lấp lánh ánh bạc dưới mặt trời ban sáng. Chiếc phi cơ đảo một vòng, cất lên cao rồi bay về phía Saint Tropez.

Người con gái nằm phơi đôi vú nõn trên nền đá cục tròn xanh xám trên bãi biển. Vịnh Villefranche nằm giữa Nice và Cap Ferrat. Nước sâu, lòng rộng, khuất gió như vịnh Cam Ranh. Trong thời Đệ Nhị Thế Chiến, vịnh là nơi dưỡng quân và chuẩn bị hành quân cho hạm đội Mỹ. Từ đó quân đội Đồng minh đã kéo xuống đổ bộ ở Sicile, cầm chưn lực lượng Đức, Ý để giải bớt áp lực cho cuộc đổ bộ thực sự khai diễn ở Normandie. Chewing gum, sô-cô-la, thuốc lá, coca cola, bar, gái điếm… ở đâu có lính Mỹ đều như vậy hết. Cam Ranh, Villefranche hay Đà Nẵng cũng vậy, xêm xêm! Những năm sáu mươi, tướng De Gaulle đã nổi xung đuổi hạm đội Mỹ đi chỗ khác chơi. Kinh tế Villefranche suy sụp, dân chúng bất mãn, thanh niên thanh nữ kéo đi chỗ khác làm ăn, Villefranche già nua, hoạt động đánh cá lèo tèo, mùa hè du khách kéo tới bơm sức sống cho vịnh trong hai tháng Bảy và Tám. Những tên thủy thủ xâm mình và gái đĩ không mặc quần lót chỉ còn là một kỉ niệm. “Yankee go home” và Villefranche trở về với dân làng. Còn Cam Ranh thì lọt vào tay ngợm răng đen mã tấu.

Năm nay, năm thứ hai liên tiếp tôi trở lại Villefranche nghỉ hè theo lời mời của đôi vợ chồng già: ông Jacques và dì Gigi. Năm ngoái có tôi, vợ và hai con Phương, Thụy. Năm nay chỉ có tôi và Ánh.

Jacques và Gigi tuổi độ lục tuần, không có con cái. Hình như đã có một trai đã chết hồi nhỏ, vì lý do gì tôi không rõ, nhưng cũng không dám khêu gợi mối thương tâm. Hai vợ chồng già nua sống trong hiu quạnh, hầu hết tại căn nhà ở Manaco, mùa thu thì ngụ một tháng tại biệt thự ven biển Tây Ban Nha, mùa hè thì đóng đô tại biệt thự “Nikasa” nằm trên dốc cao ngó xuống vịnh Villefranche. Biệt thự gồm một tầng trệt tôi đang chiếm ngụ, giáp ranh với một vườn chanh, đằng cuối vườn có một gốc thông già nghiêng mình ra mé biển. Bên trên là tầng lầu hai vợ chồng ở, có bao lơn tròn rộng sắt uốn vân vi, từ đó ngó xuống nhìn thấy toàn diện cả vịnh và Cap Ferrat. Chiều tà nắng quái trên cây cối um tùm ở Cap xa xa và nước biển nhiều lớp xanh xậm, xanh ngọc giao tiếp nhau lấp loáng ánh vàng, gây cảm giác xao xuyến bồi hồi, mơ ước vẩn vơ. Một cội bông giấy màu tím quấn quýt quanh cây cột chống bao lơn bò vươn lên cao, phóng ra những nhánh cần câu trĩu nặng bông tím nhụy vàng chùm chùm chi chít, làm nhớ giàn bông giấy nhà tôi hồi ở Hàng Xanh, nơi có bà Lượm Lon thường qua lại.

Tòa biệt thự xinh xắn và khu vườn chanh được ngăn cách  với hai ngôi biệt thự giáp ranh bằng hai dãy rào cây tươi, thỉnh thoảng tôi tiếp tay với ông bạn già để cắt xén. Ngôi biệt thự bên trái sơn màu trắng, ngói mới thay còn đỏ tươi, trưa trưa nghe có tiếng trẻ khóc, tiếng chó sủa, và chiều chiều thấp thoáng có dáng người tưới nước sau vườn. Ngôi biệt thự bên phải mảnh khảnh vươn lên chiều cao, sơn màu gạch nung cũ úa, có vẻ hoang phế dù bên trên cửa sổ mở toang, nhưng năm nay không thấy bóng người. Khi bắt thang lên xén rào, tôi ngó thấy bên đó cũng có khu vườn chanh nhưng đìu hiu xơ xác, lá rụng đầy, có cả những trái chanh chín vàng lớn nằm rải rác dưới gốc. Giữa vườn là một thân dừa kiểng vút lên cao, lá xòa ra hình rẻ quạt- hình như tôi đã thấy thân nhà cao và thân dừa xòe lá này ở đâu rồi, hồi còn thơ ấu, hay trong một giấc mộng trẻ con nào đó. Từ lúc rời nhà thương điên tôi thường có những hoài niệm, những ảnh hiện lóe chớp rồi mất hút. Như tiếng kêu giật thốt ở đầu song.

“Ngày nào một giấc mơ

 

Tôi trở lại vườn chanh đi thơ thẩn. Trăng nghiêng chênh chếch. Chân đạp trên lá khô mà tiếng động đâu mất. Chỉ còn lại ánh sáng xanh xao ngủ trên võng chanh giăng ở đầu ngọn đong đưa. Khung cửa sổ vẫn mở toang như chờ đợi (đợi ai?), im ỉm, không thấy bóng người. Chợt tiếng dương cầm tuôn ra, từng giọt buồn buồn “lá la lá la lá là lá la là…Pour Elise…là là la la…là lala lá…” như năm ngoái (hay kiếp trước?) Nàng đã trở lại, và đánh đàn như năm ngoái, cũng bản đó, thánh thót, trong leo lẻo. Tôi tưới nước ở vườn chanh ngó lên thấy mái tóc bạch kim phất phới ở khung cửa khi tiếng đàn đã đứt, chỉ còn lại tiếng mưa rơi rào rào trên vòm lá chanh dưới cơn mưa từ tay tôi tỏa ra. Nàng ngó ra hướng biển như chờ đợi (đợi ai?). Còn tôi thì ngầy ngật như sắp lên cơn sốt.

 

Tiếng dương cầm giờ đây như mưa xuống thân tôi ướt sũng trong vườn chanh đang trở giấc theo tiếng đàn của nương tử dục gọi... “là là la la, là lá la la”…Tiếng dương cầm dứt bặt đã lâu mà sao vẫn chưa thấy nàng trở ra khung cửa ngóng biển như năm ngoái? Trăng dần dần xế. Tôi ôm thân dừa leo lên cao, định tới tầm cửa sổ ngóng cổ ngó vào. Càng leo lên, thân dừa càng mọc dài, ngôi biệt thự màu gạch nung cũ úa cũng vươn lên biệt vụt. Trăng mỏi, tay tôi rã rời. Tôi níu lấy tàu dừa thấp nhứt tính đu lên. Tàu dừa tét xuống, tôi rơi vào khoảng không, nhẹ hổng lao chao như hương hoa chanh chín mùi nguyệt bạch, trong bụng còn thấy ngùi thương cho người cung nữ đời kiếp nào đó, bên lầu son điện ngọc, nhìn trăng khuya dạo khúc tỳ bà mà ước mơ ân ái. Trải vách quế gió vàng hiu hắt, mảnh vũ y lạnh ngắt như đồng…

Níu tàu dừa té xuống đất, tôi giật mình tỉnh giấc. Lơ mơ, lười biếng, tôi lăn mình quay lưng ra vườn chanh thiu thỉu ngủ lại. Mái lầu cong vút ngước lên, trăng cựa mình sắp mọc. Tôi sắp mơ lại giấc mơ năm năm về trước. Tôi bàng hoàng ngồi dậy, bước xuống giường rồi sang bếp cạnh bên tìm nước uống. Tôi mở hai cánh cửa lá sách lớn xô ra, trăng ngã xuống nền sỏi dưới chân, tưới lên thân thể tôi thoảng theo cơn gió mát rượi. Mùi chanh chín sực nức đã cùng tôi thức dậy. Lá mướt trò truyện rì rào. Tôi bước xuống nền sỏi lạo xạo, đến ngồi ở bàn ăn ngoài hè kê dưới bao lơn từng trên. Tôi vói tay cầm bao thuốc lá rút ra một điều định châm hút, nhưng thôi không đốt, sợ làm hư mất hương chanh. Ngoài vườn có tiếng ve kêu (hay tiếng vạt sành?) khàn đục. Con ve năm ngoái? Không lẽ, vì ve chỉ sống được có một mùa. Con ve mùa hạ trước đã hoàn tất khế ước của mình với trời đất, với mùa màng đã sinh ra nó. Sống và ca hát, một mùa, hồn nhiên, không tiếc thương, không ray rứt. Trong lúc chúng ta có biết bao nhiêu người bỏ cuộc dù chưa tới hạn kỳ và ân hận trong suốt thời gian đó. Thời gian ba trăm sau mươi lăm ngày. Tôi muốn nghĩ là con ve hạnh phúc. Hạnh phúc ở chỗ nó không biết mình hạnh phúc. Tôi vói tay nắm cổ chai rượu rose de Provence còn bỏ quên trên bàn ăn tu một ngụm, hậu vị lạnh mát ngọt ngọt.

Xuyên qua vườn chanh ngó xuống vịnh, những vệt đèn đỏ dài nối đuôi nhau lặng lẽ trôi về Nice, đánh vòng uốn theo vòng cung của Bãi Thiên Thần đang ngủ thiếp bên bờ Địa Trung Hải. Tôi nhớ, không biết nhớ gì, nhớ ai. Một cặp bướm đêm lớn bằng nửa bàn tay vụt xuất hiện, bay xập xòe phát ra tiếng cánh vỗ trên rào cây sát bàn ăn, thả vòi hút mật bông, đoạn cuốn xoắn lại di chuyển sang bông khác. Có phải là giấc mơ của Trang Tử đang dạo chơi, để khuya về nằm ngủ lại mơ thấy mình hóa thành chàng thư sinh ôm đàn mà gãy dưới ánh trăng sáng? Chợt có tiếng đàn vẳng từ phía bên mặt, tiếng đàn dương cầm từng giọt thánh thót, Pour Elise. Tưởng chừng là tiếng nhạc tỏa ra từ máy hát đâu đó. Nhưng tiếng đàn sinh động hơn nhiều, và có câu bất thần dạo lại như chưa ưng ý. Ai đó đang gõ lên phím ngà làm bật nẩy điệu trữ tình dìu dặt. Tôi vói tay tắt ngọn đèn dưới dạ bao lơn và ngồi nghe tiếng dương cầm trong bóng tối. Ngoài kia trăng sáng trên vườn chanh, ve khua điệu ca trầm trầm. Khi bản nhạc dứt, tôi còn ngồi nán lại chờ nghe tiếp. Năm phút, mười phút. Bằn bặt. Cơn mệt đường xa vạn dậm thấm vào người. Tôi đứng dậy vươn vai hít một hơi chanh đầy ứ rồi xô cửa bước vào nhà bỏ lại sau lưng ánh trăng ngã trên nền đá sỏi, những viên đá tròn trắng, xinh nhỏ như những viên kẹo tuổi thơ. Bóng trăng trắng ngà, có cây đa to, có thằng cuội già, ôm một mối mơ…

Buổi sáng dậy muộn, chúng tôi đang ngồi uống cà phê ở bàn ăn ngoài hè thì Jacques từ trên bao lơn bước theo những nấc đá xanh đi xuống. Ông bắt tay tôi, chào hết mọi người và xin lỗi vì buổi chiều hôm qua không có mặt khi chúng tôi đến. Tóc ông bạc trắng, hai vai rút lên, lưng hơi gù. Ông nói dì Gigi đã xuống biển từ sớm, ngày nào cũng vậy. Jacques có vẻ hấp tấp, nói mình đi sang Monaco có chút việc rồi kiếu từ, chúc chúng tôi ngày nay chơi vui, và dặn chúng tôi khóa cổng trước khi ra biển. Ông leo trở lên những bậc đá xanh, chập sau tôi nghe thấy tiếng máy xe nổ, bánh xe lăn rào rào trên đá vụn rồi tiếng động cơ từ từ vẳng xa. Mặt trời rực rỡ, báo hiệu một ngày nắng nóng.

Chúng tôi xuống bãi quả nhiên thấy dì Gigi đang ngồi bẹp trên lớp đá cục xanh xám tán gẫu với mấy bà bạn. Dì giới thiệu chúng tôi với mọi người. Tôi rủ dì xuống biển, dì nói đã bơi lội xong từ sáng sớm. Sáng nào cũng lội khoảng năm cây số trong vịnh, thành thử người dì không có chút mỡ. Dì nói chuyện thẳng thắn. Không điệu điệu quanh co như mấy bà đầm già khác. Tôi cho biết ông Jacques có xuống chào chúng tôi và đã lái xe đi Monaco có chút việc. Dì nói:

- Việc gì mà việc! Ổng lại qua nhà bên đó sụp màn nằm trong bóng tối để rầu rĩ. Nằm bên này chán lại qua bên kia nằm, hết năm này đến năm nọ.

Tôi nghe thấy làm lạ, nhưng không tiện hỏi thêm. Tôi nhào xuống bơi lội bì bõm. Nước tương đối ấm, dù không ấm bằng nước Vũng Tàu, nhưng ấm hơn ở La Baule, bãi biển cát mịnh bên bờ Đại Tây Dương. Lần nào trở lại Côte d’Azur tôi đều liên tưởng tới Diane, Người em xóm học và Lộc anh tôi, giờ đã định cư tại Canada. Con gà quay xé chia cho ba đứa. Diane mút xương, bánh pan bania kẹp cá thu xà lách và nước ngọt uống ở vòi gương sen khi gội xả muối trên người. Một eo biển nào đó mà tôi và Diane đã trầm mình không nhớ rõ, ngót hai mươi năm về trước. Giờ trong ba đứa chỉ có mình tôi trở lại miệt biển này.

Thụy mang mặt na kiếng xách chỉa đi săn cá. Phương nằm phơi cá trên khăn lông trải rộng. Tôi lội xong lên ngồi ở mé nước vọc mấy hòn sỏi, lựa những hòn sỏi vân nhiều màu chất thành đống nhỏ. Sóng biển đập vào nửa người tôi rồi rút ra, tiếp theo đợt sóng khác. Ánh ngồi đó tán gẫu với Gigi. Dì lại than thở về tình trạng ông Jacques. Mười mấy năm ông không hề xuống biển. Mười mấy năm nay ông sụp màn xuống trốn nắng, nằm ngó trần nhà mà nhơi đi nhơi lại những chuyện khổ đau cũ rích của mình. Chuyện gì tôi không rõ. Sự khủng hoảng kinh niên của ông Jacques dần dần lây sang Gigi, dì cũng phải uống thuốc an thần từ nhiều năm nay để ngủ và để quên tình trạng lây lất của chồng mình. Dì hay bị những cơn chóng mặt xây xẩm bất chợt vì thuốc an thần. Những giây phút dì xuống biển bơi lội buổi sáng là những giây phút xả hơi duy nhứt để lấy lại nghị lực hầu trở về bên cạnh người chồng buồn thảm. Tôi rùng mình nhớ lại thời kỳ tôi nằm ngó trần nhà ở đường Pyrénées lúc thất nghiệp. Tôi nhặt hòn đá xanh lớn ném ùm xuống biển rồi phóng người theo, lặn trốn những ảnh hiện nhức nhối.

Buổi chiều Jacques mời chúng tôi lên bao lơn uống rượu khai vị nói chuyện chơi. Jacques có vẻ tươi tỉnh, niềm nở. lịch sự. Đàn bà con nít uống nước cam, Jacques uống martini, còn tôi cầm ly pastis đục ngầu mùi anis của vùng Midi mà trong lòng ham sống háo hức. Tôi nhìn sang Jacques tò mò - sống ở vùng này mà buồn thảm được sao? - rồi ngó xuống vịnh dàn trải bên dưới. Sau một ngày nắng chói, hơi nước buổi chiều bốc lên mờ mờ như sương mù. Tôi đưa mắt sang ô cửa từ đó phát ra tiếng dương cầm thánh thót đêm qua, thấy thấp thoáng một mái tóc bạch kim, hình như là…

Kiệt này! Bạn có muốn lấy thêm đá không?

Tiếng Jacques hỏi làm tôi giật mình. Ông gọi tôi lúc chuyện trò là “mon cher ami” hoặc “mon vieux”. Tôi đưa ly hứng cục nước đá vuông từ chiếc muỗng lớn trong tay ông bạn già. Jacques nói:

Tôi hay nằm ngửa trong bóng tối vì khi ngồi ngó ra nắng một hồi tôi hay bị chóa lòa nổ đom đóm, lỗ tai lùng bùng như sắp ngất xỉu. Nhưng đó là chuyện riêng của tôi, bạn chớ khá bận tâm mà mất vui trong lúc nghỉ hè. Bạn và Anne (Ánh) rất xứng đáng được ngơi nghỉ. Tôi nói thiệt, bạn chớ bận tâm.

Tôi nâng ly

Cám ơn bạn… (Tôi dừng lại trầm ngâm), bạn có bao giờ thử ngồi tham thiền chưa? Tôi nghe nói tham thiền có thể trị được chứng chóng mặt chờ định tâm.

- Ờ tôi cũng nghe nói qua loa về hiệu quả của tham thiền và triết lý thâm sâu của thiền mà chưa có dịp tìm hiểu. Nhưng tôi e với đầu óc hình thành kiểu Tây phương, tôi khó lòng mà thấu đáo được cái tinh túy của Đông phương. Bạn có  thể giải thích sơ qua Thiền là gì cho tôi nghề được không?

Tôi mỉm cười hớp một ngụm pastis thơm tho. Tôi chỉ tay  về phía vịnh bên dưới hỏi Jacques có nhìn thấy gì không. Ông bạn già ngó một hồi:

- Bạn hãy ngó kĩ lại coi.

Jacques nhìn theo hướng ngón tay tôi chỉ

- À à… tôi nhìn thấy một vừng bông đỏ trên Cap Ferrat.

- Tôi cũng thấy như bạn vậy. Tôi đâu có giỏi gì hơn bạn.

Jacques ngần ngừ:

- Người Á Đông các bạn hay có lối nói úp mở thiệt khó hiểu.

- Bạn tưởng nó khó hiểu thành ra không hiểu được, chớ thật ra có gì đâu để mà hiểu. Tất cả đều sờ sờ ra đó, chỉ cần bạn hãy chú ý. Nếu bạn chú ý, bạn sẽ thấy và cảm nhận được.

Tôi xèo bàn tay khoa bao quát lên vươn chanh dưới bao lơn:

- Bạn có ngửi thấy mùi gì không?

Ông bạn  già hỉnh hỉnh mũi:

- Tôi ngửi thấy mùi chanh.

- Đó! Bạn thấy tôi có giấu bạn gì đâu mà lại hỏi tôi Thiền là gì?

Tôi mượn lời nói của một thiền sư khi đức vua đến hỏi sư “Thiền là gì?” và sư dắt vua đi dạo một vườn cam hoa đang nở rộ. Jacques mỉm cười:

- Người Á Châu các bạn thật bí hiểm!

- Ấy! bạn lại muốn hiểu (Tôi cười xòa). Ngày mai tôi sẽ cho bạn mượn quyển sách tôi có đem theo tựa đề “Con Đường Đoạn Luyến” Trong tinh thần Phật Giáo. Bạn nên đọc chơi vậy thôi chớ đừng cố gắng hiểu nếu bạn không hiểu. Vì tất cả đều có sẵn ở bạn, chẳng qua tại bạn không để ý nên không thấy đó thôi.

Chia tay nhau, chúng tôi trở xuống nhà dưới. Ánh làm cơm xong thì trời đã chạng vạng. Phương, Thụy dọn ra bàn ăn ngoài hè, tôi bật đèn, loài côn trùng có cánh bu tới. Mấy con thằn lằn cũng bò ra khỏi chỗ ẩn núp và đeo dưới dạ bao lơn rình mồi. Có cả một con cắc kè nhỏ có đốm nâu, xám, xanh, e dè đeo ở xa xa. Từ ngày qua Pháp tới giờ, tôi mới được thấy thằn lằn. Trông tụi nó thật ngờ nghệch và hiền hậu. Vậy mà tụi nó có bà con xa gần với loài khủng long thời khuyết sử dài cả hai ba chục thước mới kì lạ chớ!

Ăn uống dọn dẹp xong. Ánh và hai đứa nhỏ lui về phòng đọc sách. Mình tôi ngồi lại ngoài hè hóng mát và nghĩ ngợi vẩn vơ. Tôi lại thấy lòng mình bận bịu vì Jacques và Gigi- có cái gì không ổn sao đó, một nguồn cội thầm kín u uẩn sau nỗi buồn thảm của đôi vợ chồng già mà tôi chưa biết được. Con bướm Trang Tử lại xập xòe xuất hiện, nhưng chỉ có một mình. Phấn bướm bay ra làm tôi ho sặc. Tôi vói tay tắt ngọn đèn cho bướm bay đi nơi khác. Ngồi lại một mình trong bóng tối ngó ra vườn trăng đang rải bụi sáng xuống các ngọn chanh, tôi có ý chờ tiếng dương cầm tỏa ra từ khung cửa khuất tối bên kia rào dậu. Nhưng chỉ có những cơn gió hắt hiu luồn tay chải gỡ lào xào giữa tóc chanh rối lá và những cơn chớp xa xa lóe lại từ Cap Ferrat kèm theo giọng gầm gừ vẳng nhỏ. Từng cụm mây đen mỏng vội vàng lướt qua trăng khiến cho vườn chanh chợt tối chợt sáng chập chờn.

Tôi mở băng nhạc Việt vặn nhỏ để bầu bạn với mình cho bớt lẻ loi. Một bài, hai bài rồi một nhịp, tango chợt đánh lên dạo nhạc, người nữ ca sĩ  cất tiếng hát bài Mưa rơi của Ưng Lang - hình như Ưng Lang chỉ viết mỗi một bài nhạc này… “Mưa rơi! Đìu hiu dưới trời, đêm dài vắng ai, thương nhớ ai nào nguôi!..” dứt tiếng hát, đàn phong cầm dạo lại đoạn đầu rồi tiếp theo là đàn măng-đô-lin run khua ròn rã. Tim tôi chợt xúc động mãnh liệt, nước mắt tôi ứa ra. Trời ơi! Tiếng đàn thơ dại của tôi đây mà! Tôi mười một tuổi, tập đánh Măng-đô-lin, đêm tối tôi ra ngồi trên bực của sổ của căn gác lót ván và run miếng vảy đồi mồi trê-ma-lô lẳng tẳng trên dây đờn sợi kép. Bên dưới, nhà cô láng giềng cách đó một căn đóng cửa im ỉm. Tay đàn tôi vụng về mà lòng tôi thuở đó ôi thành thật xiết bao! Thành thật như ánh trăng trần truồng, múm mím vụng dại nằm ngây thơ trên mái ngói nâu đỏ ấm áp khít bên cửa sổ chỗ tôi ngồi. Nước mắt tôi lăn ròng ròng xuống má.

Ngón đàn khờ khạo của tôi chợt nhận ra thì cũng chợt tan tành như chén ngọc gọt từ trái tim của chàng đa tình bạc phước. Cửa nhà hàng vẫn đóng im ỉm. Ánh trăng còn đó mà con tim ấu thời tự lúc nào đã vỗ cánh và bay đi biệt tích. Có phải tiếng đàn măng- đô-lin vụng khờ mười một tuổi thuở đó đã hòa tan vào tiềm thức tôi thành giấc mơ Vọng Nguyệt bây giờ. Trời chớp, sét nổ.

Mưa bắt đầu lắc rắc rơi từng chấm mịn nhỏ xuống vườn chanh. Ngón đàn khờ khạo của tôi đã mất thiệt rồi! Tiếng dương cầm cũng im bằn bặt bên kia rào dậu. Đêm nay chỉ còn có mưa cường toan xoi lủng trí nhớ dột lên phím ngà hiu quạnh. Và có tôi lẻ loi ngồi khóc ngậm nghùi tuổi ấu thơ của mình bên vườn chanh miệt biển.

 

Mưa rơi!

Màn đêm xuống rồi.

Bên thềm lá rơi…

Buổi chiều mát mẻ. Một buổi chiều ở biển, sau khi lặn hụp cả ngày trong nước mặn, nắng rát, da căng đỏ. Buổi chiều hiu hiu mát như muốn lãng quên suốt ngày nắng nóng. Như tôi muốn lãng quên ngón đờn khờ dại sực bừng nhớ dưới cơn mưa  lắc rắc  trên vườn chanh đêm qua. Ngồi ở bàn ăn đón cơn gió muộn, tôi rút điếu thuốc định châm hút. Không có bật  lửa, tôi đặt điếu thuốc trên bàn, bước vào bếp tìm hộp diêm quẹt. Có tiếng ai tắm dưới  vòi sen đối diện bếp, còn Ánh thì đang rửa rau và cà-tô-mát ở chậu nước. Tôi bẹo má Ánh một cái. Ánh rụt cổ mỉm cười, tôi cầm hộp diêm bước ra ngoài, trở lại bàn ngồi lại ở ghế. Cơn gió chiều đã thổi điếu thuốc lăn rớt xuống nền sỏi vụn. Tôi cúi xuống lượm, phát hiện một con bướm đen to lớn nằm cạnh gốc cây ở chân rào. Như nằm ngủ - nhưng có lẽ đã chết. Chỉ còn lại một cánh bướm lẻ loi xập xòe đêm trước. Không chừng bướm đêm đã hít nhằm thuốc xịt muỗi, và đang hóa kiếp. Nhưng biết đâu chừng bướm đang mơ thấy mình hóa thành Trang Sinh chống gậy tre đi dạo chơi các nước chư hầu? Hay bướm đang mơ thấy mình là gã đàn ông đang ngồi hút thuốc ở ghế và gã này lại đang ao ước mình hóa thành con Bướm Trang Sinh để cùng con bướm lẻ loi kia xập xòe chấp cánh đi hút mật đêm nay. Tôi nhả một hơi thuốc dày xanh vân cuộn uốn éo, gió lùa ạt ra ngọn chanh ngoài vườn. Nhớ nhà châm điều thuốc, khói huyền bay lên cây. Trên đường về nhớ đầy…

Jacques hướng dẫn chúng tôi đi quanh co trong thành phố rồi vòng xa ra mé biển ngoạn cảnh. Thành phố đã được tu bổ và xây cất thêm, với một nhà đánh bạc tân tiến thứ hai kiểu Las Vegas, khác xa với cái thời Người em Xóm Học, lúc tôi và Lộc còn là sinh viên ở trọ Institut Franco-Vietnamien (số 269 đường Saint Jacques, Paris) dắt nhau xuống đây chụp hình , để Diane một mình ở lại Nice.

Nàng đã thừa cơ hy sinh con gà quay của hai ông Tây vàng để mua một khúc vải bán sôn may cho mình một cái áo kiểu sơn nữ Phà Ca đi dự lễ rước cộ hoa. Tôi hụt ăn gà quay bèn gây lộn kịch liệt với người sơn nữ mà tôi từng cắn vú nàng bầm tím một trưa trong rừng vắng để thề nguyện “yêu em suốt đời” ở Chantilly.

Hết rồi! Chẳng còn Lộc, chẳng còn áo sọc to bảng vắt vai, chẳng còn sơn nữ Phà Ca, chẳng còn ca sĩ mầm non Ngọc Ễnh “em ơi! Kót đi em! kót đi em!...”, chẳng còn dấu bầm bên vú trái, cũng chẳng còn lời nguyện yêu em suốt đời. Chỉ còn lại gà quay (rất nhiều gà quay!) và còn lại tôi cộng thêm một số tuổi trời (rất nhiều tuổi trời!) Không biết Diane có biết tôi vẫn còn sống sót  sau ba chục năm binh lửa chó chết ở Việt Nam. Còn Diane, ngoại trừ trường hợp bất trắc, tôi tin rằng nàng hãy còn sống đâu đó trên đất Pháp. Vì chẳng lẽ “nhưng không chết người trai chiến sĩ mà chết người…sơn nữ Phà Ca”. Và tôi cũng hy vọng rằng nàng vẫn còn giữ trên nụ cười sơn cước của mình chiếc răng gãy tội nghiệp của Fantine ngày xưa. Nếu không anh biết làm cách nào để nhận ra em, hở Diane? Diane Giaconmini!.

Buổi dạo phố chấm dứt, Jacques đề nghị đưa chúng tôi đi ăn trưa ở Biot, một nơi chuyên nặn những vật dụng và những đồ trang trí mỹ thuật bằng thủy tinh. Ánh tinh thoái thác, nhưng Gigi làm hiệu “chớp đèn” kín đáo nên tôi gật đầu ô-kê liền. Không mấy khi Jacques tự nguyện đi ra ngoài và rủ rê người khác ăn nhà hàng. Bữa nay Jacques hứng chí, một triệu chứng tâm lý tốt. Tự nhiên tôi nghĩ Gigi và Ánh là hai thiện nữ có dồi dào tâm Phật, còn tôi và Jacques là hai cái nợ đời - mỗi người một cách. Vào nhà hàng, Jacques chỉ gọi một món dăm-bông giản dị, nhưng cứ giục tôi và Ánh gọi thức ăn thả giàn. Tôi thì khoái uống hơn ăn. Uống vào có hứng mới có nhiều chuyện ba láp và pha trò giỡn mặt cho… dễ làm việc. Thấy đời sống  vui thú và dễ ợt. Phần nhiều đời sống trở nên rắc rối vì ta nghĩ nó rắc rối. Với thú vật, mỗi lần ăn là mỗi lần hạnh phúc, con thì cục tác, con thì ủn ỉn, con thì líu lo, con thì ngoắc đuôi… Còn tôi - và rất nhiều người - lắm khi có cảm tưởng phải cố nuốt để mà sống, dù là ngồi trước những món ngon vật lạ. Ăn đứng đầu hàng từ khoái. Ăn không thấy khoái là đời hết vui!

Ăn xong đi lanh quanh ngắm đồ thủy tinh chưng trong tiệm hoặc bày bán hai bên lề đường. Món nào cũng làm bằng tay, đủ loại màu sắc, xanh biếc, vàng tươi, đỏ cẩm chướng, lục non, thếp vàng rực rỡ, đẹp tuyệt. Vật đẹp, tôi thích ngắm nhìn chớ  không thích chiếm hữu. Tài vật, kỉ niệm và kinh nghiệm tôi chỉ muốn quăng bớt mà nhiều khi còn không được! Ôm một hồi nó lôi mình chìm ngấm. Sau đó Jacques lại hướng dẫn chúng tôi đi thăm một nơi làm nước hoa và xà bông thơm. Tôi mua một con sóc búp bê lớn bằng ngón tay cái, lông màu nâu óng mượt, đuôi cong lên xèo ra sờ thiệt êm tay. Sau đó, Jacques lại hướng dẫn chúng tôi thăm Saint Paul de Vence. Tôi thích nơi này nhất. Một ngôi làng nhỏ mọc trên đồi, nhà cửa xưa cũ được tu bổ lại rất mỹ thuật. Không lấy làm lạ, vì lẽ rất nhiều họa sĩ trứ danh hoăc vô danh đã cư ngụ và đang cư ngụ ở đây. Dài dài phòng tranh, tủ kiếng, kệ hàng chưng bày tượng, lọ, đồ gốm, nến sáp, lụa mềm tô vẽ mỹ thuật. Đường mòn nhỏ hẹp lót đá cục vuông vức chỉ vừa hai người đi bò ngang dọc quanh co khắp làng. Hương thơm thoang thoảng trùm lên ngôi làng nhỏ, các cô bán hàng xinh xắn, ăn mặc thanh tú mỹ miều. Tôi mua một cái tô đất nung tráng men có bốn cẳng, phía trước tháp một cái đầu bò có cặp sừng cong không đồng thanh đồng thủ và đôi mắt lé. Ở đầu hẻm làng rì rào một phông-tên nước hình mặt trăng, giữa hồ khỏa thân một bình tròn lớn kiểu La Mã tháp nhiều vòi, nước tuôn róc rách, có thể ném xu vào hồ mà ao ước một vài điều.

Mỏi chân, chúng tôi chui vào một quán nước cất trên dốc cao xòe ra thung lũng. Trên trần quán, đà cây lớn xù xì tẩm thuốc màu nâu đen nứt nẻ bắt chéo nhau, từ đó thông xuống những nồi đất treo trong rổ mây, bông trộn lẫn màu vàng hường đỏ tươi thắm tràn ra mép nồi rũ xuống cùng những lá xanh láng mướt khỏe mạnh ham sống. Chúng tôi ngồi uống nước thêm chỗ quán phình ra, ngó xuống một thung lũng tươi mát lá xanh rậm rạp bên dưới, dợn uốn lên xa xa giao tiếp mạn đồi đất đỏ sâm sẩm đặc biệt vùng Provence. Vườn nho mọc lên chi chít trên dốc đồi, cống hiến mỗi năm loại rượu cho màu hồng đặc biệt,rosé de Provence, uống lạnh vừa với thức ăn Việt càng làm tăng thêm khẩu vị. Nắng rạng rỡ trùm lên thung lũng hơ nóng lưng đồi, tưới ấm những gốc nho, và rosé ngon nhiều hay ít là tùy ở phẩm chất của nắng – dân nhậu còn chờ gì nữa mà không lạy tạ mặt trời?

Những chàng nhạc sĩ ẩn núp dưới thung lũng, một chàng, mười chàng, một trăm, một ngàn, mười ngàn nhạc sĩ tấu lên rền rền hoan lạc trong nắng vàng tươi tốt. Một mùa. Chỉ một mùa. Rồi tất cả những chàng nghệ sĩ yêu dấu của chúng ta đều giã từ cuộc đời. Để rồi năm sau một thế hệ nhạc sĩ khác lại trở về thung lũng mà so dây nắn phím. Nhạc sĩ ve ve. Những chàng ve ve. Không phải ve sầu. Mà là những con ve hạnh phúc.

 

...hãy nằm im

Bài thơ đó, tôi đã viết tặng Diane, những ngày xa xưa bơi lội trong nước biển xanh mặn màu ngọc bích và tắm nắng trên Bãi Thiên Thần ở Nice.  Le Vieux Nice! Và chúng tôi làm tình trong bóng hoàng hôn chập choạng, bên ngoài cửa sổ mở toang bồi hồi vọng lại :

Diane đã dắt tôi đi tắm biển nhiều nơi khác lạ dọc theo Côte d’Azur. Ở một nơi hình như có nước trong leo lẻo, mát rượi, bờ cát sụp sâu tôi bị hụt chấn uống nước mặn chới với. Một nơi hình như có núi xanh um bên phải hay bên trái gì đó, tôi không nhớ rõ, và từng chập vang vọng một tiếng động rần rật lạ kỳ, tôi cố gắng nhớ mà nhớ không ra. Có lẽ vì tôi không để ý. Thuở đó tôi chỉ bị thu hút bởi có mỗi một mình Diane. Và thân thể mỹ miều của nàng, và hương vị muối mặn trên đỉnh vú, sau vành tai, trong hồ rún. Và mặt trời nóng rát. Và tôi mê mẩn dục tình.

 

Villefranche. Sau khi bơi lội rã rời, tôi lên bãi đá nằm phơi nắng. Nước mặn và lửa trời riu riu một hồi khiến tôi khát nước. Tôi cầm tiền lẻ chống hai tay nhẩy lên lề đường cao hơn bờ biển độ chừng một thước và đi tới một quán nhỏ làm cơ mua lon bia, hộp súc miệng. Đứng trước tôi là một cô gái tóc uốn màu nâu vàng óng ánh xòa xuống tới cổ, áo tắm nho nhỏ xinh xinh vân vi lá xanh trộn lẫn bông hường màu sắc nghịch chói, suối lưng mủm mỉm hủng khuyết một dòng sâu ở giữa rồi dợn lên đồi mông mới lớn bầu bĩnh tươi chắc, hai cánh tay tròn lẳng buông thỏng dịu dàng như đón đợi, lông tơ vàng óng mơn mởn mướt mịn còn đọng bọt muối trắng khô lấm tấm – ôi! Nếu đặt đầu lưỡi lên đó mà... nếm thử  thương đau! Em tôi mua một cái pan bania – loại xăng-uých bánh mì tròn kẹp xà lách, tô mát, ô-liu, trứng xắt và cá thu – đoạn em tôi tung tăng băng qua bên kia đường, em tôi dựa vào vách tường sơn vôi vàng sẫm của một ngôi chòi nhỏ, em tôi hớn hở cắn vào cái xăng-uých rồi thủng thẳng nhâm nhi mà vu vơ ngó trời cao ửng biếc trong đôi hồ ngọc biếc...Em tôi ưa đứng nhìn trời xanh xanh, mang theo đôi mắt buồn vương giấc mơ...

Cạnh bên chòi, hai đứa nhỏ nghịch ngợm đang tắm nước ngọt tỏa ra từ vòi tắm công cộng và cào cấu tóc nhau trửng giỡn. Giọng cười cẩm thạch mát mẻ thanh khiết va chạm nhau bất ngờ bể thành muôn ngàn mảnh vụn ròn rã ngây thơ lấp lánh. Em tôi...người con gái tóc nâu vàng óng, bánh mì tròn kẹp cá thu, vòi nước công cộng... quen quá, như thể… trời trong xanh nắng nóng rát… phải chăng? Quen quá... áo tắm hai mảnh bông vẽ vân vi...sầm sập sầm sập... em tôi nhâm nhi...sầm sập sầm sập... em tôi ngó lén rồi cúi mắt xuống có lẽ thấy tôi nhìn kỳ dị... sầm sập sầm sập… thôi! Đúng rồi!... em mỉm cười, chiếc răng gẫy ở khóe môi… sầm sập sầm sập… tiếng động rần rật kỳ lạ... chuyến xe lửa... đúng rồi! nước trong leo lẻo mát rượi, bờ cát sụp hẫm...sầm sập sầm sập... chuyến xe lửa, đúng rồi! chuyến xe lửa chậm chạp nối liền Cannes và Menton... sầm sập sầm sập… chuyến xe lửa băng qua bờ biển này rà thắng chậm lại rồi xịt ngừng ở trạm Villefranche-sur-Mer, Diane nắm lấy tay tôi nói đã tới, tôi xốc túi vải lên vai theo nàng bước xuống xe lửa tiến ra cổng, rời nhà ga rồi lửng thửng thả bộ ra bờ biển nước trong leo lẻo nơi nầy đây, bên kia là núi đá vươn lên bày cây cỏ xanh um trên Cap Ferrat trong trí tôi bữa trước không nhớ rõ bên mặt hay bên trái, bây giờ đã nhớ ra... sầm sập sầm sập… chuyến xe lửa đang rà thắng chậm lại rít kêu trên đường sắt khi đoàn xe lượn qua ven biển này và chuẩn bị ngừng lại trạm phía trước.

Em của tôi... Diane của tôi vẫn đứng tựa vách tường vôi nhâm nhi cái bánh pan-bania chợt ngước mắt lên dốc cao ngó chuyến xe lửa đang chậm chạp vặn mình...sầm sập sầm sập...bám theo triền núi Petite Corniche. Diane của tôi ngước đôi hồ xanh phản dọi nền trời biêng biếc vu vơ đắm đuối theo ngàn áng mây, bao đêm thầm đếm trên trời đầy sao sáng...

Em ngó tôi mỉm cười, nụ cười không có chiếc răng gẫy tội nghiệp của Fantine! Diana vụt chớp cánh vù bay qua phía bên kia núi, chỉ còn lại mình tôi đứng bàng hoàng ngơ ngẩn ngó theo.

 

Thuyền tình lung linh trong khói sương lam

Ánh nói từ ngày xuống đây nàng chỉ biết có mỗi biệt thự Nikasa và vịnh Villefranche. Nàng vòi vĩnh tôi dắt nàng đi dạo trong thành phố Nice cho biết. Bắt đầu, chúng tôi từ bến tàu thả dọc theo bờ biển nhấp nhô đá tảng tiến ra bãi.

Rời Bãi Thiên Thần băng qua đại lộ và chợ Hoa, chúng tôi đi vào Vieux Nice. Nhà cửa vẫn xiêu vẹo như xưa nhưng được thu vén gọn gàng hơn và sơn vôi nhiều màu xanh lục, nâu đỏ, vàng sẩm chồng lên những lớp khói ám lâu năm. Gió mặn từ mạn biển thốc lên chạy lòng vòng trong những hẻm quanh co hẹp sát lùng bùng. Tôi ngước lên cao cố gắng nhận ra khung cửa sổ quen thuộc năm nào đã mở ra để bóng hoàng hôn chập choạng tò mò bước vào ngó tôi và Diane tay chưn rối beng mê ngất. Một cửa sổ, hai cửa sổ ngờ ngợ, năm cửa sổ, mười cửa sổ lạ hoắc. Khăn tắm, nắp bàn, quần áo, đăng ten, đồ lót lẳng lơ thân mật, vải vóc sặc sỡ giăng mắc trên các giây phơi phất phơ vẫy gọi. Vẫn giò buộc trong túi lưới, vẫn dăm bông hấp khói, vẫn xúc xích treo buông lỏng thỏng, vẫn ô liu xanh xám đen trắng nhồi ớt đỏ đủ loại, vẫn mì sợi dẹp cuốn thành từng vắt, vẫn mì xoắn đủ màu bày trong những hộc nhôm mời mọc, vẫn bông bí nhồi thịt vàng lườm trộn lẫn mùi dầu ô liu chiên khét sực nức.

Nhưng đâu rồi chiếc lò nướng gà quay sơn đen dày long lở có sợi sên sắt mắc trên trái khế dẹp bằng thép lôi những con gà giò hấp dẫn lăn tròn quanh những ống lửa hực nóng, da vàng nức, mỡ tươm ra bốc cháy mù mịt, thơm ngậy? Tôi, Lộc và Diane đứng hỉnh mũi ngó thèm, trên tay còn cầm khúc bánh mì không có xịt chút xì dầu đang gặm dang dở... Hãy nằm im, và lắng nghe những vũng nước xanh lơ xôn xao trong đầu! Hãy nằm im, và lắng nghe đêm rì rào mãi không thôi… Diane sửa lại bằng vải áo sọc tuột trên bờ vai bóng lưởng tròn trĩnh ngó tôi mỉm cười, nụ cười tội nghiệp. Lộc nắm tay lôi kéo, thúc giục “ Thôi đi chớ! Bộ đứng đây hoài sao?” Nhưng Fantine ơi! Cho dùđang cử động trong bốn bề thời gian đặc cứng, cũng sẽ dừng lại một bước và nói thầm đó là mùa hè! Có biết không? Có biết không đó là mùa hè,  hãy nằm im và đừng hỏi tại sao?Fantine! Cái quán ăn đó tên gì? Cái quán mà trên cửa sổ mình ngó xuống nó nằm phía bên kia đường, xéo xéo về phía bên phải (hay bên trái?). Là “ Hà Nội” ? hay “ Sài Gòn”, hoặc “ Le Tonkin” ? Cái quán mà mỗi bận ở biển đi về ngang, em thường kéo anh chậm bước lại, để ngó cái thực đơn dán sau mặt kiếng trong suốt và ao ước món sường heo ram mặn, hoặc món gà sào hạnh nhơn với một chai rosé de Provence ngâm lạnh,miam!miam! Anh chắc lưỡi, nắm tay em kéo đi, em còn nắm nuối trì ghịt hãy dừng lại một bước và nói thầm đó là mùa hè! Có biết không? Hãy nằm im và lắng nghe lời tây ban cầm tự tình bên khung cửa sổ khuất, loài hóa thạch sao bám riết hoài ghềnh đá trơn? Và chiếc khăn choàng bỏ quên trên bãi muộn, không bao giờ tìm thấy nữa!

Chim bay về núi tối rồi, không nơi chim đậu không mồi chim ăn. Tôi một mình gọi nhỏ : “Chim ơi biết đâu tìm?”

Boong… boong... boong... boong... boong! Ngôi giáo đường trong tường thành cũ bỗng gióng lên năm tiếng vang rền. “Nếu bước chân ngà có mỏi”. Và bước chân ngà đã mỏi. Ánh kéo tôi ngồi xuống bờ cẩm thạch trắng của hồ nước tròn trước nhà thờ. Vòi nước giữa hồ tuôn rỉ rả từ tốn. Nàng vốc nước xoa lên cổ và hai cánh tay tròn lẳn. Đừng!  Đừng rửa lông mày chết cá áo anh! Tôi cúi người bụm nước trong hai bàn tay hốt sự mát mẻ úp lên mặt. Người clochard ngồi xổm trước nhà thờ đứng dậy chếnh choáng bước tới xin tiền, nụ cười xiêu vẹo. Tôi cho một đồng rồi dắt Ánh rời Vieux Nice.

Tuy chân đã rã rời, hai đứa ráng lết tới vườn cây Albert 1 ^er ngó ra Bãi Thiên Thần. Ngồi trên ghế cây thở dốc một hồi cho đỡ mệt, lấy lại sinh khí.

Tôi luồn tay mân mê vòng eo nàng yên lặng. Nàng cũng nín thinh, Vòm lá nhãn tỏa rộng trên đầu la đà rì rào không ngớt theo cơn gió xô lại từ bên kia Bãi Thiên Thần... hãy nằm im và lắng nghe đêm rì rào mãi không thôi, lời tây ban cầm tự tình bên khung cửa khuất... tôi cúi xuống hôn Diane, những lông tơ xoắn tít như lông cừu óng ánh. Hôn em hôn mái tóc vàng, miệng thơm chợt nhớ đêm tàn ngày xưa...

Từ phía sau lùm bông ngãi vàng hực chợt một một mái tóc nâu vàng óng ánh xuất hiện. Người con gái từ từ đi vào công viên, trên tay cầm trái táo xanh. Em tôi bước vào vườn cây lững thững đi vòng quanh chòi nhạc rồi hững hờ tiến về phía tôi và Ánh  đang ngồi ôm nhau yên lặng. Tới trước mặt,tôi bỗng em vụt khoan bước thật chậm ( tưởng chừng như dừng lại), em liếc ngó tôi có vẻ sững sờ (hay tôi mường tượng em sững sờ?), một giây, hai giây, ba giây ( hay một thiên thu trọn?), đoạn em cúi mắt xuống và tiếp tục đi vòng qua phía bên kia chòi nhạc, nơi từ  đó khi nãy em xuất hiện. Em tôi cúi xuống đưa bàn tay ngà phủi lên những thanh gỗ hình chữ nhựt sơn xanh bóng lót trên ghế xếp. Em khoan thai ngồi xuống nhu mì, em đưa răng ngọc cắn vào trái táo xanh rồi ngửng đôi hồ ngọc biếc mà ngó lên trời cao vu vơ đắm đuối...

 

Tình cờ  như núi gặp mây

như sương đậu cánh hoa gầy tiêu dao

tỉnh ra thì giấc chiêm bao

chuyện mười năm cũ lại nao nao lòng!