* Thông tin về các hộ dân bị di dời

3.1.1.2. Đối tượng bị tác động

a. Tác động đến môi trường không khí

• 
  Bụi:
  

Bảng 3.3. Khối lượng bốc xúc vận chuyển

Khối lượng đất bốc xúc vận chuyển theo thuyết minh dự án là 144.685 m³. Tỉ trọng của đất đào đắp d = 1,5 tấn/m³ thì khối lượng đất bốc xúc đào đắp tương đương với 217.027,5 tấn. Thải lượng bụi của quá trình bốc xúc, vận chuyển được dự báo:

Giả thiết lượng đất đào đắp được vận chuyển bằng xe tải 15 tấn thì thải lượng bụi do xe tải chạy trên đường đất được tính theo công thức sau:

E= 1,7k. (Nguồn: Air Chief, Cục Môi trường Mỹ, 1995)

Trong đó:

E – Lượng phát thải bụi, kg bụi/(xe.km)

k- Hệ số để kể đến kích thước bụi, (k=0,8, cho bụi có kích thước nhỏ hơn 30µm).

s- Hệ số để kể đến loại mặt đường (đường đất, s=6,4).

S- Tốc độ trung bình của xe tải (S=30km/h).

W- Tải trọng của xe, 15 tấn.

w- Số lốp xe của xe ô tô (10 lốp).

p- Số ngày mưa trung bình năm.

Bảng 3.4. Hệ số kể đến loại mặt đường - s

Bảng 3.5. Hệ số để kể đến kích thước bụi – k

Dự báo thải lượng bụi do xe tải vận chuyển, bỏ qua ảnh hưởng của ngày có mưa (p=0), thay các số liệu trên vào công thức xác định E = 2,377 kg bụi/km

K = 0,81.C. , kg bụi/km.ngày

C – Lượng bụi mịn trên mặt đường, kg bụi/km, C = 2,377 kg bụi/km

V- Tốc độ trung bình luồng xe, km/h, lấy V= 30km/h

n- Số ngày mưa trong năm có lượng mưa ít hơn 254mm/ngày, ngày, lấy n=0

L – Mật độ xe trung bình – lưu lượng xe (xe/h) chia cho tốc độ luồng xe trung bình (km/h), xe/km: 0,33 xe/km

Với tiến độ thực hiện quá trình bốc xúc, đào đắp được thực hiện trong 3 tháng, ngày làm việc 16 tiếng, thì số lưu lượng xe trong giờ là 10 xe, vận tốc xe trung bình là 30km/h.

Thay các dữ liệu vào công thức trên => K = 0,81. 2,377..0,33 = 0,381kg bụi/km.ngày.

Bụi từ hoạt động san nền:

Theo phương pháp đánh giá nhanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bụi phát sinh chiếm 0,01% khối lượng đất đá bốc xúc. Tải lượng bụi khuếch tán từ quá trình san lấp, tạo mặt bằng khu vực là 21,70275 tấn bụi (làm tròn 21,703 tấn bụi). Công tác san nền tiến độ thực hiện trong 3 tháng, thì thải lượng bụi phát sinh tương đương với 241,13 kg/ngày (2,79 mg/s).

Xem nồng độ bụi phát sinh tại khu vực đào đắp, bốc xúc như 1 nguồn mặt, khi đó nồng độ bụi phát sinh được áp dụng khái niệm về mô hình “Hộp cố định” với các điều kiện:

+ Chuyển động rối của khí quyển làm cho chất ô nhiễm được hòa trộn 1 cách triệt để và đều đặn đến độ cao hòa trộn H và sự hòa trộn không vượt quá độ cao ấy. Do đó có hòa trộn mạnh nồng độ chất ô nhiễm được phân bố đồng đều trong toàn bộ khối tích của hộp, không có sự khác biệt giữa phía đầu và phía cuối gió.

+ Gió thổi theo trục x song song với chiều dài của khối hộp cần tính. Vận tốc gió u là hằng số theo thời gian và không gian.

+ Nồng độ chất ô nhiễm đi vào hộp là hằng số và xem đó là nồng độ nền trong khí quyển. Chất ô nhiễm không đi vào hay ra khỏi hộ qua nắp hộp cũng như qua bên mặt của hộp.

+ Chất ô nhiễm là bụi có tính chất tồn tại vững bền trong không khí không bị phân hủy hoặc lắng đọng.

Nồng độ bụi phát tán được tính theo công thức:

C = b + , mg/m³ (trang 282, Bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ lộ thiện, NXB Từ điển Bách Khoa, Hà Nội, 2010)

Trong đó:

C: là nồng độ trung bình của bụi phát tán trong khu vực bóc phủ (mg/m³)

b: là nồng độ nền của bụi trong khu vực, lấy bằng nồng độ bụi đo đạc được tại đây vào tháng 10/2010. C₀ = 0,2 mg/m³

q: Tải lượng bụi phát sinh từ nguồn mặt (g/s). (2,79.10^-3 g/s)

H: độ cao hòa trộn của bụi, chọn H = 10m.

U: vận tốc gió, tính với các trường hợp tốc độ gió lớn nhất và nhỏ nhất tại thời điểm khảo sát.

Theo tính toán thì nồng độ bụi phát sinh từ hoạt động đào đắp, bốc xúc được thể hiện trong bảng 3.6.

Bảng 3.6. Nồng độ ô nhiễm bụi khuếch tán từ quá trình đào đắp, bốc xúc

• 
  Khí thải:
  

Căn cứ tài liệu của WHO cung cấp về hệ số ô nhiễm của các khí thải khi sử dụng 1 tấn dầu đối với động cơ đốt trong được liệt kê trong bảng 3.7:

Bảng 3.7. Hệ số phát thải đối với động cơ sử dụng dầu DO

Thời gian ca máy hoạt động trong giai đoạn này là 3 tháng: tương đương với 180 ca máy (1 ngày 2 ca). Định mức dầu sử dụng được lấy theo Thuyết minh dự án.

-Định mức dầu sử dụng cho công tác vận tải là 72,9 lít/ca cho công tác vận tải => lượng dầu Dienzen sử dụng = 180x72,9 = 131.22 lít.

-Định mức sử dụng dầu cho công tác bốc xúc là 127,5 lít/ca => lượng dầu Diezen sử dụng cho công tác xúc bốc = 22.950 lít.

Tổng lượng dầu sử dụng trong giai đoạn bốc xúc san nền và chuẩn bị thi công là 36.071 lít tương đương với 29.217,51kg (1lít=0,81kg, nguồn Petrolimex). Lượng dầu Diezel sử dụng trong 1 ngày = 324,639 kg.

Từ số liệu trình bày ở bảng 3.7, dự báo được lượng khí thải của các động cơ phát sinh trong quá sinh vận chuyển đất đá với lượng dầu sử dụng bình quân trong ngày được trình bày trong bảng 3.8:

Bảng 3.8. Dự báo lượng khí thải phát ra của các phương tiện thi công

Khí thải phát sinh từ công tác thi công ban đầu với lượng phát thải thấp, và trong không gian rộng, sự lan truyền của khí tác động trực tiếp đến công nhân viên lao động. Nhưng mức tác động thấp, các công nhân được trang bị các thiết bị bảo hộ lao động để giảm sự tác động của khí thải.

• 
  Tiếng ồn
  

Khi thi công xây dựng đường lên mỏ và bạt đỉnh núi sẽ làm tăng tiếng ồn trong khu vực và vùng phụ cận. Trong giai đoạn này, tiếng ồn và độ rung chủ yếu từ hoạt động của các máy xúc, ủi, gạt và của các phương tiện vận chuyển. Để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe con người và đời sống sinh vật tại các khu vực xung quanh điểm nổ, sử dụng mô hình dự báo lan truyền tiếng ồn. Công thức xác định mức độ ồn tại một điểm cách nguồn x (m) được xác định như sau:

L_p(x) = L_p(x_o) + 10 l_g(x_o/x_p)

Trong đó:

- L_p(x_o) : Mức ồn cách nguồn 1m (dBA)

- x_o : x_o = 1m

- L_p(x) : Mức ồn tại vị trí tính toán (dBA)

- x : Khoảng cách từ nguồn tới vị trí tính toán (m).

Mức ồn tổng cộng tại một điểm được xác định theo công thức sau đây:

∑L = 10.lg, dBA

Trong đó :

- ∑L : tổng mức ồn (mức cường độ âm thanh) tại điểm xem xét;

- L_i : mức ồn của nguồn i ;

- n : số nguồn ồn.

Mức ồn sinh ra từ hoạt động của các thiết bị thi công do Công ty TNHH Tư vấn và Chuyển giao công nghệ Môi trường Thăng Long, đo thực tế và tính toán theo công thức thể hiện trong bảng 3.9.

Bảng 3.9. Mức ồn của một số loại thiết bị thi công theo khoảng cách

- Theo TCVN 3895:1995 về mức cho phép tiếng ồn tại khu vực hoạt động thì mức ồn lớn nhất cho phép là 85 dBA trong khu vực sản xuất và mức thấp nhất là 40 dBA tại bệnh viện, thư viện, nhà điều dưỡng, trường học từ 22 h đến 6 h sáng và không vượt quá 70 dBA tại khu vực bình thường (QCVN 26:2010/BTNMT).

Như vậy, với mức ồn phát ra từ hoạt động của các máy móc trong thi công chỉ gây ô nhiễm tiếng ồn tại khu vực mỏ và dưới tiêu chuẩn cho phép đối với khu dân cư. Tuy nhiên các nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn chỉ tác động tạm thời vì quá trình thi công cơ sở các hạng mục công trình phụ vụ cho khai thác mỏ chỉ kéo dài trong thời gian nhất định. Đối tượng bị tác động chính là cán bộ, công nhân hoạt động trên công trường. Do đó, các cán bộ công nhân viên sẽ được trang bị các thiết bị bảo hộ lao động (nút tai chống ồn).

* Ảnh hưởng của việc ô nhiễm tiếng ồn

Tiếng ồn là nguyên nhân làm giảm thính lực của con người, làm tăng các bệnh thần kinh và cao huyết áp đối với những người lớn tuổi. Tác dụng liên tục của tiếng ồn có thể gây ra bệnh loét dạ dày.

Khi có tác động của tiếng ồn có thể dẫn tới giảm khả năng tập trung tư tưởng, giảm độ minh mẫn và giảm khả năng làm việc. Khi tiếng ồn đạt tới 50dB về ban đêm, giấc ngủ bị đứt quãng, giấc ngủ sâu bị tổn thất 60%, khi tiếng ồn ban ngày từ 70-80dB sẽ gây mệt mỏi, 90-110dB bắt đầu gây nguy hiểm và 120-140dB có khả năng gây chấn thương.

Do đó, ảnh hưởng của tiếng ồn gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của công nhân và gián tiếp ảnh hưởng tới hiệu quả của hoạt động khai thác mỏ.

b.Tác động đến môi trường nước

• 
  Nước thải sinh hoạt:
  

Q₁ = = 3,6 m³/ngày

Tải lượng các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt chưa được xử lý (Rapid Environmental Assessment, WHO, 1993) và được xử lý qua bể tự hoại (tính toán thống kê của nhiều Quốc gia đang phát triển) thể hiện trong bảng 3.10.
Bảng 3.10. Tải lượng các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt

Chất ô nhiễm	Tải lượng các chất ô nhiễm (g/người-ngày)
	Không xử lý	Đã xử lý
BOD5	45 - 54 (49,5)a	10 - 20 (15)
COD	85 - 102 (93,7)	18 - 36 (27)
Chất rắn lơ lửng	70 - 145 (107,5)	8 - 16 (12)
Tổng N	6 - 12 (9)	2 - 4 (3)
Amoniac	2,3 - 4,8 (3,55)	0,5 - 1,5 (1)
Tổng P	0,8 - 4,0 (2,4)	0,2 - 1,2 (0,7)
Tổng coliform (MPN/100ml)	106 - 109	(b)
Fecal coliform (MPN/100ml)	105 - 106	(b)
Trứng giun sán (MPN/100ml)	103	(b)

(Nguồn: Rapid Environmental Assessment, WHO, 1993)

Ghi chú: (a) – Giá trị tối thiểu – tối đa (giá trị trung bình)

(b) - Chưa có số liệu nghiên cứu cụ thể

Trên cơ sở số liệu này, có thể tính được tải lượng các chất ô nhiễm do nước thải sinh hoạt tạo ra tác động tới môi trường trong bảng dưới đây:

Bảng 3.11. Tải lượng các chất ô nhiễm trong nước thải sinh hoạt của

• 
  Lượng nước mưa chảy tràn qua công trường thi công
  

Trong đó:

- Q_m: Lượng nước mưa lớn nhất chảy trực tiếp trên khu vực dự án, m³/ngày đêm.

- F: Diện tích khu vực xây dựng, 18.771.00m².

- A_max: Lượng nước mưa lớn nhất chảy vào moong lấy theo lượng nước mưa ngày lớn nhất theo tháng trong năm và được lấy theo số liệu thống kê từ năm 1995 - 2009 là 971,4 mm.

Kết quả tính toán như sau:

Q_m = 1.877.100 x 0,9714/30= 60.780 m³/ngày đêm.

Với nước mưa chảy tràn, nồng độ ô nhiễm phụ thuộc vào:

- Thời gian giữa hai trận mưa liên tiếp và tập trung chủ yếu vào trận mưa đầu (gọi là nước mưa đợt đầu: tính từ khi bắt đầu hình thành dòng chảy bề mặt cho đến 15 hoặc 20 phút sau đó).

- Điều kiện vệ sinh bề mặt khu vực.

Do vậy nếu mỏ không có những biện pháp vệ sinh bề mặt khu vực, mưa to kéo dài có thể cuốn theo một lượng lớn đất đá theo mưa xuống chân núi gây ảnh hưởng đến đất sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương. Để giảm tác động đó, hệ thống thoát nước của dự án được triển khai trước khi xây dựng các hạng mục công trình khác. Hệ thống mương thoát nước có các hố gas lắng chất lơ lửng trước khi chảy vào hệ thống thoát chung của khu vực.

c.Tác động do chất thải rắn

- Đất đá thải trong quá trình xây dựng ước tính bằng 0,95 khối lượng đất đá bốc xúc (217.027,5 tấn bốc xúc) = 206.176,125 tấn.

- Ngoài ra còn một lượng rác thải sinh hoạt do cán bộ công nhân xây dựng thải ra hàng ngày. Lượng phát sinh trong 1 ngày là 30 người x 1kg/người/ngày = 30 kg/ngày (với 1 kg là định mức thải của 1 người trong 1 ngày – Nguồn Hệ thống tiêu chuẩn về môi trường và các quy định mới nhất về bảo vệ môi trường 2008).

Trong thời gian dự kiến xây dựng cơ bản (8 tháng, gồm 3 tháng công tác san nền + 5 tháng xây dựng các hạng mục phụ trợ), tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh: 30 kg/người/ngày x 240 ngày = 7200 kg.

Thành phần rác thải sinh hoạt được thể hiện trong bảng 3.12.

Bảng 3.12. Thành phần rác thải sinh hoạt

- Chất thải nguy hại ước tính trong rác thải sinh hoạt khoảng 720 kg trong cả giai đoạn, khoảng 3 kg/ngày (Theo số liệu thống kê, hoạt động xây dựng, lượng CTNH phát sinh chiếm khoảng 10% rác thải sinh hoạt).

Ngoài ra còn một phần chất thải nguy hại phát sinh trong quá trình bảo trì, sửa chữa máy móc: giẻ lau dầu mỡ thải, ắc quy hỏng của trang thiết bị khai thác, chế biến vận chuyển.

Bảng 3.13. Một số loại chất thải nguy hại phát sinh trong giai đoạn thi công

Trong giai đoạn này, số lần bảo dưỡng của các phương tiện và thiết bị là 2 lần (trung bình 3- 6 tháng/lần). Lượng dầu nhớt thải ra từ các phương tiện vận chuyển và thi công cơ giới trung bình 7 lít/lần thay (Nghiên cứu tái chế nhớt thành nhiên liệu lỏng – Trung tâm Khoa học Kỹ thuật Công nghệ Quân sự -BQP 2002). Với 10 phương tiện bốc xúc, vận chuyển nên lượng dầu nhớt thải khoản 70 lít/lần thay. Như vậy, lượng dầu nhớt thải cho giai đoạn này là 140 lít. Lượng dầu thải được thu gom vào các can nhựa 20 lít và thùng phuy 200 lít.

d.Tác động do thay đổi cảnh quan địa hình

e.Tác động đến giao thông vận tải, công nông nghiệp

Việc chuyển đổi mục đích sử đất phục vụ công tác khai thác khoáng sản nhằm mục đích tận dụng được nguồn tài nguyên của địa phương, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho một số lao động nhàn rỗi, đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội của địa phương.

f. Tác động do tập trung công nhân