§Õn n¨m 2006, trªn ®Þa bµn tØnh Ninh B×nh cã 98 cöa hµng kinh doanh x¨ng dÇu, ®­îc ph©n lo¹i nh­ sau

- ChÊt l­îng dÞch vô b¸n hµng x¨ng dÇu vÒ c¬ b¶n ®· ®¶m b¶o theo quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan qu¶n lý, tr­íc hÕt lµ ®iÒu kiÖn kinh doanh x¨ng dÇu theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ 14/1999/TT-BTM ngµy 9/9/1999 cña Bé Th­¬ng m¹i. HÇu hÕt cöa hµng x¨ng dÇu sö dông c¸c lo¹i cét b¬m ®iÖn tö cña NhËt, Mü, Italia hoÆc l¾p r¸p trong n­íc. C¸c bÓ chøa ®Òu bè trÝ häng nhËp kÝn, trang bÞ van hë. Ch­a cã cöa hµng nµo l¾p ®Æt hÖ thèng ®o l­êng tù ®éng. Tuy nhiªn, do chñ së h÷u ®a d¹ng, viÖc kiÓm so¸t chÊt l­îng x¨ng dÇu vµ ®é chuÈn x¸c cña c¸c ®ång hå ®iÖn tö vÉn lµ khã kh¨n cña c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi tiªu dïng.

4. M¹ng l­íi cöa hµng, cöa hiÖu

M¹ng l­íi cöa hµng kinh doanh th­¬ng m¹i tr­íc ®©y ph¸t triÓn rÊt nhanh vÒ sè l­îng, tõ sau 2001 m¹ng l­íi cöa hµng hÇu nh­ kh«ng t¨ng nhiÒu. M¹ng l­íi cöa hµng, cöa hiÖu cña Ninh B×nh ®an xen nhiÒu lo¹i h×nh, quy m« kh¸c nhau vµ ph¸t triÓn réng kh¾p trªn c¸c ®Þa bµn trong tØnh.

HiÖn nay, trªn ®Þa bµn tØnh Ninh B×nh cã tÊt c¶ 9.973 cöa hµng, bao gåm c¸c mÆt hµng chñ yÕu nh­: n«ng s¶n thùc phÈm, hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng, nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt vµ t¹p phÈm. Trong ®ã b¸n hµng n«ng s¶n thùc phÈm cã 1.703 cöa hµng, chiÕm 17,1%, b¸n hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng cã 3.617 cöa hµng, chiÕm 36,3%, b¸n hµng nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt cã 1.396 cöa hµng, chiÕm 14%, b¸n hµng t¹p phÈm cã 3.257 cöa hµng, chiÕm 32,6% tæng sè cöa hµng cã trªn ®Þa bµn tØnh. Nh­ vËy, cã thÓ nhËn thÊy t¹i Ninh B×nh hiÖn nay, sè l­îng cöa hµng b¸n c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng chiÕm sè l­îng nhiÒu nhÊt, trong khi sè cöa hµng b¸n nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt l¹i chiÕm sè l­îng Ýt nhÊt, ®iÒu nµy cho thÊy, ngµnh c«ng nghiÖp Ninh B×nh hiÖn nay kh«ng nh÷ng ch­a ph¸t triÓn vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp qui m« lín mµ nÒn s¶n xuÊt qui m« nhá, s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp còng ch­a ph¸t triÓn t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã cña Ninh B×nh.

NÕu tÝnh theo ®Þa bµn tõng huyÖn, thÞ th× thµnh phè Ninh B×nh cã sè l­îng cöa hµng lín nhÊt víi 2.458 cöa hµng, chiÕm 24,6%, sau ®ã lµ huyÖn Kim S¬n víi 1.400 cöa hµng, chiÕm 14%, huyÖn Nho Quan víi 1.387 cöa hµng, chiÕm 13,9% tæng sè cöa hµng trªn ®Þa bµn tØnh. HuyÖn cã sè l­îng cöa hµng Ýt nhÊt lµ Gia ViÔn víi 604 cöa hµng, chiÕm 6,1%, tiÕp theo lµ Hoa L­ víi 652 cöa hµng, chiÕm 6,5% tæng sè cöa hµng trªn toµn tØnh.

Doanh sè b¸n b×nh qu©n hµng th¸ng cña toµn bé hÖ thèng cöa hµng, cöa hiÖu toµn tØnh kh«ng cao, chØ cã 487,3 triÖu ®ång/th¸ng, nÕu lÊy møc trung b×nh mét cöa hµng th× chØ tiªu nµy rÊt thÊp, chØ 0,049 triÖu ®ång/th¸ng/cöa hµng. NÕu tÝnh theo tõng ®Þa bµn huyÖn thÞ th× doanh sè chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c thµnh phè Ninh B×nh (147 triÖu ®ång/th¸ng, chiÕm 30,2% doanh sè toµn tØnh), Nho Quan (80,9 triÖu ®ång/th¸ng, chiÕm 16,6% doanh sè toµn tØnh) vµ Yªn M« (do sè l­îng cöa hµng nhiÒu thø 3 toµn tØnh víi 1.117 cöa hµng, chiÕm 11,7% doanh sè toµn tØnh), doanh sè thÊp nhÊt lµ huyÖn Yªn Kh¸nh, mÆc dï cã ®Õn 1.265 cöa hµng, nhiÒu h¬n huyÖn Yªn M«, nh­ng doanh sè chØ cã 22,5 triÖu ®ång/th¸ng vµ chiÕm 4,6% tæng doanh sè toµn tØnh. §iÒu nµy cho thÊy, t¹i c¸c huyÖn nh­ Yªn Kh¸nh vµ mét sè c¸c huyÖn kh¸c trªn ®Þa bµn tØnh, hÖ thèng cöa hµng hiÖn nay chñ yÕu lµ c¸c cöa hµng nhá, b¸n lÎ c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng thiÕt yÕu hµng ngµy phôc vô d©n c­ t¹i c¸c vïng n«ng th«n trªn ®Þa bµn tØnh.

VÒ lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c cöa hµng hiÖn nay trªn ®Þa bµn tØnh Ninh B×nh trung b×nh cã 1,7 ng­êi/1 cöa hµng, trong ®ã, huyÖn Nho Quan cã sè l­îng lao ®éng/cöa hµng lín nhÊt víi 2,25 ng­êi/1 cöa hµng, cßn c¸c tØnh kh¸c th× dao ®éng tõ 1,4 ng­êi – 1,8 ng­êi/1 cöa hµng. Nh­ vËy, cã thÓ tÝnh ®­îc sè lao ®éng t¹i c¸c cöa hµng, cöa hiÖu trªn ®Þa bµn toµn tØnh hiÖn nay kho¶ng 16.986 ng­êi, trong ®ã riªng thµnh phè Ninh B×nh cã kho¶ng 4.179 ng­êi, chiÕm 24,6%, huyÖn Nho Quan cã kho¶ng 3.121 ng­êi, chiÕm 18,4%, thÊp nhÊt lµ huyÖn Hoa L­ cã 962 ng­êi, chiÕm 5,6% lao ®éng t¹i c¸c cöa hµng trªn toµn tØnh.

Tuy nhiªn, hiÖn nay c¸c nhµ s¶n xuÊt ngµy cµng chó träng nhiÒu h¬n viÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi ph©n phèi riªng th«ng qua kh¸ch hµng ®¹i lý vµ c¸c nhµ ph©n phèi lín vµ c¸c Cty TNHH, Doanh nghiÖp t­ nh©n vµ hé kinh doanh c¸ thÓ, v× vËy c¸c cöa hµng, cöa hiÖu kinh doanh ®éc lËp ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn theo h­íng ph©n chia lÜnh vùc vµ ®Þa bµn ho¹t ®éng. NhÊt lµ nh÷ng vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, ®· xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc ®¹i lý, ñy th¸c, b¸n hµng l­u ®éng tËn nhµ, qua ®iÖn tho¹i…phôc vô t­¬ng ®èi tèt nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.

Theo b¸o c¸o thùc tr¹ng ph¸t triÓn th­¬ng m¹i cña 5 huyÖn, thÞ bao gåm thµnh phè Ninh B×nh, thÞ x· Tam §iÖp, huyÖn Yªn M«, huyÖn Nho Quan vµ huyÖn Yªn Kh¸nh th× cho ®Õn nay hÖ thèng kho b·i dµnh cho viÖc l­u tr÷, ®ãng gãi, giao nhËn vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ trªn ®Þa bµn toµn tØnh ch­a h×nh thµnh râ nÐt, hÇu nh­ kh«ng cã hoÆc cã nh­ng qui m« qu¸ nhá. T¹i thµnh phè Ninh B×nh hiÖn chØ cã mét ®iÓm giao nhËn vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ t¹i nói Thuý S¬n, ph­êng Thanh B×nh chø kh«ng ph¶i mét ®iÓm kho chuyªn dông. HuyÖn Yªn M« cã 01 ®iÓm kho t¹i côm c«ng nghiÖp Mai S¬n. C¸c huyÖn, thÞ kh¸c hiÖn nay ch­a cã ®iÓm kho nµo.

VIII. THùC TR¹NG QU¶N Lý NHµ N¦íC VÒ TH¦¥NG M¹I CñA TØNH NINH B×NH

Thùc hiÖn Th«ng t­ Liªn tÞch sè 36/2000/TTLT-BTM-BTCCBCP ngµy 27/01/2000 cña Bé Th­¬ng m¹i vµ Ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ h­íng dÉn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i ë ®Þa ph­¬ng. §ång thêi, trong nh÷ng n¨m qua Ngµnh còng ®· nhËn cã sù quan t©m chØ ®¹o cña TØnh ñy, UBND TØnh vµ sù hç trî cña c¸c ngµnh h÷u quan trong tØnh. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn tØnh ®· gãp phÇn ®­a häat ®éng th­¬ng m¹i cña tØnh ph¸t triÓn, phôc vô s¶n xuÊt, ®êi sèng nh©n d©n, æn ®Þnh thÞ tr­êng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

HiÖn nay, Së Th­¬ng m¹i còng ®ang triÓn khai thùc hiÖn Th«ng t­ liªn tÞch sè 08/2005/TTLT/BTM-BNV ngµy 08/4/2005 cña Liªn bé Th­¬ng m¹i- Bé Néi vô h­íng dÉn chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña c¬ quan chuyªn m«n gióp Uû ban nh©n d©n qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i ë ®Þa ph­¬ng.

1. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý

Tæ chøc bé m¸y lu«n ®­îc ®iÒu chØnh phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ sù ph¸t triÓn t¨ng lªn cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, còng nh­ ®¸p øng nhu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ - th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ c¬ cÊu bé m¸y cña Së Th­¬ng m¹i h×nh thµnh thªm bé phËn th«ng tin vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i; c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc ngµy cµng n©ng cao, nhÊt lµ øng dông réng r·i c«ng nghÖ th«ng tin trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc th­¬ng m¹i.

HiÖn nay, Së Th­¬ng m¹i cã ... phßng ban vµ 01 Trung t©m XTTM, víi .... c¸n bé nh©n viªn, trong ®ã cã .... tiÕn sü kinh tÕ, .....®¹i häc vµ t­¬ng ®­¬ng; .... trung häc. Ngoµi ra, trùc thuéc vÒ mÆt qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i cßn cã c¸c phßng kinh tÕ huyÖn, thÞ x· chÞu tr¸ch nhiÖm gióp UBND huyÖn, thÞ x· lµm nhiÖm vô tham m­u cho UBND huyÖn, thÞ x· qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn. Tuy nhiªn, vÒ bé m¸y tæ chøc c¸n bé tham m­u c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn huyÖn, thÞ x· hiÖn nay ch­a bè trÝ thµnh bé phËn chuyªn tr¸ch, chñ yÕu kiªm nhiÖm nªn cßn lóng tóng, hiÖu qu¶ ch­a cao.

2. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i

- C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i ®­îc quan t©m h¬n vµ tõng b­íc ®æi míi vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ tæ chøc bé m¸y. Hµnh lang ph¸p lý cho l­u th«ng hµng hãa vµ ho¹t ®éng th­¬ng nh©n ngµy mét bæ sung vµ hoµn thiÖn. TrËt tù kû c­¬ng trªn thÞ tr­êng ®­îc kh«i phôc ®¸ng kÓ; ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, kinh doanh tr¸i phÐp b­íc ®Çu bÞ kiÒm chÕ, gãp phÇn b¶o vÖ sù t¨ng tr­ëng cña s¶n xuÊt, hiÖu qu¶ cña kinh doanh vµ lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng.

Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh ®· tham m­u cho UBND TØnh chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c lÜnh vùc: l­u th«ng hµng hãa trong n­íc vµ xuÊt khÈu, nhËp khÈu; xóc tiÕn th­¬ng m¹i; c¹nh tranh; qu¶n lý thÞ tr­êng; héi nhËp kinh tÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ; qu¶n lý nhµ n­íc c¸c dÞch vô thuéc ngµnh th­¬ng m¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

- Ngµnh còng ®· tËp trung c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch, h­íng dÉn thùc hiÖn ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trªn ®Þa bµn n¾m vµ thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh ®· ®­îc c¸c c¬ së tÝch cùc thùc hiÖn, gãp phÇn ®­a ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn ®i vµo nÒ nÕp.

- Thùc hiÖn tèt viÖc x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i theo tõng thêi kú lµ c¬ së ®Ó UBND TØnh ®Ò ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh­ x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i cña tØnh giai ®o¹n 1996 - 2010; quy ho¹ch ngµnh hµng x¨ng dÇu thêi kú ®Õn n¨m 2010; ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn xuÊt khÈu 5 n¨m 2001 - 2005 vµ 2006 - 2010 vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn qu¶n lý chî trªn ®Þa bµn tØnh theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 02/2003/N§-CP cña ChÝnh Phñ.

- Phæ biÕn h­íng dÉn c¸c Phßng Kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong tØnh thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch qu¶n lý ngµnh mÆt hµng h¹n chÕ kinh doanh vµ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña ChÝnh Phñ, ®¶m b¶o ®óng ph¸p luËt vµ t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt.

- C«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, qu¶n lý thÞ tr­êng ®­îc thùc hiÖn tèt vµ cã hiÖu qu¶. Trong nh÷ng n¨m qua, lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­êng ®· tËp trung kiÓm tra chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i theo ChØ thÞ 853/1997/CT-TTg ngµy 11/10/1997 cña ChÝnh Phñ; ChÞ thÞ 31/CT-TTg vÒ chèng s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng gi¶; kiÓm tra thùc hiÖn ghi nh·n hµng hãa theo QuyÕt ®Þnh 178/1999/Q§-TTg ngµy 30/8/1999 cña ChÝnh Phñ vµ thùc hiÖn Quy chÕ x¨ng dÇu theo quyÕt ®Þnh 187/2003/Q§-TTg ngµy 15/9/2003 cña ChÝnh phñ vµ kiÓm tra chèng vi ph¹m quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp…KÕt qu¶ ®· kiÓm tra, giai ®o¹n 1996 - 2005 xö lý .... vô. Trong ®ã xö lý ...... vô. Tæng sè tiÒn thu ph¹t nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc lµ ..... tû, trong ®ã thu ph¹t hµnh chÝnh ..... tû vµ b¸n hµng tÞch thu lµ ...... tû ®ång.

Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm sãat thÞ tr­êng ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc vµo viÖc gi÷ g×n trËt tù, kû c­¬ng trªn thÞ tr­êng, tÖ bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i, kinh doanh tr¸i phÐp còng ®­îc kiÒm chÕ, gãp phÇn b¶o vÖ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ lîi Ých ng­êi tiªu dïng.

IX. §¸NH GI¸ CHUNG

1. Nh÷ng ®iÓm m¹nh

Nh×n chung, trong giai ®o¹n 2001 - 2006, cïng víi nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ t×nh tr¹ng kinh tÕ cña Ninh B×nh, ngµnh th­¬ng m¹i cña tØnh còng cã sù ph¸t triÓn tèt h¬n, mang l¹i sù gia t¨ng nhanh h¬n trong c¸c chØ tiªu nh­ gi¸ trÞ t¨ng thªm ®ãng gãp vµo t¨ng tr­ëng GDP cña tØnh; TMBLHHXH b×nh qu©n ®Çu ng­êi, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu; sù gia t¨ng cña lùc l­îng lao ®éng vµ c¸c ®¬n vÞ th­¬ng m¹i...

- VÒ ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng ph©n phèi hµng hãa:

HÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ thuéc thÕ m¹nh cña tØnh nh­ c¸c s¶n phÈm tõ døa, mÝa, thÞt ®«ng l¹nh, thñ c«ng mü nghÖ; hµng n«ng s¶n…b­íc ®Çu ®· ®­îc ®Þnh h×nh víi sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c lo¹i h×nh th­¬ng nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn, g¾n s¶n xuÊt víi tiªu thô, g¾n hµng hãa víi thÞ tr­êng, g¾n thÞ tr­êng cña tØnh víi thÞ tr­êng khu vùc §ång b»ng s«ng Hång, trong vµ ngoµi n­íc. M¹ng l­íi kinh doanh th­¬ng m¹i tiÕp tôc ®­îc më réng trªn c¶ ba ®Þa bµn thÞ x·, thÞ trÊn - thÞ tø vµ n«ng th«n, thu hót sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi nhiÒu quy m«, h×nh thøc tæ chøc vµ h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. Tæ chøc vµ ph­¬ng thøc kinh doanh, ph­¬ng thøc mua b¸n ngµy cµng ®æi míi, phong phó vµ linh ho¹t h¬n nh­ tæng ®¹i lý, ®¹i lý, ñy th¸c, tr¶ gãp, tr¶ chËm…ë thÞ x· ®ang cã xu h­íng ®ang dÇn tiÕp cËn víi mét sè ph­¬ng thøc ph©n phèi v¨n minh hiÖn ®¹i nh­ siªu thÞ, cöa hµng tù chän…

+ Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i néi ®Þa ph¸t triÓn theo ®óng ®Þnh h­íng cña ngµnh th­¬ng m¹i vµ cña tØnh, t¨ng tr­ëng vµ ®¹t môc tiªu kÕ ho¹ch trong bèi c¶nh cã nhiÒu biÕn ®éng bÊt lîi cña m«i tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi.

+ §· h×nh thµnh ®­îc mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ; tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng, vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm bu«n b¸n cña mäi chñ thÓ kinh doanh ®­îc huy ®éng vµo l­u th«ng hµng hãa, ho¹t ®éng th­¬ng m¹i b­íc ®Çu s«i ®éng víi c¬ chÕ l­u th«ng vµ m«i tr­êng kinh doanh ngµy cµng th«ng tho¸ng, thuËn lîi. Gi¸ c¶ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ vµ quan hÖ cung cÇu, cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®èi víi mét sè mÆt hµng thiÕt yÕu vµ nãi chung æn ®Þnh. Hµng hãa ®­îc tù do mua b¸n, th­¬ng nh©n tù do ho¹t ®éng kinh doanh theo ph¸p luËt vµ c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. T¹i c¸c thÞ tr­êng tËp trung, c¸c thÞ x·, thÞ trÊn ®ang dÇn tiÕp cËn víi th­¬ng m¹i v¨n minh vµ cã xu h­íng ph¸t triÓn nhanh trong thêi gian tíi.

§èi víi thÞ tr­êng n«ng th«n cña tØnh, trong c¸c n¨m qua ®· tËp trung vµ t¨ng c­êng ®Çu t­ x©y dùng, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp c¸c chî vïng n«ng th«n ®· xuèng cÊp nghiªm träng, ®· x©y dùng ®­îc 01 chî b¸n bu«n n«ng s¶n t¹i huyÖn Yªn M«, t¹o ®iÒu kiÖn cho giao l­u th­¬ng m¹i vµ mua b¸n hµng hãa ph¸t triÓn.

ViÖc x©y dùng hÖ thèng chî còng ®· t¹o thÞ tr­êng phôc vô cho nhu cÇu l­u th«ng hµng hãa cña x· héi, t¹o tiÒn ®Ò cho kinh tÕ - x· héi, cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn. NhÊt lµ ®èi víi chî x·, chî liªn x· (tiÓu vïng) trªn ®Þa bµn c¸c huyÖn, thÞ x· còng ®· ®ãng vai trß lµ n¬i mua bu«n n«ng s¶n, kÕt thóc b¸n bu«n vËt t­ vµ hµng tiªu dïng ®· gãp phÇn më réng c¸c quan hÖ trao ®æi, phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng kh¸ tèt.

Kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn m¹nh víi néi dung träng yÕu lµ ph¸t huy n¨ng lùc cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. C¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia cã sù thay ®æi. Doanh nghiÖp d©n doanh vÒ sè l­îng, quy m«, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o nhÊt lµ sau khi Nhµ n­íc ban hµnh LuËt doanh nghiÖp. DNNN kinh doanh th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn tØnh ®­îc s¾p xÕp ®óng theo ph­¬ng ¸n tæng thÓ s¾p xÕp, ®æi míi DNNN ®Õn n¨m 2005 ®­îc ChÝnh Phñ phª duyÖt.

C¸c doanh nghiÖp tõng b­íc khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh vÒ vïng nguyªn liÖu t¹i ®Þa ph­¬ng, t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm cã lîi thÕ so s¸nh vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng do ®Þa ph­¬ng s¶n xuÊt, xuÊt khÈu ngµy cµng nhiÒu trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng chÞu ¸p lùc c¹nh tranh cao vµ biÕn ®éng liªn tôc cho thÊy n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng ®­îc n©ng lªn tõng b­íc. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cã sù chuyÓn dÞch m¹nh theo h­íng tÝch cùc. ThÞ tr­êng trung gian tõng b­íc gi¶m m¹nh, thÞ tr­êng trùc tiÕp ph¸t triÓn, t¹o lËp ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng míi phï hîp víi n¨ng lùc cña nÒn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng vµ ®­îc duy tr× kh¸ æn ®Þnh. ViÖc nhËp khÈu ®­îc ®iÒu hµnh ®óng theo chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc, tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ, tËp trung cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ phôc vô ®êi sèng nh©n d©n ®èi víi nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu. Hµng nhËp khÈu qua c¸c n¨m chñ yÕu lµ nguyªn, phô liÖu phôc vô s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu.

- Häat ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®­îc h×nh thµnh vµ cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn c¨n b¶n hç trî c¸c doanh nghiÖp c¬ héi t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ më réng thÞ tr­êng.

- Ho¹t ®éng qu¶n lý thÞ tr­êng b¸m s¸t c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. ChÊt l­îng kiÓm tra, kiÓm so¸t ngµy cµng ®­îc n©ng lªn ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc lËp l¹i trËt tù trªn thÞ tr­êng, b¶o vÖ s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng. §ång thêi, t¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi thÞ tr­êng vµ l­u th«ng hµng hãa, kh¾c phôc t×nh tr¹ng kinh doanh hµng cÊm, hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng; duy tr× kû c­¬ng ph¸p luËt, b¶o ®¶m an toµn, vÖ sinh hµng hãa.

- C«ng t¸c QLNN vÒ th­¬ng m¹i ®­îc tõng b­íc ®æi míi, n©ng cao n¨ng lùc, hiÖu lùc qu¶n lý nhµ n­íc.Trong nh÷ng n¨m qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¶i thiÖn râ rÖt ®êi sèng nh©n d©n.

2. Nh÷ng h¹n chÕ

- Tæ chøc ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i vµ c¸c hÖ thèng thÞ tr­êng hµng ho¸ cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ.

- Quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ c¸c hé kinh doanh th­¬ng m¹i trong tØnh cßn nhá bÐ. Th­¬ng m¹i nhµ n­íc thu hÑp. Doanh nghiÖp d©n doanh quy m« nhá ch­a ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cã thÓ lµm thay ®æi m¹nh mÏ häat ®éng th­¬ng m¹i. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cã quy m« nhá vµ siªu nhá c¶ vÒ vèn vµ lao ®éng. §ång thêi, hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng cña ngµnh th­¬ng m¹i cßn thiÕu thèn, trang bÞ ®¬n gi¶n, møc ®Çu t­ thÊp.

- C¸c kªnh ph©n phèi vµo, ra trong tØnh cßn mang tÝnh láng lÎo. Hµng hãa cung øng ra thÞ tr­êng bªn ngoµi chñ yÕu do s¶n xuÊt tõ nguån nguyªn liÖu trong tØnh. Hµng hãa tõ ngoµi vµo chñ yÕu phôc vô trùc tiÕp nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong tØnh. Kh«ng cã hÖ thèng kinh doanh cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín. HÖ thèng b¸n lÎ hiÖn ®¹i bao gåm siªu thÞ, trung t©m th­¬ng m¹i, cöa hµng tiÖn lîi ch­a ®­îc h×nh thµnh râ nÐt. C¬ cÊu cña ngµnh cßn nhiÒu bÊt hîp lý. Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ chuyªn nghiÖp cña ngµnh cßn l¹c hËu, chñ yÕu lµ truyÒn thèng vµ l¹c hËu.

- Vèn, khoa häc c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý thÊp. Kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung c¸c nguån lùc ch­a ®¶m b¶o ®ñ søc c¹nh tranh.

- Ph­¬ng thøc kinh doanh thiÕu tÝnh chuyªn nghiÖp, tr×nh ®é ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp ch­a b¾t kÞp yªu cÇu ph¸t triÓn th­¬ng m¹i theo h­íng hiÖn ®¹i vµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- Mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt (kÓ c¶ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp) víi l­u th«ng ph©n phèi ch­a chÆt chÏ.

- Søc Ðp héi nhËp vÒ më cöa thÞ tr­êng dÞch vô ph©n phèi ngµy cµng râ nÐt, nhÊt lµ khi ViÖt Nam chÝnh thøc lµ thµnh viªn cña WTO. Sù hiÖn diÖn cña c¸c nhµ ph©n phèi lín cña n­íc ngoµi sÏ t¹o ra ¸p lùc c¹nh tranh rÊt lín ®èi víi c¸c nhµ ph©n phèi trong n­íc, nhÊt lµ ®èi víi c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ vµ doanh nghiÖp quy m« nhá.

- Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu c¨n b¶n. Tuy vËy, ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu. Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu t¨ng tr­ëng chËm, cßn nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c x©y dùng th­¬ng hiÖu, qu¶ng b¸ tiÕp thÞ vµ t×m thÞ tr­êng.

Cã thÓ nhËn thÊy, thùc tr¹ng ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i tØnh trong giai ®o¹n võa qua ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Tuy nhiªn, nh×n nhËn theo quan ®iÓm tæng thÓ, c¸c vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra cÇn gi¶i quyÕt cã tõ nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c nhau, trong ®ã tr­íc hÕt lµ tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt. Trong ph¹m vi riªng cña ngµnh th­¬ng m¹i hiÖn nay, vÊn ®Ò quan träng nhÊt cÇn gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn tØnh trong giai ®o¹n tíi lµ nç lùc t×m kiÕm, n¾m b¾t c¸c c¬ héi kinh doanh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong tØnh, trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Cïng víi ®iÒu ®ã lµ yªu cÇu x©y dùng vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc t×m kiÕm, n¾m b¾t vµ quan träng h¬n lµ tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qña c¸c c¬ héi kinh doanh cña ngµnh th­¬ng m¹i tØnh Ninh B×nh; T¸i cÊu tróc c¬ cÊu ngµnh; T¨ng c­êng hiÖn ®¹i ho¸ vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn nghiÖp ho¸, tæ chøc ho¸ cña ngµnh; T¹o lËp m«i tr­êng c¹nh tranh c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i; Thùc thi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ngµnh phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp vµo thÞ tr­êng toµn cÇu vµ khu vùc.

- NhËn thøc vÒ vai trß cña quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i trong thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i ch­a ®­îc ®Ò cao vµ thèng nhÊt gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ c¸c huyÖn, thÞ nªn viÖc x©y dùng vµ triÓn khai quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ch­a ®ång bé vµ nhÊt qu¸n; Sù cÇn thiÕt cña quy ho¹ch trong c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i ®­îc lµm râ khi x©y dùng quy ho¹ch, song khi thùc hiÖn l¹i kh«ng theo quy ho¹ch ®· phª duyÖt;

- Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ quy ho¹ch trªn ®Þa bµn ch­a ®¶m b¶o sù phèi hîp, ph©n c«ng, ph©n cÊp râ rµng; thiÕu khung ph¸p lý ®Çy ®ñ cho viÖc lËp, phª duyÖt, qu¶n lý quy ho¹ch; thiÕu sù chØ ®¹o vµ h­íng dÉn thèng nhÊt vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch; thiÕu kiÓm tra, gi¸m s¸t thùc hiÖn quy ho¹ch; ViÖc ®¸nh gi¸, tæng kÕt, rót kinh nghiÖm tõ viÖc thùc hiÖn c¸c quy ho¹ch kh«ng ®­îc tæ chøc th­êng xuyªn vµ nghiªm tóc. Quy ho¹ch th­¬ng m¹i ph¶i lµ mét quy ho¹ch “sèng”, nghÜa lµ nã cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn. Tuy nhiªn, thùc tiÔn ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn quy ho¹ch th­¬ng m¹i l¹i kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nµy. V× vËy, khã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ cña c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh th­¬ng m¹i nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ tØnh nãi chung;

- TØnh ch­a cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ hç trî ph¸t triÓn th­¬ng m¹i theo quy ho¹ch trªn ®Þa bµn, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ sö dông ®Êt, tiÕp cËn c¸c nguån vèn tÝn dông, thuÕ, ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i... cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i; ch­a cã chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i;

- C«ng t¸c ®iÒu tra vµ th«ng tin phôc vô cho viÖc qu¶n lý quy ho¹ch thiÕu, c«ng t¸c dù b¸o vµ phèi hîp liªn ngµnh, liªn vïng ch­a ®­îc tæ chøc, ®ång thêi thiÕu sù liªn kÕt, phèi hîp cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ c¸c quËn, huyÖn trong viÖc x©y dùng vµ triÓn khai quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i; Mét sè néi dung quy ho¹ch ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng th­¬ng m¹i trªn ®Þa bµn ch­a thÓ hiÖn râ c¨n cø nªn lµm gi¶m tÝnh kh¶ thi; C¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn quy ho¹ch ch­a ®­îc x©y dùng;

- Ngµnh th­¬ng m¹i c¶ n­íc ch­a ®iÒu chØnh, bæ sung quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i toµn quèc vµ ch­a x©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ë c¸c vïng kinh tÕ, nªn quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i Ninh B×nh ch­a cã sù g¾n kÕt víi quy ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i c¸c tØnh kh¸c ®Ó khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i cña c¶ vïng;

- ChØ thÞ 32/1998/CT-TTg vÒ c«ng t¸c quy ho¹ch ch­a bao qu¸t ®­îc toµn bé c¸c c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch, cßn thiÕu c¸c qui ®Þnh, c¸c chÕ tµi cô thÓ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c quy ho¹ch.

Nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®©y ®· lµm gi¶m vai trß cña quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i do ®ã c¶n trë ph¸t triÓn cña ngµnh nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña Ninh B×nh nãi chung. V× vËy, trong thêi gian tíi, c«ng t¸c quy ho¹ch th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn thèng nhÊt, t¹o c¬ së cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i trë thµnh ngµnh dÞch vô chuyªn nghiÖp, hiÖn ®¹i.

PhÇn thø ba:

Dù b¸o c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ph¸t triÓn th­¬ng m¹i tØnh Ninh B×nh thêi kú ®Õn n¨m 2020

I. T¸c ®éng cña ®Þnh h­íng qui ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh Ninh B×nh ®Õn n¨m 2020 ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh th­¬ng m¹i tØnh

Phương hướng chung phát triển kinh tế xã hội đến năm 2010 và năm 2020 là tiếp tục sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đẩy mạnh tốc độ trưởng kinh tế, bảo đảm hiệu quả bền vững, tạo bước chuyển biến mới về cơ cấu kinh tế, hoàn thành một bước cơ bản xây dựng kết cấu hạ tầng, cải thiện và nâng cao một bước đười sống nhân dân, phấn đấu trở thành tỉnh phát triển kinh tế xã hội khá ở Đồng bằng Sông Hồng và cả nước. Với những mục tiêu đó, Ninh Bình cần phải vượt qua những thách thức để hội nhập vào sự phát triển mạnh mẽ của vùng ĐBSH và địa bàn kinh tế trọng điểm Bắc bộ và vượt lên từ những lợi thế so sánh của mình. Quan điểm phát triển chủ yếu của tỉnh đến năm 2020 là:

- Ưu tiên tăng trưởng nhanh, hiệu quả bền vững, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Tập trung sức khai thác lợi thế của tỉnh, nhất là vị trí địa lý, tài nguyên đá vôi, dịch vụ cảng và tiềm năng du lịch, đổi mới cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hiệu quả cao nhằm giảm dần độ chênh lệch về GDP bình quân đầu người so với bình quân chung của cả nước, tiến tới đạt và vượt mức bình quân cả nước vào năm 2020.

- Phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, tạo động lực giải phóng và phát huy mọi nguồn lực bên trong và bên ngoài cho phát triển. Coi trọng và tạo mọi điều kiện cho khu vực kinh tế dân doanh, bao gồm hợp tác xã, doanh nghiệp tư nhân, kinh tế cá thể, kinh tế hộ phát triển thuận lợi.

- Kết hợp đẩy mạnh quá trình đô thị hoá với phát triển các vùng nông thôn, kết hợp đẩy mạnh phát triển vùng đồng bằng ven biển với vùng đồi núi của tỉnh.

- Kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế với phát triển xã hội, với quốc phòng an ninh nhằm tạo ra sự ổn định vững chắc cho quá trình tăng trưởng, trong đó nhân tố con người cần được đặc biệt coi trọng.

Từ năm 2006 đến năm 2020 lấy chỉ tiêu so sánh GDP/người của tỉnh với mức trung bình của cả nước làm tiêu chí tổng quát để xác định mục tiêu cơ bản và lựa chọn các phương án phát triển:

Mục tiêu đến năm 2020 phấn đấu GDP/người bằng và cao hơn mức trung bình của cả nước, tức GDP/người đạt khoảng 60 triệu đồng/người, gấp hơn 20 lần so với năm 2000 (bằng hơn 11 lần so với năm 2005), nhịp độ tăng trưởng GDP đạt 15,3% cho cả thời kỳ 2006 - 2020.

Cơ cấu kinh tế năm 2020:

Công nghiệp - xây dựng: 55%

Nông, lâm nghiệp, thuỷ sản: 7%

Dịch vụ: 38%

Để đảm bảo mục tiêu phát triển trên đây, cần xác định các khâu đột phá và trọng điểm đầu tư trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh tạo ra những sản phẩm và dịch vụ đặc thù của Ninh Bình, đồng thời đem lại hiệu quả kinh tế xã - hội cho cả trước mắt và lâu dài. Theo đó, các khâu đột phá và trọng điểm đầu tư trong 15 năm tới là:

+ Sản xuất xi măng, vật liệu xây dựng và công nghiệp chế biến nông, lâm, thuỷ sản, thực phẩm xuất khẩu.

+ Dịch vụ du lịch

+ Cảng và dịch vụ tổng hợp

+ Thuỷ sản, sản xuất lúa có giá trị cao, trồng cây ăn quả và chăn nuôi.

Các mục tiêu dự kiến cho các giai đoạn phát triển như sau: