12. Đe dọa về các vấn đề xã hội và văn hóa
STT
|
Các mối đe dọa
|
Mức độ đe dọa
|
Cao
|
TB
|
Thấp
|
N/A
|
1
|
Mât liên hệ về văn hoá, kiến thức bản địa hay kinh nghiệm quản lý
|
|
x
|
|
|
2
|
Sự tồi tệ đi của giá trị văn hoá vùng quan trọng
|
|
|
x
|
|
3
|
Sự phá huỷ các di sản văn hoá là các công trình xây dựng, công viên và khu vực v.v.
|
|
|
|
x
|
Phụ lục 12. Mẫu đánh giá hiệu quả quản lý bảo tồn (METT)
Khu Bảo tồn Saola Quảng Nam
Ngày….. tháng …… năm
Vấn đề
|
Tiêu chí
|
Điểm: chỉ tick vào 1 ô cho 1 câu hỏi
|
Bình luận/giải thích
|
Các bước tiếp theo
|
1. Tính pháp lý
KBT đã có tính pháp lý chưa ? (hay thuộc tư nhân thì đã được bảo lãnh chưa?)
Bối cảnh
|
Khu BT chưa được công bố thành lập
|
0
|
|
|
|
Đồng ý là KBT sẽ được công bố nhưng quá trình này lại chưa được bắt đầu.
|
1
|
|
Khu BT đang trong quá trình để được công bố, nhưng quá trình này chưa hoàn thiện.
|
2
|
|
Khu BT đã được công bố đầy đủ.
|
3
|
|
2. Quy chế KBT
Có kiểm soát việc sử dụng đất và các hoạt động không phù hợp (ví dụ kiểm soát săn bắt)
Lập kế hoạch
|
Chưa có quy chế kiểm soát việc sử dụng đất và các hoạt động trong KBT.
|
0
|
|
|
|
Một số quy định kiểm soát việc sử dụng đất và các hoạt động trong KBT đã có rồi nhưng việc thực thi về cơ bản vẫn còn yếu.
|
1
|
|
Các quy chế kiểm soát việc sử dụng đất và các hoạt động trong KBT đã có, nhưng việc thực thi vẫn còn một số điểm yếu hay thiếu.
|
2
|
|
Các quy chế kiểm soát việc sử dụng đất chưa phù hợp và các hoạt động trong KBT đã có và là cơ sở quan trọng đối với công tác quản lý.
|
3
|
|
3. Thi hành luật
Cán bộ có thể thực thi tốt quy chế của KBT ?
Đầu vào
|
Đơn vị chưa đủ năng lực hay nguồn lực đề để thực hiện các quy chế / nội quy khu bảo tồn một cách hiệu quả.
|
0
|
|
|
|
Sự thiếu hụt các nguồn lực chủ yếu đối với tập thể CBNV để thực hiện các quy chế của của KBT (có nghĩa là thiếu các kỹ năng, thiếu kinh phí tuần tra, thiếu sự trợ giúp về mặt thể chế).
|
1
|
|
Tập thể CBNV có khả năng thực hiện các quy chế của KBT nhưng một vài sự thiếu hụt vẫn còn.
|
2
|
|
Tập thể CBNV có khả nảng thực hiện các quy chế của KBT một cách tuyệt vời.
|
3
|
|
4. Các mục tiêu của KBT
Việc quản lý đã thực hiện theo các mục tiêu được thoả thuận hay chưa ?
Lập kế hoạch
|
Không có các mục tiêu cố định được sự đồng thuận đối với KBT
|
0
|
|
|
|
Khu BT đã có sự đồng thuận về các mục tiêu nhưng lại không quản lý theo các mục tiêu đó.
|
1
|
|
Khu BT đã có sự đồng thuận về các mục tiêu, nhưng lại chỉ quản lý một phần của các mục tiêu đó.
|
2
|
|
Khu BT đã có sự đồng thuận về các mục tiêu và được quản lý theo các mục tiêu đó.
|
3
|
|
5. Thiết kế KBT
Độ lớn KBT có đủ để bảo vệ được các loài và sinh cảnh chủ yếu không ?
Lập kế hoạch
|
Sự không thoả đáng trong thiết kế KBT thì việc thu được thành quả của các mục tiêu chính sẽ rất khó khăn.
|
0
|
|
|
|
Sự không thoả đáng về thiết kế KBT có nghĩa là việc hoàn thành các mục tiêu chủ yếu là rất khó khăn nhưng các hoạt động làm giảm thiểu cũng được tiến hành (có nghĩa là các thỏa thuận về quyền sở hữu các vùng đất bên cạnh cho các hành lang của các loài hoang dã ).
|
1
|
|
Thiết kế KBT không có điều gì gây cấn đặc biệt lắm đối với việc thực hiện các mục tiêu, nên vẫn có thể hoàn tất các mục tiêu đó.
|
2
|
|
Thiết kế KBT hỗ trợ cho việc thực hiện các mục tiêu.
|
3
|
|
6. Đánh dấu ranh giới KBT
Đã biết ranh giới và đánh dấu chưa ?
Quá trình
|
Ranh giới KBT đã không được biết bởi cán bộ quản lý hoặc chính quyền địa phương là những người sử dụng đất bên cạnh.
|
0
|
|
|
|
Ban quản lý biết rõ ranh giới KBT, nhưng lãnh đạo địa phương và những người sử dụng bên cạnh lại không biết.
|
1
|
|
Cả Ban quản lý và lãnh đạo địa phương và những người sử dụng đất bên cạnh đều biết ranh giới KBT, nhưng mốc giới lại chưa làm xong.
|
2
|
|
Cả Ban quản lý và lãnh đạo địa phương /những người sử dụng đất bên cạnh đều biết rõ ranh giới KBT và môc giới đã làm xong.
|
3
|
|
7. Kế hoạch quản lý
Đã có KHQL và thực hiện nó chưa ?
Lập kế hoạch
|
Chưa có kế hoạch quản lý của KBT.
|
0
|
|
|
|
Kế hoạch quản lý đang được chuẩn bị nhưng chưa hoàn thiện.
|
1
|
|
Có kế hoạch quản lý, nhưng nó chỉ được thực hiện một phần vì lý do kinh phí hay vấn đề khác.
|
2
|
|
Có kế hoạch quản lý và nó đang được thực hiện.
|
3
|
|
Điểm bổ sung cho vấn đề lập kế hoạch
|
7a. Quá trình lập kế hoạch
|
Quá trình lập kế hoạch tạo cơ hội cho các bên liên quan chủ yếu tham gia vào kế hoạch quản lý.
|
+1
|
|
|
|
7b. Quá trình lập KH
|
Có lịch trình xây dựng và quá trình chỉnh sửa và bổ sung kế hoạch quản lý.
|
+1
|
|
|
|
7c. Quá trình lập KH
|
Các kết quả giám sát, nghiên cứu và đánh giá kết hợp chặt chẽ liên hoàn với việc lập kế hoạch.
|
|
|
|
|
8. Kế hoạch làm việc định kỳ
Có lập kế hoạch làm việc định kỳ và thực hiện KH đó không ?
Lập KH / đầu ra
|
Không có kế hoạch làm việc thường xuyên
|
0
|
|
|
|
Có kế hoạch làm việc thường xuyên nhưng có ít các hoạt động đã được hoàn thành.
|
1
|
|
Có kế hoạch làm việc thường xuyên và nhiều hoạt động đã được thực hiện.
|
2
|
|
Có kế hoạch làm việc thường xuyên và tất cả các hoạt động đã được thực hiện
|
3
|
|
9. Kiểm kê tài nguyên
Có đủ thông tin để quản lý KBT không?
Đầu vào
|
Có ít hay không có thông tin phù hợp với các sinh cảnh, các loài và các gía trị văn hóa của KBT đang bị đe dọa
|
0
|
|
|
|
Thông tin về các sinh cảnh, các loài và các giá trị văn hóa của KBT bị đe dọa không đủ giúp cho việc lập kế hoạch và đưa ra quyết định.
|
1
|
|
Thông tin về các sinh cảnh, các loài và các giá trị văn hóa của KBT bị đe dọa đầy đủ đối với phần lớn các vùng lập kế hoạch và ra quyết định.
|
2
|
|
Thông tin về các sinh cảnh, các loài và các giá trị văn hóa của KBT bị đe dọa đủ để giúp cho việc lập kế hoạch và ra quyết toàn khu vực.
|
3
|
|
10 Các hệ thống bảo vệ
Các hệ thống BV để kiểm soát đánh giá / sử dụng tài nguyên trong KBT ?
Quá trình/Đầu ra
|
Các hệ thống bảo vệ (tuần tra, cấp phép v.v.) không tồn tại hoặc không hiệu quả trong đánh giá kiểm tra / sử dụng tài nguyên.
|
0
|
|
|
|
Các hệ thống bảo vệ chỉ có hiệu quả một phần trong đánh giá kiểm tra / sử dụng tài nguyên.
|
1
|
|
Các hệ thống bảo vệ có hiệu quả một cách vừa phải trong đánh giá kiểm tra / sử dụng tài nguyên.
|
2
|
|
Các hệ thống bảo tồn có hiệu quả lớn trong đánh giá kiểm tra/ sử dụng tài nguyên.
|
3
|
|
11. Nghiên cứu
Có chương trình quản lý - điều tra liên tục và công tác nghiên cứu không ?
|
Chưa có điều tra nghiên cứu được tiến hành trong KBT.
|
0
|
|
|
|
Có it công trình điều tra nghiên cứu nhưng không trực tiếp hướng vào các nhu cầu quản lý của KBT
|
1
|
|
Có khá nhiều công trình được coi là điều tra nghiên cứu nhưng không trực tiếp hướng đến việc quản lý KBT.
|
2
|
|
Có chương trình toàn diện, phối kết hợp công tác điều tra nghiên cứu phù hợp với các nhu cầu quản lý.
|
3
|
|
12. Quản lý tài nguyên
Hoạt động quản lý tài nguyên có hoạt động không ?
Quá trình
|
Hoạt động quản lý tài nguyên không được triển khai
|
0
|
|
|
|
Có rất ít yêu cầu đối với quản lý các sinh cảnh chủ yếu, loài và các giá trị văn hóa được thực hiện
|
1
|
|
Nhiều yêu cầu đối với quản lý các sinh cảnh chủ yếu, loài và các giá trị văn hóa được thực hiện nhưng còn có một số vấn đề tồn tại.
|
2
|
|
Các yêu cầu đối với quản lý các sinh cảnh chủ yếu, loài, và các giá trị văn hóa đã được thực hiện một cách cơ bản.
|
3
|
|
13. Số lượng cán bộ nhân viên
Có đủ người để quản lý KBT không ?
Đầu vào
|
Không có cán bộ.
|
0
|
|
|
|
Số cán bộ không tương xứng vói các hoạt động quản lý chủ yếu.
|
1
|
|
Số cán bộ dưới mức đủ cho các hoạt động quản lý chủ yếu.
|
2
|
|
Số cán bộ tương xứng với các yêu cầu quản lý của KBT.
|
3
|
|
14. Tập huấn cán bộ
Cán bộ có được tập huấn đầy đủ các mục tiêu quản lý không ?
Đầu vào / Quá trình
|
Cán bộ thiếu kỹ năng cần cho quản lý Khu BT
|
0
|
|
|
|
Cán bộ qua tập huấn và các kỹ năng thấp so với yêu cầu của KBT.
|
1
|
|
Cán bộ qua tập huấn và các kỹ năng đủ nhưng cũng cần hoàn thiện thêm trong tương lai để thực hiện đầy đủ các mục tiêu quản lý.
|
2
|
|
Cán bộ qua tập huấn và các kỹ năng đáp ứng được các yêu cầu quản lý KBT
|
3
|
|
15. Ngân sách hiện tại
Ngân sách hiện nay có đầy đủ không ?
Đầu vào
|
Không có ngân sách cho quản lý Khu BT
|
0
|
|
|
|
Ngân sách hiện có không tương xứng với các yêu cầu quản lý cơ bản và biểu hiện gây cấn đáng lo ngại cho năng lực quản lý.
|
1
|
|
Ngân sách hiện có thể chấp nhận được và tương lai có thể hoàn thành được công tác quản lý đạt hiệu quả cao.
|
2
|
|
Ngân sách hiện có đáp ứng được các yêu cầu quản lý toàn diện KBT.
|
3
|
|
16 Sự bảo đảm của nguồn ngân sách
Ngân sách có được bảo đảm
Đầu vào
|
Không có kinh phí bảo đảm cho Khu BT và quản lý dựa hoàn toàn vào bên ngoài và không ổn định.
|
0
|
|
|
|
Có rất ít bảo đảm về ngân sách và Khu BT sẽ không thực hiện được chức năng của nó một cách thích đáng khi thiếu kinh phí từ bên ngoài.
|
1
|
|
Có sự đảm bảo tương đối về kinh phí cơ bản cho hoạt động thường xuyên của Khu BT nhưng các đột phá phải dựa vào nguồn tài trợ từ bên ngoài.
|
2
|
|
Có sự bảo đảm về ngân sách cho Khu BT và các yêu cầu quản lý của nó.
|
3
|
|
17. Quản lý ngân sách
Quản lý ngân sách có đúng yêu cầu không ?
Quá trình
|
Việc quản lý ngân sách rất yếu kém và thiếu hiệu quả (ví dụ: giải ngân chậm)
|
0
|
|
|
|
Quản lý ngân sách yếu và hạn chế hiệu quả
|
1
|
|
Quản lý ngân sách tương đối nhưng cần nâng cao.
|
2
|
|
Quản lý ngân sách tốt và đáp ứng các yêu cầu về quản lý
|
3
|
|
18. Trang thiết bị
Trang thiết bị có đáp ứng yêu cầu quản lý không ?
Đầu vào
|
Có ít hoặc không có trang thiết bị và phương tiện cho các yếu cầu về quản lý
|
0
|
|
|
|
Có một số vật tư trang bị và phương tiện nhưng không đáp ứng với phần lớn các yêu cầu quản lý.
|
1
|
|
Có vật tư trang bị và các phương tiện, nhưng vẫn còn thiếu một số làm hạn chế công tác quản lý.
|
2
|
|
Có đầy đủ vật tư trang bị và phương tiện cho công tác quản lý.
|
3
|
|
19. Bảo dưỡng trang thiết bị
Trang thiết bị có được bảo dưỡng thường xuyên không ?
Quá trình
|
Có it hoặc không có bảo dưỡng các vật tư và phương tiện.
|
0
|
|
|
|
Có một số bảo dưỡng không thường xuyên các vật tư và phương tiện.
|
1
|
|
Có bảo dưỡng cơ bản các vật tư và phương tiện.
|
2
|
|
Các vật tư và phương tiện được bảo dưỡng tốt.
|
3
|
|
20. Giáo dục và nâng cao nhận thức
Có chương trình giáo dục gắn kết với các nhu cầu và mục tiêu được xây dựng không ?
Quá trình
|
Không có chương trình giáo dục nâng cao nhận thức
|
0
|
|
|
|
Chương trình giáo dục nâng cao nhận thức giới hạn và không thường xuyên
|
1
|
|
Có chương trình giáo dục nâng cao nhận thức nhưng chỉ đáp ứng một phần yêu cầu và cần được hoàn thiện.
|
2
|
|
Có chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức được thực hiện đầy đủ.
|
3
|
|
21. Lập kế hoạch sử dụng đất
Việc quy hoạch sử dụng đất có thừa nhận KBT và hỗ trợ cho việc đạt được các mục tiêu bảo tồn không ?
Lập kế hoạch
|
Lập kế hoạch sử dụng các vùng đất liền kề không xem xét đến các yêu cầu của Khu BT và các hoạt động/chính sách gây bất lợi cho sự tồn tại KBT.
|
0
|
|
|
|
Lập kế hoạch sử dụng các vùng đất liền kề không xem xét đến nhu cầu lâu dài của Khu BT, nhưng các hoạt động lại không gây bất lợi cho KBT.
|
1
|
|
Lập kế hoạch sử dụng các vùng đất liền kề xem xét một phần các nhu cầu lâu dài của Khu BT.
|
2
|
|
Lập kế hoạch sử dụng các vùng đất liền kề hoàn toàn quan tâm đến nhu cầu lâu dài của KBT.
|
3
|
|
22. Nhà nước (đơn vị) và những người sống bên cạnh
Có sự hợp tác với những người sử dụng đất bên cạnh không ?
Quá trình
|
Không có tiếp xúc giữa các nhà quản lý và những người cùng sử dụng đất chính thức bên cạnh.
|
0
|
|
|
|
Có tiếp xúc giữa các nhà quản lý và những người cùng sử dụng đất bên cạnh chính thức nhưng rất ít hay không có sự hợp tác.
|
1
|
|
Có tiếp xúc giữa các nhà quản lý và những người cùng sử dụng đất bên cạnh chính thức, nhưng chỉ một vài hợp tác.
|
2
|
|
Có tiếp xúc thường xuyên giữa các nhà quản lý và các nhà sử dụng đất chính thức bên cạnh, và có sự hợp tác rộng rãi về quản lý.
|
3
|
|
23. Người dân bản địa
Người dân bản địa và người địa phương sống lâu năm có tham gia vào các quyết định quản lý KBT không ?
Quá trình
|
Những người dân địa phương sống lâu năm ở đây không tham gia việc đưa ra các quyết định về quản lý KBT.
|
0
|
|
|
|
Những người dân địa phương sống lâu năm ở đây không tham gia một cuộc thảo luận liên quan đến công tác quản lý và không có vai trò trực tiếp trong quản lý.
|
1
|
|
Những người dân địa phương sống lâu năm ở đây tham gia trực tiếp vào một số thảo luận thích hợp liên quan đến việc quản lý nhưng sự tham gia của họ cần được cải thiện.
|
2
|
|
Những người dân địa phương sống lâu năm ở đây tham gia trực tiếp vào tất cả các quyết định liên quan đến công tác quản lý (ví dụ: đồng quản lý).
|
3
|
|
24. Các cộng đồng địa phương
Các cộng đồng địa phương cư trú bên trong hoặc cạnh KBT có tham gia vào các quyết định quản lý không ?
Quá trình
|
Các cộng đồng địa phương không tham gia vào việc đưa ra các quyết định liên quan đến việc quản lý KBT
|
0
|
|
|
|
Các cộng đồng địa phương tham gia vào một số cuộc thảo luận liên quan đến việc quản lý nhưng không có vai trò trực tiếp trong việc quản lý.
|
1
|
|
Các cộng đồng địa phương trực tiếp tham gia vào một số quyết định phù hợp liên quan đến việc quản lý và sự tham gia của họ cần được cải thiện.
|
2
|
|
Các cộng đồng địa phương tham gia trực tiếp vào tất cả các quyết định phù hợp liên quan đến công tác quản lý, ví dụ đồng quản lý.
|
3
|
|
Điểm bổ sung
|
|
24a. Tác động đến các cộng đồng
|
Có sự giao tiếp công khai và tin tưởng giữa người dân bản địa, các bên liên quan và những người quản lý KBT.
|
+1
|
|
|
|
24b. Tác động đến các cộng đồng
|
Các chương trình gia tăng phúc lợi cho cộng đồng đồng thời bảo vệ các nguồn tài nguyên của KBT đang được tiến hành.
|
+1
|
|
|
|
24c. Tác động đến các cộng đồng
|
Người dân địa phương hay dân bản địa hỗ trợ tích cực cho KBT.
|
+1
|
|
|
|
25. Lợi ích kinh tế
Khu BT có mang lại các lợi ích kinh tế cho các cộng đồng không, ví dụ thu nhập, việc làm, trả cho các dịch vụ môi trường ?
Các đầu ra
|
Khu BT không mang lại bất kỳ lợi ích kinh tế nào các cộng đồng địa phương.
|
0
|
|
|
|
Các lợi ích kinh tế tiềm năng đã được ghi nhận và các kế hoạch thực hiện đang được triển khai.
|
1
|
|
Có một số lợi ích kinh tế đối với các cộng đồng địa phương.
|
2
|
|
Các nguồn lợi kinh tế chủ yếu đến với các cộng đồng địa phương từ các hoạt động liên quan đến Khu BT.
|
3
|
|
26. Giám sát và đánh giá
Các hoạt động quản lý đã được giám sát kết quả không?
Lập kế hoạch / quá trình
|
Khu BT không có hệ thống giám sát đánh giá.
|
0
|
|
|
|
Có một số giám sát đánh giá không thường xuyên, nhưng không có chiến lược chung hay không thu thập các kết quả thường xuyên.
|
1
|
|
Có hệ thống giám sát đánh giá được thỏa thuận và thực thi nhưng các kết quả không được phản hồi lại cho việc quản lý.
|
2
|
|
Có hệ thống giám sát đánh giá tốt, được triển khai tốt và phù hợp cho công tác quản lý.
|
3
|
|
27. Các điều kiện cho du khách
Các điều kiện cho du khách có đầy đủ không?
Các đầu ra
|
Không có các phương tiện và dịch vụ cho khách tham quan mặc dầu yêu cầu này đã được xác định.
|
0
|
|
|
|
Các phương tiện và dịch vụ cho khách tham quan không phù hợp với các mức độ tham quan hiện tại.
|
1
|
|
Các phương tiện và dịch vụ cho khách tham quan phù hợp với mức độ hiện tại nhưng cần được nâng cao.
|
2
|
|
Các phương tiện và dịch vụ cho khách tham quan rất tốt cho các yêu cầu tham quan.
|
3
|
|
28. Những người làm du lịch mang tính thương mại
Các hoạt động du lịch mang tính thương mại có tham gia vào quản lý KBT không ?
Quá trình
|
Ít hoặc không có tiếp xúc giữa các nhà quản lý và hoạt động du lịch sử dụng Khu BT.
|
0
|
|
|
|
Có tiếp xúc giữa các nhà quản lý và hoạt động du lịch nhưng chủ yếu là về hành chính hay các vấn đề thủ tục.
|
1
|
|
|
Có hợp tác hạn chế giữa các nhà quản lý và hoạt động du lịch để tăng trải nghiệm cho du khách và duy trì các giá trị của KBT.
|
2
|
|
|
Có sự hợp tác tốt giữa các nhà quản lý và hoạt động du lịch để gia tăng trải nghiệm cho du khách và duy trì các giá trị của KBT.
|
3
|
|
|
29. Phí du lịch
Nếu có áp dụng thì có giúp cho quản lý KBT không ?
Đầu vào/quá trình
|
Áp dụng trên lý thuyết, nhưng thực tế không thu phí.
|
0
|
|
|
|
Có thu phí nhưng không có đóng góp cho KBT
|
1
|
|
Có thu phí, có một số đóng góp cho KBT.
|
2
|
|
Các phí được thu và có đóng góp đáng kể cho KBT.
|
3
|
|
30. Tình trạng các giá trị
Các giá trị quan trọng của KBT đang ở trình trạng nào?
Các đầu ra
|
Nhiều giá trị quan trọng về đa dạng sinh học, sinh thái hay văn hóa đang bị suy thoái nghiêm trọng.
|
0
|
|
|
|
Một số các giá trị về đa dạng sinh học, sinh thái hay văn hóa đang bị suy thoái nghiêm trọng.
|
1
|
|
Một số giá trị đa dạng sinh học, sinh thái hay văn hóa bị suy thoái một phần nhưng các giá trị quan trọng nhất chưa bị tác động đáng kể.
|
2
|
|
Các giá trị đa dạng sinh học, sinh thái và văn hóa quan trọng hầu như còn nguyên vẹn.
|
3
|
|
Các điểm bổ sung: Tình trạng của các giá trị
|
30a: Tình trạng các giá trị
|
Việc đánh giá tình trạng các giá trị dựa trên nghiên cứu hay giám sát.
|
+ 1
|
|
|
|
30b: Tình trạng các giá trị
|
Các chương trình quản lý đặc biệt đang được thực hiện để đối phó với các mối đe dọa đến các giá trị đa dạng sinh học, sinh thái và văn hóa.
|
+1
|
|
|
|
30c: Tình trạng các giá trị
|
Các hoạt động để duy trì các giá trị chính về đa dạng sinh học, sinh thái và văn hóa đã thể hiện rõ là một phần trong công tác quản lý KBT.
|
+1
|
|
|
|
PHỤ LỤC BẢN ĐỒ
Bản đồ 1: Vị trí KBT Sao la Quảng Nam ở khu vực Trung Trường Sơn
Bản đồ 2: Hệ thống giao thông vào Khu bảo tồn
Bản đồ 3: Hệ thống thủy văn trong Khu bảo tồn
Bản đồ 4: Thông tin phân bố Sao la
Bản đồ 5: Hiện trạng rừng Khu bảo tồn
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
