II.2 T×nh h×nh tiªu thô
II.2.1 ThÞ trêng néi ®Þa
ViÖt Nam cã kho¶ng gÇn 80 triÖu d©n, trong ®ã trªn 70% d©n sè sèng trong khu vùc n«ng th«n. Víi møc d©n sè nh vËy, ViÖt Nam thùc sù lµ mét thÞ trêng t¬ng ®èi lín ®èi víi s¶n phÈm ch¨n nu«i. Møc tiªu thô c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i cña ViÖt Nam nh thÞt, trøng, s÷a ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ qua c¸c n¨m. Trong h¬n 10 n¨m qua, møc tiªu thô thÞt h¬i/ngêi/n¨m cña ViÖt Nam ®· t¨ng tõ 15,2kg n¨m 1990 lªn 26kg n¨m 2002. T¬ng tù, søc tiªu thô trøng t¨ng tõ 29 qu¶/ngêi/n¨m n¨m 1990 lªn 57/qu¶/ngêi/n¨m (n¨m 2002). Tiªu thô s÷a t¬i t¨ng tõ 0,14kg/ngêi/n¨m n¨m 1990 lªn 0,98kg/ngêi/n¨m. Tuy vËy møc tiªu thô nµy vÉn cßn thÊp so víi mét sè mét sè níc Ch©u ¸ nh Trung Quèc lµ 50,8kg thÞt/ngêi/n¨m, 330 qu¶ trøng/ngêi/n¨m vµ 105lÝt s÷a; Th¸i lan lµ 33kg thÞt/ngêi/n¨m, 240 qu¶ trøng/ngêi/n¨m vµ 25 lÝt s÷a/ngêi/n¨m; Malaysia lµ 49,9kg thÞt/ngêi/n¨m… Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ gi¸ thÞt cßn t¬ng ®èi cao, v× vËy mÆc dï nhu cÇu tiªu thô thÞt ë thÞ trêng ViÖt Nam lín nhng kh¶ n¨ng thanh to¸n thÊp nªn søc tiªu thô trong níc cßn rÊt yÕu.
Ch¨n nu«i trong nhng n¨m gÇn ®©y cã bíc ph¸t triÓn m¹nh, ®¹t tèc ®é ph¸t triÓn liªn tôc 5.4 %/n¨m trong vßng 10 n¨m qua. HiÖn nay níc ta s¶n xuÊt ®îc 1.8 triÖu tÊn thÞt h¬i c¸c lo¹i, trong ®ã thÞt lîn chiÕm 76%. Cã kho¶ng h¬n 90% lîng thÞt lîn vµ trªn 60% lîng gia cÇm cña c¸c hé n«ng d©n s¶n xuÊt ra ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng. Mét ®iÒu ®¸ng chó ý lµ, mÆc dï sè ®Çu lîn t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 5.8% trong suèt thêi gian 10 n¨m võa qua, nhng träng lîng xuÊt chuång b×nh qu©n/con chØ t¨ng cã 3.8% (trong lîng xuÊt chuång b×nh qu©n n¨m 1990 lµ 59 kg/con, vµ ®Õn n¨m 1999 ®¹t 68/con kg). §iÒu nµy nãi lªn r»ng, tiÕn bé vÒ di truyÒn gièng cßn cha ®îc ¸p dông réng r·i trong s¶n xuÊt, dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng.
B¶ng 2.7: S¶n lîng thÞt s¶n xuÊt hµng n¨m cña ViÖt Nam (ngh×n tÊn)
Lo¹i thÞt
|
1991
|
1995
|
2001
|
2002
|
Lîn
|
716,3
|
1006,8
|
1515,3
|
1653,6
|
Gia cÇm
|
158,7
|
196,6
|
307,9
|
338,4
|
Tr©u
|
43,3
|
52,0
|
49,2
|
51,8
|
Bß
|
56,1
|
64,5
|
97,7
|
102,4
|
Tæng
|
974,4
|
1320,0
|
1970,3
|
2146,3
|
Nguån: TCTK
Trong h¬n 10 n¨m quan (1991-2002), s¶n lîng thÞt cña níc ta h¬n 2 lÇn, tõ 974,4 ngh×n tÊn n¨m 1991, lªn 2146 ngh×n tÊn vµo n¨m 2002, trong ®ã thÞt lîn cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt (5.8%), tiÕp sau ®ã lµ thÞt gia cÇm, ngîc l¹i s¶n lîng thÞt tr©u cã xu híng gi¶m dÇn.
B¶ng 2.8: C¬ cÊu thÞt tiªu dïng ë ViÖt Nam (%)
Lo¹i thÞt
|
1991
|
1995
|
2001
|
2002
|
Lîn
|
73,5
|
76,3
|
76,9
|
77,0
|
Gia cÇm
|
16,3
|
14,9
|
15,6
|
15,8
|
Tr©u
|
4,4
|
3,9
|
2,5
|
2,4
|
Bß
|
5,8
|
4,9
|
5,0
|
4,8
|
Tæng
|
100
|
100
|
100
|
100
|
Nguån: TCTK
Trong suèt 10 n¨m qua, c¬ cÊu thÞt s¶n xuÊt trong níc kh«ng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. §¸ng chó ý nhÊt lµ thÞt lîn ®· chiÕm tû lÖ cao vµ vÉn cã xu thÕ t¨ng trong c¬ cÊu thÞt ®îc s¶n xuÊt trong níc. Quy luËt nµy h¬i kh¸c víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, n¬i kh«ng cã sù ¶nh hëng cña t«n gi¸o ®Õn tiªu dïng thÞt lîn, th× thÊy, khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, c¬ cÊu thÞt lîn gi¶m dÇn vµ thay vµo ®ã lµ thÞt bß vµ thÞt gµ cã xu thÕ t¨ng dÇn trong c¬ cÊu b÷a ¨n hµng ngµy vÒ thÞt vµ c¸c s¶n phÈm vÒ thÞt. Mét trong nh÷ng lý do cã thÓ gi¶i thÝch cho xu thÕ nµy lµ, ë níc ta, so víi c¸c lo¹i thÞt, gi¸ thÞt lîn vÉn rÎ nhÊt, phï hîp víi søc mua cña ®¹i bé phËn ngêi tiªu dïng, ®Æc biÖt lµ nhãm ngêi tiªu dïng cã thu nhËp thÊp vµ ngêi tiªu dïng ë n«ng th«n, h¬n n÷a, lîn vÉn lµ lo¹i vËt nu«i dÔ nu«i nhÊt vµ ®îc nu«i phæ biÕn nhÊt, cã hÖ sè chuyÓn ®æi thøc ¨n tèt nhÊt (trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, gµ ta nu«i, tû lÖ chÕt qu¸ cao), Ýt dÞch bÖnh h¬n so víi ch¨n nu«i gia cÇm. Ngêi ViÖt Nam vÉn cã truyÒn thèng tiªu dïng thÞt lîn nhiÒu h¬n c¸c lo¹i thÞt kh¸c v× thÞt lîn rÊt ®a d¹ng (bao gåm nhiÒu chñng lo¹i nh thÞt th¨n, thÞt m«ng, thÞt ba chØ, sên, ch©n giß....) vµ dÔ chÕ biÕn, phï hîp víi khÈu vÞ vµ tËp qu¸n sö dông thùc phÈm cña ngêi ViÖt Nam.
B¶ng 2.9: Møc tiªu thô c¸c lo¹i thÞt cña ngêi d©n ViÖt Nam 1991-2002
(kg thÞt h¬i/ngêi/n¨m)
Lo¹i thÞt
|
1991
|
1995
|
2000
|
2001
|
2002
|
Lîn
|
10,7
|
14
|
18
|
19,3
|
20,7
|
Gia cÇm
|
2,4
|
2,7
|
3,6
|
3,9
|
4,2
|
Tr©u
|
0,6
|
0,7
|
0,6
|
0,6
|
0,6
|
Bß
|
0,8
|
0,9
|
1,1
|
1,2
|
1,3
|
Tæng
|
14,5
|
18,3
|
23,3
|
25,0
|
26,9
|
Nguån: TCTK
Nghiªn cøu vÒ møc tiªu thô thÞt cho thÊy cã sù chªnh lÖch lín gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Møc tiªu dïng thÞt lîn/ngêi/n¨m ë khu vùc thµnh thÞ cao h¬n ë vïng n«ng th«n lµ 160%. §Æc biÖt lµ ë 2 thµnh phè lín lµ Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh, ngêi tiªu dïng ë khu vùc ®« thÞ cã møc tiªu thô cao h¬n ë khu vùc n«ng th«n tõ 226% ë Hµ Néi vµ 192% ë TP. Hå ChÝ Minh.
B¶ng 2.10. Møc tiªu thô c¸c lo¹i thÞt cña c¸c hé gia ®×nh (kg/ngêi/n¨m):
Vïng
|
ThÞt lîn c¸c lo¹i
|
ThÞt gia cÇm
|
ThÞt tr©u, bß
|
Tæng
sè
|
Thµnh thÞ
|
N«ng th«n
|
Thµnh thÞ
|
N«ng th«n
|
Thµnh thÞ
|
N«ng th«n
|
Thµnh thÞ
|
N«ng th«n
|
1. Hµ Néi
|
23,16
|
16,44
|
12,00
|
1,92
|
8,28
|
1,08
|
43,44
|
19,44
|
2. TP. Hå ChÝ Minh
|
26,40
|
17,88
|
13,20
|
4,80
|
10,80
|
3,60
|
50,40
|
26,28
|
3. Tuyªn Quang (MNPB)
|
22,32
|
19,56
|
5,28
|
4,32
|
3,00
|
0,84
|
30,60
|
24,72
|
4. Th¸i B×nh (§BSH)
|
16,80
|
15,36
|
4,80
|
3,60
|
0,60
|
0,00
|
22,20
|
18,96
|
5. B×nh §Þnh (VBMT)
|
16,80
|
11,40
|
6,00
|
3,60
|
1,20
|
1,80
|
24,00
|
16,80
|
6. B×nh Phíc (§NB)
|
15,00
|
12,96
|
3,60
|
4,80
|
11,40
|
1,02
|
30,00
|
18,78
|
7. CÇn Th¬ (§BSCL)
|
18,96
|
11,40
|
4,80
|
3,60
|
0,84
|
0,36
|
24,60
|
15,36
|
Trung b×nh C¶ níc
|
19,92
|
15,00
|
7,10
|
3,81
|
5,16
|
1,24
|
32,18
|
20,05
|
Nguån: L¬ng TÊt Nhî vµ céng sù, §¸nh gi¸ nhu cÇu vµ thÞ hiÕu thÞt lîn ë thÞ trêng trong níc, 2001.
Nh ph©n tÝch trªn cho thÊy, mÆc dï møc tiªu thô thÞt b×nh qu©n cña ViÖt Nam cßn thÊp nhng t¨ng kh¸ nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vµ chñ yÕu do t¨ng thu nhËp cña ngêi d©n. Theo ®iÒu tra cña IFPRI-Bé NN&PTNN, tû lÖ thu nhËp dµnh cho chi tiªu c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i ë Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ t¬ng ®èi lín. Chi tiªu cho tiªu dïng s¶n phÈm ch¨n nu«i trung b×nh cña hé gia ®×nh ë Hµ Néi chiÕm 25% tæng chi tiªu, trong khi ®ã cña Thµnh phè Hå ChÝ Minh chiÕm trªn 21% .
B¶ng 2.11 Tû lÖ chi tiªu hµng th¸ng cña hé gia ®×nh (% cña tæng chi tiªu)
|
Hµ Néi
|
T.P Hå ChÝ Minh
|
Phi l¬ng thùc
|
48,05
|
50,12
|
L¬ng thùc kh«ng tÝnh s¶n phÈm ch¨n nu«i
|
27,05
|
28,55
|
S¶n phÈm ch¨n nu«i
|
24,89
|
21,33
|
Nguån: IFPRI-Bé NN&PTNT, 1999
Nhu cÇu tiªu thô s¶n phÈm thÞt tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam cßn lín. HiÖn nay, do thu nhËp cña ngêi d©n cßn thÊp, gi¸ s¶n phÈm ch¨n nu«i cßn t¬ng ®èi cao nªn nhiÒu gia ®×nh cha cã kh¶ n¨ng tiªu dïng nhiÒu. Khi thu nhËp t¨ng th× ngêi d©n còng cã xu híng tiªu dïng thÞt nhiÒu h¬n vµ sù t¬ng quan nµy kh¸ chÆt chÏ. HÖ sè co d·n cña chi tiªu ®èi víi cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm thÞt t¬ng ®èi cao, hÖ sè co gi·n cña chi tiªu so víi cÇu vÒ thÞt lîn lµ 0,97, cña thÞt gµ lµ 0,96 vµ cña thÞt bß lµ 0,852 (B¶ng 21).
B¶ng 2.12 HÖ sè co gi·n cña chi tiªu vµ gi¸
S¶n phÈm
|
HÖ sè co gi·n cña chi tiªu
|
HÖ sè co gi·n cña gi¸
|
ThÞt lîn
|
0,971
|
-0,850
|
ThÞt gµ
|
0,961
|
-0,957
|
Bß
|
0,852
|
-1,867
|
Nguån: IFPRI-Bé NN&PTNT, 1999
HÖ sè co gi·n cña gi¸ ë B¶ng 21 còng cho thÊy, t¬ng quan gi÷a gi¸ vµ cÇu vÒ thÞt còng kh¸ m¹nh. HÖ sè co gi·n cña cÇu thÞt lîn ®èi víi gi¸ lµ 0,85, cña thÞt gµ lµ 0,957 vµ cña thÞt bß lµ -1,8673. §iÒu nµy cã nghÜa lµ nÕu gi¸ c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i gi¶m sÏ kÝch thÝch sù tiªu dïng thÞt trong níc mét c¸ch ®¸ng kÓ. Trong mét sè n¨m gÇn ®©y, nhiÒu hé ch¨n nu«i phµn nµn vÒ thiÕu ®Çu ra nhng b¶n chÊt cña vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ thiÕu thÞ trêng mµ do gi¸ ch¨n nu«i cao nªn cha kÝch cÇu trong níc.
II.2.2 Kªnh Marketing néi ®Þa
Kªnh marketing biÓu hiÖn dßng hµng ho¸ vËn chuyÓn tõ ngêi s¶n xuÊt tíi tay ngêi tiªu dïng cuèi cïng, trong ®ã cã c¸c thµnh phÇn tham gia thÞ trêng. HÖ thèng kªnh marketing ¶nh hëng kh«ng nhá tíi gi¸ tiªu dïng cuèi cïng. Cã nhiÒu s¶n phÈm, gi¸ t¹i chç t¬ng ®èi thÊp nhng do chi phÝ trung gian qu¸ lín nªn gi¸ b¸n cuèi cïng l¹i cao, lîi nhuËn kh«ng vÒ tay ngêi s¶n xuÊt.
ViÖc nghiªn cøu kªnh thÞ trêng cña s¶n phÈm thÞt cho thÊy, tû lÖ b¸n lîn h¬i trung b×nh cña hé ch¨n nu«i cho c¸c lß mæ t¬ng ®èi lín (kho¶ng trªn 50%), kÕ tiÕp lµ b¸n cho ngêi thu gom vµ b¸n bu«n (12% vµ 23%). Kh¸c víi lîn, c¸c lß mæ thêng kh«ng mua gµ trùc tiÕp tõ c¸c hé ch¨n nu«i. C¸c hé ch¨n nu«i gµ thêng b¸n chñ yÕu cho nh÷ng ngêi thu gom vµ b¸n bu«n. Cã nhiÒu hé còng b¸n trùc tiÕp cho nh÷ng ngêi b¸n lÎ, vµ tû lÖ nµy hÇu hÕt lµ c¸c hé quy m« nhá (B¶ng 2.13).
B¶ng 2.13.Tû lÖ b¸n lîn thÞt vµ gµ thÞt cña hé (%)
|
Ngêi thu gom
|
B¸n bu«n
|
Lß mæ
|
B¸n lÎ
|
Hé nu«i lîn
|
|
|
|
|
Quy m« nhá
|
23
|
12
|
60
|
5
|
Quy m« lín
|
30
|
30
|
40
|
0
|
Hé nu«i gµ
|
|
|
|
|
Quy m« nhá
|
50
|
25
|
0
|
25
|
Quy m« lín
|
40
|
50
|
0
|
10
|
Nguån: IFPRI-Bé NN&PTNT, 1999
HÇu hÕt ngêi thu gom, l¸i bu«n ®Õn tËn hé ch¨n nu«i ®Ó thu mua s¶n phÈm.. ThiÕu nh÷ng chî b¸n bu«n ë c¸c ®Þa ph¬ng h¹n chÕ c¬ héi trao ®æi trùc tiÕp gi÷a nh÷ng nhµ ch¨n nu«i víi kh¸ch hµng ®Ó gi¶m bít kh©u trung gian. Bªn c¹nh ®ã, h¹n chÕ nguån th«ng tin rÊt lín cho c¸c hé ch¨n nu«i, bao gåm c¶ c¸c th«ng tin vÒ gi¸, vÒ gièng, kü thuËt ch¨n nu«i, thøc ¨n, chÝnh s¸ch...lµm t¨ng sù bãp mÐo th«ng tin trong thÞ trêng ch¨n nu«i, g©y bÊt lîi ®èi víi ngêi s¶n xuÊt.
Ho¹t ®éng cña kªnh s¶n phÈm ch¨n nu«i còng t¬ng ®èi phøc t¹p, qua nhiÒu kh©u vµ liªn quan ®Õn kh¸ nhiÒu thµnh phÇn. C¸c thµnh phÇn tham gia chÝnh trong kªnh tiªu thô s¶n phÈm thÞt gåm: ngêi ch¨n nu«i, nhµ thu gom, nhµ b¸n bu«n, nhµ chÕ biÕn, nhµ b¸n lÎ vµ ngêi tiªu dïng cuèi cïng (viÖc miªu t¶ kªnh s¶n phÈm thÞt lîn ®îc tr×nh bµy chi tiÕt ë §å thÞ 2.1). Víi kªnh thÞ trêng qua nhiÒu kh©u ®o¹n sÏ lµm cho lîi nhuËn bÞ chia sÎ ë nhiÒu kh©u vµ cuèi cïng ngêi ch¨n nu«i sÏ thu ®îc rÊt Ýt. Ngoµi ra, nhiÒu kh©u trung gian lµm cho chªnh lÖch gi÷a gi¸ xuÊt chuång vµ gi¸ tiªu dïng cao, ¶nh hëng m¹nh tíi kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm.
§å thÞ 2.1: Kªnh Marketing tiªu thô thÞt lîn
Hé lín
40%
100%
II.2.3. BiÕn ®éng gi¸ s¶n phÈm ch¨n nu«i
Trong suèt thËp kû qua, gi¸ thÞt h¬i cña c¸c lo¹i gia sóc gia cÇm biÕn ®éng kh¸ m¹nh. Trong khi gi¸ thÞt gµ h¬i cã xu híng t¨ng lªn nhÊt lµ trong 5 n¨m gÇn ®©y, th× gi¸ thÞt lîn h¬i mÆc dï dao ®éng kh¸ cao nhng xu híng biÕn ®éng kh«ng râ rµng. Gi¸ thÞt tr©u kh«ng t¨ng, gi¸ thÞt bß kh¸ æn ®Þnh sau khi t¨ng nhanh trong nöa ®Çu thËp kû (xem §å thÞ 2.2 vµ §å thÞ 2.3).
§å thÞ 2.2 Gi¸ thÞt h¬i thùc tÕ theo gi¸ 1990,1990-1999 (®ång/kg)
|
§å thÞ 2.3 Gi¸ thÞt lîn h¬i thùc tÕ theo gi¸ 1990,1990-1999 (®ång/kg)
|
|
|
B
§å ThÞ 2.4 TÝnh thêi vô cña c¸c s¶n phÈm thÞt
ªn c¹nh sù bÊt æn ®Þnh qua c¸c n¨m, gi¸ cña c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i cßn dao ®éng m¹nh mÏ trong n¨m. Sù biÕn ®éng cã tÝnh thêi vô ®èi víi gi¸ thÞt gµ h¬i kh¸c nhau rÊt râ gi÷a c¸c vïng. T¹i khu vùc MiÒn Trung vµ MiÒn B¾c tÝnh thêi vô thÓ hiÖn râ h¬n t¹i MiÒn Nam. Sù chªnh lÖch gi÷a c¸c th¸ng ë MiÒn Trung lªn tíi kho¶ng 16%, ë MiÒn B¾c lµ 14,76% vµ ë MiÒn Nam lµ 9,05% (BiÓu ®å 2.5). Trong n¨m, gi¸ cã xu híng t¨ng rÊt nhanh vµo thêi ®iÓm Th¸ng 1 vµ Th¸ng 2 do nhu cÇu tiªu thô thÞt t¨ng trong dÞp TÕt. Sù biÕn ®éng gi÷a c¸c th¸ng cña gi¸ thÞt bß còng t¬ng tù nh víi gi¸ thÞt gµ h¬i. §èi víi thÞt lîn, sù biÕn ®éng gi÷a c¸c th¸ng ë MiÒn B¾c vµ MiÒn Trung kh¸ gièng nhau, nhng ë MiÒn Trung th× møc biÕn ®éng cao h¬n.
II.2.4 ThÞ trêng xuÊt khÈu
T×nh h×nh xuÊt khÈu thÞt lîn cña ViÖt Nam trong thêi gian qua
T
§å thÞ 2.5 XuÊt khÈu thÞt lîn cña ViÖt Nam, 1990-2002 (000 tÊn)
ríc ®©y, thÞ trêng xuÊt khÈu thÞt lîn chÝnh lµ Liªn X«. ViÖc xuÊt khÈu ®îc thùc hiÖn trªn hiÖp ®Þnh vµ nghÞ ®Þnh trao ®æi th nªn kh«ng thÓ hiÖn ®óng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña thÞt lîn ViÖt Nam. Sau khi Liªn X« tan r·, xuÊt khÈu thÞt lîn gi¶m rÊt m¹nh. §Õn n¨m 1996 chØ cßn kho¶ng 4,6 ngµn tÊn, chñ yÕu lµ lîn s÷a vµ lîn choai xuÊt khÈu sang Hång K«ng. N¨m 1997, do Nga bá lÖnh cÊm nhËp khÈu lîn ViÖt Nam, vµ do dÞch gµ cóm nªn Hång K«ng chuyÓn sang tiªu dïng thÞt lîn, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¨ng gÊp 2 lÇn so víi n¨m 1996 (§å thÞ 2.5).
Sau khi Hång K«ng trë vÒ Trung Quèc th× gi¸ xuÊt khÈu cña thÞt lîn cña ViÖt Nam sang Hång K«ng gi¶m m¹nh (tõ trªn 3.000USD/tÊn xuèng cßn 1.200 USD/tÊn). Tõ n¨m 1998 ®Õn nay, thÞ trêng lîn ViÖt Nam thËt sù khñng ho¶ng. S¶n phÈm lîn cña EU, Trung Quèc vµ Mü trµn vµo thÞ trêng Nga nªn gi¸ thÞt lîn xuÊt khÈu gi¶m m¹nh tõ 1.700 USD/tÊn xuèng cßn 900-1000 USD/tÊn. Trong khi ®ã, gi¸ thÞt cña ViÖt Nam cßn qu¸ cao, gi¸ lîn h¬i ë §BSH kho¶ng 750 USD/tÊn, cßn ë §BSCL lªn tíi trªn 1.000 USD/tÊn4. N¨m 1998, gi¸ thÞt lîn h¬i ë ®ång b»ng s«ng Hång cã lóc chØ cßn 6.000-6.500 ®ång/kg (chØ kho¶ng 0,43-0,47 USD), thÊp h¬n gi¸ thµnh rÊt nhiÒu lµm cho ngêi ch¨n nu«i ®×nh ®èn, nhiÒu hé ch¨n nu«i lîn gièng ®µnh giÕt b¸n víi gi¸ lîn thÞt s÷a, thËm chÝ cã hé kh«ng b¸n mµ giÕt thÞt ¨n.
§Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, n¨m 2001, ChÝnh phñ ban hµnh chÝnh s¸ch thëng cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thÞt víi møc 900 ®ång cho 1 USD doanh thu xuÊt khÈu thÞt xÎ vµ 280 ®ång cho 1 USD xuÊt khÈu thÞt lîn s÷a. Nhê nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî tèt cïng víi sù n¨ng ®éng cña c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu trong viÖc t×m kiÕm thÞ trêng nªn n¨m 2001 c¶ níc xuÊt khÈu ®îc trªn 30 ngµn tÊn thÞt l¬n, chñ yÕu lµ thÞt xÎ xuÊt sang c¸c thÞ trêng truyÒn thèng nh Nga (17-18 ngµn tÊn), lîn s÷a ®«ng l¹nh (10500 tÊn) sang Hång K«ng, §µi Loan vµ Malaysia....Tuy nhiªn t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m 2001, chi phÝ xuÊt khÈu thÞt lîn xÎ sang thÞ trêng Nga lªn tíi 21000-22000 ®ång/kg5. Víi chi phÝ nµy, c¸c nhµ xuÊt khÈu sÏ bÞ lç 500 ®ång/kg. §©y còng lµ lý do gi¶i thÝch t¹i sao mµ chÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî nÕu muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
§èi víi thÞ trêng Hång K«ng, mét mÆt do Trung Quèc khèng chÕ ®Ó gi÷ thÞ phÇn cho s¶n phÈm cña hä, mÆt kh¸c, do nguån xuÊt khÈu thÞt cña níc ta sang thÞ trêng nµy lín so víi yªu cÇu nªn ®· lµm cho gi¸ lîn s÷a gi¶m tõ trªn 3.000 USD/tÊn xuèng chØ cßn 1.400-1.500 USD/tÊn.
S¶n xuÊt t¨ng nhng ®Çu ra gÆp nhiÒu khã kh¨n lµm gi¸ thÞt lîn trong níc cã xu híng gi¶m kÓ tõ ®Çu n¨m 1999. DÞch bÖnh lan réng thêi gian gÇn ®©y lµm khã kh¨n thªm cho kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ngµnh nu«i lîn ViÖt Nam.
HiÖn nay mét sè trang tr¹i ch¨n nu«i lîn cña ViÖt Nam cã ®Çu ra kh¸ lín do t×m kiÕm ®îc mét sè b¹n hµng xuÊt khÈu thÞt lîn siªu n¹c sang Hång K«ng. §©y còng lµ mét híng ®i vµ m« h×nh rÊt tèt, nhng nh÷ng trang tr¹i ch¨n nu«i lîn siªu n¹c (mì lng <1 cm) kiÓu nµy cßn rÊt hiÕm, vèn ®Çu t t¬ng ®èi lín, ch¨n nu«i theo kiÓu c«ng nghiÖp vµ ®îc sù hç trî ®¾c lùc cña c¸c nhµ chÕ biÕn thøc ¨n (nh tËp ®oµn CP) vÒ kü thuËt ch¨n nu«i, thó y...Tuy nhiªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c trang tr¹i nµy cßn t¬ng ®èi cao (13000-14000 ®ång/c©n h¬i). ChÝnh v× thÕ, nÕu b¸n cho thÞ trêng trong níc sÏ bÞ lç vµ s¶n phÈm cña hä chñ yÕu lµ ®Ó xuÊt khÈu.
T×nh h×nh mËu dÞch thÞt lîn trªn thÕ giíi n¨m 2002
Theo Bé N«ng nghiÖp Mü, n¨m 2002, s¶n lîng thÞt lîn thÕ giíi tiÕp tôc t¨ng 1,8% so víi n¨m tríc. Trung Quèc vÉn lµ níc s¶n xuÊt thÞt lîn lín nhÊt thÕ giíi, chiÕm gÇn 51% tæng s¶n lîng toµn cÇu, kÕ ®ã lµ EU chiÕm 21% vµ Mü 10,2 %. MËu dÞch thÞt lîn toµn cÇu n¨m 2002 dù b¸o ®¹t 3,7 triÖu tÊn, t¨ng 4% so víi n¨m tríc. Liªn minh Ch©u ©u (EU) lµ khu vùc xuÊt khÈu thÞt lîn lín nhÊt thÕ giíi, dù b¸o sÏ ®¹t 1,3 triÖu tÊn trong n¨m 2002, t¨ng 7% so víi n¨m 2001, tuy nhiªn vÉn thÊp h¬n møc xuÊt khÈu cña n¨m 1999. NhiÒu thÞ trêng ®· më cöa trë l¹i víi thÞt lîn xuÊt khÈu cña EU sau dÞch lë måm long mãng n¨m 2001. Canada ®øng thø hai vÒ xuÊt khÈu thÞt lîn, dù b¸o sÏ xuÊt khÈu 750.000 tÊn trong n¨m 2002, trong ®ã 60% lµ xuÊt sang Mü. XuÊt khÈu thÞt lîn cña Canada sang NhËt b¶n vµ Nga còng t¨ng m¹nh víi møc t¨ng t¬ng øng 23% vµ 155% trong n¨m 2001. TiÕp theo lµ Mü níc hiÖn ®øng thø 3 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu thÞt lîn, dù b¸o ®¹t 674.000 tÊn, gi¶m 5% so víi n¨m 2001, chñ yÕu do ph¶i ®èi mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh cña Canada trªn thÞ trêng NhËt B¶n-thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt cña Mü (chiÕm 48% trong tæng lîng xuÊt khÈu), vµ Mehico-thÞ trêng xuÊt khÈu lín thø hai cña Mü (chiÕm 22%). Brazil lµ níc xuÊt khÈu thÞt lîn thø 4 trªn thÕ giíi, dù b¸o sÏ tiÕp tôc t¨ng 8% sau khi ®· t¨ng gÊp ®«i trong n¨m 2001. Chi phÝ s¶n xuÊt thÊp vµ c¸c kho¶n ®Çu t lín cho cho ngµnh ch¨n nu«i ®· ®a Brazil trë thµnh níc xuÊt khÈu thÞt lîn lín. XuÊt khÈu sang Nga ®· t¨ng tõ 24 tÊn n¨m 1999 lªn 148.000 tÊn n¨m 2001, chiÕm kho¶ng 1/3 tæng lîng thÞt lîn nhËp khÈu vµo Nga, vµ cã triÓn väng t¨ng lªn trong n¨m 2002.
HiÖn nay, NhËt lµ níc nhËp khÈu thÞt lîn lín nhÊt thÕ giíi, dù b¸o sÏ ®¹t 1,07 triÖu tÊn, n¨m 2002. Do nh÷ng lo ng¹i vÒ dÞch bß ®iªn nªn møc tiªu thô thÞt bß gi¶m, tiªu thô thÞt lîn cã kh¶ n¨ng t¨ng lªn. Hµn Quèc cã kh¶ n¨ng trë l¹i thÞ trêng NhËt B¶n sau 2 n¨m bÞ cÊm vÒ dÞch lë måm long mãng. Nga hiÖn ®øng thø hai thÕ giíi vÒ nhËp khÈu thÞt lîn, dù b¸o sÏ ®¹t 630.000 tÊn, t¨ng 15% so víi n¨m tríc. C¸c níc xuÊt khÈu s¶n phÈm gi¸ rÎ tiÕp tôc cã c¬ héi t¨ng trëng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Nga. MÆc dï EU vÉn lµ khu vùc xuÊt khÈu chÝnh sang Nga, song vÞ thÕ cña Brazil ë thÞ trêng nµy ®ang t¨ng nhanh. S¶n xuÊt néi ®Þa cña Nga còng ®· t¨ng trë l¹i sau 12 n¨m suy gi¶m. Mü ®øng thø ba thÕ giíi vÒ nhËp khÈu thÞt lîn, dù b¸o ®¹t 435.000 tÊn, æn ®Þnh so víi n¨m tríc. Canada vÉn lµ níc xuÊt khÈu thÞt lîn lín nhÊt sang Mü. Nh÷ng lîi thÕ vÒ quan hÖ th¬ng m¹i vµ vÞ trÝ ®Þa lý lµm cho s
§å thÞ 2.6 : Nhu cÇu nhËp khÈu thÞt lîn cña mét sè níc
(000 tÊn)
¶n phÈm cña Canada cã søc c¹nh tranh h¬n h¼n trªn thÞ trêng Mü. Mªhic« lµ níc ®øng thø t vÒ nhËp khÈu thÞt lîn, dù b¸o ®¹t 315.000 tÊn, t¨ng 7% so víi n¨m 2001. S¶n xuÊt néi ®Þa vµ nhËp khÈu tiÕp tôc t¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu gÇn t¨ng trªn thÞ trêng néi ®Þa nhng tèc ®é t¨ng nhËp khÈu gi¶m m¹nh so víi møc t¨ng b×nh qu©n 48%/n¨m cña giai ®o¹n 1997-2000. Mü vÉn lµ níc xuÊt khÈu thÞt lîn lín nhÊt sang Mehico tuy søc c¹nh tranh cña Canada ®ang t¨ng m¹nh nhê ®ång ®«la Canada yÕu h¬n. Hång K«ng lµ níc ®øng thø 5 thÕ giíi vÒ nhËp khÈu thÞt lîn, dù b¸o ®¹t 280.000 tÊn, t¨ng 8% so víi n¨m tríc. ThÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng ®· thay ®æi tõ dïng thÞt t¬i sèng sang thÞt íp l¹nh. NhËp khÈu thÞt lîn tõ Trung Quèc t¨ng m¹nh do ChÝnh phñ Trung Quèc bá chÝnh s¸ch qui ®Þnh ®Çu mèi xuÊt khÈu sang Hång K«ng6.
ViÖc xem xÐt t×nh h×nh mËu dÞch thÞt lîn trªn thÕ giíi cho thÊy, ViÖt Nam lµ níc gÇn hai thÞ trêng cã nhu cÇu nhËp khÈu lín nhÊt thÕ giíi lµ NhËt B¶n vµ Hång K«ng nªn cÇn ph¶i biÕt khai th¸c vµ ®¸p øng nhu cÇu ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang nh÷ng thÞ trêng nµy. Mét trong vÊn ®Ò cÇn ph¶i rÊt chó ý khi muèn më réng thÞ trêng sang 2 níc nµy lµ vÊn ®Ò chÊt lîng s¶n phÈm vµ yÕu tè vÖ sinh an toµn.
1>
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |