®¹i häc quèc gia hµ néi Tr­êng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn khung Ch­¬ng tr×nh §µo t¹o TiÕn sÜ Chuyªn ngµnh: §Þa ho¸ häc

**: TS(LL/ThH/TH) - Tæng sè tiÕt häc (Lý thuyÕt/Thùc hµnh/Tù häc)

2.3 Tµi liÖu tham kh¶o

2.4 §éi ngò c¸n bé gi¶ng d¹y

1. §Þa chÊt viÔn th¸m

M· sè: GEO 504

PhÇn1 trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ ph©n ®íi quang phæ tõ, ®Æc ®iÓm c¸c lo¹i ¶nh viÔn th¸m, ®Æc tr­ng h×nh häc ¶nh viÔn th¸m, nguyªn t¾c gi¶i ®o¸n h×nh d¹ng ®Þa h×nh, th¹ch häc vµ kiÕn tróc, gi¶i ®o¸n ®Þa chÊt phôc vô c¸c môc ®Ých ho¹t ®éng ph¸t triÓn.

PhÇn 2 ®Ò cËp c¸c tµi liÖu ¶nh m¸y bay, ®iÒu kiÖn sö dông, dÊu hiÖu gi¶i ®o¸n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i ®o¸n trong nghiªn cøu ®Þa chÊt.

2. Sinh kho¸ng vµ dù b¸o kho¸ng s¶n

M· sè: GEO 505

PhÇn 1 trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ sinh kho¸ng trªn c¬ së häc thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng, sinh kho¸ng ®¸y biÓn vµ ®¹i d­¬ng, sinh kho¸ng miÒn ®Þa m¸ng, miÒn nÒn vµ c¸c khèi trung t©m.

PhÇn 2 ®Ò cËp ®Õn thµnh hÖ ®Þa chÊt, thµnh hÖ quÆng vµ nguyªn t¾c ph©n tÝch, c¸c yÕu tè khèng chÕ quÆng hãa, nguyªn t¾c thµnh lËp b¶n ®å sinh kho¸ng vµ dù b¸o kho¸ng s¶n, mét sè nÐt chñ yÕu vÒ sinh kho¸ng ViÖt Nam.

3. TiÕn hãa ®Þa ®éng lùc c¸c m¶ng th¹ch quyÓn

M· sè: GEO 506

Néi dung m«n häc ®Ò cËp ®Õn nh÷ng kh¸i niÖm chung, nh÷ng minh chøng vÒ lÞch sö h×nh thµnh thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng, ranh giíi ngang vµ th¼ng ®øng c¸c m¶ng th¹ch quyÓn, c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc c¸c m¶ng, qu¸ tr×nh hót ch×m, x« hóc, t¸ch gi·n, chu kú Willson, ®¹i chu kú kiÕn t¹o, ®iÓm nãng, chïm manti vµ ®Ò cËp cô thÓ mét sè m¶ng chÝnh vµ phô...

4. Th¹ch luËn c¸c ®¸ magma vµ biÕn chÊt

M· sè: GEO 507

PhÇn 1 ®Ò cËp ®Õn c©n b»ng hãa häc trong c¸c hÖ magma vµ biÕn chÊt, c¸c ®Þnh luËt c¬ b¶n vµ c¸c thÕ nhiÖt ®éng häc, kh¶o s¸t c¸c hÖ hãa lý, c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch hãa lý trong c¸c hÖ ®Þa chÊt, c¸c bµi to¸n c¬ b¶n, thµnh lËp c¸c biÓu ®å T-P thñy tÜnh, biÓu ®å T-P H2­0- P, biÓu ®å Eh-pH.

PhÇn 2 trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ sù h×nh thµnh lß magma c¸c qu¸ tr×nh ph©n dÞ magma, quan hÖ gi÷a magma víi c¸c kiÕn tróc lín, c¸c tæ hîp ®¸ magma, ph©n lo¹i ®¸ magma.

PhÇn 3 trang bÞ kiÕn thøc c¬ së hãa lý vµ c¸c ph¶n øng biÕn chÊt, c¸c t­íng biÕn chÊt, tæng quan vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu biÕn chÊt trªn thÕ giíi.

5. Tin häc øng dông trong ®Þa chÊt

M· sè: GEO 508

PhÇn xö lý sè liÖu ®Þa chÊt gåm hai phÇn mÒm lµ microsoft Excel vµ SPSS for Window; phÇn mÒm ®å häa (tr×nh bµy sè liÖu ®Þa chÊt) gåm c¸c phÇn mÒm Coreldraw, MapInfo vµ Suffer.

6. TrÇm tÝch luËn

M· sè: GEO 520

M«n häc cung cÊp cho häc viªn c¬ së lý thuyÕt vÒ qu¸ tr×nh thµnh t¹o ®¸ trÇm tÝch vµ c¸c mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a m«i tr­êng th¹ch ®éng lùc, cæ ®Þa lý víi t­íng trÇm tÝch. Néi dung chuyªn ®Ò bao gåm:

1. 
   Lý thuyÕt hiÖn ®¹i vÒ qu¸ tr×nh thµnh t¹o trÇm tÝch vµ ®¸ trÇm tÝch.
   
2. 
   Th¹ch ®éng lùc vµ m«i tr­êng thµnh t¹o trÇm tÝch.
   
3. 
   T­íng trÇm tÝch.
   
4. 
   Cæ ®Þa lý.
   
5. 
   Ph­¬ng ph¸p thµnh lËp c¸c b¶n ®å t­íng ®¸ cæ ®Þa lý.
   
6. 
   TØnh th¹ch häc trÇm tÝch.
   
7. 
   Sù tiÕn hãa trÇm tÝch trong lÞch sö ph¸t triÓn cña vá Tr¸i §Êt.
   
8. 
   Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch bÓ trÇm tÝch.
   
9. 
   TrÇm tÝch §Ö tø ë ViÖt Nam vµ kho¸ng s¶n liªn quan.
   

7. §Þa hãa nguyªn tè

M· sè: GEO 524

8. Kho¸ng vËt häc nguån gèc

M· sè: GEO 525

- Nguån gèc néi sinh thµnh t¹o kho¸ng vËt

- Nguån gèc ngo¹i sinh h×nh thµnh c¸c kho¸ng vËt trÇm tÝch.

- C¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nguån gèc thµnh t¹o kho¸ng vËt.

- Kho¸ng vËt häc nguån gèc cña mét sè kho¸ng vËt tiªu biÓu.

- Kho¸ng vËt häc nh©n sinh.

Néi dung chÝnh cña m«n häc bao gåm c¸c vÊn ®Ò sau:

- Tr¹ng th¸i vËt lý vµ nh÷ng th«ng sè vËt lý cña Tr¸i §Êt vµ vá Tr¸i §Êt. Tr¹ng th¸i c©n b»ng vµ c¸c ph­¬ng tr×nh tr¹ng th¸i.

- Ba ®Þnh luËt nhiÖt ®éng häc vµ øng dông quy t¾c Gibbs trong ph©n tÝch tæ hîp kho¸ng vËt.

- C©n b»ng pha trong c¸c thµnh t¹o magma x©m nhËp, trong c¸c hÖ ®¸ biÕn chÊt, trong c¸c qu¸ tr×nh t¹o kho¸ng hËu magma (pegmatite, khÝ hãa nhiÖt dÞch, nhiÖt dÞch).

- §iÒu kiÖn nhiÖt ®éng häc trong c¸c cÊu tróc c¬ b¶n cña vá Tr¸i §Êt: ®íi hót ch×m, ®íi va ch¹m m¶ng vµ ®íi dÞch tr­ît.

M«n häc tr×nh bµy nh÷ng kiÕn thøc c¨n b¶n vÒ hãa tinh thÓ nh­ tr¹ng th¸i h×nh häc cña vËt r¾n, hÖ ®èi xøng, m¹ng kh«ng gian, d¹ng liªn kÕt hãa häc, nguyªn lý xÕp cÇu, tinh thÓ thùc vµ sai háng trong cÊu tróc. Trªn c¬ së ®ã häc viªn sÏ lµm quen víi mét sè cÊu tróc tinh thÓ kho¸ng vËt ®Æc tr­ng.

M· sè: GEO 523

Néi dung m«n häc tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi liÖu ®Þa vËt lý phôc vô c¸c môc ®Ých nghiªn cøu ®Þa chÊt nh­:

- §o vÏ lËp b¶n ®å ®Þa chÊt.

- T×m kiÕm, ®¸nh gi¸ vµ dù b¸o triÓn väng kho¸ng s¶n.

- Nghiªn cøu ®Þa chÊt c«ng tr×nh vµ ®Þa chÊt thñy v¨n.

- Dù b¸o, c¶nh b¸o c¸c tai biÕn ®Þa chÊt,

- Nghiªn cøu ®Þa chÊt m«i tr­êng

M«n häc trang bÞ cho häc viªn c¸c ph­¬ng ph¸p khai th¸c sö dông th«ng tin, ph©n tÝch gi¶i thÝch tµi liÖu ®Þa vËt lý phôc vô c¸c môc ®Ých nghiªn cøu kh¸c nhau, bao gåm:

- C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng.

- C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®Þnh l­îng th«ng qua c¸c thuËt to¸n gi¶i bµi to¸n ng­îc x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®Þa vËt lý cña c¸c ®èi t­îng ®Þa chÊt g©y dÞ th­êng.

M«n häc nh»m trang bÞ cho häc viªn c¸c kh¸i niÖm vÒ bån trÇm tÝch vµ c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu bån trÇm tÝch.

Néi dung m«n häc bao gåm: 1) c¸c kiÓu bån trÇm tÝch; 2) c¸c yÕu tè khèng chÕ sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn c¸c bån trÇm tÝch; 3) cÊu tróc bªn trong c¸c bån trÇm tÝch; 4) sù tiÕn hãa c¸c kiÓu bån trÇm tÝch; 5) qu¸ tr×nh nghÞch ®¶o thu hÑp bån trÇm tÝch; 6) c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu bån trÇm tÝch; vµ 7) c¸c kho¸ng s¶n trong bån trÇm tÝch.
13. §Þa chÊt ®ång vÞ

M· sè: GEO 550

M«n häc cung cÊp cho häc viªn c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ:

• 
  Qu¸ tr×nh tiÕn hãa cña c¸c hÖ ®ång vÞ phãng x¹ tù nhiªn, ®ång vÞ bÒn trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña tr¸i ®Êt.
  
• 
  C¸c øng dông cña ®Þa chÊt ®ång vÞ phãng x¹ trong nghiªn cøu x¸c ®Þnh tuæi cña c¸c sù kiÖn ®Þa chÊt kiÕn t¹o vµ tiÕn hãa cña thµnh phÇn vËt chÊt t¹o vá tr¸i ®Êt trong c¸c bèi c¶nh kiÕn t¹o kh¸c nhau cña tr¸i ®Êt.
  
• 
  C¸c øng dông cña c¸c hÖ ®ång vÞ bÒn trong nghiªn cøu nguån gèc vµ tiÕn hãa cña c¸c m«i tr­êng ®Þa chÊt.
  

M«n häc cung cÊp cho häc viªn kiÕn thøc vÒ c¸c lo¹i h×nh vá phong hãa trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®íi Èm, øng dông nã vµo viÖc t×m kiÕm kho¸ng s¶n vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi kh¸c.

C¸c néi dung chÝnh cña m«n häc bao gåm: 1) c¸c yÕu tè khèng chÕ sù h×nh thµnh vá phong hãa, trong ®ã tr×nh bµy vai trß cña ®¸ mÑ, ®Þa h×nh, khÝ hËu vµ th¶m thùc vËt; 2) thµnh phÇn ®Þa hãa vµ kho¸ng vËt cña vá phong hãa víi viÖc ph©n tÝch hµnh vi c¸c nguyªn tè trong qu¸ tr×nh phong hãa vµ sù h×nh thµnh c¸c kho¸ng vËt phong hãa; 3) cÊu t¹o cña vá phong hãa, trong ®ã nªu lªn c¸c kiÓu mÆt c¾t ®iÓn h×nh cña vá phong hãa nhiÖt ®íi Èm vµ c¸c tÝnh chÊt ®Þa kü thuËt liªn quan; 4) vá phong hãa trªn c¸c nhãm ®¸ kh¸c nhau ë ViÖt Nam (magma axit, magma bazo, ®¸ biÕn chÊt, trÇm tÝch); vµ 5) b¶n ®å vá phong hãa ViÖt Nam vµ kho¸ng s¶n liªn quan.

15. §Þa hãa dÇu khÝ

M· sè: GEO 559

M«n häc nµy bao gåm c¸c néi dung chÝnh nh­ sau:

1. 
   §èi t­îng, môc ®Ých, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu dÇu khÝ.
   
2. 
   §Þa hãa h÷u c¬.
   
3. 
   Thµnh phÇn hãa häc cña dÇu má vµ khÝ ®èt.
   
4. 
   Quy luËt ®Þa hãa biÕn ®æi dÇu khÝ theo kh«ng gian vµ thêi gian.
   
5. 
   Nguån gèc dÇu khÝ d­íi gãc ®é ®Þa hãa.
   

M«n häc tr­íc hÕt trang bÞ cho häc viªn cao häc nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ ®¸ quý vµ ngäc (c¸c thuËt ng÷, ph©n lo¹i ®¸ quý vµ c¸c tiªu chuÈn gi¸ trÞ). Néi dung chÝnh cña m«n häc ®Ò cËp ®Õn c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ®¸ quý (thµnh phÇn hãa häc vµ cÊu tróc tinh thÓ, c¸c tÝnh chÊt c¬ lý, c¸c tÝnh chÊt quang häc, ®Æc ®iÓm bªn trong) vµ c¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c tÝnh chÊt ®ã. Ngoµi ra, m«n häc còng tr×nh bµy vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ xö lý ®¸ quý, vÒ kü thuËt gia c«ng chÕ t¸c ®¸ quý, vÒ c¸c qu¸ tr×nh thµnh t¹o ®¸ quý trong tù nhiªn vµ m« t¶ c¸c ®¸ quý phæ biÕn nhÊt.

M«n häc cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p míi, hiÖn ®¹i ®­îc sö dông gÇn ®©y trong nghiªn cøu kho¸ng vËt, ®Æc biÖt lµ:

• 
  Ph­¬ng ph¸p microsond
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p phæ huúnh quang tia X
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p ICPMS
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p phæ Raman
  

M«n häc nh»m trang bÞ cho häc viªn c¸c ph­¬ng ph¸p ®Þa hãa hiÖn ®¹i øng dông trong t×m kiÕm kho¸ng s¶n r¾n. Néi dung m«n häc gåm ba phÇn chÝnh lµ c¬ së lý luËn, ph­¬ng ph¸p thùc hµnh vµ m« h×nh hãa to¸n häc tr­êng ®Þa hãa. PhÇn c¬ së lý luËn tr×nh bµy c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n nh­ sù di chuyÓn nguyªn tè, ph«ng, dÞ th­êng ®Þa hãa, chØ thÞ ®Þa hãa, tiÒn ®Ò vµ dÊu hiÖu t×m kiÕm. PhÇn ph­¬ng ph¸p thùc hµnh bao gåm bèn ph­¬ng ph¸p ®Þa hãa lµ ph­¬ng ph¸p th¹ch ®Þa hãa nguyªn sinh, ph­¬ng ph¸p th¹ch ®Þa hãa thø sinh, ph­¬ng ph¸p thñy ®Þa hãa, ph­¬ng ph¸p sinh ®Þa hãa. PhÇn m« h×nh hãa to¸n häc tr­êng ®Þa hãa tr×nh bµy c¸c kh¸i niÖm vÒ m« h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p to¸n häc hiÖn ®¹i trong m« h×nh hãa.

19. §Þa chÊt khu vùc §«ng Nam ¸

M· sè: GEO 607

§Þa tÇng khu vùc §«ng Nam ¸, c¸c ph©n vÞ ®Þa tÇng, quy luËt ph©n bè, ®èi s¸nh ®Þa tÇng.

Magma khu vùc §«ng Nam ¸, c¸c giai ®o¹n ho¹t ®éng magma, ®Æc ®iÓm thµnh phÇn vËt chÊt, magma vµ kiÕn t¹o.

KiÕn t¹o khu vùc §«ng Nam ¸, Nguyªn t¾c ph©n chia c¸c cÊu tróc kiÕn t¹o, quy m« vµ lÞch sö ph¸t triÓn.

Kho¸ng s¶n khu vùc §«ng Nam ¸, c¸c lo¹i h×nh kho¸ng s¶n chÝnh, quy luËt ph©n bè vµ gi¸ trÞ kinh tÕ.

Néi dung cña m«n häc nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau:

- PhÇn 1 giíi thiÖu c¬ së hãa lý cña mét hÖ, nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ mét thÓ ®Þa chÊt: “®¸” vµ “quÆng”; b¶n chÊt vËt lý cña c¸c th«ng sè nhiÖt ®éng häc; c¸c th«ng sè T, P vµ × cña m«i tr­êng t¹o kho¸ng; c¸c ®Þnh luËt c¬ b¶n cña nhiÖt ®éng häc: ®Þnh luËt thø nhÊt vÒ néi n¨ng (×), ®Þnh luËt thø hai vÒ entropi (E), quy t¾c Gibbs øng dông trong kho¸ng vËt häc; ph­¬ng ph¸p tÝnh ho¹t ®é hãa häc (dung dÞch thËt, dung dÞch lý t­ëng).

- PhÇn 2 giíi thiÖu c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ c¸c biÓu ®å hãa lý øng dông trong c¸c thµnh t¹o ®Þa chÊt: ph­¬ng ph¸p biÓu ®å hãa lý, biÓu ®å Eh, pH; ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n nhiÖt kÕ kho¸ng vËt vµ nhiÖt ¸p kÕ ®Þa chÊt. Ngoµi ra, nghiªn cøu sinh ®­îc giíi thiÖu vµ thùc hµnh trªn m¸y vi tÝnh c¸c ch­¬ng tr×nh PTX.

M«n häc trang bÞ c¸c kiÕn thøc vÒ c¸c chÊt ®¸nh dÊu ph©n tö vµ ®Þa hãa m«i tr­êng h÷u c¬, øng dông ®¸nh dÊu ph©n tö c¸c hîp chÊt h÷u c¬ cïng lo¹i, ph©n tÝch sinh häc ®¸nh dÊu, ph©n tÝch vai trß ph©n tö ®¸nh dÊu cña photpholipit, glucolipit... Ph©n tÝch sù thay ®æi cÊu tróc theo mïa, øng dông ®¸nh dÊu sinh häc ph©n tö c¸c hãa th¹ch ®Ó x¸c ®Þnh hydrocacbon « nhiÔm vµ tuæi trÇm tÝch, øng dông ®¸nh dÊu ph©n tö nh©n sinh ®Ó x¸c ®Þnh nguån g©y « nhiÔm, qu¸ tr×nh « nhiÔm vµ xu thÕ di chuyÓn chÊt « nhiÔm.

M«n häc nµy cung cÊp cho nghiªn cøu sinh c¸c kiÕn thùc vÒ sù ph©n bè ®Þnh l­îng vµ hµnh vi c¸c nguyªn tè trong qu¸ tr×nh magma vµ biÕn chÊt. Néi dung chÝnh bao gåm: 1) nguån gèc vµ sù h×nh thµnh dung thÓ magma; 2) ®Æc ®iÓm ®Þa hãa c¸c ®¸ magma trong ®ã tr×nh bµy thµnh phÇn hãa häc cña ba lo¹i ®¸ magma siªu bazo, bazo vµ acid; 3) sù tiÕn hãa ®Þa hãa c¸c ®¸ magma víi sù ®Ò cËp ®Õn c¸c tæ hîp nguyªn tè ®Æc tr­ng vµ phæ ®Þa hãa cña chóng ®Æc biÖt ®èi víi hä ®Êt hiÕm; 4) tÝnh chuyªn hãa ®Þa hãa cña ba lo¹i ®¸ magma nªu trªn theo c¸c tæ hîp Cr, Pt, Pd, Ni; Ni, Co, Ti, Fe vµ Sn, W, Mo; vµ 5) ®Æc ®iÓm ®Þa hãa c¸c ®¸ biÕn chÊt, trong ®ã tr×nh bµy vÒ thµnh phÇn nguyªn tè hµnh vi cña chóng trong qu¸ tr×nh biÕn chÊt.

Nh÷ng néi dung chÝnh cña m«n häc bao gåm: ®Þa hãa c¸c hîp chÊt h÷u c¬ vµ c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch trong ®Þa hãa h÷u c¬.

§Þa vi sinh vµ vai trß cña vi sinh vËt trong viÖc h×nh thµnh c¸c hîp chÊt h÷u c¬ trong c¸c líp trÇm tÝch

24. §Þa hãa kiÕn t¹o

M· sè: GEO 620

Chuyªn ®Ò ®Þa hãa kiÕn t¹o nh»m trang bÞ cho nghiªn cøu sinh c¸c kiÕn thøc tæng hîp vÒ mèi t­¬ng t¸c gi÷a c¸c qu¸ tr×nh kiÕn t¹o víi hµnh vi cña c¸c nguyªn tè hãa häc x¶y ra trong c¸c bèi c¶nh kiÕn t¹o ®Þa ®éng lùc r×a m¶ng vµ néi m¶ng. Qua ®ã, gióp cho nghiªn cøu sinh cã c¸ch tiÕp cËn hiÖn ®¹i trªn c¬ së kiÕn t¹o m¶ng khi nghiªn cøu c¸c qu¸ tr×nh ®Þa hãa.