Thuyết lợi thế tương đối Heckscher - Ohlin

3.2Thuyết lợi thế tương đối Heckscher - Ohlin

3.2.1Giả định

• 
  Chỉ có 2 yếu tố sản xuất là lao động (L) và tư bản (K). chi phí sử dụng L là tiền lương (w) còn tư bản là lãi suất (r).
  
• 
  Để sản xuất mặt hàng vải cần nhiều lao động; để sản xuất mặt hàng thép cần nhiều tư bản. Tỷ lệ K/L của thép lớn hơn K/L của vải ở cả 2 quốc gia.
  
• 
  Tỷ lệ giữa đầu tư và sản lượng của 2 loại hàng hóa trong 2 quốc gia là 1 hằng số. Cả hai quốc gia đều chuyên môn hóa ở mức không hoàn hảo.
  
• 
  Hoa Kỳ là nước có sẵn (dư thừa) tư bản còn Việt Nam là nước có sẵn lao động vì tỷ lệ r/w ở Hoa Kỳ thấp hơn r/w ở Việt Nam.
  

3.2.2Lợi thế tương đối

Hình 3.1 Trước khi có ngoại thương Hình 3.2 Khi có ngoại thương

Một cách tổng quát: Mỗi nước tập trung vào sản xuất sản phẩm có lợi thế tương đối rồi trao đổi với nhau sẽ mang lại lợi ích cho cả hai. Một lần nữa theo Heckscher - Ohlin: giao thương giúp cho các quốc gia tham gia “mở rộng” khả năng sản xuất (đường giới hạn sản xuất) của mình.

3.3Lý thuyết H-O-S

3.3.1Giá cả khác biệt được tạo ra như thế nào?

3.3.2Cân bằng tương đối và cân bằng tuyệt đối

Cân bằng tuyệt đối: giá cả các yếu tố sản xuất ở hai quốc gia là bằng nhau.

3.3.3Lý thuyết cân bằng giá cả các yếu tố sản xuất và lý thuyết H-O-S

3.3.4Kiểm chứng thực tế

• 
  Vốn đi từ các nước có lãi suất thấp sang các nước có lãi suất cao.
  
• 
  Lao động đi từ nước có mức lương thấp sang nước có mức lương cao.
  
• 
  Mậu dịch quốc tế làm tăng giá cả yếu tố sản xuất dư thừa và giảm giá cả yếu tố sản xuất khan hiếm.
  

3.3.5Nghịch lý Leontief

Có nhiều lý giải cho nghịch lý này như:

• 
  Theo lý thuyết về chu kỳ sống quốc tế thì: Mỹ xuất khẩu hàng hóa sử dụng nhiều lao động có tay nghề cao, tiên phong và nhập khẩu hàng sử dụng vốn lớn.
  
• 
  Mỹ chủ yếu mua bán với các nước cũng thừa vốn như: Nhật Bản, EU nên mô hình H-O không thể hiện rõ bằng kiểm định kết quả mua bán giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển.
  

3.4Lý thuyết về chu kỳ sống quốc tế của sản phẩm

3.4.1Giai đoạn sản phẩm mới:

3.4.2Giai đoạn sản phẩm chín mùi:

Công nghệ sản xuất mới này sẽ được chuyển giao sang các nước phát triển khác, với chi phí nhân công rẻ hơn (hay các yếu tố khác có sẵn hơn) các quốc gia được chuyển giao sẽ tạo ra sản phẩm này với chi phí rẻ hơn nước đầu tiên. Vì thế nước đầu tiên sẽ nhập khẩu sản phẩm này thay vì sản xuất nó với chi phí cao. Lúc này cả xuất khẩu và sản xuất của quốc gia đầu tiền đều giảm, để duy trì cạnh tranh, quốc gia này lại tiếp tục lao vào tìm kiếm, phát minh những sản phẩm mới.

3.4.3Giai đoạn sản phẩm tiêu chuẩn hóa:

Sản xuất tiếp tục được chuyển sang các nước đang phát triển để tận dụng chi phí thấp các yếu tố sản xuất của các quốc gia này.

Các nước đang phát triển trở thành thị trường tiêu thụ sản phẩm nhập khẩu.

Theo Staffan Burenstam Linder (1961) trình bày trong tiểu luận về thương mại và chuyển hóa thì: Cầu là quan trọng trong việc quyết định TM Cầu trong nước quyết định các loại sản phẩm khác nhau được SX trong nước Các loại sản phẩm này có thể được bán chủ yếu ở các quốc gia có cầu tương tự Cầu có quan hệ với mức thu nhập Thương mại diễn ra nhiều giữa các quốc gia tương tự như nhau

Tóm lại:

Mô hình Linder cho rằng thương mại bổ sung lẫn nhau sẽ tăng giữa các nước có cùng mức thu nhập. Vì thế các nước đang phát triển khó lòng xâm nhập vào thị trường các nước đã phát triển mà chỉ có thể tìm kiếm thị trường các nước đang phát triển khác.

Đầu tư và chuyển giao công nghệ mang lại lợi ích cho các nước tham gia.

Để duy trì sức cạnh tranh các nước phát triển phải cạnh tranh không ngừng để đưa ra nhiều sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng toàn cầu. Còn các nước đang phát triển thì cạnh tranh trong việc thu hút chuyển giao công nghệ, làm chủ công nghệ, thu hút đầu tư. Những nước thành công sẽ tiến đến cạnh tranh với các nước phát triển khác về sáng chế, sáng tác, phát minh sản phẩm mới => cạnh tranh tri thức.