Chương 1KHÁI QUÁT THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

Chương 1KHÁI QUÁT THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

1.1Đối tượng và nội dung môn học

1.1.1Khái niệm

Ngoại thương của một nước được biểu hiện qua xuất khẩu, nhập khẩu của nước đó. Kim ngạch xuất - nhập khẩu của một nước càng lớn thì ảnh hưởng càng nhiều đến thị trường thế giới.

1.1.2Đối tượng và mục đích nghiên cứu

Mục đích của môn học là:

• 
  Cung cấp những kiến thức cơ bản về thương mại quốc tế và những chính sách ảnh hưởng đến nó.
  
• 
  Cung cấp những kiến thức cơ bản về sự di chuyển quốc tế các nguồn lực.
  

1.1.3Nội dung nghiên cứu

Các chủ thể kinh tế quốc tế, bao gồm:

• 
  Hơn 200 nền ­kinh tế của các quốc gia độc lập trên toàn thế giới.
  
• 
  Các công ty, doanh nghiệp đặc biệt là các công ty đa quốc gia và các công ty xuyên quốc gia.
  
• 
  Các định chế, tổ chức kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế như: WB, IMF, WTO, ADB, EU, APEC, ….
  

• 
  Các quan hệ về di chuyển quốc tế hàng hóa và dịch vụ.
  
• 
  Các quan hệ về di chuyển quốc tế tư bản.
  
• 
  Các quan hệ về di chuyển quốc tế sức lao động.
  
• 
  Các quan hệ về di chuyển quốc tế tài chính - tiền tệ.
  

• 
  Thương mại quốc tế (hàng hóa và dịch vụ).
  
• 
  Liên kết và hội nhập kinh tế quốc tế.
  

1.2Tại sao các nước phải giao thương với nhau?

Việt Nam là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới nhưng vẫn có người mua gạo Thái Lan ăn; ngược lại tôi biết có một hợp tác xã tại Phú Tân – An Giang đã xuất sang Thái Lan rất nhiều nếp trong năm 2005. Người Mỹ sản xuất được rất nhiều xe hơi bán khắp thế giới nhưng họ vẫn mua xe hơi Nhật. Có nhiều quốc gia sản xuất được rượu vang nho nhưng phải uống rượu vang Pháp thì mới “sành điệu”. Rõ ràng tâm lý, thị hiếu tiêu dùng đa dạng cũng khuyến khích việc mua bán hàng hóa đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ trên toàn thế giới.

Tuy nhiên nếu nói rằng lợi ích của ngoại thương thu được xuất phát từ hai lí do này thì đúng nhưng hoàn toàn chưa đầy đủ, vì thật ra các nước còn thu được lợi ích lớn hơn rất nhiều từ những lí do khác; chúng được trình bày chi tiết trong các chương tiếp theo.

1.3Những nguyên tắc cơ bản trong điều chỉnh thương mại quốc tế

1.3.1Nguyên tắc tương hỗ - Réciprocity

Trong quan hệ quốc tế hiện nay, nguyên tắc này ít được các nước đề cập trong các văn bản chính thức.

1.3.2Nguyên tắc tối huệ quốc (Most Favoured Nation - MFN)

Mục đích của việc sử dụng nguyên tắc tối huệ quốc trong buôn bán quốc tế là nhằm chống phân biệt đối xử trong buôn bán quốc tế, làm cho điều kiện ngang bằng nhau trong cạnh tranh giữa các nước bạn hàng nhằm thúc đẩy quan hệ buôn bán giữa các nước phát triển.

MFN được tất cả các thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cam kết thực hiện lẫn nhau. Nguyên tắc này được áp dụng phổ biến trong quan hệ thương mại giữa các nước. Trước khi gia nhập WTO, Việt Nam đã thỏa thuận MFN với gần 100 quốc gia, sau khi gia nhập WTO danh sách các nước này được kéo dài hơn gấp rưỡi nữa.

Hiện nay các nước chuyển sang cụm từ Quan hệ thương mại bình thường (Normal Trade Relations - NTR) hay Quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (Permanent Normal Trade Relations - PNTR) thay thế MFN.

1.3.3Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia (National Treatment - NT)

Về người lao động: công dân của các bên tham gia trong quan hệ kinh tế thương mại được hưởng mọi quyền lợi và nghĩa vụ như nhau (Trừ quyền bầu cử và tham gia nghĩa vụ quân sự).

1.3.4Ưu đãi cho các nước đang phát triển

• 
  Chế độ thuế quan ưu đãi phổ cập GSP (Generalized System of Preferences): là hình thức ưu đãi về thuế quan do các nước công nghiệp phát triển dành cho một số sản phẩm nhất định mà họ nhập khẩu từ các nước đang phát triển.