Công nghiệp hóa ở các nước đang phát triển

7.4Công nghiệp hóa ở các nước đang phát triển

7.4.1Chiến lược công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu

Chiến lược này có những mặt yếu sau:

• 
  Ngành công nghiệp được bảo hộ nên dễ rơi vào tình trạng trì trệ, sản xuất kém hiệu quả, kém cạnh tranh.
  
• 
  Thị trường nội địa không nuôi nổi, không có lợi thế về quy mô.
  
• 
  Xu hướng toàn cầu hóa và thế giới phẳng làm các chiến lược này có thể không tác động đến các công ty xuyên quốc gia.
  
• 
  Các nhóm lợi ích cũng dễ dàng lợi dụng chính sách này.
  

7.4.2Chiến lược công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu (EOI)

7.4.3Công nghiệp hóa ở một số nước

• 
  Bài học Thái Lan về mở cửa nhanh.
  
• 
  Bài học Singapore: đứng trên vai người khổng lồ, chiến lược vệ tinh.
  
• 
  Bài học Đài Loan: chiến lược thị trường ngách.
  
• 
  Bài học Mỹ, Nhật về tổ chức hiệp hội.
  

7.5Các chính sách của Việt Nam

• 
  Chính sách bảo hộ nền công nghiệp non trẻ?
  
• 
  Chính sách tập trung phát triển các tập đoàn kinh tế nhà nước?
  
• 
  Bài học Ngọt hóa bán đảo Cà Mau và chi phí cơ hội tăng lên.
  
• 
  Bài học đóng cửa.
  
• 
  Bài học về xây dựng chuỗi sản xuất, chuỗi liên kết.
  
• 
  Bài học đi tắt đón đầu và lý thuyết chu kỳ sống quốc tế của sản phẩm.
  
• 
  Bài học thuế quan
  

• 
  Kim ngạch xuất khẩu đã tăng gấp 20 lần trong vòng 17 năm qua với tốc độ tăng bình quân là 19%. Tương tự, kim ngạch nhập khẩu tăng bình quân 18% trong giai đoạn 1989-2006. Năm 2006 kim ngạch nhập khẩu của nước ta lớn gấp 17 lần so với năm 1989. Kim ngạch xuất khẩu tăng nhanh hơn kim ngạch nhập khẩu nên nhập siêu có xu hướng giảm.
  
• 
  Tổng kim ngạch xuất-nhập khẩu không ngừng tăng nhanh trong suốt 17 năm (trung bình 19%/năm) nên đến năm 2006 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đã gấp 19 lần so với năm 1989.
  
• 
  Tốc độ tăng xuất nhập khẩu cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP khoảng 2,7 lần nên vai trò của ngoại thương ngày càng quan trọng trong GDP. Đến năm 2004, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đã vượt tổng sản lượng quốc nội.
  

• 
  1989 – 2006 : Nhập siêu kéo dài (chỉ có năm 1992 là xuất siêu). Nhập siêu kéo dài gây áp lực về cung-cầu ngoại tệ của nước ta.
  
• 
  Tỷ lệ nhập siêu trên GDP thấp nhất là 2% vào năm 2000-2001; còn cao nhất là 11% vào năm 1996. Tính tích lũy, tỷ lệ nhập siêu/GDP là 6% trong giai đoạn 1990-2006³.
  
• 
  Nhìn chung từ 1990 đến 2006 do xuất khẩu tăng nhanh hơn nhập khẩu nên tỉ lệ nhập siêu có giảm. Từ năm 2003 – 2006 tỷ lệ nhập siêu Việt Nam có chiều hướng giảm.