Giíi thiÖu Lêi c¶m ¬n
KiÓm so¸t th©m hôt th¬ng m¹i vµ t¨ng ®é tÝn nhiÖm tµi chÝnh
tải về 191.09 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- T¨ng tiÕt kiÖm vµ ®Çu t
- Ngµnh ®iÖn
KiÓm so¸t th©m hôt th¬ng m¹i vµ t¨ng ®é tÝn nhiÖm tµi chÝnhKho¶ng c¸ch gi÷a tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®· lµm t¨ng th©m hôt th¬ng m¹i (b¶ng 1.3). Møc th©m hôt nµy lµ lÏ tù nhiªn dï t¨ng trëng kinh tÕ ë ViÖt Nam cao nhng sù biÕn ®éng gÇn ®©y cho thÊy t¨ng trëng cha bÒn v÷ng. N¨m 1996 th©m hôt tµi kho¶n v·ng lai lµ h¬n 11% cña GDP. Nguån vèn ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp - g©y ra viÖc ®æ vµo cña t liÖu s¶n xuÊt - lµ nh©n tè chÝnh g©y ra th©m hôt th¬ng m¹i vµ lµ nguån chÝnh ®Ó bï ®¾p nã. Vµo gi÷a n¨m 1996 hÇu hÕt c¸c tho¶ thuËn song ph¬ng ®Ó c¬ cÊu l¹i c¸c kho¶n nî níc ngoµi tån ®äng ®· ®îc hoµn tÊt (díi sù gióp ®ì cña C©u l¹c bé Paris). Kho¶n nî 900 triÖu USD còng ®· ®îc tr¶ n¨m 1998 díi sù trî gióp cña C©u l¹c bé London. C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cho Liªn X« cò, chñ yÕu lµ níc Nga ®ang ®îc ®µm ph¸n. Tho¶ thuËn víi phÝa Nga liªn quan ®Õn 9,5 tû Róp chuyÓn nhîng sÏ c¶i thiÖn rÊt nhiÒu tÝn nhiÖm tµi chÝnh cña ViÖt Nam. T¨ng tiÕt kiÖm vµ ®Çu tMøc tiÕt kiÖm trong níc cña c¶ khu vùc nhµ níc vµ t nh©n ®· t¨ng m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Vµo n¨m 1995 tiÕt kiÖm trong níc t¨ng lªn kho¶ng 17% GDP (tõ 7% n¨m 1992) vµ ®Çu t t¨ng 27% (tõ 12%). TiÕt kiÖm níc ngoµi bï ®¾p 10 phÇn tr¨m thiÕu hôt. Møc ®Çu t nµy cã thÓ so s¸nh víi møc ®Çu t cña c¸c con rång §«ng ¸ tríc khñng ho¶ng. TiÕt kiÖm trong níc tuy ®· t¨ng ®¸ng kÓ nhng cÇn t¨ng h¬n n÷a ®Ó duy tr× ®îc ®µ t¨ng trëng cao. N¨m 1995, tiÕt kiÖm cña ChÝnh phñ lµ kho¶ng 5% GDP vµ tiÕt kiÖm cña t nh©n lµ kho¶ng 12%. C¶ hai møc nµy ®Òu cã thÓ t¨ng mét phÇn th«ng qua c¸c ho¹t ®éng trong ngµnh n¨ng lîng. Mét môc tiªu tiÕt kiÖm trong níc hîp lý lµ 19% GDP vµo n¨m 2000 .[1] phï hîp víi ®µ t¨ng trëng kinh tÕ æn ®Þnh ë møc cao. §¹t ®îc môc tiªu nµy ®ßi hái mét nÒn kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, møc l·i suÊt thùc d¬ng (tõ 5 - 15%/n¨m, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vay), lu kim néi bé trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc vµ thuÕ ®èi víi mét sè mÆt hµng cao h¬n. §Çu t còng cÇn ®îc thóc ®Èy. ChÝnh phñ cã nh÷ng kÕ ho¹ch ®Çu t t¸o b¹o vµ th¸ch thøc quan träng nhÊt lµ x¸c ®Þnh nguån tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch nµy mµ kh«ng lµm mÊt æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. C¸c nhµ tµi trî níc ngoµi chñ yÕu cña ViÖt Nam bao gåm Ng©n hµng ThÕ giíi, Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ vµ ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· cung cÊp hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) nhng nã kh«ng ®¸p øng næi c¸c yªu cÇu cña ®Êt níc. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ nguån vèn chÝnh tõ níc ngoµi. Nhng bé luËt d©n sù kh«ng hoµn thiÖn vµ khu«n khæ thÓ chÕ vµ ph¸p lý yÕu kÐm ®· ng¨n c¶n ®Çu t cña khu vùc t nh©n. §©y thùc sù lµ mét vÊn ®Ò khi cÇn c¸c kho¶n ®Çu t víi quy m« lín nh trong ngµnh n¨ng lîng. Nhu cÇu tµi chÝnh bªn ngoµi sÏ vµo kho¶ng 4 tû USD/n¨m ®Õn hÕt n¨m 2000 trong ®ã t¨ng m¹nh ë hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc rßng vµ ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp tiÕp tôc cao. 2. Ph¸t triÓn nguån n¨ng lîng ViÖt Nam vÉn chñ yÕu lµ mét níc n«ng nghiÖp. Vµo n¨m 1996, n¨ng lîng truyÒn thèng - phÇn lín lµ cñi vµ c¸c lo¹i nhiªn liÖu sinh khèi kh¸c nh than bïn, r¬m r¹ - chiÕm tíi 66% tæng tiªu dïng n¨ng lîng. Nh vËy, chÝnh s¸ch n¨ng lîng cÇn chó ý r»ng viÖc bá qua n¨ng lîng truyÒn thèng sÏ g©y t¸c ®éng nghiªm träng tíi viÖc duy tr× tÝnh æn ®Þnh vÒ m«i trêng vµ phóc lîi x· héi. MÆc dï träng t©m lµ vÒ n¨ng lîng hiÖn ®¹i, b¸o c¸o nµy vÉn ®Ò cËp tíi hai vÊn ®Ò chÝnh cña n¨ng lîng truyÒn thèng. Mét lµ, cÇn chó ý tíi viÖc g©y dùng vµ më réng viÖc trång c©y ®a dông trong c¸c vïng gÇn c¸c khu d©n c tËp trung t¹i c¸c miÒn trung du phÝa B¾c, ch©u thæ s«ng Hång vµ tØnh Hoµ B×nh. ViÖc trång c©y nµy cã thÓ ng¨n chÆn ®îc t×nh tr¹ng thiÕu cñi, sù xuèng cÊp ®Êt ë vïng cao vµ qu¸ tr×nh gi¶m tuæi thä cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ b×nh. ViÖc khai th¸c cñi nÕu ®îc qu¶n lý tèt cã thÓ sÏ lµ mét nghµnh c«ng nghiÖp cã tÝnh v÷ng bÒn vÒ mÆt m«i trêng vµ cã l·i. Hai lµ, ChÝnh phñ cÇn tiÕp tôc khuyÕn khÝch c¸c hé gia ®×nh chuyÓn sang sö dông c¸c lo¹i nhiªn liÖu cã gi¸ thµnh chÊp nhËn ®îc, chÊt lîng cao h¬n nh dÇu ho¶, khÝ ho¸ láng vµ than tæ ong. §Ó lo¹i trõ nh÷ng t¸c ®éng kh«ng tèt tíi m«i trêng do sö dông réng r·i than tæ ong, c«ng nghiÖp lµm than tæ ong cÇn ®îc hiÖn ®¹i ho¸ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn, trong vµi n¨m tíi, theo dù b¸o (kÞch b¶n c¬ së) th× nhu cÇu vÒ n¨ng lîng hiÖn ®¹i sÏ t¨ng vµo kho¶ng 8%/n¨m, nhanh h¬n nhiÒu so víi møc 1,3% cña n¨ng lîng truyÒn thèng. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ngêi ta sÏ chuyÓn m¹nh sang sö dông n¨ng lîng hiÖn ®¹i vµ dù b¸o vµo n¨m 2010 n¨ng lîng truyÒn thèng chØ cßn chiÕm kho¶ng 45% tæng tiªu dïng n¨ng lîng ë ViÖt Nam. §Ó b¶o ®¶m viÖc t¨ng trëng nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng, ViÖt Nam cÇn ®Çu t m¹nh vµo c¸c nguån n¨ng lîng hiÖn ®¹i. Nªn tËp trung nç lùc vµo viÖc ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn, ngµnh dÇu khÝ ë thîng, trung vµ h¹ nguån vµ ngµnh than. Ngµnh ®iÖnNgµnh ®iÖn ViÖt Nam cã ®Æc ®iÓm ph©n vïng râ rµng do c¸c nguån tµi nguyªn ph©n bæ kh«ng ®Òu vµ h×nh ®Êt níc tr¶i dµi vµ hÑp (xem h×nh 2.1). HÖ thèng ®iÖn ë miÒn B¾c chñ yÕu dùa vµo thuû ®iÖn, nhng ë ®©y còng cã tr÷ lîng lín vÒ than, mét lo¹i nhiªn liÖu cho ph¸t ®iÖn quan träng ®øng hµng thø hai cña ®Êt níc (xem b¶ng 2.1). MiÒn Nam, n¬i cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nhanh, mÆc dï còng cã mét sè nhµ m¸y thuû ®iÖn, nhng vÉn ph¶i dùa vµo nhiÖt ®iÖn ch¹y diesel. C¸c má khÝ ngoµi kh¬i B¹ch Hæ vµ Nam C«n S¬n tuy nhiªn sÏ lµm t¨ng tû träng nhiÖt ®iÖn ch¹y khÝ ë miÒn Nam. MiÒn Trung cã d©n c nhá nhÊt trong ba miÒn vµ ®· cã mét sè lîng h¹n chÕ c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn vµ nhiÖt ®iÖn diesel. Trong thêi gian trung h¹n miÒn nµy sÏ t¨ng c«ng suÊt thuû ®iÖn vµ phÇn lín c«ng suÊt thuû ®iÖn nµy sÏ dµnh ®Ó cung cÊp ®iÖn n¨ng cho miÒn Nam. Vµo n¨m 1998, tæng c«ng suÊt l¾p ®Æt lµ 4890 MW, trong ®ã 59% lµ thuû ®iÖn, 17% lµ nhiÖt ®iÖn ch¹y than, 16% lµ ch¹y khÝ vµ 8% lµ nhiÖt ®iÖn ch¹y diesel (xem b¶ng 2.2). §êng d©y t¶i ®iÖn 500 KV B¾c Nam cã c«ng suÊt ®Ønh kho¶ng 550 MW vµ phô t¶i tèi ®a hµng n¨m kho¶ng 4 tû kWh. N¨m 1996, tæng ®iÖn n¨ng ph¸t ra lµ 16,9 tû kWh vµ tæn thÊt kü thuËt vµ phi kü thuËt kho¶ng 22%, do ®ã s¶n lîng ®iÖn th¬ng phÈm vµo kho¶ng 13,3 tû kWh. Trong kho¶ng tõ nay ®Õn n¨m 2005, c«ng suÊt vµ c¬ cÊu ph¸t ®iÖn sÏ thay ®æi ®¸ng kÓ v× tõng vïng ch¾c ch¾n sÏ cã ®Çu t t¨ng c«ng suÊt ph¸t ®iÖn ch¹y b»ng c¸c lo¹i nhiªn liÖu kh¸c nhau: than (vµ thuû ®iÖn ) ë miÒn B¾c, khÝ ë miÒn Nam vµ thuû ®iÖn ë miÒn Trung. V× viÖc sö dông c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn bÞ h¹n chÕ trong mïa kh«, khi mµ hÖ sè phô t¶i trung b×nh theo th¸ng gi¶m xuèng chØ cßn 30-40% nhiÒu th¸ng trong n¨m, c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ch¹y b»ng khÝ vµ c¸c lo¹i nhiªn liÖu kh¸c ph¶i vËn hµnh ë møc c«ng suÊt cùc ®¹i cã thÓ. Cho ®Õn n¨m 2000, mét sè lîng nhá c¸c hé tiªu thô ®iÖn (1-3% trªn tæng sè nhu cÇu tiªu thô) sÏ kh«ng ®îc cÊp ®iÖn cho dï c«ng suÊt dù tr÷ vÉn cßn tíi 14-30% trong giai ®o¹n nµy. Nh vËy, cÇn ph¶i ®Çu t thªm mét lîng ®¸ng kÓ c«ng suÊt ph¸t ®iÖn míi. N¨m 1996, nhu cÇu ®Ønh vµo kho¶ng 3160 MW vµ dù b¸o cho tíi n¨m 2005, nhu cÇu nµy sÏ t¨ng thªm 700 m n÷a mçi n¨m vµ sau n¨m 2005 sÏ t¨ng trªn møc 1000 m/n¨m.l (xem b¶ng 2.3). §¸p øng nhu cÇu më réng nguån ®iÖn Trong thêi kú 1981-1993, c«ng suÊt ph¸t ®iÖn t¨ng 9,2%/n¨m, vµ nhu cÇu tiªu thô ®iÖn t¨ng 8,9%/n¨m (cã sù kh¸c biÖt gi÷a 2 møc nµy lµ do tæn thÊt ®iÖn n¨ng). Trong giai ®o¹n 1994-1996, c«ng suÊt ph¸t ®iÖn ®îc gia t¨ng m¹nh tíi 15-20%/n¨m dÉn tíi nh÷ng hy väng vÒ møc t¨ng trëng cao trong t¬ng lai. Tuy nhiªn, do khñng ho¶ng kinh tÕ ë vïng §«ng ¸, møc t¨ng trëng gi¶m sót chØ cßn 13% trong n¨m 1997. Tõ n¨m 1994, dù b¸o vÒ møc t¨ng trëng trong ph¸t ®iÖn cña ViÖn N¨ng lîng ®· ®îc söa ®æi nhiÒu theo híng t¨ng lªn. VÝ dô vµo ®Çu n¨m 1994 ViÖn ®· dù b¸o s¶n lîng ®iÖn ph¸t ra n¨m 2000 lµ 20-27 tû kWh, nhng n¨m 1995 ViÖn ®· dù b¸o l¹i lµ 30-33 tû kWh, sau ®ã Ên ®Þnh lµ 27-33 tû kWh (xem b¶ng 2.3). Theo kÞch b¶n c¬ së, ViÖn N¨ng lîng ®· dù b¸o møc t¨ng trëng ph¸t ®iÖn kho¶ng 15,4% trong 4 n¨m (1996-2000), nhng viÖc gi¶m nhÞp ®é ph¸t triÓn trong n¨m 1997 vµ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ®ang ¶nh hëng tíi vïng nµy ®· cho thÊy møc t¨ng trëng ®îc dù b¸o kÓ trªn cÇn ®îc h¹ thÊp h¬n. Vµo n¨m 2000, s¶n lîng ®iÖn ph¸t ra ch¾c sÏ lµ díi 27 tû kWh. §¸nh gi¸ gÇn ®©y nhÊt vÒ nhu cÇu ®Çu t cho ngµnh n¨ng lîng ®îc thÓ hiÖn trong Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ngµnh ®iÖn (giai ®o¹n 4) n¨m 1995, nhng tíi nay t×nh h×nh ®· cã nhiÒu thay ®æi . Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam ®iÖn ViÖt Nam cïng víi ViÖn N¨ng lîng vÉn ph¶i liªn tôc xem xÐt l¹i kÕ ho¹ch ®Çu t cho lÜnh vùc ph¸t ®iÖn v× tæng quan vÒ nhu cÇu ®iÖn trung h¹n lµ kh«ng ch¾c ch¾n, tÝnh s½n sµng cña c¸c nguån n¨ng lîng - ®Æc biÖt lµ c¸c nguån cung cÊp khÝ míi - thay ®æi nhanh chãng, vµ c¸c kÕ ho¹ch vÒ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt ®iÖn ®éc lËp rÊt mê mÞt vÒ tiÕn ®é thêi gian. VÊn ®Ò phøc t¹p h¬n vÒ sù biÕn ®éng theo mïa cña thuû ®iÖn cã ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu vÒ c«ng suÊt, ®ßi hái ph¶i cã c«ng suÊt dù tr÷ cao. VÝ dô, vµo n¨m 1996, c«ng suÊt dù tr÷ tíi 32% vµ trong khi hÖ sè nhu cÇu phô t¶i b×nh qu©n lµ 62% nhng hÖ sè phô t¶i b×nh qu©n cña c¸c nhµ m¸y ®iÖn chØ lµ 46%. Cung vµ cÇu theo vïng cÇn ph¶i ®Þnh híng cho ®Çu t M« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ hÖ thèng tù ®éng Wien (WASP) III ®· ®îc sö dông ®Ó kiÓm tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn víi chi phÝ ®Çu t thÊp nhÊt theo mét sè kÞch b¶n vÒ nhu cÇu tiªu thô ®iÖn vµ gi¸ nhiªn liÖu. V× m« h×nh WASP chØ cã thÓ gi¶ ®Þnh mét m« h×nh duy nhÊt cho toµn quèc nªn mét m« h×nh tÝnh to¸n riªng ®îc sö dông ®Ó ph©n bæ ®Çu t gi÷a miÒn B¾c vµ miÒn Nam. C¸c ph¬ng ¸n ®Çu t chÝnh lµ x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn ë c¶ 3 miÒn B¾c, Trung, Nam, nhiÖt ®iÖn than ë miÒn B¾c, nhiÖt ®iÖn khÝ ë miÒn Nam. MÆc dï cßn cã c¸c gi¶i ph¸p kh¸c, nhng trong thêi gian ng¾n h¹n vµ trung h¹n, viÖc ®Çu t song song ®iÖn ch¹y than ë miÒn B¾c vµ ch¹y khÝ á miÒn Nam ch¾c ch¾n sÏ ®îc tiÕn hµnh nh»m c©n ®èi toµn hÖ thèng. M« h×nh nµy ®· gi¶ ®Þnh chi phÝ cho 1 KWh mÊt ®iÖn lµ 0,5 USD. §¬n gi¸ nµy - mét yÕu tè quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh quy m« ®Çu t vµ møc ®é dù tr÷ - lµ con sè thËn träng nhng phï hîp víi ViÖt Nam khi tÝnh tíi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp. M« h×nh nµy dùa trªn mét sè gi¶ ®Þnh vÒ chi phÝ so s¸nh (b¶ng 2.4) vµ sè liÖu íc tÝnh (b¶ng 2.5). Cã mét vµi ®iÓm ®¸ng lu ý. C¸c nhµ m¸y tuèc-bin khÝ chu tr×nh hçn hîp vÒ mÆt tiÒm n¨ng lµ cã chi phÝ ®Çu t thÊp nhÊt ®èi víi nhµ m¸y míi vËn hµnh ë chÕ ®é phô t¶i c¬ së bëi v× hîp ®ång bao tiªu dµi h¹n ®èi víi khÝ lµm h¹ thÊp chi phÝ cËn biªn cho khÝ tíi møc b»ng kh«ng. Nhng nÕu c¸c nhµ m¸y ®iÖn ch¹y khÝ chÞu gi¸ khÝ b×nh qu©n (kho¶ng 2,1 USD/triÖu ®¬n vÞ nhiÖt lîng Anh (Btu) th× viÖc ph¸t ®iÖn ch¹y than sÏ rÎ h¬n. Vµ mét khi ®· ®îc x©y dùng th× c¸c nhµ m¸y ®iÖn rÎ nhÊt sÏ lµ nh÷ng nhµ m¸y nµo cã chi phÝ kh¶ biÕn thÊp nhÊt (chi phÝ kh¶ biÕn gåm chi phÝ nhiªn liÖu céng víi chi phÝ vËn hµnh kh¶ biÕn - kh¶ biÕn tøc lµ chi phÝ biÕn ®æi tû lÖ thuËn víi s¶n lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra)-mµ ®ã chÝnh lµ c¸c nhµ m¸y ®iÖn h¬i ch¹y than ë miÒn B¾c vµ tiÕp theo lµ ®iÖn tõ c¸c nhµ m¸y ®iÖn h¬i ch¹y than ë miÒn B¾c chuyÓn t¶i vµo miÒn Nam . Do vËy, x©y dùng c¸c nhµ m¸y ®iÖn ch¹y than sÏ rÎ h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®iÖn mét khi c¸c nhµ m¸y ®iÖn ch¹y khÝ ®· ph¸t ®iÖn sö dông tíi møc tèi ®a hîp ®ång cÊp khÝ. Tuy nhiªn, c¸c nhµ m¸y ®iÖn ch¹y than ë miÒn B¾c ®ang ph¸t ®iÖn cho miÒn Trung vµ miÒn Nam chØ cã thÓ ph¸t lªn líi víi c«ng suÊt (tíi h¹n) mµ ®êng d©y truyÒn t¶i B¾c Nam cã thÓ chÞu ®îc. T¸c ®éng vÒ mÆt chi phÝ ®èi víi viÖc thay thÕ gi÷a nhµ m¸y ®iÖn ch¹y than ë miÒn B¾c vµ nhµ m¸y ®iÖn ch¹y khÝ ë miÒn Nam lµ rÊt nh¹y c¶m ®èi víi t¬ng quan gi¸ than vµ gi¸ khÝ. Gi¸ hoµ vèn cña hai nhiªn liÖu nµy ®èi víi ®iÖn n¨ng ®îc s¶n xuÊt ra tõ nhµ m¸y ®iÖn tuèc-bin khÝ chu tr×nh hçn hîp ë miÒn Nam (dïng khÝ thiªn nhiªn) vµ nhµ m¸y ®iÖn tuèc-bin h¬i ë miÒn B¾c (dïng than) phô thuéc vµo híng xuÊt ®iÖn n¨ng ®i tiªu thô (xem h×nh 2.2). T¹i ®©y, chi phÝ vËn hµnh ®êng d©y truyÒn t¶i B¾c-Nam vµ tæn thÊt truyÒn dÉn ®îc tÝnh cho vïng xuÊt ®iÖn ®i. tải về 191.09 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|