DỰ Án tăng cưỜng năng lực quốc gia ứng phó VỚi biếN ĐỔi khí HẬU Ở việt nam nhằm giảm nhẹ TÁC ĐỘng và kiểm soát phát thải khí nhà KÍNH

1.3. Phương pháp luận

Phương pháp chuyên gia cũng được sử dụng để phân tích các thông tin, dữ liệu và các kinh nghiệm có liên quan để phân tích các tác động tiềm tàng của BĐKH đối với lâm nghiệp.

Ngoài ra một số cuộc họp và hội thảo chuyên đề sẽ được tổ chức để tham khảo ý kiến các bên liên quan và thảo luận sâu về các vấn đề nghiên cứu. Trong các cuộc họp và hội thảo, những chuyên gia và các tổ chức liên quan sẽ được mời tham dự để cho ý kiến về các vấn đề tác động của BĐKH và các giải pháp ứng phó BĐKH.

2. TỔNG QUAN HIỆN TRẠNG RỪNG Ở VIỆT NAM

2.1. Đặc điểm về tài nguyên rừng ở Việt Nam

Từ năm 1979 đến năm 1984, lần đầu tiên Việt nam thực hiện cuộc điều tra tài nguyên rừng cấp quốc gia thông qua dự án VIE/76/014 do FAO hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính. Kết thúc dự án năm 1984, diện tích rừng Việt Nam được xác định là khoảng 10 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên chiếm diện tích chủ yếu với khoảng 9,3 triệu ha và rừng trồng là khoảng 600 ha. Đến năm 1995, số liệu về kiểm kê đánh giá diễn biến tài nguyên rừng quốc gia cnho thấy diện tích rừng Việt Nam còn khoảng 9,3 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên là 8,3 triệu ha và rừng trồng là khoảng 1 triệu ha.

Xét về đa dạng sinh học, các hệ sinh thái rừng Việt Nam được cho là nơi có đa dạng sinh học cao. Tính đa dạng về thực vật và động vật là một trong những nhân tố quyết định tính đa dạng về hệ sinh thái rừng tự nhiên của Việt Nam.

Về khu hệ thực vật, ngoài những yếu tố bản địa đặc hữu, Việt nam còn là nơi hội tụ của 3 luồng thực vật di cư từ Trung Quốc, Ấn Độ - Hymalaya, Malaixia – Inđônexia và các vùng khác kể cả ôn đới. Theo Nguyễn Nghĩa Thìn (1997), nước ta có khoảng 11.373 loài thực vật thuộc 2524 chi và 378 họ. Các nhà thực vật dự đoán con số loài thực vật ở nước ta có thể lên đến 15.000 loài. Trong các loài cây nói trên có khoảng 7000 loài thực vật có mạch, số loài thực vật đặc hữu của Việt nam chiếm khoảng 30% tổng số loài thực vật ở miền Bắc và chiếm khoảng 25% tổng số loài thực vật trên toàn quốc (Lê Trần Chấn, 1997), có ít nhất 1.000 loài cây đạt kích thước lớn, 354 loài cây có thể dùng để sản xuất gỗ thương phẩm. Các loài tre nứa ở Việt Nam cũng rất phong phú, trong đó có ít nhất 40 loài có giá trị thương mại. Sự phong phú về loài cây đã mang lại cho rừng Việt Nam những giá trị to lớn về kinh tế và khoa học. Theo thống kê của Viện Dược liệu (2003), hiện nay đã phát hiện được 3.850 loài cây dùng làm dược liệu chữa bệnh, trong đó chữa được cả những bệnh nan y hiểm nghèo. Theo thống kê ban đầu, đã phát hiện được 76 loài cây cho nhựa thơm, 600 loài cây cho tananh, 500 loài cây cho tinh dầu và 260 loài cây cho dầu béo.

Về động vật, theo Đặng Huy Huỳnh (1997), nước ta có khoảng 11.050 loài động vật bao gồm 275 loài và phân loài thú, 828 loài chim (nếu tính cả phân loài thì khu hệ chim nhiệt đới nước ta lên đến 1.040 loài và phân loài), 260 loài bò sát và 82 loài ếch nhái, khoảng 7.000 loài côn trùng và hàng nghìn loài động vật đất, đặc biệt có nhiều ở đất rừng v.v. Theo báo cáo của Tổ chưức bảo tôồ tài liệu của IUCN/CNPPA (1986) khu hệ động vật Việt Nam khá giầu về thành phần loài và có mức độ cao về tính đặc hữu so với các nước trong vùng phụ Đông Dương. Trong số 21 loài khỉ có trong vùng phụ này thì Việt Nam có 15 loài, trong đó có 7 loài và phân loài đặc hữu (Eudey 1987).Theo Mackinon, trong vùng phụ có 49 loài chim đặc hữu thì Việt Nam đã có 33 loài trong đó có 10 loài đặc hữu của Việt Nam.

Có thể thấy tính đa dạng sinh học trong các hệ sinh thái rừng Việt Nam là rất cao, đặc biệt trong những năm gần đây các nhà khoa học còn liên tục phát hiện thêm được nhiều loài động, thực vật mới rất có giá trị về đa dạng sinh học cũng như lĩnh vực bảo tồn. Có 5 loài thú mới là Sao la (Pseudoryx nghetinhensis), Mang lớn (Muntiacus vuquangensis), Mang Trường Sơn (Muntiacus trươngsonensis), Thỏ vằn Trường Sơn (Nesolagus timminsi) và Chà vá chân xám (Pygathrix cinerea); 3 loài chim mới là Khướu vằn đầu đen (Actinodura sodangorum), Khướu Ngọc Linh (Garrulax ngoclinhensis) và Khướu Kon Ka Kinh (G. konkakinhensis) đã được phát hiện trong vòng 30 năm ở Việt Nam. Cũng trong thời kỳ này, nhiều loài mới thuộc các lớp bò sát, lưỡng cư, cá và động vật không xương sống cũng đã được mô tả, trong đó có 6 loài cua mới (Bộ Tài nguyên và môi trường, 2005).

Trong những năm vừa qua, nhiều loài thực vật mới cũng đã được phát hiện ở Việt Nam. Trong giai đoạn 1993 – 2002, có 13 chi, 222 loài và 30 taxon dưới loài đã được mô tả. Thêm vào đó có 2 họ, 19 chi và hơn 70 loài đã được ghi nhận mới cho hệ thực vật Việt Nam. Tỷ lệ phát hiện loài mới đặc biệt cao ở họ Lan với 3 chi mới và 62 loài mới được mô tả, 4 chi và 34 loài lần đầu tiên được ghi nhận ở Việt Nam, trong đó có Lan hài (P. hangianum) là một loài đặc hữu và đặc biệt quý hiếm ở Việt Nam . Cũng có 1 chi mới và 3 loài mới cho khoa học thuộc ngành hạt trần được mô tả, 2 chi và 12 loài được bổ sung vào danh lục thực vật của Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2005).

Mặc dù các hệ sinh thái rừng Việt Nam sở hữu sự giàu có về đa dạng sinh học, nhưng sự suy giảm về diện tích và chất lượng rừng đã và đang tác động mạnh mẽ đến sự suy giảm đa dạng sinh học. Nhiều loài thực vật rừng quý hiếm đang bị đe doạ có nguy cơ tuyệt chủng như: Bách xanh, Thuỷ tùng, Thông hai lá dẹt v.v… Không chỉ những loài cây gỗ lớn mà cả nhiều loài cây lâm sản ngoài gỗ như các loài cây làm thuốc chữa bệnh (dược liệu): Sa nhân, Hà thủ ô đỏ, Sâm Ngọc Linh v.v… cũng ngày càng cạn kiệt. Động vật rừng cũng đang hiếm dần. Nhiều loài động vật rừng quý hiếm cũng đang bị đe doạ tuyệt chủng như Tê giác một sừng, Bò xám, Hổ, Voi v.v…Nhiều hệ sinh thái rừng nhiệt đới nguyên sinh đang bị khai thác lậu. Phần lớn rừng còn lại hiện nay là rừng thứ sinh nghèo. Bảo vệ rừng là biện pháp cơ bản quyết định đến việc bảo tồn tính đa dạng sinh học của các hệ sinh thái rừng nhiệt đới Việt Nam.