DỰ BÁo nhu cầu và ngân sách sử DỤng thuốc arv tại việt nam (2011 2015)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. 
   “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị HIV/AIDS”, ban hành kèm theo Quyết định số 3003/QĐ-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế, ngày 19/8/2009.
   
2. 
   “Tài liệu trình phê duyệt Chương trình Mục tiêu Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2011-2015”, Bộ Y tế, 3/2010.
   
3. 
   “A single national ARV distribution system for Vietnam” M.V. Couldwell, An T.H.N., 2009.
   
4. 
   “Rapid advice: antiretroviral therapy for HIV infection in adults and adolescents”. WHO, November 2009.
   
5. 
   “Rapid advice: use of antiretroviral drugs for treating pregnant women and preventing HIV infection in infants.” WHO, November 2009.
   

1. 
   ĐẶT VẤN ĐỀ
   

Ở nư­ớc ta, căn bệnh thế kỷ chính thức xuất hiện từ tháng 12 năm 1990 với ca nhiễm đầu tiên đ­ược phát hiện tại thành phố Hồ Chí Minh. Theo số liệu của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, tính đến ngày 20/01/2009, tổng số các trường hợp nhiễm HIV hiện còn sống được báo cáo trên toàn quốc là 138.221 người và 40.717 bệnh nhân đã tử vong do AIDS. Để đối phó với tình hình dịch, trong những năm qua, với sự cố gắng nỗ lực từ phía chính phủ Việt Nam và sự hỗ trợ nhiệt tình, hiệu quả từ các tổ chức quốc tế, Việt Nam đã xây dựng được một hệ thống chăm sóc, điều trị HIV/AIDS từ trung ương đến địa phương. Số lượng bệnh nhân AIDS được điều trị bằng thuốc ARV ngày càng tăng. Tính đến 31/3/2008, trên toàn quốc có 18.596 bệnh nhân AIDS được tiếp cận với thuốc ARV trong đó có 17.500 người lớn và 1.096 trẻ em [1]. Tuy nhiên, con số này mới đáp ứng 32% với nhu cầu điều trị thực tế.

Để có cơ sở xây dựng chính sách và đề xuất các biện pháp phù hợp nhằm tăng cường khả năng cung ứng thuốc, tạo điều kiện thuận lợi thu hút nhằm gia tăng số lượng bệnh nhân AIDS được tiếp cận và điều trị thuốc ARV, tăng hiệu quả điều trị và sử dụng thuốc ARV, tiến tới đạt được mục tiêu đề ra của Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 [2], việc đánh giá thực trạng tình hình và nhu cầu sử dụng thuốc ARV tại một số địa phương mang tính đại diện cho cả nước là hết sức cần thiết. Nghiên cứu được tiến hành nhằm các mục tiêu sau:

1. 
   Khảo sát, đánh giá thực trạng việc sử dụng thuốc ARV tại Việt Nam.
   
2. 
   Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận điều trị thuốc ARV
   
3. 
   Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng khả năng tiếp cận điều trị thuốc ARV và các biện pháp nhằm tăng cường sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân.
   

Nghiên cứu được tiến hành theo phương pháp mô tả cắt ngang, kết hợp các phương pháp thu thập thông tin định tính (thảo luận nhóm, phỏng vấn sâu) và định lượng (phỏng vấn bằng bộ câu hỏi bán cấu trúc) tại 8 tỉnh/ thành phố: Quảng Ninh, Nghệ An, Sơn La, An Giang, Lâm Đồng, Khánh Hòa, Đồng Nai, Đà Nẵng, Thái Nguyên. Tại mỗi tỉnh, 02 quận/huyện có tỷ lệ nhiễm cao được khảo sát. Thời gian nghiên cứu tiến hành từ tháng 6/2008 đến tháng 1/2009.

Đối tượng được khảo sát chia thành 3 nhóm: (1) Nhóm lãnh đạo quản lý: là lãnh đạo các doanh nghiệp đã được cấp số đăng ký sản xuất hoặc ủy quyền phân phối thuốc kháng HIV; lãnh đạo mạng lưới các cơ quan phòng chống HIV/AIDS từ trung ương đến cơ sở, lãnh đạo các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ chăm sóc điều trị; (2) Nhóm chuyên môn là các cán bộ trực tiếp cung cấp các dịch vụ chăm sóc điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế; (3) Nhóm hưởng lợi: Người nhiễm HIV/AIDS.

Sau khi thu thập, thông tin được nhập và xử lý bằng các phần mềm xử lý, phân tích số liệu chuyên dụng phù hợp: SP data, EPI DATA 3.1, SPSS 13.0.

1. 
   Thực trạng cung cấp dịch vụ điều trị ARV tại các địa phương.
   

Trong 8 tỉnh nghiên cứu, ở tuyến tỉnh, 5 tỉnh đặt cơ sở điều trị ARV ở BVĐK tỉnh, 2 tỉnh đặt ở BV Da Liễu (Đà Nẵng, Đồng Nai) và 1 tỉnh đặt ngay tại TTPC HIV/AIDS (Khánh Hòa). Ở tuyến huyện, đa số các cơ sở được đặt tại BVĐK huyện/TTYT huyện, một số cơ sở lại đặt tại TTYTDP huyện (Mộc Châu - Sơn La; Ninh Hòa - Khánh Hòa). Rõ ràng, đây là bất cập lớn trong mô hình tổ chức cơ sở điều trị ARV. Các cơ sở được hình thành một cách tự phát và không thống nhất.

Tại thời điểm khảo sát, trên cả nước, ước tính số bệnh nhân được điều trị chỉ đáp ứng được 32% nhu cầu trong thực tế. Trong đó khoảng 98% bệnh nhân sử dụng phác đồ bậc 1 và 2% sử dụng phác đồ bậc 2. Khoảng cách giữa nhu cầu điều trị và số lượng bệnh nhân sử dụng dịch vụ đang là rất lớn. Không những thế, tỷ lệ bao phủ của ARV tại các tỉnh hiện đang rất khác nhau dao động từ 2.7% như ở Sơn La đến 76% như ở Khánh Hòa (Biểu đồ 3). Theo dự báo của 30 sở điều trị ARV tại 8 tỉnh khảo sát, đến năm 2010, nhu cầu thuốc ARV điều trị sẽ tăng gấp 3 lần hiện nay.

Về mặt tiếp cận dịch vụ, bệnh nhân tiếp nhận các thông tin về dịch vụ điều trị ARV từ 3 nguồn chính: phòng Tư vấn xét nghiệm tự nguyện (58,5%), phòng khám ngoại trú (27,8%) và nhóm Giáo dục Đồng đẳng (27,1%) (Biểu đồ 4). Thời gian người bệnh di chuyển từ nơi ở đến cơ sở điều trị phổ biến ở mức từ 15 - 30phút (31,6%) và từ 30 - 60phút (30,9%). Nhìn chung, khả năng tiếp cận với thông tin về dịch vụ điều trị ARV cũng như cơ sở điều trị của bệnh nhân AIDS tại các địa phương được khảo sát tương đối dễ dàng cả về khoảng cách địa lý lẫn khả năng chi trả.

Trong quá trình điều trị ARV, các bước trong quy trình điều trị [3] đã được thực hiện với tỷ lệ tương đối cao song còn thiếu đồng đều. Tỷ lệ bệnh nhân được tư vấn trước điều trị đạt 100%, trong khi tư vấn trong quá trình điều trị lại giảm đi chỉ còn khoảng 90%. Tỷ lệ tuân thủ điều trị của bệnh nhân đạt 89,4% . Tỷ lệ BN đủ tiêu chuẩn nhưng chưa được điều trị là 5,8%. .

2. 
   Các yếu tố gây cản trở đối với khả năng tiếp cận điều trị thuốc ARV:
   

Thực trạng cung cấp dịch vụ điều trị ARV cho bệnh nhân AIDS tại nước ta đã có nhiều chuyển biến rõ rệt từ sau khi Chiến lược quốc gia Phòng chống HIV/AIDS đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 được ban hành, song vẫn còn nhiều bất cập từ xây dựng mạng lưới hệ thống đến việc đầu tư các nguồn lực cần thiết nên mới đáp ứng được một phần nhu cầu thực tiễn.

Khả năng tiếp cận dịch vụ điều trị ARV của bệnh nhân AIDS ngày một gia tăng song vẫn còn thấp xa so với nhu cầu thực tế.

Kết quả điều trị ARV cho bệnh nhân AIDS tại các địa phương rất khả quan.

Khả năng tiếp cận điều trị ARV của bệnh nhân AIDS bị hạn chế rất lớn bởi nhiều yếu tố liên quan từ việc cung cấp dịch vụ đến bản thân bệnh nhân và môi trường xã hộị.

2. Khuyến nghị

Cần tăng cường củng cố và kiện toàn nâng cao khả năng cung cấp dịch vụ của mạng lưới các cơ sở điều trị ARV trong cả nước, ban hành các chính sách về an sinh xã hội nhằm trợ giúp người nhiễm HIV/AIDS ổn định cuộc sống.

Chú trọng phát huy vai trò của người nhiễm HIV/AIDS cùng gia đình họ và nhóm bạn đồng đẳng trong vận động người nhiễm HIV tự tin, tự giác, tự công bố tình trạng bệnh tật cũng như trong quản lý, theo dõi và chăm sóc hỗ trợ bệnh nhân sử dụng ARV.

Đẩy mạnh hoạt động thông tin giáo dục truyền thông về sự cần thiết, tác dụng và quy trình điều trị ARV cả trong các cơ sở y tế cũng như trong cộng đồng.

1. 
   Cục Phòng, chống HIV/AIDS, 2008, Báo cáo về tình hình quản lý và điều trị thuốc ARV ngày 19/6/2008.
   
2. 
   Thủ tướng Chính phủ, 2004, Chiến lược quốc gia phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 36/2004/QĐ-TTg ngày 17/3/2004.
   
3. 
   Bộ Y tế, 2006, Quy trình điều trị HIV/AIDS bằng thuốc kháng vi rút HIV (ARV) ban hành kèm theo Quyết định số 2051/QĐ-BYT ngày 09 tháng 6 năm 2006.
   
4. 
   Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2008, Báo cáo quốc gia lần thứ 3 về việc thực hiện tuyên bố cam kết về HIV/AIDS.
   
5. 
   United Nations, 2007, United Nations Millennium Declaration.
   

1. 
   ĐẶT VẤN ĐỀ:
   

Tỉ lệ thai phụ nhiễm HIV ở bệnh viện Từ Dũ hiện nay l 0.8%. Bên cạnh đó, số lượng thai phụ đến sanh tại Bệnh viện Từ Dũ trong 5 năm từ 2003 – 2008 ngày càng tăng do đó số trường hợp nhiễm HIV cũng tăng theo. Cụ thể năm 2005 có 400 trường hợp nhiễm trên tổng số 51.133 ca sanh [1]. Các thai phụ bị nhiễm HIV/AIDS có thể lây nhiễm cho con của họ nếu không được phát hiện và điều trị dự phòng sớm. Vấn đề trẻ sơ sinh bị lây nhiễm từ mẹ trở thành một gánh nặng về tâm lý, kinh tế cho cả gia đình cũng như xã hội. Tìm giải pháp cho vấn đề này, năm 2002 Bệnh viện Từ Dũ đã tham gia chương trình “Dự phịng ly truyền HIV từ mẹ sang con”, gĩp phần khơng nhỏ trong việc giảm tỉ lệ trẻ sinh ra bị nhiễm HIV từ mẹ.

Ngoài ra, công tác dự phòng có nhiều giai đoạn can thiệp khác nhau. Để có hướng can thiệp cụ thể cần phải tìm hiểu các thai phụ bị nhiễm HIV có thể từ chồng hoặc bạn tình hay chính từ các hành vi nguy cơ của họ?Tỉ lệ nhiễm HIV của chồng v bạn tình của cc thai phụ l bao nhiu? Chồng của những thai phụ ny nhiễm HIV từ đâu? Làm sao để có thể phát hiện ai lây cho ai? Làm sao để khống chế sự lây nhiễm chéo trong cặp vợ chồng/bạn tình? tư đó tìm ra các giải pháp tư vấn, xét nghiệm tự nguyện, phát hiện sớm, điều trị sớm cho thai phụ nhiễm HIV nhằm làm giảm sự lây nhiễm chéo giữa cc cặp vợ chồng, giảm sự lây lan rộng ra cộng đồng và góp phần giảm lây nhiễm cho trẻ có cha mẹ bị nhiễm HIV. Chính vì lý do này, chng tơi thực hiện nghin cứu: “Tỉ lệ nhiễm HIV của chồng thai phụ cĩ HIV dương tính tại bệnh viện Từ Dũ từ 2008 đến 2009”.

2. 
   MỤC TIÊU – ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
   

1. 
   Mục tiêu: Xác định tỉ lệ nhiễm HIV của chồng thai phụ có HIV dương tính tại bệnh viện Từ Dũ từ 05/2008 đến 05/2009.
   
2. 
   Dân số nghiên cứu là cặp vợ chồng/ bạn tình (vợ là thai phụ có xét nghiệm HIV dương tính đến khám thai và sinh tại BV Từ Dũ 5/2008 – 5/2009).
   
3. 
   Thiết kế nghiên cứu: Cắt ngang
   

d=0,05 (Độ chính xác tuyệt đối) P=0,90 theo số liệu tham khảo của tác giả Hồ Thị Ngọc(2005)[15]

Như vậy cỡ mẫu cần thiết cho nghiên cứu là 139 người chồng có vợ là thai phụ bị nhiễm HIV.

3. 
   KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU