Contributing Authors Sharon Mielbrecht Erin Hughey, Phd editing and Design

Những ảnh hưởng của thảm họa

Thảm họa phá vỡ các phương thức kinh tế - xã hội ví dụ như: sản xuất lương thực, cung cấp nước, kinh doanh thương mại, các hệ thống giao thông và truyền thông, và sản xuất hàng hóa. Những tác động gián tiếp hoặc dài hạn có thể kéo dài hàng năm sau khi thảm họa kết thúc, nó ảnh hưởng đến dòng lưu thông sản xuất hàng hóa và các dịch vụ.

Thảm họa cũng được biết như “đối tượng gây sức ép” cho ngành y học, nó phá vỡ các giá trị sẵn có về y tế và dịch vụ xã hội, và nó cũng có thể làm bùng nổ sự phát tán dịch bệnh. Những thảm họa này còn có khả năng ảnh hưởng tới sự ổn định về cấu trúc kinh tế và quản trị. Xử lý công tác ứng phó và khắc phục hậu quả của thảm họa sẽ làm cho một thảm họa trở thành gánh nặng cho nền kinh tế vốn yếu ớt và mỏng manh, và có khả năng bào xói những cơ cấu quản trị mong manh.

Độ mạnh và mức độ khốc liệt của hiểm họa

Cường độ hiểm họa là một khái niệm đặc biệt về những thiệt hại tiềm tàng, và được sắp xếp từ nhẹ đến đặc biệt ác liệt. Một số thang cấp độ xếp loại cường độ hiểm họa và thiệt hại được xây dựng. Các ví dụ minh họa tương ứng sẽ được trình bày trong những phần nội dung tiếp sau đây trong khóa học này.

Với một số hiểm họa, ví dụ như động đất hay lũ lụt thì các thuật ngữ được sử dụng phổ biến là tần suất hoặc xác suất xuất hiện. Hai thuật ngữ này miêu tả mức độ thường xuyên mà một hiểm họa cụ thể với một cường độ xác định và mức độ nhất định xảy ra. Tần suất xuất hiện dựa trên các sự kiện lịch sử đã xảy ra trong quá khứ. Tần suất này thay đổi và phụ thuộc vào dự đoán theo mùa hoặc dự báo, những tần suất này được xác định vào thời điểm bắt đầu của mỗi mùa mưa bão.

Mỗi hiểm họa đều có những đặc trưng duy nhất mà nó xác định một số mức độ có khả năng xảy ra. Một số hiểm họa, địa hình hay những yếu tố gần gũi với các đặc điểm về địa lý (ví dụ: những vùng ven biển, núi lửa và các sườn núi dốc) – có thể là những nhân tố xác định vị trí hiểm họa xảy ra. Ở những vùng mà hiểm họa thường xảy ra, thuật ngữ vùng hiểm họa/thiên tai thường được xây dựng để xác định vị trí mà dạng/loại và cường độ hiểm họa cụ thể cùng xảy ra và gây thiệt hại. Những vùng hiểm họa này có thể được xác định từ các tài liệu ghi chép các hiểm họa đã xảy ra trong quá khứ, quan điểm của chuyên gia, hoặc kết quả chạy mô hình số.

Giảm thiểu hiểm họa

Như là một thành viên của khóa học Quản lý thiên tai và thảm họa, công tác giảm thiểu liên hệ tới “các giải pháp công trình và phi công trình áp dụng để giới hạn những tác động ác liệt của thiên tai, suy thoái môi trường và rủi ro công nghệ.” (UNISDR, 2009) Các hoạt động giảm thiểu thường được tiến hành để giảm nhẹ hoặc loại trừ những rủi ro dài hạn mà hiểm họa gây ra cho người và tài sản. Đánh giá rủi ro thường được áp dụng để điều chỉnh và dành ưu tiên cho các hoạt động giảm thiểu khả thi nhất để giảm tối đa sự tổn thất cũng như toàn bộ rủi ro.

Các giải pháp giảm thiểu được thực thi với mục đích làm rõ mức độ ảnh hưởng ác liệt do hiểm họa gây ra là dựa trên cơ sở các dự án/kế hoạch như: các trang thiết bị lắp đặt trong các tòa nhà, hoặc thông qua các hoạt động đã định hướng sẵn, như: nâng cao nhận thức cộng đồng về sự an toàn khi có hiểm họa. Các chiến lược giảm thiểu cũng bao gồm các qui phạm xây dựng để giảm thiểu rủi ro như: sử dụng luật xây dựng hay bảo vệ vùng ven biển

Các chiến lược giảm thiểu được phân loại theo các cách sau đây:

Phòng ngừa

Bảo vệ tài sản

Giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng

Chiến lược này nhằm giới thiệu và nhắc nhở mọi người về những hiểm họa đã biết, và cung cấp những thông tin về các giải pháp bảo vệ có thể được thực hiện.

Các ví dụ bao gồm: tiết lộ bất động sản, các trung tâm thông tin hiểm họa, hỗ trợ kỹ thuật, trường học và giáo dục người lớn.

Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Những biện pháp có thể giảm nhẹ hậu quả do những hiểm họa đã biết gây ra và nâng cao chất lượng tổng thể môi trường.

Các ví dụ bao gồm: kiểm soát xói mòn và bùn cát, bảo hệ hành lang dòng chảy, quản lý thảm phủ, bảo tồn những vùng đất ướt.

Các dịch vụ khẩn cấp

Chiến lược này tập trung vào bảo vệ con người trước – trong – và sau khi một sự kiện xảy ra, nên bao hàm cả quá trình lên kế hoạch.

Các ví dụ bao gồm: hệ thống ghi nhận và cảnh báo những mối nguy hiểm do hiểm họa; ứng phó khẩn cấp, bảo vệ cơ sở vật chất đặc biệt quan trọng, duy trì sự an toàn và sức khỏe.

Các dự án xây dựng

Các biện pháp bao gồm xây dựng các công trình thế kỷ của loài người phải đảm bảo về kỹ thuật trước những tác động nhất định mà thiên tai gây ra. Nếu không xây dựng đầy đủ và đảm bảo kỹ thuật thì những công trình này có nguy cơ gây nên sự thiếu an toàn và an ninh.

Các ví dụ bao gồm: đập, đê, tường chắn nước, vách ngăn chống thấm, cống tiêu, công trình dẫn dòng, đập tràn, công trình nắn dòng, lưu vực dòng vật liệu, tường trữ nước, cải thiện kênh dẫn, hệ thống tiêu thoát nước mưa, các tòa nhà có các trang thiết bị hỗ trợ và đường giao thông nền cao.

NHỮNG CHIẾN LƯỢC GIẢM THIỂU ĐƯỢC THỰC THI Ở CỘNG ĐỒNG CỦA BẠN LÀ GÌ?

TrẢ LỜI CÂU HỎI KIỂM TRA KIẾN THỨC

Trả lời các câu hỏi sau đây để kiểm tra kiến thức của bạn trong mô đun 1. Đọc câu hỏi một cách cẩn thận. Khi bạn chắc chắn là bạn hiểu rõ câu hỏi, hãy đưa ra câu trả lời tốt nhất của bạn. Nếu bạn cảm thấy không chắc chắn, hãy đưa ra một vài đáp án. Bạn có thể làm việc theo nhóm, sử dụng các ghi chép của bạn, và ghi lại các câu trả lời của nhóm bạn trên bảng lật đã được cung cấp.

1. 
   “Hiểm họa” là gì?
   

2. 
   “Thảm họa” là gì?
   

3. 
   Hiểm họa và thảm họa khác nhau như thế nào?
   

4. 
   Mô tả những tác động của thảm họa có nguy cơ trở nên tồi tệ hơn do các hoạt động của con người hoặc do con người không có hành động nào. Đưa ra một hoặc hai ví dụ dựa trên những kinh nghiệm của bản thân bạn.
   

5. 
   Mô tả tối thiểu hai chiến lược giảm thiểu. Giải thích những chiến lược này được thực hiện như thế nào, và áp dụng cho loại hiểm họa nào?
   

MÔ ĐUN 2
NHẬN BIẾT VÀ GIẢM THIỂU

HIỂM HỌA & THẢM HỌA

Mục tiêu Khi kết thúc Mô đun này, bạn sẽ có thể: Nhận biết nguyên nhân và các dạng hiểm hoạ. Mô tả các tương tác vật lý với các giai đoạn xã hội là nguyên nhân làm cho hiểm hoạ trở thành thảm họa. Xây dựng chiến lược giảm thiểu cho từng loại hiểm họa mà có thể được thực thi ở cộng đồng của bạn.

Giới thiệu

Hiểm họa tự nhiên thể hiện những mối nguy hiểm đe dọa tới đời sống và vật chất của con người theo loại -cường độ -và tần suất xuất hiện của hiểm họa. Các hiểm họa này sẽ trở thành thảm họa khi chúng tương tác với các hệ thống của con người và khả năng con người tự giải quyết khi mối tương tác này trở nên áp đảo.

Hiểm họa thảo luận trong Mô đun này được chia làm hai loại chính: 1) Hiểm họa liên quan đến khí tượng, và 2) Hiểm họa liên quan tới địa vật lý, bao gồm: mưa xoáy nhiệt đới, hạn hán, và lũ. Điều kiện khí tượng cũng góp phần thúc đẩy sự xuất hiện xâm nhập mặn, cháy rừng, và thậm chí là trượt lở đất. Trong phạm vi giảng dạy của Mô đun 2 này, trượt lở đất và động đất được xem như là những loại hiểm họa mang tính chất địa vật lý.

Bão nhiệt đới

Bão nhiệt đới là gì?

“Bão nhiệt đới” là một thuật ngữ chung liên hệ tới những dạng hoàn lưu xoáy bắt nguồn từ trên những khối hơi nước nhiệt đới. Thuật ngữ “bão nhiệt đới”, “bão gió lớn” và “lốc xoáy” thường chỉ chung cho những loại bão nhiệt đới lớn mang tính khu vực được duy trì với tốc độ gió khoảng 119 km/giờ (hay 74 mph, hay 64 hải lý) hoặc thậm chí với tốc độ gió lớn hơn rất nhiều. Thuật ngữ “bão nhiệt đới” thường được sử dụng với những cơn bão hình thành ở tây Thái Bình Dương.

Bão nhiệt đới hình thành trong khối nước ấm ở về hai phía bắc nam so với xích đạo (vĩ độ 5 - 20) trong những vùng áp suất thấp với gió hội tụ bề mặt. Loại bão này bắt đầu như một phần của dạng thời tiết ức chế (ví dụ: bão sấm sét có mưa lớn). Nhiệt độ hơi nước phải ít nhất là 26°C (hay 80°F) để tạo điều kiện cho bão nhiệt đới hình thành. Hơi nước ấm là rất cần thiết để cung cấp năng lượng nhiệt cần có cho việc hình thành và duy trì cơn bão này.

Một khi bão nhiệt đới hình thành, nó sẽ rất nhanh chóng phát triển thành xoáy lốc – một dạng hoàn lưu xoáy của không khí xung quanh các tâm áp suất thấp (xoáy thuận). Ở phía Bắc bán cầu, gió xoáy nhiệt đới di chuyển ngược chiều kim đồng hồ. Trong khi đó, ở phía Nam bán cầu, gió xoáy nhiệt đới di chuyển theo chiều kim đồng hồ. Mô tả minh họa dưới đây cho thấy các vị trí trên thế giới hình thành các bão nhiệt đới cũng như hướng di chuyển của chúng.⁵

Bão nhiệt đới được phân cấp chi tiết theo độ lớn của gió sinh ra nó. Bảng sau đây sẽ cung cấp các thuật ngữ khác nhau được sử dụng để mô tả bão nhiệt đới với mức độ khác nhau. Bão nhiệt đới yếu với vận tốc gió dưới 34 hải lý/giờ thì được gọi là áp thấp nhiệt đới. Khi độ lớn của gió (đạt tới 34 hải lý/giờ) và bão bắt đầu hình thành và được xếp cấp cao hơn thành bão nhiệt đới. Khi tốc độ gió duy trì ở mức tối đa tới 64 hải lý/giờ, bão sẽ được biết tới với tên gọi là bão lớn nhiệt đới hoặc bão lốc nhiệt đới.

Các quy định cho bão nhiệt đới	Tốc độ gió duy trì ở mức độ lớn nhất
Áp thấp nhiệt đới	Dưới 34 hải lý/giờ
Bão nhiệt đới	Từ 34 - 64 hải lý/giờ (bão sẽ được đặt tên riêng)
Bão lớn / bão	Từ 64 - 130 hải lý/giờ
Siêu bão lớn	Từ 130 hải lý/giờ trở lên

Các đặc điểm của bão lớn

Một cơn bão lớn đã phát triển hoàn toàn có đường kính từ 160 - 480 km (hay 100 - 300 dặm Anh). Quan sát từ vệ tinh, các cơn bão lớn này xuất hiện ở dạng xoáy tròn và các dải mây xoắn ngược chiều kim đồng hồ (ở Bắc Bán cầu) hướng vào trung tâm của con bão. Tâm bão được gọi là “mắt bão”, đây là vị trí mà áp suất khí quyển thấp nhất; và gió trở mạnh nhất có xu thế chuyển động xung quanh ‘viền mắt bão,’ trong khi gió trong mắt bão thì tương đối ổn định và hiền hòa. Gió rất mạnh và mây rất cao ở viền mắt bão “ống khói” những khối không khí hơi nước ấm chuyển động thăng lên cao, “giải phóng một lượng nhiệt đông ngưng kết cần thiết để duy trì hệ thống bão. Khi chuyển động đối lưu thăng và quá trình đông ngưng kết hình thành, nhiệt năng sẽ chuyển thành động năng, tạo ra nguồn cung cấp tự nhiên cho các khối không khí ấm từ ngoài vào cho con bão. Một khi trận bão duy trì mối tương tác với bề mặt đại dương ấm, một lượng lớn hơi nước sẽ kéo vào trong xoáy. Điều này không chỉ dẫn đến sự phát ra một lượng năng lượng lớn trong quá trình đông ngưng kết, mà còn cung cấp mưa địa hình.” (Ebert 1997)

Bão nhiệt đới sẽ yếu dần do các yếu tố sau: 1) khi đổ bộ vào đất liền thì bão không còn nguồn nước ấm cung cấp nên nó chỉ tự duy trì, và yếu dần do ảnh hưởng của ma sát với các đặc trưng của địa hình; 2) sự dịch chuyển của gió hay gió rất mạnh ở vĩ độ cao, có thể “chặt xén” các đỉnh mây bão, làm cho chúng trở nên kém hiệu quả và chỉ đủ duy trì với năng lượng của bản thân con bão; 3) bão nhiệt đới có thể di chuyển vào vùng nước lạnh hơn; và 4) bão này có thể bị giảm lượng nước và trở thành khối không khí lạnh và khô hơn so với xung quanh.

Di chuyển của bão được đinh hướng bởi gió bề mặt, các hệ thống thời tiết khác, và các dòng nước đại dương ấm.

Ảnh hưởng của bão nhiệt đới

Những hiểm họa chính liên quan tới xoáy nhiệt đới mạnh như bão nhiệt đới với gió mạnh, mưa lớn, nước biển dâng do bão và sóng lớn.

Gió bão nhiệt đới có khả năng phá hoại các công trình ra thành từng mảnh, đốn đổ cây cối, lật đổ những vật liệu rời rạc mà có thể gây nguy hại. Mưa liên quan tới xoáy nhiệt đới thường rất ác liệt, đặc biệt khi lượng mưa xảy ra trong thời đoạn ngắn dẫn đến ngập lụt. Những cơn bão di chuyển chậm có xu thế gây ngập lụt cao hơn so với bão di chuyển nhanh, khi mà mưa tập trung trên một vùng trong một khoảng thời gian dài. Mưa lớn bất ngờ có thể làm tăng rất nhanh mực nước trong các sông suối đến mức tràn bờ thì sẽ dẫn đến ngập lụt do lũ quét ở những vùng hạ lưu sông. Khi bề mặt đất ở trạng thái quá bão hòa ẩm cũng có khả năng gây ra trượt lở đất.

Nước dâng do bão được xem là rủi ro thiên tai nguy hiểm nhất liên quan đến bão. “Nước dân do bão là sự dâng cao của mực nước biển dọc theo đường bờ và gây ra do sự kết hợp của gió bão với địa hình của vùng ven biển này. Gió thổi trên bề mặt biển sẽ đẩy nước về phía mắt bão tạo nên một cột nước cao. Cột nước này sẽ bị thay đổi do tác động của độ dốc đường bờ biển khi bão đổ bộ vào đất liền.”⁶ Cột nước có quan hệ về kích thước với mắt bão, và nó có thể rộng tới 64 - 160 km (hay 40 - 100 dặm Anh).

Bão hình thành trên biển lớn có khả năng lật thuyền lớn ở ngoài khơi xa. Sóng lớn khi đổ vào bờ/đất liền có thể làm ngập những vùng đất thấp ven biển trong nước mặn, phá hủy các trang thiết bị trên các bến cảng cũng như các công trình khác, và gây xói lở bờ biển.

Bão nhiệt đới ở Việt Nam

Ở Việt Nam, trung bình mỗi năm có 4 trận bão nhiệt đới xảy ra tính trong khoảng thời gian từ năm 1989 đến 2008 - theo dữ liệu quan trắc do Ủy ban Quốc gia về phòng chống bão lũ (CCFSC). Vào năm 1989, đã có 7 trận bão nhiệt đới xảy ra ở Việt Nam. Riêng trong hai năm 2005 và 1992, có 6 trận bão nhiệt đới xảy ra được ghi lại. Bão nhiệt đới và những hệ thống thời tiết liên quan gây mưa lớn có khả năng làm trầm trọng thêm những điều kiện mùa mưa ẩm ướt vốn diễn ra định kỳ. Thêm vài đó, bão nhiệt đới ác liệt hơn (bão lớn) cũng gây nên sóng lớn và nước biển dâng do bão có nguy cơ phá hủy các tàu cảng và các khu định cư ven biển, và làm cho những vùng đất canh tác nông nghiệp sát biển này ngập trong nước mặn.

Trong những năm qua, những trận bão nhiệt đới thường ảnh hưởng đến miền Bắc Việt Nam vào tháng 8 trong năm, miền Trung vào tháng 10 và miền Nam vào tháng 11. Trong những năm gần đây, bão nhiệt đới xảy ra muộn hơn và có xu thế tiến sâu xuống phía Nam gây mưa cường độ lớn hơn nhiều. Trong bài báo thảo luận của Liên Hiệp Quốc có tiêu đề Việt Nam và biến đổi khí hậu (2009) có gợi ý rằng những biến động này gây ra dưới ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH 1: CƠN BÃO MiriNAE (15 PHÚT)

Khi các nhóm tổng kết nghiên cứu điển hình, hãy trả lời những câu hỏi đưa ra sau đây. Bạn có 15 phút để hoàn thành hoạt động này. Hỏi giảng viên nếu bạn có thắc mắc gì; và chuẩn bị sẵn sàng trình bày đáp án của mình trước lớp.

“Cơn bão có tên là Mirinae đổ bộ vào Việt Nam vào ngày 3/11 và được phân cấp là xoáy nhiệt đới cấp 1 và gây mưa lớn trên lãnh thổ Việt Nam và Campuchia. Hậu quả ngập lụt và trượt lở đất đã giết chết ít nhất 130 người dân Việt Nam và 2 người dân Campuchia khác. Cơn bão này cũng giết chết 27 người khi nó quét qua lãnh thổ Philippin vào cuối tháng 10 (Theo nguồn tin của Reuters). Mưa và gió của trận bão này đã tàn phá khoảng 1,800 ha (4,450 ac) đất canh tác và làm chậm lại thời kỳ thu hoạch càfê trên các vành đai canh tác của đất nước (Theo nguồn tin của: Reuters). Cơn bão này kết hợp với một số con xoáy nhiệt đới khác trong cùng mùa đã làm cho hơn 2,000 người dân Đông Nam Á thiệt mạng (Theo nguồn tin của: AP). Những trung tâm tập trung đông dân cư dọc bờ biển Đông Nam Á đã gây sức ép dễ bị tổn thương lên số lượng lớn các cơ sở vật chất trước mỗi một cơn bão. Cơn bão Mirinae được đặt tên cho cơn bão thứ 21 xảy ra trong mùa cho khu vực. Cơn bão này có thời kỳ lặp lại khoảng 31 năm một lần.” (NOAA NCDC) ⁷

1. 
   Điều gì làm cho hiểm họa trở thành thảm họa?
   

2. 
   Thông tin hiểm họa nào được liệt kê ở trên là quan trọng đối với những cán bộ quản lý thiên tai ở Việt Nam, và tại sao?
   

Các chiến lược giảm thiểu bão nhiệt đới

Các chiến lược giảm thiểu đưa ra cho hiểm họa này bao gồm:

• 
  Các công trình xây dựng và cơ sở hạ tầng được thiết kế theo qui phạm và đúng tiêu chuẩn – đảm bảo đủ khả năng chống đỡ với gió lớn, nước dâng và ngập lụt.
  
• 
  Tăng cường và củng cố những trang thiết bị hiện tại. Ví dụ, lắp đặt máy quay quan sát theo dõi bão, lắp cửa sổ cánh chớp, và mái hiên
  
• 
  Tăng cường củng cố cơ sở hạ tầng. Ví dụ, các cọc chống mái hiên bằng thép hoặc cọc bê tông thay vì cọc gỗ. Các cầu bắc qua sông phải đủ cứng và chắc chắn.
  
• 
  Khoanh vùng sử dụng đất để hạn chế tối thiểu sự phát triển trong vùng có nguy cơ bị ảnh hưởng do sóng leo cao, nước dâng và xói lở bờ biển.
  
• 
  Tái xây dựng trang thiết bị và nhà cửa khỏi vùng có nguy cơ bị thiên tai cao hoặc tránh xa những vùng bờ biển có khă năng bị xói lở.
  

NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH 2: THỰC THI CÔNG TÁC GIẢM THIỂU (10 PHÚT) ⁸

Trồng rừng ngập mặn theo kinh nghiệm do Tổ chức Chữ Thập Đỏ tỉnh Thái Bình và Nam Định vào các năm 1996 và 1997 đã cho thấy: rừng ngập mặn ban đầu được trồng phục vụ mục đích môi trường hình thành nên hàng rào tự nhiên rất hiệu quả để bảo vệ hệ thống đê biển khỏi sóng bão. Theo Báo cáo tổng hợp về thực hiện quản lý rủi ro thiên tai năm 2005 của ADRC⁹, miền bắc Việt Nam chịu ảnh hưởng của hai cơn bão vào tháng 7 và tháng 8 năm 2003. Không giống như những trận bão xảy ra trước đó, thiệt hại gây ra rất lớn – nhiều người mất nhà cửa nhưng chỉ có 4 người chết so với những trận bão trước. Những cánh đồng canh tác nông nghiệp và các khu tập trung dân cư bị ngập trắng. Những cánh rừng ngập mặn cũng có tác dụng làm suy yếu ảnh hưởng các cơn bão này. Nghiên cứu của các nhà khoa học Nhật Bản công bố năm 1997 chỉ ra rằng, độ cao sóng biển có khả năng giảm 1.5 m về gần 0.0 m sau khi đổ bộ qua những vùng rừng ngập mặn trải rộng 1,500m. Dự án thử nghiệm này đã rất thành công và được đưa vào áp dụng mở rộng cho các vùng biển khác ở Việt Nam.

Những lợi ích trước mắt của chương trình này nhằm bảo vệ hệ thống đê biển cũng như cuộc sống và tài sản của người dân vùng ven biển. Những lợi ích khác thu được từ chương trình này bao gồm:

• 
  Nâng cao/cải thiện môi trường ven biển;
  
• 
  Đào tạo cho cán bộ tổ chức Chữ Thập Đỏ chuẩn bị sẵn sàng đối mặt với thảm họa, với các quy tắc quy định của địa phương và công chúng
  
• 
  Nâng cao nhận thức về thiên tai trong cộng đồng;
  
• 
  Tạo công ăn việc làm và nâng cao thu nhập (thu gom sản phẩm biển);
  
• 
  Nâng cao môi trường đô thị và thực tế xây dựng.
  

Каталог: uploads -> Documents -> TM1 -> MATERIAL COURSE -> 1.%20Manuals
Documents -> CHÍnh phủ CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc
Documents -> BỘ giáo dục và ĐÀo tạo cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam
Documents -> BỘ XÂy dựng cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc
Documents -> HƯỚng dẫn sử DỤng dịch vụ vntopup – nam việt bank vnTopup là dịch vụ nạp tiền vào tài khoản điện thoại di động trả trước
Documents -> BẢo hiểm xã HỘi việt nam
Documents -> BỘ CÔng thưƠng
1.%20Manuals -> Contributing Authors
1.%20Manuals -> Review of Disaster Reduction Initiatives

tải về 4.67 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: