CHƯƠng I: giới thiệu môn học và HẠch toán thu nhập quốc dân kinh tế vĩ mô là gì?

7.3. Sự dịch chuyển đường Phillips

Đường cong Phillips chỉ có giá trị trong thời gian trước mắt, về lâu dài 5 đến 10 năm. Đường phillips thẳng đứng tại tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên. Điều đó có nghĩa: cuối cùng nền kinh tế sẽ quay lại tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên cho dù lạm phát là bao nhiêu, không có sự đánh đổi giữa lạm phát và thất nghiệp trong dài hạn.

Trong ngắn hạn đường cong Phillips cho thấy tỷ lệ lạm phát cao hơn kéo theo tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn và ngược lại.

Theo quan điểm này, một nước có thể đạt được tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn nếu chấp nhận một tỷ lệ lạm phát cao hơn, bằng cách chính phủ lựa chọn các chính sách mở rộng tài khoá, tiền tệ để đưa tổng cầu lên cao, tạo sức ép tăng tiền lương và giá cả. Do đó lạm phát cao hơn nhưng giải quyết được việc làm cho người lao động.

7.4. Sự dịch chuyển đường Phillips: Vai trò của các cú sốc cung

E’

P_s’

P_s

Hình 7.5. Đường Phillips dài hạn

Đường Phillips ngắn hạn (Ps) cắt đường phillips dài hạn (P_L) tại điểm cân bằng E. Khi tổng cầu tăng hoặc giảm thì nền kinh tế cũng sẽ điều chỉnh trượt dọc theo đường Phillips ngắn hạn để trở về điểm cân bằng E. Độ cao của đường Phillips ngắn hạn được xác định bởi giao điểm của 2 đường P_s và P_L đó chính là tỷ lệ lạm phát. Khi tỷ lệ lạm phát tăng lên đường Phillips ngắn hạn sẽ dịch chuyển lên trên.

 Đường Phillips ngắn hạn là sự trao đổi giữa thất nghiệp và lạm phát. Trong lúc nền kinh tế đang điều chỉnh theo những cơn sốc do tổng cầu tạo ra. Độ cao đường Phillips phụ thuộc vào tỷ lệ tăng lượng cung ứng tiền và tỷ lệ lạm phát.

7.5. Chi phí của việc cắt giảm lạm phát

Giả định nền kinh tế có mức thất nghiệp ở mức tự nhiên và lạm phát ở mức 10%, điều gì xảy ra đối với thất nghiệp và sản lượng nếu NHTW theo đuổi chính sách cắt giảm lạm phát từ 10% xuống dưới 6%.

Đường Phillips chỉ ra rằng, việc cắt giảm lạm phát đòi hỏi phải chấp nhận một thời kỳ thất nghiệp cao và sản lượng giảm. Vậy mức thất nghiệp tăng lên bao nhiêu và bao lâu?

? Trước khi quyết định có cắt giảm lạm phát hay không? Các nhà hoạch định chính sách phải biết mất bao nhiêu sản lượng trong quá trình chuyển sang mức lạm phát thấp hơn. Khi đó người ta có thể so sánh tổn thất này với lợi ích thu được từ mức lạm phát thấp hơn.

Nhiều công trình nghiên cứu đã sử dụng số liệu hiện có để chứng minh đường Phillips về mặt lượng. Kết quả các công trình nghiên cứu này thường được tổng kết lại dưới hình thức một con số gọi là tỷ lệ hy sinh tính bằng phần trăm (%) GDP thực tế hàng năm phải bỏ qua để cắt giảm 1% lạm phát. Mặc dù các kết quả tính tỷ lệ hy sinh khá nhiều nhưng con số điển hình là 5. Để giảm 1% lạm phát, người ta phải hy sinh 5% GDP hàng năm và 2,5% thất nghiệp chu kỳ.

Chúng ta có thể biểu thị tỷ lệ hy sinh bằng thất nghiệp. Định luật Okun nói rằng: sự thay đổi 1% tỷ lệ thất nghiệp gây ra sự thay đổi 2% GDP, công thức tổng quát sau:

U_n : Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên

U_t : Tỷ lệ thất nghiệp thực

Y_t : Sản lượng thực

Y_p : Sản lượng tiềm năng

Đơn vị tính: %

 Nên muốn cắt giảm lạm phát 4% như ví dụ trên ta phải cắt giảm 20% GDP một năm và thất nghiệp chu kỳ tăng lên 10%.

7.5.2. Khả năng cắt giảm lạm phát không gây ra tổn thất cho nền kinh tế

Kỳ vọng về lạm phát ảnh hưởng đến sự đánh đổi ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp. Vấn đề đặt ra là mọi người hình thành kỳ vọng như thế nào?

Một cách tiếp cận được gọi là kỳ vọng hợp lý giả định mọi người sử dụng tất cả thông tin hiện có. Trong đó có thông tin chính sách hiện tại để dự báo về tương lai. Vì chính sách tiền tệ và tài chính tác động đến lạm phát. Nên lạm phát dự kiến cũng phụ thuộc vào chính sách tiền tệ và tài chính đang có hiệu lực.

Theo lý thuyết kỳ vọng hợp lý sự thay đổi trong chính sách tiền tệ hoặc tài chính làm thay đổi kỳ vọng. Những người ủng hộ quan điểm kỳ vọng hợp lý lập luận rằng: đường Phillips ngắn hạn không mô tả đúng các phương án lựa chọn hiện có. Họ tin tưởng rằng nếu các nhà hoạch định chính sách cam kết một cách đáng tin cậy rằng họ sẽ cắt giảm lạm phát, thì những người suy nghĩ hợp lý sẽ hiểu được cam kết đó và nhanh chóng hạ thấp kỳ vọng của họ về lạm phát. Theo lý thuyết kỳ vọng hợp lý, các con số ước tính truyền thống về tỷ lệ hy sinh không có tác động gì với việc đánh giá ảnh hưởng của các chính sách khác nhau. Khi đó chính sách đáng tin cậy, tổn thất do việc cắt giảm lạm phát gây ra có thể nhỏ hơn nhiều so với điều mà các con số ước tính về tỷ lệ hy sinh cho thấy.

Trong trường hợp lý tưởng nhất, người ta có thể hình dung biện pháp cắt giảm tỷ lệ lạm phát mà không tạo ra bất kỳ sự suy thoái nào muốn vậy phải đáp ứng hai yêu cầu:

 Kế hoạch cắt giảm lạm phát phải được công bố trước khi công nhân và doanh nghiệp (những người quy định tiền lương và giá cả) hình thành kỳ vọng của họ.

 Công nhân và doanh nghiệp phải tin lời công bố đó, nếu không họ sẽ không giảm kỳ vọng của mình về lạm phát.

 Nếu cả 2 yêu cầu được đáp ứng, lời công bố lập tức có tác dụng làm dịch chuyển sự đánh đổi ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp xuống dưới, cho phép giảm tỷ lệ lạm phát mà không làm tăng thất nghiệp.

 Tóm lại: Biện pháp cắt giảm lạm phát đòi hỏi phải có cú sốc cung hoặc một giai đoạn thất nghiệp cao và sản lượng giảm. Song nếu mọi người có kỳ vọng hợp lý, thì một công bố đáng tin cậy về sự thay đổi chính sách có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến kỳ vọng, do đó có thể cắt giảm lạm phát mà không gây ra suy thoái.