PHẦN VÔ TRỤ DIỀU HÀNH THỨ 4

PHẦN VÔ TRỤ DIỀU HÀNH THỨ 4

Diệu hành là gì? Nghĩa là hành động không còn thấy năng hành và sở hành. Ấy là hành mà không thấy ta và người, mặc dù thật hành mà không chấp trước sự hành của mình. Ai chuyển được thức thứ 7 (Manavijnana) trở thành bình đẳng tánh trí thì việc hành động không có trụ trước, tâm mới thanh tịnh, chu biến pháp giới. Do đó, nên dùng diệu lý để hành mà không hành, trụ mà không trụ, chưa tới bậc Cửu Địa (Thiện Huệ Địa) và bậc Thập Địa (Pháp Vân Địa) thì khó biết lý nhiệm mầu ấy.

Thế nên, Tứ Thiền (Ly Sanh hỷ Lạc Địa; Định Sanh Hỷ Lạc Địal Ly Hỷ Diệu Lạc Địa và Xả Niệm Thanh Tịnh Địa).

Tứ Định (Không vô biên xứ định; Thức vô biên xứ định; Vô sở hữu xứ định và Phi phi tưởng xứ định) đều không thể thoát ly những khổ hành ấm. Nay nói vô trụ diệu hành, chính là nói bố thì không trước tướng. Phàm vật gì có hình tướng đều là hư vọng. Trụ tướng tức là trụ hư vọng; nếu không trụ tướng thì không bao giờ bị vọng cảnh khuấy động. Ai không bị vọng cảnh lay động thì đâu có sanh diệt, thể thanh tịnh tự nhiên tròn sáng; trụ được cái không trụ mới thật là chơn diệu hành.

Lại nữa, ông Tu Bồ Đề, Bồ Tát đối với sự vật, phải không trụ trước để làm việc bố thí. Bố thí là một trong lục độ của Phật Pháp. Có 3 thứ bố thí:

1/ Tài thí

2/ Pháp thí: Tinh tiến không mỏi mệt, thiền định không gián đoạn, trí tuệ không điên đảo, thuyết pháp độ sinh, gọi là Pháp thí.

3/ Vô úy thí: Phàm người nào ở trong hoàn cảnh sợ hãi, lo âu, ta có cách gì giúp cho họ hết sợ, nhất là sợ chết, dù gian lao ta cũng không nản, miễn sao họ đừng sợ hãi, gọi đó là thí vô úy.

Ấy là không trụ nơi sắc mà bố thí, không trụ nơi thanh, hương, vị, xúc, pháp mà bố thí. Tu Bồ Đề! Bồ Tát phải bố thí như thế, không nên trụ nơi tướng. Vì sao? Vì nếu Bồ Tát không trụ tướng bố thí, phước đức kia không thể nghĩ lường. Tu Bồ Đề! Ý ông nghĩ thế nào? Phương đông hư không, hư không, giữa thái hư không có mảy may cách ngại, trống rỗng bao la, tâm suy nghĩ không thể nào đo lường được, có thể nghĩ lường được không?

1. Không thể nào nghĩ lường được, bạch Thế Tôn.

2. Này Tu Bồ Đề! Phương nam, tây, bắc, bốn góc, thượng phương, hạ phương, hư không có thể nghĩ lường được không?

3. Không thể được, bạch Thế Tôn.

4. Tu Bồ Đề! Bồ Tát không trụ tướng bố thí, phước đức cũng lại như thế, không thể nghĩ bàn. Tu Bồ Đề! Bồ Tát phải y như giáo pháp mà trụ.

KHÁI LUẬN:

Phần căn bản nói về phương pháp trụ tâm. Vô sở trụ là thế nào? Trong không trụ ta, ngoài không trụ người, giữa không trụ những vật đã thí. Như một tấm gương đồng soi cảnh vật, tùy cảnh đến thì hiện, cảnh đi thì thôi, cần phải xa lìa trần tướng của chúng sanh. Sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp là sáu trần. Vì sao chỉ nói bố thí mà không nói các độ khác? Bởi vì trong Phật Pháp có lục độ:

1. Bố thí

2. Trì giới,

3. Nhẫn nhục,

4. Tinh tấn,

5. Thiền định và

6. Trí tuệ.

Bố thí độ xan tham; trì giới thì độ phá giới; nhẫn nhục thì độ giận tức, tinh tấn thì độ biếng nhác, thiền định thì độ tán loạn, trí tuệ thì độ ngu si.

Việc tốt nhất trên đời là việc từ thiện, nhưng việc từ thiện, đương nhiên phải dùng bố thí trước tiên. Bố Thí là một trong những phương pháp lục độ. Có tâm niệm bố thí cao thượng, đối với người có thể thật hành bố thí rồi xả bỏ, đối vời tự mình có thể ngăn ngừa việc tham lam, bỏn xẻn. Tâm niệm Bồ Tát thật hành bố thí, không nên trước tướng; nếu tâm còn trước tướng thì bị sa vào mắt đắm sắc, tai ưa tiếng, mũi ngửi mùi, lưỡi nếm vị, thân xúc dục và pháp (những gì bị tâm suy nghĩ, tưởng tượng nói ra có chổ có cảnh so lường phân biệt, nó nằm trong tánh vọng của chúng sanh, bị các cảnh bên ngoài, vọng tâm tham lam đắm trước? bởi vì nhãn căn cùng sắc nghiệp rất là trọng yếu. Đức Phật Như Lai sợ người tu hành đời sau sanh lòng nghi, nói bố thí vốn là cầu phước, nếu không trụ tướng, chính là không, làm sao có phước? Vì thế, nên Đức Phật lại nói, nếu Bồ Tát không trụ tướng mà bố thí, thì phước đức kia mới là vĩ đại.

Tóm lại, Phật nói Bồ Tát bố thí, tuy chuyên vì cầu phước đức, nhưng nếu tâm còn trước tướng để cầu phước đức, mặc dù phước đức có, nhưng không vĩ đại. Nếu xa lìa chấp tướng thì phước đức kia không thể nghĩ lường. Nói đến phước đức không thể nghĩ lường, thường ưa mượn thể thức 10 phương hư không vì nó vĩ đại không thể nghĩ lường. Từ đông nhìn, người ta cho kia là tây; từ nam nhìn người ta cho kia là bắc, từ thượng nhìn, ta cho kia là hạ. từ hạn nhìn lên, ta cho là thượng v.v…đông, tây, nam, bắc, danh xưng do người ta quy định; sự thật thì không có phương hướng nào nhứt định…chỉ có khi sáu căn viên thông rồi thì bốn phương, tám hướng đều vô ngại.

GIẢNG NGHỈA:

Đức Phật lại bảo; Tu Bồ Đề! Bồ Tát đối với Pháp vô thượng Chánh Đẳng Chánh Giác phải nên bố thí không chấp tướng. Được như thế chắc chắn sáu căn thanh tịnh, ly khai các trần tướng, sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp (người thí quên thí, kẻ thọ quên thọ, vật hay thí bị thí đều quên). Giống như chỗ khác nói tam luân thể không, thí không, thọ không, và vật không). Đức Phật lại nói: Tu Bồ Đế Bồ Tát không nên trụ tướng mà bố thí, vì sao? Bởi vì trước tướng bố thí, là bị hạn cuộc có tướng, thật tại tướng chúng sanh bình đẳng như vi trần, dù có phước bải cũng chẳng được bao lâu. Nếu không trước tướng bố thí, hay đủ tam luân không tịch. Đó thật là vô tướng, công đức không thể nào nghĩ bàn. Đức Phật lại bảo: Tu Bồ Đề! Ông nói phương đông, hư không có ngằn mé không? Dùng tâm có suy nghĩ được không?

Tu Bồ Đề bạch;

- Thưa Thế Tôn! Không thể nghĩ lường được.

Phật lại nói:

- Tu Bồ Đề! Ông nói các phương nam, tây, bắc, đông nam, tây nam, đông bắc, tây bắc, kể cả thượng phương và hạ phương, thành hư không của chín phương, ông nghĩ các phương ấy nó có ngằn mé không? Tâm ông có thể đo lường được không?

Tu Bồ Đề bạch:

- Thưa Thế Tôn! Không thể nào nghĩ lường được.

Đức Phật lại nói:

- Tu Bồ Đề! Bồ Tát nên theo lời chỉ giáo của tôi để khéo hộ niệm, khéo dặn dò; như thế hàng phục vọng tâm, như thế làm cho tâm thường trú. Được như vậy, khỏi tìm cầu tâm nào khác cả.

Thơ 4

Thật hành chiếu tỏa không trung,

Sáu trần giải tòa chớ cầu,

Tâm không tức Phật đứng đầu thiên kinh.

Mười phương, bốn hướng thinh thinh,

Tánh chẳng vướng bận, oai linh không cùng,

Bồ Đề đại giác đại hùng,

Y giáo hành sự, tôn sùng lời khuyên!
---o0o---