VI PHONG TRµO V¡N HO¸ PHôC H¦NG
Tr×nh bµy ®îc hoµn c¶nh ra ®êi, nh÷ng thµnh tùu, néi dung vµ ý nghÜa cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng :
Hoµn c¶nh ra ®êi :
+ Giai cÊp t s¶n cã thÕ lùc vÒ kinh tÕ, song cha cã ®Þa vÞ vÒ
x· héi t¬ng øng, muèn xo¸ bá trë ng¹i phong kiÕn, muèn cã nÒn v¨n ho¸ riªng.
+ ChÕ ®é phong kiÕn, gi¸o lÝ ®¹o Ki-t« k×m h·m sù ph¸t triÓn cña giai cÊp t s¶n.
Kh¸i niÖm "V¨n ho¸ Phôc hng" : kh«i phôc, ph¸t huy gi¸ trÞ, tinh hoa v¨n ho¸ x¸n l¹n cæ ®¹i Hi L¹p R«-ma, ®Êu tranh x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ míi, mét cuéc sèng tiÕn bé.
Thµnh tùu :
+ Khoa häc kÜ thuËt cã tiÕn bé vît bËc vÒ y häc, to¸n häc.
+ V¨n häc nghÖ thuËt ph¸t triÓn phong phó víi nh÷ng tµi n¨ng nh Lª-«-na ®¬ Vanh-xi, SÕch-xpia.
Néi dung vµ ý nghÜa cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng :
+ Lªn ¸n Gi¸o héi Ki-t« vµ tÊn c«ng vµo trËt tù x· héi phong kiÕn.
+ §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi, x©y dùng thÕ giíi quan tiÕn bé.
+ §Êu tranh c«ng khai trªn lÜnh vùc t tëng v¨n ho¸, chèng l¹i hÖ t tëng phong kiÕn lçi thêi vµ Gi¸o héi Thiªn Chóa.
+ Më ®êng cho sù ph¸t triÓn cao cña v¨n ho¸ loµi ngêi.
Quan s¸t h×nh 28 (SGK) ®Ó biÕt ®îc mét trong nh÷ng thµnh tùu cña phong trµo V¨n ho¸ Phôc hng.
VII C¶I C¸CH T¤N GI¸O
Tr×nh bµy ®îc nguyªn nh©n, diÔn biÕn, néi dung vµ ý nghÜa cña phong trµo c¶i c¸ch t«n gi¸o :
Nguyªn nh©n :
+ Do Gi¸o héi trë nªn ph¶n ®éng, ng¨n c¶n ho¹t ®éng cña giai cÊp t s¶n ®ang lªn.
+ Gi¸o héi rÊt giµu cã, dùa vµo thÇn quyÒn bãc lét nh©n d©n, sèng
xa hoa.
DiÔn biÕn :
+ §i ®Çu lµ §øc, Thuþ SÜ, sau ®ã lµ BØ, Hµ Lan, råi lan réng kh¾p c¸c níc T©y ¢u.
+ Næi tiÕng nhÊt lµ cuéc c¶i c¸ch cña Lu-th¬ ë §øc vµ cña Can-vanh t¹i Thuþ SÜ.
Néi dung vµ ý nghÜa :
+ Kh«ng muèn thñ tiªu t«n gi¸o, dïng nh÷ng biÖn ph¸p «n hoµ ®Ó quay vÒ víi gi¸o lÝ Ki-t« nguyªn thuû.
+ C¶i c¸ch, b·i bá c¸c thñ tôc vµ nghi lÔ phiÒn to¸i.
DÉn ®Õn sù ph©n ho¸ thµnh T©n gi¸o vµ Cùu gi¸o.
+ §©y lµ cuéc ®Êu tranh c«ng khai ®Çu tiªn trªn lÜnh vùc v¨n ho¸ t tëng cña giai cÊp t s¶n chèng l¹i chÕ ®é phong kiÕn, cæ vò vµ më ®êng cho nÒn v¨n ho¸ ch©u ¢u ph¸t triÓn cao h¬n.
VIII CHIÕN TRANH N¤NG D¢N §øC
Tr×nh bµy ®îc nguyªn nh©n, diÔn biÕn, ý nghÜa cña chiÕn tranh n«ng d©n §øc :
Nguyªn nh©n :
+ Giai cÊp t s¶n ®ang lªn bÞ chÕ ®é phong kiÕn b¶o thñ c¶n trë sù ph¸t triÓn cña hä.
+ N«ng d©n bÞ ¸p bøc bãc lét nÆng nÒ, tiÕp thu ®îc t tëng c¶i c¸ch t«n gi¸o vµ t tëng cña Lu-th¬.
DiÔn biÕn :
+ Tõ mïa xu©n n¨m 1524, cuéc ®Êu tranh ®· cã tÝnh chÊt quyÕt liÖt, më ®Çu cho cuéc chiÕn tranh n«ng d©n. L·nh tô kiÖt xuÊt cña phong trµo lµ T«-m¸t Muyn-xe.
+ Phong trµo n«ng d©n ®· giµnh th¾ng lîi bíc ®Çu, ®i ®Õn ®ßi thñ tiªu chÕ ®é phong kiÕn. Nhng cuèi cïng còng bÞ thÊt b¹i.
ý nghÜa :
+ Lµ mét sù kiÖn lÞch sö lín lao, biÓu hiÖn tinh thÇn ®Êu tranh quyÕt liÖt vµ khÝ ph¸ch anh hïng cña n«ng d©n §øc chèng l¹i chÕ ®é phong kiÕn.
+ B¸o hiÖu sù khñng ho¶ng, suy vong cña chÕ ®é phong kiÕn ë
T©y ¢u.
Chñ ®Ò 4
¤N TËP LÞCH Sö THÕ GIíI
THêI NGUY£N THUû, Cæ §¹I Vµ TRUNG §¹I
A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
HÖ thèng ho¸ nh÷ng néi dung chÝnh vµ sù kiÖn lÞch sö tiªu biÓu, so s¸nh (nh÷ng nÐt chÝnh) gi÷a x· héi phong kiÕn ph¬ng §«ng vµ x· héi phong kiÕn ph¬ng T©y.
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
HÖ thèng ho¸ nh÷ng sù kiÖn tiªu biÓu cña lÞch sö thÕ giíi thêi nguyªn thuû, cæ ®¹i vµ trung ®¹i b»ng c¸c c©u hái nªu vÊn ®Ò. Ph©n tÝch nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ra ®êi, nh÷ng biÓu hiÖn ph¸t triÓn cña c¸c níc ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y tiªu biÓu.
LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc, b¶ng so s¸nh nh÷ng nÐt chÝnh vÒ x· héi phong kiÕn ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y.
Gîi ý :
Néi dung
so s¸nh
|
X· héi phong kiÕn ph¬ng §«ng
|
X· héi phong kiÕn ph¬ng T©y
|
|
|
|
|
|
|
LÞCH Sö VIÖT NAM Tõ NGUåN GèC
§ÕN GI÷A THÕ KØ XIX
Chñ ®Ò 5
VIÖT NAM Tõ THêI NGUY£N THUû §ÕN THÕ KØ X
Néi dung 1. VIÖT NAM THêI NGUY£N THUû A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
BiÕt ®îc c¸ch ngµy nay kho¶ng 30 40 v¹n n¨m, Ngêi tèi cæ ®· sèng trªn ®Êt níc ta : di tÝch ë L¹ng S¬n, Thanh Ho¸, §ång Nai, B×nh Phíc...
BiÕt ®îc sù h×nh thµnh cña c«ng x· thÞ téc (v¨n ho¸ S¬n Vi) vµ sù ph¸t triÓn cña c«ng x· thÞ téc (v¨n ho¸ Hoµ B×nh, "cuéc c¸ch m¹ng ®¸ míi").
HiÓu ®îc ý nghÜa ra ®êi cña thuËt luyÖn kim vµ biÕt ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh vÒ cuéc sèng cña c¸c bé l¹c Phïng Nguyªn, Sa Huúnh, §ång Nai.
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. Nh÷ng dÊu tÝch Ngêi tèi cæ ë ViÖt Nam
BiÕt ®îc nh÷ng dÊu tÝch cña Ngêi tèi cæ ®· sèng trªn ®Êt níc ta :
C¸ch ®©y 30 40 v¹n n¨m, trªn ®Êt níc ta ®· cã con ngêi sinh sèng. C¸c b»ng chøng vÒ kh¶o cæ häc ®· chøng minh ®iÒu nµy : r¨ng ho¸ th¹ch vµ c¸c c«ng cô ®¸ ghÌ ®Ïo th« s¬ mµ c¸c nhµ kh¶o cæ häc t×m thÊy ë L¹ng S¬n, Thanh Ho¸, §ång Nai, B×nh Phíc... (sö dông kªnh h×nh).
§Æc ®iÓm cña Ngêi tèi cæ : sèng thµnh tõng bÇy, s¨n b¾t thó rõng vµ h¸i lîm ®Ó sinh sèng.
Sö dông lîc ®å, x¸c ®Þnh nh÷ng ®Þa ®iÓm cã dÊu tÝch cña Ngêi tèi cæ vµ gi¶i thÝch vÒ nh÷ng r×u tay t×m ®îc ë nói §ä (Thanh Ho¸) (h×nh 71 SGK). §©y lµ nh÷ng c«ng cô ®¸ ®îc ghÌ ®Ïo qua loa thuéc s¬ k× thêi ®¹i ®¸ cò mµ Ngêi tèi cæ dïng ®Ó chÆt, ®Ëp.
2. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng x· thÞ téc
BiÕt ®îc sù h×nh thµnh cña c«ng x· thÞ téc (v¨n ho¸ S¬n Vi) vµ
sù ph¸t triÓn cña c«ng x· thÞ téc (v¨n ho¸ Hoµ B×nh ; "cuéc c¸ch m¹ng ®¸ míi") :
Sau mét qu¸ tr×nh dµi ph¸t triÓn vµ tiÕn ho¸, Ngêi tèi cæ ®· chuyÓn ho¸ thµnh Ngêi tinh kh«n. §ã lµ dÊu tÝch mµ c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· t×m thÊy t¹i c¸c di tÝch v¨n ho¸ Ngêm (Vâ Nhai Th¸i Nguyªn), S¬n Vi (L©m Thao Phó Thä).
Chñ nh©n cña v¨n ho¸ S¬n Vi c tró trong c¸c hang ®éng, m¸i ®¸ ngoµi trêi, ven bê s«ng, suèi, trªn mét ®Þa bµn kh¸ réng : S¬n La, Lai Ch©u, Lµo Cai, Yªn B¸i, B¾c Giang, Thanh Ho¸, NghÖ An, Qu¶ng TrÞ. Hä sèng thµnh c¸c thÞ téc. C«ng cô lao ®éng cña hä lµ nh÷ng hßn ®¸ ®îc ghÌ ®Ïo (sö dông kªnh h×nh).
Ho¹t ®éng kinh tÕ : s¨n b¾t, h¸i lîm lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o.
Sau nÒn v¨n ho¸ S¬n Vi, ë Hoµ B×nh, B¾c S¬n vµ nhiÒu
®Þa ph¬ng kh¸c trªn ®Êt níc ViÖt Nam, c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®·
t×m thÊy dÊu tÝch cña v¨n ho¸ s¬ k× ®¸ míi, c¸ch ngµy nay kho¶ng 6000 12000 n¨m.
Tæ chøc x· héi : c d©n Hoµ B×nh, B¾c S¬n hîp thµnh c¸c thÞ téc, bé l¹c. Hä ®· sèng ®Þnh c l©u dµi trong c¸c hang ®éng, m¸i ®¸ gÇn nguån níc.
Ho¹t ®éng kinh tÕ : s¨n b¾t, h¸i lîm lµ nguån sèng chÝnh cña c d©n Hoµ B×nh, B¾c S¬n. Ngoµi ra hä cßn biÕt tíi c¸c lo¹i rau, cñ, c©y ¨n qu¶.
§êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c d©n Hoµ B×nh, B¾c S¬n còng ®îc n©ng cao thªm.
Cuéc "c¸ch m¹ng ®¸ míi" : C¸ch ngµy nay kho¶ng 5000 6000 n¨m, con ngêi ®· biÕt sö dông kÜ thuËt ca khoan ®¸ vµ lµm ®å gèm b»ng bµn xoay. PhÇn lín c¸c thÞ téc ®· biÕt sö dông cuèc ®¸ trong n«ng nghiÖp trång lóa.
C«ng cô ®îc c¶i tiÕn ®· lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. ViÖc trao ®æi s¶n phÈm gi÷a c¸c bé l¹c ®îc ®Èy m¹nh. Nhê vËy, cuéc sèng con ngêi còng ®îc æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn. §êi sèng tinh thÇn ®îc n©ng cao. §Þa bµn c tró cña con ngêi còng ®îc më réng h¬n tríc.
Cuéc "c¸ch m¹ng ®¸ míi" ®· t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi thuËt luyÖn kim vµ n«ng nghiÖp trång lóa níc.
3. Sù ra ®êi cña thuËt luyÖn kim vµ nghÒ trång lóa níc
HiÓu ®îc ý nghÜa ra ®êi cña thuËt luyÖn kim vµ biÕt ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh vÒ cuéc sèng cña c¸c bé l¹c Phïng Nguyªn, Sa Huúnh, §ång Nai :
C¸ch ngµy nay kho¶ng 3000 4000 n¨m, c¸c bé l¹c trªn ®Êt níc ta, trªn c¬ së tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña kÜ thuËt chÕ t¸c ®¸, lµm gèm ®· biÕt khai th¸c, sö dông nguyªn liÖu ®ång vµ thuËt luyÖn kim ®Ó chÕ t¹o c«ng cô lao ®éng vµ c¸c vËt dông trong cuéc sèng. NghÒ trång lóa níc trë nªn phæ biÕn.
C¸c bé l¹c Phïng Nguyªn lµm n«ng nghiÖp trång lóa níc, sèng ®Þnh c l©u dµi trong c¸c thÞ téc mÉu hÖ. C«ng cô lao ®éng chñ yÕu lµ b»ng ®¸. Hä lµm ®å gèm b»ng bµn xoay, biÕt xe chØ, dÖt v¶i, ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm nh tr©u, bß, lîn, gµ. Trong c¸c di chØ cña v¨n ho¸ Phïng Nguyªn, c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· t×m thÊy xØ ®ång, d©y ®ång, dïi ®ång.
C¸c bé l¹c ë vïng ch©u thæ s«ng M· (Thanh Ho¸), s«ng C¶ (NghÖ An) còng ®· tiÕn ®Õn thêi ®¹i s¬ k× ®ång thau. Ho¹t ®éng kinh tÕ cña c d©n chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp trång lóa. Bªn c¹nh ®ã cã c¸c nghÒ thñ c«ng lµm ®¸, lµm gèm. ë c¸c di tÝch, c¸c nhµ kh¶o cæ còng t×m thÊy c¸c hiÖn vËt b»ng ®ång.
ë khu vùc Nam Trung Bé (Qu¶ng Nam, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Kh¸nh Hoµ), chñ nh©n cña v¨n ho¸ Sa Huúnh còng biÕt ®Õn kÜ thuËt luyÖn kim vµ tiÕn ®Õn buæi ®Çu cña thêi ®¹i kim khÝ, c¸ch ngµy nay chõng 3000 4000 n¨m. Ho¹t ®éng kinh tÕ chñ yÕu cña c d©n Sa Huúnh lµ n«ng nghiÖp trång lóa. Ngoµi ra hä cßn lµm gèm, dÖt v¶i vµ lµm ®å trang søc.
ë lu vùc s«ng §ång Nai (Thµnh phè Hå ChÝ Minh, B×nh Phíc, §ång Nai, B×nh D¬ng, Long An...), c¸c nhµ kh¶o cæ häc ®· ph¸t hiÖn ®îc mét sè di tÝch thuéc thêi ®¹i ®å ®ång. C d©n v¨n ho¸ §ång Nai lµm n«ng nghiÖp trång lóa níc vµ c¸c c©y l¬ng thùc kh¸c. Ngoµi ra, hä cßn lµm nghÒ khai th¸c s¶n vËt rõng, s¨n b¾n, lµm nghÒ thñ c«ng.
Nh vËy, c¸ch ngµy nay kho¶ng 3000 4000 n¨m, c¸c bé l¹c sinh sèng trªn c¸c vïng miÒn kh¸c nhau cña ViÖt Nam ®· bíc vµo thêi ®¹i kim khÝ. §ã chÝnh lµ c¬ së, tiÒn ®Ò lµm cho x· héi nguyªn thuû ë níc ta chuyÓn sang thêi ®¹i dùng níc ®Çu tiªn.
LËp niªn biÓu vÒ c¸c nÒn v¨n ho¸ nªu trªn.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |