B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. Thñ c«ng nghiÖp
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng biÓu hiÖn ph¸t triÓn cña thñ c«ng nghiÖp : thñ c«ng nghiÖp nhµ níc ®îc chó träng ; c¸c lµng nghÒ ë n«ng th«n rÊt ph¸t triÓn :
Thñ c«ng nghiÖp nhµ níc :
+ §Ó phôc vô cho nhu cÇu cña nhµ níc, c¶ chÝnh quyÒn Lª TrÞnh vµ chÝnh quyÒn chóa NguyÔn ®Òu chó träng x©y dùng c¸c quan xëng.
+ Lùc lîng lao ®éng trong c¸c xëng thñ c«ng cña nhµ níc ®Òu lµ nh÷ng thî thñ c«ng giái, ®îc trng tËp tõ c¸c ®Þa ph¬ng theo chÕ ®é c«ng tîng.
+ MÆc dï thêi k× nµy, c¸c quan xëng cña nhµ níc cã ®îc më réng vÒ quy m« vµ kÜ thuËt, nhng ngêi thî vÉn bÞ rµng buéc trong nh÷ng tæ chøc s¶n xuÊt víi nh÷ng quan hÖ cìng bøc vµ n« dÞch, Ýt cã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸.
Thñ c«ng nghiÖp nh©n d©n :
+ C¸c nghÒ thñ c«ng ph¸t triÓn ®· dÉn ®Õn c¸c lµng nghÒ thñ c«ng ë n«ng th«n vµ c¸c phêng thñ c«ng chuyªn nghiÖp ë thµnh thÞ xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu.
+ Thêi k× nµy, nghÒ khai th¸c má ë §µng Ngoµi kh¸ ph¸t triÓn.
ë §µng Trong, nghÒ s¶n xuÊt ®êng mÝa ph¸t triÓn m¹nh, ®¹t ®Õn tr×nh ®é cao vµ sè lîng xuÊt khÈu ngµy cµng lín.
2. Th¬ng nghiÖp
HiÓu ®îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë níc ta trong c¸c thÕ kØ XVI, XVII, XVIII :
Bu«n b¸n trong níc :
+ Ho¹t ®éng bu«n b¸n, trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng ®îc më réng h¬n tríc. ë c¸c ®Þa ph¬ng, hÇu hÕt c¸c lµng ®Òu cã chî, n¬i mµ nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ thñ c«ng nghiÖp ®îc mang ra trao ®æi, bu«n b¸n.
+ Thêi k× nµy ®· h×nh thµnh c¸c luång bu«n b¸n, trao ®æi thêng xuyªn gi÷a miÒn ngîc vµ miÒn xu«i, miÒn duyªn h¶i, h¶i ®¶o víi néi ®Þa vµ gi÷a c¸c trung t©m kinh tÕ, th¬ng m¹i víi c¸c vïng n«ng th«n phô cËn. §Æc biÖt lµ sù bu«n b¸n gi÷a §µng Trong vµ §µng Ngoµi.
Bu«n b¸n víi níc ngoµi :
+ Bu«n b¸n víi c¸c níc ph¬ng §«ng, ®Æc biÖt víi Trung Quèc vµ NhËt B¶n ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn.
+ Tõ thÕ kØ XVI, c¸c níc ph¬ng T©y ®· sang bu«n b¸n víi níc ta vµ nhén nhÞp nhÊt lµ thÕ kØ XVII. C¸c níc Bå §µo Nha, Hµ Lan, Anh, Ph¸p ®Òu ®Õn lËp th¬ng ®iÕm vµ bu«n b¸n víi c¶ §µng Trong vµ §µng Ngoµi.
Sù th«ng th¬ng bu«n b¸n víi c¸c níc ph¬ng T©y ®· bíc ®Çu ®a níc ta tiÕp xóc víi luång th¬ng m¹i quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn, gãp phÇn më réng thÞ trêng trong níc vµ thóc ®Èy sù hng thÞnh cña mét sè ®« thÞ.
3. Sù hng thÞnh cña mét sè ®« thÞ
Tr×nh bµy ®îc sù hng khëi cña c¸c ®« thÞ ë §µng Trong vµ §µng Ngoµi :
ë §µng Ngoµi, cã hai ®« thÞ tiªu biÓu lµ Th¨ng Long vµ Phè HiÕn.
§µng Trong : tiªu biÓu nhÊt lµ Héi An (Qu¶ng Nam). C¸c ®« thÞ kh¸c nh Thanh Hµ (HuÕ), Níc MÆn (B×nh §Þnh), Gia §Þnh (Thµnh phè Hå ChÝ Minh)... ®Òu lµ nh÷ng ®« thÞ kh¸ sÇm uÊt.
Khai th¸c c¸c h×nh 69, 70 (SGK) ®Ó t×m hiÓu thªm mét sè ®« thÞ cña níc ta thêi k× nµy.
Néi dung 4. V¡N HO¸, T¦ T¦ëNG A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
Tr×nh bµy ®îc t×nh h×nh ph¸t triÓn t tëng v¨n ho¸, gi¸o dôc vµ khoa häc – kÜ thuËt vµ gi¶i thÝch ®îc nguyªn nh©n cña sù ph¸t triÓn ®ã
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. T tëng, t«n gi¸o, tÝn ngìng
HiÓu ®îc t×nh h×nh v¨n ho¸ ë c¸c thÕ kØ XVI XVIII : Nho gi¸o suy tho¸i, PhËt gi¸o, §¹o gi¸o cã sù ph¸t triÓn, sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa :
Sù mÊt dÇn hiÖu lùc vµ vÞ trÝ ®éc t«n cña Nho gi¸o.
Trong khi ®ã PhËt gi¸o, §¹o gi¸o vµ c¸c h×nh thøc tÝn ngìng d©n gian kh¸c l¹i cã ®iÒu kiÖn ®îc phôc håi vµ ph¸t triÓn. NhiÒu chïa, ®Òn, miÕu, qu¸n ®îc kh«i phôc hoÆc ®îc x©y dùng míi ë c¶ §µng Trong vµ §µng Ngoµi.
Tõ thÕ kØ XVI, mét t«n gi¸o míi ®îc du nhËp vµo §¹i ViÖt
®¹o Thiªn Chóa.
C¸c tÝn ngìng d©n gian nh thê cóng tæ tiªn, thê c¸c anh hïng d©n téc cã c«ng víi níc, víi lµng, nh÷ng vÞ tæ nghÒ... vÉn ®îc duy tr× vµ ph¸t huy.
Cïng víi sù du nhËp ®¹o Thiªn Chóa vµo níc ta, ch÷ Quèc ng÷ ®· ra ®êi. Tuy nhiªn, ph¶i ®Õn ®Çu thÕ kØ XX ch÷ Quèc ng÷ míi chÝnh thøc trë thµnh ch÷ viÕt cña d©n téc ViÖt Nam.
2. Gi¸o dôc vµ khoa cö
Tr×nh bµy ®îc t×nh h×nh ph¸t triÓn cña gi¸o dôc :
§©y lµ thêi k× chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh nhng viÖc gi¸o dôc vµ khoa cö theo hÖ thèng Nho gi¸o vÉn ®îc duy tr× t¬ng ®èi liªn tôc.
Thêi k× nhµ M¹c ®· tæ chøc ®îc 22 k× thi Héi ®Ó lÊy tiÕn sÜ.
TriÒu Lª trung hng, tiÕp tôc tæ chøc c¸c k× thi. Tuy vËy, gi¸o dôc thi cö thêi k× nµy kh«ng cßn ®îc nghiªm tóc vµ chÆt chÏ nh thêi Lª s¬.
ë §µng Trong, khoa cö xuÊt hiÖn muén vµ kh«ng ®îc chó träng nh §µng Ngoµi.
T×m hiÓu vÒ V¨n MiÕu, Quèc tö gi¸m...
3. V¨n häc vµ nghÖ thuËt
Tr×nh bµy ®îc sù ph¸t triÓn cña v¨n häc vµ nghÖ thuËt :
V¨n häc : thêi k× nµy v¨n häc ch÷ H¸n chiÕm u thÕ. Bªn c¹nh ®ã lµ sù në ré cña c¸c t¸c phÈm v¨n th¬ viÕt b»ng ch÷ N«m, trong ®ã cã c¸c truyÖn N«m khuyÕt danh.
NghÖ thuËt : ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn vµ phôc håi cña c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt diÔn xíng vµ t¹o h×nh cæ truyÒn.
+ NghÖ thuËt s©n khÊu phong phó, ®a d¹ng, ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®êi sèng vµ íc väng cña nh©n d©n.
+ NghÖ thuËt ®iªu kh¾c vµ kiÕn tróc ë c¸c ®×nh, chïa, miÕu mang ®Ëm phong c¸ch d©n gian.
Quan s¸t h×nh 71 (SGK) ®Ó biÕt vÒ thµnh tùu ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt ®iªu kh¾c trong thêi k× nµy.
4. Khoa häc kÜ thuËt
Tr×nh bµy ®îc sù ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt :
Sù xuÊt hiÖn nhiÒu c«ng tr×nh sö häc lín : Lª triÒu c«ng nghiÖp thùc lôc cña Hå SÜ D¬ng, ¤ Ch©u cËn lôc cña D¬ng V¨n An, Thiªn Nam ng÷ lôc (khuyÕt danh), §¹i ViÖt sö kÝ toµn th do nhãm sö thÇn triÒu Lª bæ sung vµ hoµn chØnh trªn c¬ së bé s¸ch cña Ng« SÜ Liªn khëi th¶o tõ thÕ kØ XV.
Khoa häc qu©n sù còng ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng.
Do sù tiÕp xóc víi c¸c níc ph¬ng T©y, kÜ thuËt ®óc sóng vµ ®ãng c¸c lo¹i thuyÒn chiÕn cã trang bÞ ®¹i b¸c ë §µng Trong ®îc n©ng cao thªm mét bíc.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |