Chñ ®Ò 1 X· Héi nguy£n thuû
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
tải về 0.9 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- II L·NH §ÞA PHONG KIÕN
- III QU¸ TR×NH RA §êI Vµ PH¸T TRIÓN CñA THµNH THÞ TRUNG §¹I T¢Y ¢U. Sù PH¸T TRIÓN KINH TÕ HµNG HO¸
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NGI QU¸ TR×NH PHONG KIÕN HO¸ ë V¦¥NG QUèC PH¥-R¡NG1. C¸c v¬ng quèc cña ngêi GiÐc-man BiÕt ®îc sù ph¸t triÓn cña ngêi GiÐc-man, qu¸ tr×nh x©m nhËp vµ nh÷ng viÖc lµm dÉn ®Õn sù h×nh thµnh c¸c v¬ng quèc cña ngêi GiÐc-man : Ngêi GiÐc-man : ë phÝa B¾c R«-ma, ®ang trong thêi k× chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû tan r·. + Kinh tÕ ph¸t triÓn vµ d©n sè t¨ng nhanh, cÇn më réng ®Êt ®ai ®Ó sinh sèng. + Nh©n viÖc ngêi Hung N« tÊn c«ng vµo khu vùc §«ng vµ Nam ¢u, nªn ngêi GiÐc-man ®· trµn vµo R«-ma. Nh÷ng viÖc lµm cña ngêi GiÐc-man : + Thñ tiªu bé m¸y nhµ níc cò, thµnh lËp nªn nhiÒu v¬ng quèc "man téc" míi nh V¬ng quèc Ph¬-r¨ng, V¬ng quèc T©y Gèt, ... + ChiÕm ruéng ®Êt cña chñ n« R«-ma cò råi chia cho nhau, thµnh lËp c«ng x· n«ng th«n "m¸c c¬". Nh vËy, chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû cña ngêi GiÐc-man tan r· vµ ®ang bíc vµo qu¸ tr×nh phong kiÕn ho¸.
Ngêi Ph¬-r¨ng lµ bé téc sèng ë B¾c ¢u, ®øng ®Çu lµ Cl«-vÝt, ®· x©m lîc xø G«-l¬. Nh÷ng viÖc lµm cña thñ lÜnh Cl«-vÝt : + ChiÕm ruéng ®Êt cña quý téc chñ n« R«-ma, mang tÆng cho c¸c quý téc thÞ téc Ph¬-r¨ng, th©n binh vµ nh÷ng ngêi th©n, h×nh thµnh nh÷ng l·nh chóa phong kiÕn. + TiÕp thu Kit« gi¸o, x©y dùng vµ ban ®Êt cho nhµ thê. N«ng d©n tù do bÞ l·nh chóa cíp ruéng ®Êt, ph¶i nhËn ruéng cÊy rÏ vµ nép t« thuÕ ; mét sè kh¸c ph¶i hiÕn d©ng ®Êt cho l·nh chóa ®Ó nhËn sù b¶o hé. KÞ sÜ chuyªn lµm nghÒ vâ sÜ b¶o vÖ l·nh chóa vµ phôc vô l·nh chóa trong c¸c cuéc chiÕn tranh. Nh vËy, trong x· héi ®· h×nh thµnh bËc thang ®¼ng cÊp phong kiÕn. Díi thêi S¸c-l¬-ma-nh¬, V¬ng quèc Ph¬-r¨ng ph¸t triÓn cùc thÞnh, h×nh thµnh ®Õ quèc S¸c-l¬-ma-nh¬ réng lín. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña V¬ng quèc Ph¬-r¨ng l¹i mang nhiÒu yÕu tè phong kiÕn ph©n t¸n : + C¸c l·nh chóa ngµy cµng m¹nh, kh«ng chÞu nghe theo mÖnh lÖnh cña nhµ vua. + Cã c¶ qu©n ®éi riªng ®Ó b¶o vÖ l·nh ®Þa. Sù thµnh lËp c¸c quèc gia phong kiÕn kh¸c : + Sau khi S¸c-l¬-ma-nh¬ chÕt, Ph¬-r¨ng bÞ chia thµnh ba v¬ng quèc phong kiÕn ph©n t¸n (sau nµy trë thµnh c¸c níc Ph¸p, §øc, I-ta-li-a). + C¸c l·nh chóa ®Þa ph¬ng n¾m toµn bé ruéng ®Êt, t ph¸p, tµi chÝnh... nhµ vua ph¶i thõa nhËn vµ chØ cã quyÒn trong l·nh ®Þa riªng cña m×nh. II L·NH §ÞA PHONG KIÕN1. Tæ chøc cña l·nh ®Þa Tr×nh bµy ®îc tæ chøc cña l·nh ®Þa phong kiÕn : Kh¸i niÖm l·nh ®Þa ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së miªu t¶ theo s¬ ®å : ®©y lµ mét khu ®Êt réng, trong ®ã cã c¶ ruéng ®Êt trång trät, ®ång cá, rõng ró, s«ng ngßi, ao ®Çm... Trong khu ®Êt cña l·nh chóa cã nh÷ng l©u ®µi, dinh thù, nhµ thê, nhµ kho, th«n xãm cña n«ng d©n...). Néi dung, ®Æc ®iÓm cña l·nh ®Þa : + Lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ riªng biÖt vµ ®ãng kÝn, tù cÊp, tù tóc : N«ng d©n trong l·nh ®Þa nhËn ruéng cµy cÊy vµ nép t«, bÞ buéc chÆt vµo l·nh chóa. Cïng víi s¶n xuÊt l¬ng thùc, n«ng n« cßn dÖt v¶i, ®ãng ®å ®¹c, rÌn vò khÝ cho l·nh chóa. VÒ c¬ b¶n kh«ng cã sù mua b¸n, trao ®æi víi bªn ngoµi (trõ s¾t, muèi, t¬ lôa, ®å trang søc...). +Mçi l·nh ®Þa lµ mét ®¬n vÞ chÝnh trÞ ®éc lËp : L·nh chóa n¾m quyÒn vÒ chÝnh trÞ, t ph¸p, tµi chÝnh ; cã qu©n ®éi, chÕ ®é thuÕ kho¸, tiÒn tÖ riªng... Mçi l·nh ®Þa cßn nh mét ph¸o ®µi bÊt kh¶ x©m ph¹m, cã hµo s©u, têng cao, cã kÞ sÜ b¶o vÖ... +Trong l·nh ®Þa, thñ c«ng nghiÖp cha t¸ch khái n«ng nghiÖp, trao ®æi bu«n b¸n chØ lµ thø yÕu. Thñ c«ng nghiÖp chØ ho¹t ®éng trong l·nh ®Þa, n«ng n« lµm c¸c nghÒ phô nh dÖt v¶i, may quÇn ¸o, lµm c«ng cô... +L·nh chóa cã nh÷ng xëng thñ c«ng riªng nh xëng rÌn, ®å gèm, may mÆc. Quan s¸t h×nh 32 L©u ®µi vµ thµnh qu¸ch kiÕn cè cña l·nh chóa (SGK) vµ miªu t¶ l·nh ®Þa phong kiÕn.
§êi sèng cña l·nh chóa : Sèng nhµn rçi, xa hoa, sung síng. Thêi b×nh chØ luyÖn tËp cung kiÕm, cìng ngùa, d¹ héi, tiÖc tïng. Bãc lét nÆng nÒ vµ ®èi xö hÕt søc tµn nhÉn víi n«ng n«. Cuéc sèng cña n«ng n« : +N«ng n« lµ ngêi s¶n xuÊt chÝnh trong c¸c l·nh ®Þa. Hä bÞ g¾n chÆt vµ lÖ thuéc vµo l·nh chóa, nhËn ruéng ®Êt vÒ cµy cÊy vµ ph¶i nép t« nÆng, ngoµi ra hä cßn ph¶i nép nhiÒu thø thuÕ kh¸c (thuÕ th©n, cíi xin...). +MÆc dï cã gia ®×nh riªng, cã n«ng cô vµ gia sóc, nhng ph¶i sèng trong nh÷ng tóp lÒu tèi t¨m, bÈn thØu. C¸c cuéc ®Êu tranh cña n«ng n« : +Do bÞ bãc lét nÆng nÒ, l¹i bÞ l·nh chóa ®èi xö tµn nhÉn, n«ng n« ®· nhiÒu lÇn næi dËy chèng l¹i l·nh chóa. +H×nh thøc : ®èt ch¸y kho tµng, bá trèn vµo rõng, khëi nghÜa nh khëi nghÜa Gi¾c-c¬-ri ë Ph¸p (1358), O¸t Tay-l¬ ë Anh (1381).
H×nh thµnh kh¸i niÖm "thµnh thÞ trung ®¹i" trong qu¸ tr×nh häc tËp. Nguyªn nh©n : lùc lîng s¶n xuÊt cã nhiÒu biÕn ®æi. + N«ng nghiÖp : c«ng cô s¶n xuÊt ®îc c¶i tiÕn, kÜ thuËt canh t¸c tiÕn bé, khai hoang ®îc ®Èy m¹nh, diÖn tÝch t¨ng, s¶n phÈm x· héi ngµy cµng nhiÒu. + Thñ c«ng nghiÖp t¸ch khái n«ng nghiÖp : qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ, nhiÒu ngêi bá ruéng ®Êt lµm nghÒ thñ c«ng. Sù ra ®êi cña thµnh thÞ : +hî thñ c«ng cã nhu cÇu tËp trung ë nh÷ng n¬i thuËn tiÖn (ng· ba, ng· t ®êng, bÕn s«ng, ch©n têng l©u ®µi...) ®Ó s¶n xuÊt vµ mua b¸n ë bªn ngoµi l·nh ®Þa. + T¹i nh÷ng n¬i nµy c d©n ngµy cµng ®«ng lªn, råi trë thµnh thÞ tø, thÞ trÊn nhá, sau nµy ph¸t triÓn thµnh thµnh thÞ. Ho¹t ®éng cña thµnh thÞ : +Thµnh thÞ lµ n¬i s¶n xuÊt hµng ho¸ chñ yÕu tõ c¸c xëng thñ c«ng. +Phêng héi lµ mét tæ chøc cña nh÷ng ngêi lao ®éng thñ c«ng cïng lµm mét nghÒ, nh»m gi÷ ®éc quyÒn s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, chèng sù ¸p bøc s¸ch nhiÔu cña c¸c l·nh chóa ; ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña thî thñ c«ng. +Trong thµnh thÞ, xuÊt hiÖn tÇng líp th¬ng nh©n thu mua hµng ho¸ cña n¬i s¶n xuÊt, b¸n cho ngêi tiªu thô ; ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi, hä lËp c¸c th¬ng héi vµ tæ chøc c¸c héi chî ®Ó thóc ®Èy th¬ng m¹i. Vai trß cña thµnh thÞ : + Ph¸ vì nÒn kinh tÕ tù cÊp tù tóc, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, h×nh thµnh thÞ trêng thèng nhÊt. + T¹o ra kh«ng khÝ d©n chñ tù do trong c¸c thµnh thÞ. 2. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ HiÓu ®îc sù ra ®êi, ho¹t ®éng vµ vai trß cña héi chî, th¬ng ®oµn : a) Héi chî Nguyªn nh©n ra ®êi : sù ph¸t triÓn cña thµnh thÞ ®· thóc ®Èy th¬ng m¹i ch©u ¢u ph¸t triÓn, héi chî xuÊt hiÖn tõ thêi s¬ k×, ®Õn lóc nµy cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng : Héi chî lµ n¬i giíi thiÖu hµng ho¸, mua b¸n, trao ®æi, ®Æt hµng. ý nghÜa : kÝch thÝch th¬ng m¹i vµ qua ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. b) Th¬ng ®oµn Nguyªn nh©n ra ®êi : th¬ng m¹i trong c¸c thµnh thÞ ph¸t triÓn m¹nh, song viÖc bu«n b¸n ®i xa gÆp khã kh¨n : n¹n cíp biÓn, chÌn Ðp, kh«ng an toµn trong c¸c chuyÕn ®i biÓn... §Ó gióp nhau, c¸c th¬ng nh©n ®· lËp c¸c th¬ng ®oµn. Th¬ng ®oµn : lµ tæ chøc nghÒ nghiÖp cña th¬ng nh©n, môc ®Ých lµ gióp ®ì nhau vËn chuyÓn hµng ho¸, b¶o vÖ däc ®êng. Ho¹t ®éng : + C¸c th¬ng ®oµn lËp th¬ng ®iÕm ë c¸c thµnh thÞ ®Ó bu«n b¸n. + C¸c th¬ng nh©n cã cöa hµng cöa hiÖu, kho tµng ®Ó bu«n b¸n. Vai trß : + Gãp phÇn lµm cho kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn. T¹o sù thay ®æi bé mÆt thµnh thÞ ch©u ¢u : thÞ d©n trë nªn giµu cã, nhiÒu c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ ®îc x©y dùng. Quan s¸t h×nh 33 Héi chî ë §øc (SGK), nªu nhËn xÐt vÒ vai trß cña thµnh thÞ trung ®¹i. 3. V¨n ho¸ T©y ¢u thêi trung ®¹i Tr×nh bµy v¨n ho¸ trung ®¹i T©y ¢u qua 2 thêi k× : Tríc thÕ kØ XI : v¨n ho¸ kh«ng ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n lµ do kinh tÕ ®ãng kÝn, l·nh chóa lêi biÕng, häc vÊn nghÌo nµn. Riªng ca nh¹c, nh¶y móa, cung kiÕm l¹i thÞnh hµnh. Giai cÊp phong kiÕn lÊy gi¸o lÝ cña ®¹o Kit« lµ hÖ t tëng chÝnh thèng. Sau thÕ kØ XI : cã sù khëi s¾c. + Gi¸o dôc míi h×nh thµnh : cã trêng häc riªng, néi dung häc tËp kh«ng chØ häc thÇn häc mµ cßn häc c¶ triÕt häc. NhiÒu trêng ®¹i häc ra ®êi. + V¨n häc ph¸t triÓn, víi hai dßng v¨n häc chñ ®¹o lµ kÞ sÜ vµ thµnh thÞ : dßng v¨n häc kÞ sÜ víi nh÷ng b¶n anh hïng ca ; cßn v¨n häc thµnh thÞ cã th¬ kÞch, truyÖn ng¾n. KiÕn tróc : nhµ thê ®îc x©y dùng mang ®Ëm phong c¸ch R«-m¨ng vµ G«-tÝch. Quan s¸t h×nh 34 Nhµ thê §øc Bµ Pa-ri (Ph¸p) (SGK) ®Ó biÕt ®îc thªm vÒ thµnh tùu v¨n ho¸ T©y ¢u thêi trung ®¹i. tải về 0.9 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|