III  QUèC TÕ THø NHÊT Vµ C¤NG X· PA-RI 1871

III  QUèC TÕ THø NHÊT Vµ C¤NG X· PA-RI 1871

VÒ hoµn c¶nh ra ®êi :

Vµo gi÷a thÕ kØ XIX, mÆc dï phong trµo c«ng nh©n ë ch©u ¢u diÔn ra réng kh¾p vµ quyÕt liÖt song vÉn cßn trong t×nh tr¹ng ph©n t¸n vÒ tæ chøc, thiÕu thèng nhÊt vÒ t­ t­ëng. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét tæ chøc c¸ch m¹ng quèc tÕ ®Ó ®oµn kÕt vµ l·nh ®¹o phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ.

Ngµy 28  9  1864, Quèc tÕ thø nhÊt ®­îc thµnh lËp víi sù tham gia tÝch cùc cña M¸c.

Ho¹t ®éng cña Quèc tÕ thø nhÊt :

+ Quèc tÕ thø nhÊt tån t¹i gÇn 12 n¨m (tõ th¸ng 9  1864 ®Õn th¸ng 7  1876) víi 5 lÇn ®¹i héi. Ho¹t ®éng chñ yÕu cña Quèc tÕ thø nhÊt lµ truyÒn b¸ häc thuyÕt M¸c, ®oµn kÕt phong trµo c«ng nh©n, thµnh lËp c«ng ®oµn, ®ßi ngµy lµm 8 giê, c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n.

+ D­íi ¶nh h­ëng cña Quèc tÕ thø nhÊt, c«ng nh©n c¸c n­íc tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo phong trµo ®Êu tranh chÝnh trÞ, chñ nghÜa M¸c ®­îc truyÒn b¸ réng r·i, ®oµn kÕt thèng nhÊt lùc l­îng cña giai cÊp v« s¶n. M¸c trë thµnh linh hån cña Quèc tÕ thø nhÊt.

Quan s¸t h×nh 76  Buæi lÔ tuyªn bè thµnh lËp Quèc tÕ thø nhÊt (SGK) ®Ó t×m hiÓu vÒ sù ra ®êi cña tæ chøc nµy.

Cuéc c¸ch m¹ng ngµy 18  3  1871 vµ sù thµnh lËp C«ng x·

+ Víi hi väng gi¶m bít m©u thuÉn trong n­íc vµ ng¨n c¶n n­íc §øc thèng nhÊt, ngµy 19  7  1870 Ph¸p tuyªn chiÕn víi Phæ. Song chiÕn tranh ®· g©y cho Ph¸p nhiÒu khã kh¨n.

+ Ngµy 2 – 9 – 1870, Hoµng ®Õ Na-p«-lª-«ng III cïng 10 v¹n qu©n chñ lùc bÞ qu©n Phæ b¾t lµm tï binh. Nh©n c¬ héi nµy, ngµy 4 – 9 – 1870, nh©n d©n Pa-ri (phÇn lín lµ c«ng nh©n vµ tiÓu t­ s¶n) ®øng lªn

+ ChÝnh quyÒn cña Na-p«-lª-«ng III bÞ lËt ®æ, nh­ng giai cÊp t­ s¶n ®· c­íp mÊt thµnh qu¶ c¸ch m¹ng cña quÇn chóng nh©n d©n, thµnh lËp ChÝnh phñ l©m thêi t­ s¶n, mang tªn "ChÝnh phñ vÖ quèc".

+ Khi qu©n Phæ kÐo vµo n­íc Ph¸p vµ bao v©y Pa-ri, ChÝnh phñ t­ s¶n hÌn nh¸t, véi vµng xin ®×nh chiÕn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, quÇn chóng nh©n d©n mét lÇn n÷a l¹i ®øng quyÕt chiÕn ®Êu b¶o vÖ Tæ quèc.

+ Khi m©u thuÉn gi÷a chÝnh phñ t­ s¶n (ë VÐc-xai) víi nh©n d©n cµng gay g¾t, Chi-e thùc hiÖn ©m m­u b¾t hÕt c¸c ñy viªn cña Uû ban Trung ­¬ng (®¹i diÖn cho nh©n d©n).

+ Ngµy 18 – 3 – 1871, Chi-e cho qu©n ®¸nh óp ®åi M«ng-m¸c (B¾c Pa-ri) lµ n¬i tËp trung ®¹i b¸c cña Quèc d©n qu©n, nh­ng cuèi cïng ®· thÊt b¹i. ¢m m­u chiÕm ®åi M«ng-m¸c kh«ng thµnh, Chi-e ph¶i cho qu©n ch¹y vÒ VÐc-xai. Nh©n d©n nhanh chãng lµm chñ Pa-ri vµ ®¶m nhiÖm vai trß ChÝnh phñ l©m thêi.

C«ng x· Pa-ri Nhµ n­íc kiÓu míi :

H×nh thµnh kh¸i niÖm "nhµ n­íc kiÓu míi", ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch cña C«ng x· Pa-ri.

+ Ngµy 26 – 3 – 1871, nh©n d©n Pa-ri tiÕn hµnh bÇu cö Héi ®ång C«ng x· theo nguyªn t¾c phæ th«ng ®Çu phiÕu, bÇu ra 86 ng­êi tróng cö, phÇn ®«ng lµ c«ng nh©n vµ trÝ thøc ®¹i diÖn cho nh©n d©n lao ®éng Pa-ri.

+ Sau khi thµnh lËp, c¬ quan cao nhÊt cña Nhµ n­íc lµ Héi ®ång C«ng x· cã nhiÖm vô ban bè ph¸p luËt vµ lËp ra 10 uû ban ®Ó thi hµnh ph¸p luËt.

+ C«ng x· ®· ra s¾c lÖnh gi¶i t¸n qu©n ®éi vµ bé m¸y c¶nh s¸t cña t­ s¶n, thµnh lËp lùc l­îng vò trang cña nh©n d©n. C«ng x· ®· ban hµnh c¸c s¾c lÖnh míi : t¸ch nhµ thê ra khái ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc, quy ®Þnh tiÒn l­¬ng tèi thiÓu, thùc hiÖn gi¸o dôc b¾t buéc kh«ng ®ãng häc phÝ, quy ®Þnh gi¸ b¸n b¸nh m×,...

+ TÊt c¶ nh÷ng chÝnh s¸ch trªn cña C«ng x· ®Òu phôc vô quyÒn lîi cho nh©n d©n lao ®éng. §©y thùc sù lµ mét nhµ n­íc kiÓu míi.

Quan s¸t h×nh 78  C«ng x· Pa-ri më cuéc häp c¸c uû viªn c«ng x· t¹i toµ ThÞ chÝnh (SGK) vµ nhËn xÐt vÒ tÝnh chÊt, chÝnh s¸ch cña C«ng x·.

IV  QUèC TÕ THø HAI

1. Phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX

BiÕt ®­îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX, ®Æc biÖt ë §øc, Ph¸p, Anh, MÜ :

Trong 30 n¨m cuèi thÕ kØ XIX vµ nh÷ng thËp niªn ®Çu thÕ kØ XX, chñ nghÜa t­ b¶n chuyÓn sang chñ nghÜa ®Õ quèc, m©u thuÉn gi÷a t­ s¶n vµ v« s¶n ngµy cµng gay g¾t, phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n c¸c n­íc diÔn ra liªn tôc, nhÊt lµ ë §øc, Anh, Ph¸p vµ MÜ.

ë §øc, phong trµo c«ng nh©n ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng thËp niªn 70 80 cña thÕ kØ XIX, buéc giai cÊp t­ s¶n ph¶i b¸c bá "§¹o luËt ®Æc biÖt".

ë Anh, nh÷ng cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n ®ßi t¨ng l­¬ng, thùc hiÖn ngµy lµm 8 giê, c¶i thiÖn ®êi sèng liªn tôc diÔn ra nhÊt lµ ë

Lu©n §«n.

ë MÜ, ngµy 1 – 5 – 1886, gÇn 40 v¹n c«ng nh©n Si-ca-g« xuèng ®­êng biÓu t×nh ®ßi ngµy lµm 8 giê ®· ®­îc giíi chñ chÊp thuËn cho

5 v¹n ng­êi. VÒ sau, ngµy 1 – 5 h»ng n¨m trë thµnh ngµy Quèc tÕ
Lao ®éng.

Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n thÕ giíi dÉn tíi sù ra ®êi cña nhiÒu tæ chøc chÝnh trÞ ®éc lËp cña giai cÊp c«ng nh©n ë mçi n­íc nh­ §¶ng C«ng nh©n x· héi d©n chñ §øc, §¶ng C«ng

nh©n Ph¸p,...

LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc vÒ phong trµo c«ng nh©n.

2. Quèc tÕ thø hai

Tr×nh bµy hoµn c¶nh vµ ho¹t ®éng chÝnh cña Quèc tÕ thø hai, gi¶i thÝch ®­îc v× sao Quèc tÕ thø hai tan r· :

 Sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n cuèi thÕ kØ XIX ®ßi hái ph¶i cã tæ chøc quèc tÕ ®Ó ®oµn kÕt vµ biÓu d­¬ng lùc l­îng cña giai cÊp v« s¶n quèc tÕ.

 Ngµy 14 – 7 – 1889, nh©n kØ niÖm 100 n¨m ngµy ph¸ ngôc Ba-xti, gÇn 400 ®¹i biÓu c«ng nh©n cña 22 n­íc häp ë Pa-ri ®· tuyªn bè thµnh lËp Quèc tÕ thø hai.

 §¹i héi ®· th«ng qua nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng : sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp mét chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n ë mçi n­íc ; ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn ; ®ßi ngµy lµm 8 giê vµ lÊy ngµy 1 – 5 h»ng n¨m lµ ngµy Quèc tÕ Lao ®éng.

 Quèc tÕ thø hai ho¹t ®éng tr¶i qua hai thêi k× (tõ n¨m 1889 ®Õn n¨m 1895 vµ tõ n¨m 1895 ®Õn n¨m 1914), ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho phong trµo c«ng nh©n thÕ giíi, lµm chËm l¹i qu¸ tr×nh chiÕn tranh ®Õ quèc cña c¸c n­íc,... ¡ng-ghen ®­îc coi lµ "linh hån cña Quèc tÕ thø hai".

 Khi ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt bïng næ, Quèc tÕ thø hai ®· bÞ ph©n ho¸, trõ §¶ng C«ng nh©n x· héi d©n chñ Nga vÉn tiÕp tôc ho¹t ®éng tÝch cùc, g¾n liÒn víi l·nh tô Lª-nin.

tải về 0.9 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: