Chñ ®Ò 1 X· Héi nguy£n thuû


Néi dung 1. C¸C QUèC GIA Cæ §¹I PH¦¥NG §¤NG



tải về 0.9 Mb.
trang2/39
Chuyển đổi dữ liệu17.08.2016
Kích0.9 Mb.
#21474
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39

Néi dung 1. C¸C QUèC GIA Cæ §¹I PH¦¥NG §¤NG

A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH


HiÓu biÕt t×nh h×nh ph¸t triÓn sím ë Ai CËp, L­ìng Hµ,
Trung Quèc, Ên §é cæ ®¹i vµ sù h×nh thµnh c¸c quèc gia cæ ®¹i ë ph­¬ng §«ng.

Ph©n tÝch kÕt cÊu x· héi vµ chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë


ph­¬ng §«ng.

Tr×nh bµy mét sè thµnh tùu v¨n ho¸ cña ph­¬ng §«ng cæ ®¹i (lÞch, ch÷ viÕt, to¸n häc, kiÕn tróc...).


B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG


1. T×nh h×nh ph¸t triÓn sím ë Ai CËp, L­ìng Hµ, Trung Quèc, Ên §é cæ ®¹i vµ sù h×nh thµnh c¸c quèc gia cæ ®¹i ë ph­¬ng §«ng

HiÓu vµ gi¶i thÝch ®­îc c¸c nhµ n­íc h×nh thµnh sím ë ph­¬ng §«ng ; biÕt ®­îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhµ n­íc ; gi¶i thÝch ®­îc c¬ së vµ nguyªn nh©n cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhµ n­íc sím :

a) Nhµ n­íc ®­îc h×nh thµnh sím

ë Ai CËp : 3200 TCN, h×nh thµnh nhµ n­íc thèng nhÊt.

ë L­ìng Hµ : kho¶ng thiªn niªn kØ IV TCN, h×nh thµnh c¸c n­íc nhá cña ng­êi Su-me.

ë Ên §é : kho¶ng thiªn niªn kØ III TCN, h×nh thµnh c¸c quèc gia cæ ®¹i ë l­u vùc s«ng Ên.

ë Trung Quèc : kho¶ng thÕ kØ XXI TCN, h×nh thµnh v­¬ng triÒu nhµ H¹.

Nh­ vËy, c¸c nhµ n­íc ë ph­¬ng §«ng thêi cæ ®¹i ®­îc h×nh thµnh sím h¬n ë Hi L¹p vµ R«-ma tíi h¬n 1000 n¨m vµ sím nhÊt


thÕ giíi.

LËp niªn biÓu vÒ sù h×nh thµnh c¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng §«ng.



b) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhµ n­íc

Khi x· héi nguyªn thuû tan r·, ®· h×nh thµnh c¸c c«ng x·. Do nhu cÇu trÞ thuû vµ lµm thuû lîi, c¸c c«ng x· tù liªn kÕt thµnh c¸c liªn minh c«ng x·, råi thµnh nhµ n­íc.



c) C¬ së vµ nguyªn nh©n cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhµ n­íc sím

§­îc h×nh thµnh trªn l­u vùc c¸c dßng s«ng lín, v× cã :

+ ThuËn lîi : ®Êt phï sa mµu mì vµ mÒm, n­íc t­íi ®Çy ®ñ.

+ Khã kh¨n : trÞ thuû c¸c dßng s«ng, ph¶i lµm kªnh t­íi tiªu.

N«ng nghiÖp ph¸t triÓn sím vµ cho n¨ng suÊt cao, xuÊt hiÖn cña c¶i d­ thõa ngay tõ khi ch­a cã ®å s¾t.

C«ng t¸c thuû lîi ®ßi hái sù hîp søc vµ s¸ng t¹o.



2. KÕt cÊu x· héi vµ chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë ph­¬ng §«ng

Nªu ®­îc c¸c tÇng líp x· héi vµ ®Þa vÞ cña c¸c tÇng líp, giai cÊp trong x· héi ; hiÓu ®­îc vÒ chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng :

 X· héi cæ ®¹i ph­¬ng §«ng ph©n ho¸ thµnh c¸c tÇng líp.

+ N«ng d©n c«ng x· : lµ tÇng líp ®«ng ®¶o nhÊt vµ cã vai trß to lín ; nhËn ruéng ®Êt canh t¸c vµ nép t« thuÕ.

+ Quý téc : vua, quan l¹i vµ t¨ng l÷ lµ giai cÊp bãc lét cã nhiÒu cña c¶i vµ quyÒn thÕ.

+ N« lÖ : sè l­îng kh«ng nhiÒu, chñ yÕu phôc vô, hÇu h¹ tÇng líp quý téc.

+ VÏ l­îc ®å c¸c giai cÊp trong x· héi cæ ®¹i ph­¬ng §«ng.

 VÒ chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë ph­¬ng §«ng :

+ Kh¸i niÖm "chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i" lµ chÕ ®é nhµ n­íc cña x· héi cã giai cÊp ®Çu tiªn ë ph­¬ng §«ng, trong ®ã vua lµ ng­êi ®øng ®Çu, cã quyÒn lùc tèi cao.

+ QuyÒn lùc cña vua : n¾m c¶ ph¸p quyÒn vµ thÇn quyÒn, cã tªn gäi kh¸c nhau ë mçi n­íc : Pha-ra-«n (Ai CËp), En-xi (L­ìng Hµ) hay Thiªn tö (Trung Quèc)...

D­íi vua lµ bé m¸y hµnh chÝnh quan liªu, ®øng ®Çu lµ quan Vidia hoÆc Thõa t­íng ; cã chøc n¨ng thu thuÕ, tr«ng coi vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng céng vµ chØ huy qu©n ®éi.



3. Mét sè thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng

Tr×nh bµy ®­îc mét sè thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng :

Sù ra ®êi cña lÞch vµ thiªn v¨n häc :

+ G¾n liÒn víi nhu cÇu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ trÞ thuû c¸c
dßng s«ng.

+ N«ng lÞch : mét n¨m cã 365 ngµy ®­îc chia thµnh 12 th¸ng, tuÇn, ngµy vµ mïa.

+ BiÕt ®o thêi gian b»ng ¸nh s¸ng MÆt Trêi ; ngµy cã 24 giê.

Ch÷ viÕt :

+ C­ d©n ph­¬ng §«ng lµ ng­êi ®Çu tiªn ph¸t minh ra ch÷ viÕt ;
®©y lµ ph¸t minh lín cña loµi ng­êi.

+ Thêi gian xuÊt hiÖn ch÷ viÕt : kho¶ng thiªn niªn kØ IV TCN.

+ Ch÷ t­îng h×nh, t­îng ý vµ t­îng thanh.

+ Nguyªn liÖu ®Ó viÕt : giÊy papirót, ®Êt sÐt, x­¬ng thó, mai rïa, thÎ


tre, lôa.

To¸n häc :

+ Thµnh tùu : ph¸t minh ra hÖ ®Õm thËp ph©n, hÖ ®Õm 60 ; c¸c ch÷ sè tõ 1 ®Õn 9 vµ sè 0 ; biÕt c¸c phÐp tÝnh céng, trõ, nh©n, chia ; tÝnh ®­îc diÖn tÝch c¸c h×nh trßn, tam gi¸c, thÓ tÝch h×nh cÇu, tÝnh ®­îc sè pi b»ng 3,16.

+ Gi¸ trÞ : lµ nh÷ng ph¸t minh quan träng, cã ¶nh h­ëng ®Õn thµnh tùu v¨n minh nh©n lo¹i.

KiÕn tróc :

+ Mét sè c«ng tr×nh kiÕn tróc tiªu biÓu ë mçi n­íc : kim tù th¸p ë Ai CËp, thµnh Ba-bi-lon ë L­ìng Hµ, nh÷ng khu ®Òn th¸p kiÓu kiÕn tróc Hin®u ë Ên §é.

+ Gi¸ trÞ : lµ nh÷ng di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ næi tiÕng thÕ giíi, thÓ hiÖn søc lao ®éng vµ tµi n¨ng s¸ng t¹o vÜ ®¹i cña con ng­êi.

+ Quan s¸t c¸c h×nh 4, 5 (SGK) vµ nªu nhËn xÐt vÒ c¸c c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc ë ®©y.

LËp b¶ng hÖ thèng kiÕn thøc vÒ c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng.

Néi dung 2. C¸C QUèC GIA Cæ §¹I PH¦¥NG T¢Y –
HI L¹P Vµ R¤-MA

A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH


Ph©n tÝch ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn nÒn v¨n minh cæ ®¹i Hi L¹p, R«-ma.

Tr×nh bµy vÒ c¸c thµnh bang, ho¹t ®éng kinh tÕ, thÓ chÕ chÝnh trÞ : d©n chñ vµ céng hoµ.

Ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng T©y (liªn hÖ víi c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng).

B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG


1. §iÒu kiÖn tù nhiªn vµ sù xuÊt hiÖn nÒn v¨n minh cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«-ma

Tr×nh bµy ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nÒn kinh tÕ ; biÕt ®­îc sù xuÊt hiÖn nÒn v¨n minh Hi L¹p vµ R«-ma :

§iÒu kiÖn tù nhiªn :

+ Vïng ven biÓn, nhiÒu ®¶o, ®Êt canh t¸c Ýt vµ kh« cøng ®· t¹o ra nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n.

+ NÒn t¶ng kinh tÕ c«ng – th­¬ng : sù ph¸t triÓn cña thñ c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp (n«ng nghiÖp còng nh»m xuÊt khÈu) ; kinh tÕ hµng ho¸ 


tiÒn tÖ cæ ®¹i.

NÒn v¨n minh Hi L¹p vµ R«-ma :

+¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nÒn t¶ng kinh tÕ ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n minh.

+ XuÊt hiÖn muén h¬n (so víi ph­¬ng §«ng) : ®Çu thiªn niªn


kØ I TCN.

+ H×nh thµnh trªn c¬ së tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña søc s¶n xuÊt (®å s¾t ®· kh¸ phæ biÕn) vµ nÒn t¶ng kinh tÕ c«ng th­¬ng.

Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c thÞ quèc ë Hi L¹p vµ R«-ma.

LËp b¶ng so s¸nh vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia cæ ®¹i ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y.



2. Nhµ n­íc thµnh bang, ho¹t ®éng kinh tÕ, thÓ chÕ chÝnh trÞ : d©n chñ vµ céng hoµ

Tr×nh bµy ®­îc sù h×nh thµnh c¸c thµnh bang, nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ chÝnh vµ thÓ chÕ chÝnh trÞ :

a) Nhµ n­íc thµnh bang (thÞ quèc)

H×nh thµnh kh¸i niÖm "thµnh bang" (hay thÞ quèc)  lÊy thµnh thÞ lµm trung t©m vµ vïng phô cËn ®Ó h×nh thµnh mét nhµ n­íc nhá.

LÝ gi¶i nguyªn nh©n h×nh thµnh thÞ quèc : do ®Êt ®ai ph©n t¸n vµ ¶nh h­ëng cña nÒn kinh tÕ c«ng th­¬ng.

Miªu t¶ tæ chøc cña thÞ quèc : trong thµnh thÞ cã phè x¸, l©u ®µi, ®Òn thê, s©n vËn ®éng, nhµ h¸t, bÕn c¶ng...



b) Ho¹t ®éng kinh tÕ

Sù ph¸t triÓn cña thñ c«ng nghiÖp : lµm ®å gèm, ®å mÜ nghÖ, chÕ t¸c kim lo¹i, lµm r­îu nho, dÇu «liu ; cã x­ëng thñ c«ng quy m« lín.

Th­¬ng nghiÖp : chñ yÕu th­¬ng m¹i ®­êng biÓn ; nhiÒu h¶i c¶ng (§ª Lèt, Pi-rª...) ; cã thuyÒn lín, cã buåm vµ nhiÒu m¸i chÌo ; xuÊt ®i hµng thñ c«ng, n«ng s¶n ®· chÕ biÕn, nhËp vÒ lóa m×, thùc phÈm, l«ng thó, t¬ lôa, h­¬ng liÖu, xa xØ phÈm...

Kinh tÕ hµng ho¸  tiÒn tÖ : biÓu hiÖn lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu ; l­u th«ng tiÒn tÖ.



c) ThÓ chÕ chÝnh trÞ

H×nh thµnh kh¸i niÖm "d©n chñ chñ n« Aten" : biÓu hiÖn lµ kh«ng cã vua, §¹i héi c«ng d©n cã quyÒn tèi cao, bÇu ra Héi ®ång 500 ng­êi ®Ó ®iÒu hµnh ®Êt n­íc...

"Céng hoµ quý téc R«-ma" : biÓu hiÖn lµ kh«ng cã vua, §¹i héi c«ng d©n bÇu ra 2 ChÊp chÝnh quan ®Ó ®iÒu hµnh ®Êt n­íc, nh­ng ViÖn Nguyªn l·o cña c¸c ®¹i quý téc vÉn cã quyÒn lùc tèi cao.

B¶n chÊt : dï lµ d©n chñ hay céng hoµ vÉn lµ mét b­íc tiÕn lín so víi chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë ph­¬ng §«ng. Nh­ng b¶n chÊt vÉn lµ nÒn d©n chñ cña chñ n«, bãc lét vµ ®µn ¸p ®èi víi n« lÖ.

HiÓu râ kh¸i niÖm "chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ".

Quan s¸t h×nh 7  Pª-ri-clÐt (SGK), t×m hiÓu vÒ nh©n vËt nµy.



3. Nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng T©y (liªn hÖ víi c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng)

Ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng T©y (liªn hÖ víi c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng) :

LÞch vµ ch÷ viÕt :

Dïng d­¬ng lÞch : 1 n¨m cã 365 ngµy vµ 1/4, chÝnh x¸c h¬n.

HÖ ch÷ c¸i R«-ma (ch÷ Latinh) gåm 26 ch÷ c¸i ; hoµn chØnh, ®¬n gi¶n vµ rÊt linh ho¹t, ®­îc dïng phæ biÕn hiÖn nay.

Sù ra ®êi cña khoa häc :

§· ®¹t tíi tr×nh ®é kh¸i qu¸t ho¸ vµ trõu t­îng ho¸, trë thµnh nÒn t¶ng cña c¸c khoa häc.

Mét sè nhµ khoa häc næi tiÕng : Ta-lÐt, Pi-ta-go, ¥-clÝt (To¸n häc) ; ¸c-si-mÐt (VËt lÝ) ; Pla-t«n, §ª-m«-crÝt, A-ri-xtèt (TriÕt häc),
Hi-p«-cr¸t (Y häc), Hª-r«-®èt, Tu-xi-®Ýt (Sö häc), A-ri-xt¸c (Thiªn
v¨n häc)...

V¨n häc :

+ V¨n häc viÕt ph¸t triÓn cao, h×nh thµnh c¸c thÓ lo¹i v¨n häc : tiÓu thuyÕt, th¬ tr÷ t×nh, bi kÞch, hµi kÞch...

Mét sè t¸c phÈm vµ nhµ v¨n, nhµ th¬ næi tiÕng : I-li-¸t vµ ¤-®i-xª ; Xa-ph¬ "nµng th¬ thø m­êi", Et-xin, X«-phèc-l¬, ¥-ri-pÝt...

NghÖ thuËt kiÕn tróc, ®iªu kh¾c vµ héi ho¹ :

NghÖ thuËt hoµn mÜ, ®Ëm tÝnh hiÖn thùc vµ tÝnh d©n téc.

KiÕn tróc : mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu nh­ ®Òn P¸c-tª-n«ng, ®Êu tr­êng C«-li-dª.

§iªu kh¾c : mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu nh­ t­îng lùc sÜ nÐm ®Üa, t­îng n÷ thÇn A-tª-na, t­îng thÇn Dít (kh¶m ngµ voi vµ vµng), t­îng thÇn VÖ n÷ Mi-l«...

Kh¸i qu¸t :

+ Ph¸t triÓn cao, ®¹t tíi tr×nh ®é kh¸i qu¸t ho¸ vµ trõu t­îng ho¸.

+ Cã ¶nh h­ëng s©u réng vµ l©u dµi tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i.

Nguyªn nh©n :

+ Do sù ph¸t triÓn cao cña nÒn kinh tÕ c«ng th­¬ng.

+ Bãc lét søc lao ®éng cña n« lÖ, gi¶i phãng giai cÊp chñ n« khái lao ®éng ch©n tay.

+ Do giao l­u vµ tiÕp thu thµnh tùu v¨n ho¸ cña ph­¬ng §«ng.

Th¸i ®é ®èi víi di s¶n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i.

Quan s¸t h×nh 9,10,11 (SGK) vµ nªu nhËn xÐt vÒ nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«-ma, liªn hÖ so s¸nh víi nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph­¬ng §«ng.

Chñ ®Ò 3

X· HéI PHONG KIÕN


tải về 0.9 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương