BET-11
11
Các nhà kinh tế nước ngọt, chủ yếu, là những người theo đuổi trường phái tân cổ
điển. Họ tin rằng tất cả những phân tích kinh tế đáng giá đều bắt nguồn từ tiền đề rằng
tất cả mọi người đều duy lý và các thị trường hoạt động, một tiền đề đã bị tấn công bởi
câu chuyện về công ty liên doanh trông trẻ. Như họ đã thấy, sự thiếu hụt hơn về cầu
hiệu quả là không thể, bởi giá luôn luôn dịch chuyển để ghép cung với cầu. Nếu mọi
người muốn có nhiều phiếu trông trẻ hơn, giá trị của những phiếu này sẽ tăng, vì thế
chúng sẽ trị giá 40 phút trông trẻ chứ không phải nửa giờ nữa – hoặc, tương đương, chi
phí của một giờ trông trẻ sẽ giảm từ 2 phiếu xuống 1.5. Và điều này sẽ giúp giải quyết
vấn đề: sức mạnh mua hàng của những chiếc phiếu này trong lưu thông sẽ tăng, do đó
mọi người sẽ cảm thấy không cần tiết kiệm hơn nữa, và vì thế sẽ không có khủng hoảng.
Nhưng khủng hoảng có vẻ chỉ biến mất trong những giai đoạn mà thị trường
không đủ nhu cầu thuê hết những người sẵn sàng làm việc? Những xuất hiện này có thể
gây thất vọng, theo các nhà lý thuyết thuyết nước ngọt. Kinh tế học chuẩn xác, theo
quan điểm của họ, nói rằng những thất bại chung của cầu không thể xảy ra – và điều đó
có nghĩa là chúng không xảy ra. Kinh tế học Keynesian đã bị “chứng minh là sai,”
Cochrane của Đại học Chicago nói.
Tuy nhiên, những cuộc khủng hoảng đã xảy ra. Tại sao vậy? Trong những năm
1970, nhà kinh tế học hàng đầu của nhóm nước ngọt, người đoạt giải
Nobel Robert
Lucas, đã cho rằng nguyên nhân của các cuộc khủng hoảng là do sự xáo trộn tạm thời:
các công nhân và doanh nghiệp gặp vấn đề trong việc phân biệt những thay đổi lớn
trong mức giá bởi lạm phát hay giảm phát từ những thay đổi trong tình hình kinh doanh
đặc thù của họ. Và Lucas đã cảnh báo rằng bất cứ nỗ lực nào để chống lại chu kỳ kinh
doanh sẽ đều phản năng suất: ông cho rằng những chính sách thực thi sẽ chỉ đổ thêm
dầu vào lửa.
Tuy nhiên, vào những năm 1980, mặc dù ý tưởng này được chấp nhận một cách
hạn chế, những cuộc khủng hoảng vẫn là những điều tồi tệ, bị từ chối bởi nhiều nhà
kinh tế nước ngọt. Thay vì thế, những người lãnh đạo phong trào mới, đặc biệt là Edward
Prescoot – sau này làm việc tại Đại học Minnesota (bạn có thể thấy biệt danh nước ngọt
này từ đâu mà có), cho rằng những biến động về giá và thay đổi ở phía cầu quả thực
không ảnh hưởng gì đến chu kỳ kinh doanh. Hơn thế nữa, chu kỳ kinh doanh phản ánh
những biến động tiến bộ công nghệ, được phóng đại bởi phản ứng duy lý của người lao
động, những người sẵn sàng làm việc nhiều hơn khi môi trường thuận lợi và ít hơn khi
nó không thuận lợi. Thất nghiệp là một quyết định có chủ ý của người lao động để có
thời gian nghỉ ngơi.
Nhưng đáng buồn thay, lý thuyết này có vẻ khá ngu ngốc – khi nghĩ rằng phải
chăng cuộc đại khủng hoảng thực sự là một kỳ nghỉ lớn? Và thực lòng mà nói, tôi nghĩ
nó thật ngớ ngẩn. Nhưng tiền đề cơ bản trong lý thuyết về “chu kỳ kinh doanh thực”
của Precott đã bị gắn vào những mô hình toán được dẫn dắt một cách khéo léo, chúng
được dẫn dắt vào dữ liệu thực tế sử dụng những kỹ thuật thống kê tinh vi, và lý thuyết
này đã thống trị trong giáo trình kinh tế học vĩ mô ở nhiều khoa trong nhiều trường đại
BET-11
13
Sẽ cần một cuộc khủng hoảng để lộ ra việc có ít những nền tảng chung như thế
nào và kinh tế học Panglossian và thậm chí là Keynesian mới sẽ ra sao.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: