Đọc truyện để nhớ cách ghi Chữ Việt Nhanh Giọt Lệ Chelsea Lê Hữu Lời giới thiệu

(XIN ĐỌC THỨ TỰ TỪ TRÊN XUỐNG DƯỚI)

Xin đọc các qui ước tốc ký từ trên xuống dưới vì chúng có quan hệ nối tiếp. Cũng xin đọc các ví dụ để dễ nhớ các qui ước tốc ký.
1. Dấu sắc ở vần ngược (1 qui ước):
Vần ngược là vần chỉ có dấu sắc hoặc dấu nặng (Vd: oc, ach, up, ơt, …). Đọc vần ngược chưa có dấu, nghe giống như đọc vần ngược có dấu sắc, như: oc-óc, ach–ách, up-úp, ơt-ớt, ….

Do đó, một qui ước cần nhớ là:

• Bỏ bớt dấu sắc ở vần ngược …… Vd: bưc = bức, nup = núp, trot lọt = trót lọt.

• I thay Y …… Vd: i tá = y tá, lí trí = lý trí.

• F thay PH …… Vd: fải = phải.

• K thay KH …… Vd: ki kó kăn = khi khó khăn.

• D thay Đ …… Vd: di dâu dó = đi đâu đó.

• J thay GI …… Vd: já jì = giá gì, jữ jìn = giữ gìn, zù jì = dù gì.
• G thay GH …… Vd: ge = ghe, gế = ghế, gì = ghì.

• NG thay NGH …… Vd: nge = nghe, ngề = nghề, ngĩ = nghĩ.

• Q thay QU …… Vd: qay = quay, qên = quên, qệt = quệt.
4. Phụ âm cuối chữ (3 qui ước):

• G thay NG …… Vd: xoog = xoong, trôg mog = trông mong.

• K thay CH …… Vd: hoạk = hoạch, nguệk = nguệch, tak bạk = tách bạch.

Tiếng Việt hiện có tất cả 57 vần “Nguyên âm ghép + chữ cái”.

- OĂ: … oăt, oăc, oăn, oăm, oăng.

- UÂ: … uât, uân, uâng, uây.

- OE: … oet, oen, oem, oeo.

- IÊ: … iêt, iêp, iêc, iên, iêm, iêng, iêu  .... .

- YÊ: … yêt, yên, yêm, yêng, yêu.

- OA: … oat, oap, oac, oan, oam, oang, oai, oay, oao.

- UƠ: … uơt, uơn.

- UÔ: … uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi.

- ƯƠ: … ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươi, ươu.

- UYÊ: … uyêt, uyên.
Trong đó có:

- Các nguyên âm ghép: OĂ, UÂ, OE, IÊ hay YÊ, OA, UƠ, UÔ, ƯƠ, UYÊ.

- Các chữ cái cuối: T, P, C _ N, M, NG _ I , Y _ O , U.
52 vần nầy được tốc ký còn 2 chữ cái cho mỗi vần, bằng cách:

- Rút gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Và

- Thay chữ cái cuối bằng một chữ cái khác.

Rút gọn nguyên âm ghép còn một nguyên âm. Có 9 qui ước và 1 ngoại lệ:

•  thay U 

• E thay OE 

• I thay IÊ hay YÊ

• O thay OA ………… (Ngoại lệ: A thay OA, cho vần “oay”) 

• Ơ thay UƠ 

• U thay UÔ

• Ư thay ƯƠ 

• Y thay UYÊ
Thay chữ cái cuối bằng một chữ cái khác. Có 8 qui ước:
• D thay T

• F thay P

• S thay C
• L thay N

• V thay M

• Z thay NG
• J thay I, Y

• W thay O, U

(Như vậy, chỉ cần nhớ 17 qui ước trên, ta dễ dàng nhớ được 52 vần tốc ký nầy)

• 
  ĂD, ĂS, ĂL, ĂV, ĂZ … (oăt, oăc, oăn, oăm, oăng).
  
• 
  ÂD, ÂL, ÂZ, ÂJ … (uât, uân, uâng, uây).
  
• 
  ED, EL, EV, EW … (oet, oen, oem, oeo).
  
• 
  ID, IF, IS, IL, IV, IZ, IW … (iêt, iêp, iêc, iên, iêm,   .... iêng, iêu).
  
• 
  ID, IL, IV, IZ, IW … (yêt, yên, yêm, yêng, yêu).
  
• 
  OD, OF, OS, OL, OV, OZ, OJ, AJ, OW … (oat, oap, oac, oan, oam, oang, oai, oay, oao).
  
• 
  ƠD, ƠL … (uơt, uơn).
  
• 
  UD, US, UL, UV, UZ, UJ … (uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi).
  
• 
  ƯD, ƯF, ƯS, ƯL, ƯV, ƯZ, ƯJ, ƯW … (ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươi, ươu).
  
• 
  YD, YL … (uyêt, uyên).
  

Sau đây là các ví dụ cho 52 vần tốc ký. Các ví dụ tổng hợp tất cả qui ước tốc ký ở các phần trên để cho thấy nhiều chữ Việt được tốc ký rất gọn:

- ĂS = oăc …… Vd: hặs = hoặc, ngăs = ngoắc.

- ĂL = oăn …… Vd: xăl = xoăn.

- ĂV = oăm …… Vd: kăv = khoăm.

- ĂZ = oăng …… Vd: hẵz = hoẵng, kắz = khoắng. (5)
- ÂD = uât …… Vd: kâd = khuất, lậd = luật.

- ÂL = uân …… Vd: kâl = khuân, tầl = tuần.

- ÂZ = uâng …… Vd: bâg kâz = bâng khuâng.

- ÂJ = uây …… Vd: kây kỏa = khuây khỏa. (4+5=9)

- EL = oen …… Vd: hel = hoen.

- EV = oem …… Vd: ngev ngév = ngoem ngoém.

- EW = oeo …… Vd: ngẻw = ngoẻo. (4+9=13)

- IF = iêp ...... Vd: dịf = điệp, kif = khiếp, ngịf = nghiệp, zịf = diệp.

- IS = iêc …… Vd: tis = tiếc, vịs = việc.

- IL = iên, yên …… Vd: fil = phiên, íl = yến, qil = quyên, tìl = tiền.

- IV = iêm, yêm …… Vd: fív = phiếm, ỉv = yểm, ngiv = nghiêm. 

- IZ = iêng, yêng …… Vd: iz = yêng, jíz = giếng, ngiz = nghiêng.

- IW = iêu, yêu …… Vd: fíw = phiếu, íw = yếu, nhìw dìw = nhiều điều. (12+13=25)
- OD = oat …… Vd: kod = khoát, lọd = loạt.

- OF = oap …… Vd: ngof = ngoáp.

- OS = oac …… Vd: kos = khoác, tọs = toạc.

- OL = oan …… Vd: hòl tòl = hoàn toàn, kol = khoan.

- OV = oam …… Vd: ngọv = ngoạm.

- OZ = oang …… Vd: hòz = hoàng, kỏz = khoảng.

- OJ = oai …… Vd: kój = khoái, ngòj = ngoài.

- Ngoại lệ: AJ = oay …… Vd: laj haj = loay hoay.

- OW = oao …… Vd: ngow = ngoao. (9+25=34)
- ƠD = uơt …… Vd: hợd = huợt.

- ƠL = uơn …… Vd: hỡl = huỡn. (2+34=36)

- US = uôc …… Vd: cus = cuốc, thụs = thuộc.

- UL = uôn …… Vd: kul = khuôn, lul = luôn, múl = muốn.

- UV = uôm …… Vd: lụv thụv = luộm thuộm, nhúv = nhuốm.

- UZ = uông …… Vd: úz = uống.

- UJ = uôi …… Vd: cúj = cuối. (6+35=42)     

- ƯF = ươp …… Vd: cưf = cướp.

- ƯS = ươc …… Vd: dựs = được, fưs = phước, zựs = dược.

- ƯL = ươn …… Vd: lựl = lượn.

- ƯV = ươm …… Vd: bưv bứv = bươm bướm.

- ƯZ = ương …… Vd: fưz = phương, gưz = gương.

- ƯJ = ươi …… Vd: tưj cừj = tươi cười.

- ƯW = ươu …… Vd: rựw = rượu. (8+42=50)

- YL = uyên …… Vd: kyl = khuyên, lýl = luyến. (2+50=52)