Báo cáo Nghiên cứu về Nâng cao Năng lực các Ngành Công nghiệp Hỗ Trợ Việt Nam

1. 
   Giới thiệu
   

2. 
   Tổng quan các giai đoạn phát triển kinh tế Việt Nam
   

Các nước châu Á đã đạt được sự phát triển kinh tế liên tục kể từ những năm 1960. Nền kinh tế của mỗi quốc gia châu Á phát triển trên cơ sở phụ thuộc lẫn nhau của các nước trong khu vực. Hình thức này được nói đến như mô hình phát triển kinh tế đàn nhạn bay. Có thể chia các nước châu Á thành các nhóm như thể hiện trong bảng dưới đây.

Các nước Châu Á nhận được chuyển giao công nghệ từ FDI của các nước tương đối phát triển để phát triển kinh tế. Kết quả là các nước Châu Á đã đang đi theo con đường nâng cấp công nghiệp. Trong những giai đoạn đầu, các công ty địa phương khó cung cấp được linh, phụ kiện cho các doanh nghiệp FDI. Lý do là trình độ công nghệ và chất lượng sản phẩm tương đối thấp. Các biện pháp chủ yếu được các doanh nghiệp FDI thực hiện vào thời điểm đó là nhập khẩu linh, phụ kiện và các hàng hóa trung gian. Sản phẩm cuối cùng do các doanh nghiệp FDI sản xuất được đưa ra thị trường quốc tế và xuất khẩu được mở rộng. Mặt khác, việc mở rộng nhập khẩu linh, phụ kiện cũng khiến cho thâm hụt thương mại gia tăng nghiêm trọng. Ngoài ra, có một mối lo ngại rằng sự phát triển kinh tế quá phụ thuộc vào vốn nước ngoài có thể dẫn đến kìm hãm sự phát triển của nguồn vốn trong nước. Thông qua việc chuyển giao công nghệ từ vốn nước ngoài, các nước Châu Á đã chứng kiến sự bùng phát trong động lực giành lấy sự độc lập về nguồn vốn trong nước.

Trong bối cảnh trên, phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ địa phương để có thể cung cấp linh, phụ kiện cho các doanh nghiệp FDI là một vấn đề cấp bách tại các nước Châu Á. Các nước Châu Á đã xây dựng chính sách công nghiệp ở cấp quốc gia. Và phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ, phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đã trở thành những thách thức công nghiệp chung cho các nước Châu Á. Ở Việt Nam cũng vậy, bắt đầu với chính sách Đổi Mới năm 1987, chính sách công nghiệp theo hướng kinh tế thị trường đã được thực hiện. Tại Việt Nam, phát triển các DNNVV và các ngành công nghiệp hỗ trợ đã được thực hiện từ năm 2000.
2.1.2.　Chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ tại các nước châu Á

(1)Thuật ngữ Công nghiệp Hỗ trợ

Công nghiệp Hỗ trợ có thể được định nghĩa như sau:

“Công nghiệp hỗ trợ chủ yếu nói đến các ngành công nghiệp sản xuất máy móc và công nghiệp linh, phụ kiện cơ khí cung cấp nguyên vật liệu, linh, phụ kiện và dịch vụ cho các ngành công nghiệp sản xuất thành phẩm.”

Công nghiệp Hỗ trợ có thể được phân loại thành 5 ngành công nghiệp sau. Và các DNNVV gánh vác tất cả các hạng mục này trừ ngành sản xuất nguyên vật liệu.

• 
  Công nghiệp sản xuất nguyên vật liệu (Thép, kim loại màu, sản phẩm hóa chất)
  
• 
  Công nghiệp sản xuất hàng hóa (máy móc, khuôn công nghiệp)
  
• 
  Công nghiệp sản xuất linh, phụ kiện (đồ gia dụng, linh kiện bán dẫn, phụ tùng điện, phụ tùng kim loại)
  
• 
  Gia công sản xuất (Cán nóng, xử lý bề mặt nguội, lắp ráp)
  
• 
  Vật liệu phụ (vật liệu đóng gói)
  

Các ngành công nghiệp hỗ trợ theo hệ thống nhà cung cấp kiểu Nhật là các công ty thuộc nhóm DNNVV chỉ thực hiện vai trò nhà cung cấp linh, phụ kiện cho một công ty mẹ cụ thể. Đây rõ ràng là một nhóm doanh nghiệp khép kín. Chính vì vậy, hiệu quả liên kết trong ngành công nghiệp và tác dụng lan tỏa nội ngành của yếu tố công nghệ có thể bị hạn chế.

Ban đầu, mục đích phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ là nhằm tích lũy một loạt các công nghệ cơ bản và nhằm hỗ trợ các ngành công nghiệp chủ chốt bằng việc cung cấp linh, phụ kiện cho các ngành này. Các ngành công nghiệp hỗ trợ là một nhóm các công ty cung cấp nhiều loại linh, phụ kiện cho nhiều nhà cung cấp. Ví dụ, ngành công nghiệp hỗ trợ hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô phải là một ngành công nghiệp cùng lúc có thể hỗ trợ ngành công nghiệp điện và điện tử. Cụ thể là các ngành công nghiệp hỗ trợ phải là nhóm ngành chịu trách nhiệm cho chức năng trung gian trong việc xây dựng mối liên kết lẫn nhau giữa các ngành công nghiệp.

(2) Tầm quan trọng của việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ

Có thể tổng kết tầm quan trọng của việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ như sau:

• 
  Một là, phát triển CNHT góp phần cải thiện cán cân thương mại đối với linh, phụ kiện nhập khẩu. Từ giữa những năm 1980, FDI nội bộ khu vực ASEAN, kể từ đồng Yên tăng giá theo Thỏa ước Plaza, đã nhanh chóng gia tăng. Tuy nhiên, đầu tư trực tiếp là một sự chuyển giao từ ngành công nghiệp không có lợi thế so sánh tại các nước nguồn chuyển giao tới nước tiếp nhận chuyển giao - là những quốc gia có ngành công nghiệp có lợi thế so sánh là các ngành công nghiệp cần sử dụng nhiều lao động. Do đó, đầu tư trực tiếp vào trình độ công nghệ và tích lũy vốn của các nước tiếp nhận chuyển giao vẫn chưa chín muồi. Sau đó, sự phụ thuộc vào việc nhập khẩu các linh, phụ kiện và hàng hóa trung gian trở nên đáng kể. Điều này dẫn đến thâm hụt thương mại lớn. Hiện tượng đó trở nên nổi bật tại tất cả các nước châu Á trừ Hàn Quốc và Đài Loan. Do vậy phát triển công nghiệp hỗ trợ có thể góp phần thay đổi sự phụ thuộc vào nhập khẩu hàng hóa trung gian và linh, phụ kiện.
  
• 
  Hai là, phát triển CNHT góp phần tăng cường nền tảng công nghiệp chung tại một nước. Phát triển công nghiệp hỗ trợ góp phần tạo ra hiệu ứng lan tỏa tới biên độ rộng của các giai đoạn sản xuất. Đó là cái gọi là “Hiệu ứng liên kết chuyển tiếp”. Mối liên kết lẫn nhau giữa ngành sản xuất đa ngành được củng cố bởi quá trình này. Tăng tưởng kinh tế cũng được kỳ vọng đi theo lý thuyết tăng trưởng kinh tế không cân đối của Hirshman. Ngoài ra, các khu chế xuất và các Khu thương mại tự do, được thành lập vào những giai đoạn đầu của chiến lược công nghiệp hóa định hướng xuất khẩu tại hầu hết các nước Châu Á cũng góp phần vào loại bỏ các tác động tiêu cực của đầu tư nước ngoài: “Khoanh vùng nền kinh tế”. Theo cách này có thể đạt được mối liên kết giữa các doanh nghiệp FDI và công nghiệp trong nước. Ngoài ra còn có thể mở rộng các tuyến đường chuyển giao công nghệ.
  
• 
  Ba là, phát triển CNHT góp phần tăng các cơ hội kinh doanh của các công ty địa phương. Nói chung, quá trình sản xuất của các ngành công nghiệp hỗ trợ có thể được chia nhỏ. Do vậy, giá trị của thiết bị vốn cần thiết cho các công ty sản xuất sản phẩmcông nghiệp hỗ trợ có thể nhỏ. Vì thế, các công ty có thể dễ dàng tham gia vào và rút khỏi ngành công nghiệp. Tại Đài Loan, có rất nhiều công ty mạo hiểm tự do tham gia vào phân khúc nhánh của lao động chế biến đã truyền cảm hứng cho “Giấc mơ Đài Loan”. Những trường hợp như vậy đã được nói đến trong quá khứ.
  
• 
  Bốn là, phát triển CNHT góp phần tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu ASEAN. Các công ty công nghiệp hỗ trợ có thể tiếp cận mạng lưới sản xuất toàn cầu tuân thủ với các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.
  

Một số trường hợp về chính sách thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ tại các nước Châu Á đã được nghiên cứu. Dưới đây là các trường hợp được thực hiện.

• 
  Trường hợp tại Malaysia (Chương trình phát triển Người Bán: VDP, 1988, Kế hoạch tổng thể công nghiệp hóa lần hai: MP2, 1996 – 2005, Chương trình liên kết Công nghiệp, 1998.
  
• 
  Trường hợp tại Thái Lan (Phát triển công nghiệp hỗ trợ trong lĩnh vực ô tô)
  

1. 
   Tổng quan về các nỗ lực của Malaysia
   

1. 
   VDP: Chương trình phát triển người bán, 1988 -
   

VDP ban đầu thuộc thẩm quyền của Bộ Thương mại Quốc tế và Công nghiệp (MITI). Kể từ năm 1995, thẩm quyền được chuyển sang cho Bộ Phát triển Hợp tác xã và Doanh nghiệp (MED) để phát triển các doanh nghiệp Bumiputera. Tiền thân của VDP là Đề án Hợp phần Proton (PCS) vào năm 1988. Ban đầu, PROTON phụ thuộc nặng nề vào việc nhập khẩu hoặc các nhà cung cấp nước ngoài tại địa phương với phần lớn phụ tùng, vì vậy,PCS đã được đưa vào thực hiện nhằm mục đích cải thiện tình hình. Tóm tắt PCS như sau:

• 
  PROTON trở thành công ty neo và tuyển dụng người bán như những đối tượng đào tạo.
  
• 
  PROTON thực hiện hướng dẫn kỹ thuật theo hình thức thăm kiểm tra theo chu kỳ những người bán. Tại thời điểm đó, hoạt động QCD (Chất lượng, Chi phí, Giao hàng), thực hiện 2S&3M (có tổ chức, gọn gàng, không đồng nhất, không hợp lý, rác thải), các hoạt động 4M (Nhân lực, Vật liệu, Máy móc, Phương pháp) và TCA (Thành tựu chi phí mục tiêu) được đào tạo kỹ lưỡng. Đội ngũ nhân viên của Công ty Motor Mitsubishi cũng tham gia.
  
• 
  Vì mục đích hỗ trợ kỹ thuật cho người bán, việc kinh doanh phù hợp với các thầu phụ của Mitsubishi Motors đã được thực hiện.
  
• 
  Các phụ tùng của một chiếc xe của Proton Saga được cung cấp bởi duy nhất một người bán, vì vậy, cách làm này cũng được gọi là “Phương pháp tiếp cận nguồn lực đơn”, được phát triển.
  
• 
  Hợp tác xã Proton được thành lập nhằm mục đích làm tăng năng lực kỹ thuật của người bán và tăng cường củng cố mối liên kết ngang của ngành công nghiệp người bán.
  

Trong VDP, bốn người chơi chính là 1) các công ty neo, 2) chính phủ trung ương (MITI, MED), 3) các tổ chức tài chính và 4) người bán trong mối quan hệ hợp tác với nhau. Tuy nhiên, những người bán có thể tham gia vào VDP bị giới hạn chỉ cho các doanh nghiệp “Bumiputera”. Do vậy, những công ty không phải “Bumiputera”, bao gồm những người bán gốc Trung Quốc, thì không đạt được lợi ích gì.

2. 
   Kế hoạch Tổng thể Công nghiệp hóa Quốc gia lần 2 (IMP2), 1996 - 2005
   

Cụm công nghiệp có những yếu tố sau đây Đó là, một ngành công nghiệp cốt lõi và các nhà cung cấp chủ chốt xung quanh nó, và cơ sở hạ tầng và hạ tầng hỗ trợ thể chế để hỗ trợ những điều đó. Các yếu tố cần thiết làm nền tảng kinh tế để mang lại tăng trưởng công nghiệp là 5 yếu tố sau: 1) nguồn nhân lực, 2 ) công nghệ, 3) ưu đãi tài chính, 4) dịch vụ hỗ trợ, 5) cơ sở hạ tầng vật chất và thiết bị. Trong Sản xuất ++, tầm quan trọng của việc chuyển sang các lĩnh vực giá trị gia tăng nhấn mạnh vào nghiên cứu và phát triển, thiết kế, phân phối và marketing. Sự chuyển đổi này đã được thực hiện cùng với chuỗi giá trị.

3. 
   Chương trình liên kết công nghiệp (ILP), 1998 -
   

2. 
   Xem xét những nỗ lực của Malaysia
   

• 
  Cam kết của chính phủ với việc phát triển công nghiệp hỗ trợ ô tô đặc biệt rõ ràng.
  
• 
  PCS là chính sách phát triển người bán kết nối trực tiếp với chính sách Bumiputra. Một chính sách quốc gia như vậy đã dẫn đến những cam kết nghiêm túc với PROTON, từ đó nâng cao sự nghiêm túc của công ty.
  
• 
  Mitsubishi Motors, là một liên doanh cũng bị yêu cầu phải nghiêm túc tương tự trong việc góp phần vào những nỗ lực của PROTON. Ý thức nghiêm túc của Mitsubishi Motors đã trở thành một trong những động lực thúc đẩy một loạt các sáng kiến .
  
• 
  Các công ty neo, chính phủ và các tổ chức tài chính đã thúc đẩy hỗ trợ kỹ thuật cho người bán trong mối quan hệ hợp tác lẫn nhau. Kết quả là, sức mạnh của hệ thống PCS được củng cố.
  

Các công ty neo và những người bán trong VDP duy trì được mối quan hệ thương mại của họ dưới dạng mối quan hệ “KEIRETSU” của Nhật Bản. Chính vì vậy, chỉ riêng một công ty neo phải thực hiện hỗ trợ xây dựng năng lực quản lý cho nhiều người bán. Đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng với các công ty neo. Do vậy, các công ty neo không tránh khỏi việc thu hẹp số lượng người bán mà nó có thể khuyến khích. Và nếu năng lực kỹ thuật của người bán đã được cải thiện nhưng vẫn không đạt được mục tiêu thì mối quan hệ kinh doanh cũng phải chấm dứt.

Thậm chí một số vấn đề khác cũng được chỉ ra từ phía người bán. Cụ thể là, những người bán đã quá phụ thuộc vào các công ty neo về mặt mua sản phẩm và hướng dẫn kỹ thuật. Ngoài ra, những người bán cũng bỏ qua mức độ cấp bách và nghiêm trọng của vấn đề. Chính vì vậy, trong suốt giai đoạn thực hiện VDP, một số người bán đã không thể hiện được hiệu quả được xác định trước đó.

Để nâng cao ý thức và sự cấp bách của người bán thì cần phải thúc đẩy đúng cách sự cạnh tranh lẫn nhau giữa những người bán. Tuy nhiên, cũng cần tăng số người bán để đáp ứng được các điều kiện cạnh tranh. Do vậy cần phải mở rộng quy mô của các ngành công nghiệp hỗ trợ để làm được điều đó.

Về nguyên tắc, hoạt động của các công ty thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ không nên được thực hiện trong mối quan hệ khép kín như hệ thống “KEIRETSU” kiểu Nhật, một hệ thống vốn dựa vào các công ty neo cụ thể. Các công ty thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ nên là một công ty chịu trách nhiệm cho việc thúc đẩy mỗi liên kết giữa các ngành công nghiệp. Do vậy, hỗ trợ kỹ thuật không nên chỉ phụ thuộc vào riêng các công ty neo mà còn là một nhu cần cần được giải quyết bởi toàn thể ngành công nghiệp.

Đối với ILP, số lượng các công ty tham gia nhỏ. Và nhận thức và ý thức về sự cấp bách của các công ty tham gia cũng không đạt được cấp độ như trong VDP. Nhìn chung thì không có các kết quả hữu hình. Một trong những lý do đó là thiếu đi yếu tố chính sách dân tộc - là một yếu tố đã luôn gắn liền với VDP.

3. 
   Tổng quát về những nỗ lực của Thái Lan
   

Các nhà cung cấp lớn bao gồm một số nhà sản xuất Nhật Bản vào tháng 3 năm 2002. Cụ thể là, Denso (phụ kiện động cơ, điều hòa không khí), Toyoda Machine Works (phụ kiện tay lái tự lực), Aisin Seiki (linh, phụ kiện thân, phanh) và Toyota Boshoku (lọc dầu)

Trong bối cảnh này, sự tồn tại của chính sách công nghiệp ô tô của Chính phủ Thái Lan, hỗ trợ kỹ thuật dựa trên ODA của chính phủ Nhật Bản và các sáng kiến của Phòng Thương mại Nhật Bản tại Bangkok đã hữu hiệu đối với việc phân bổ trách nhiệm của các cơ quan liên quan và các công ty Nhật Bản.

1. 
   Chính sách bảo hộ ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan (1960 – 1980)
   

• 
  Chính sách bảo hộ ngành công nghiệp lắp ráp ô tô
  

"Luật Xúc tiến Đầu tư Công nghiệp mới” được ban hành vào năm 1960. Trong đó, ngành công nghiệp ô tô được quy định như một ngành công nghiệp thúc đẩy đầu tư. Công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu theo hướng tư nhân được thúc đẩy. Vào năm 1962, “Luật Xúc tiến Đầu tư Công nghiệp mới” được sửa đổi. Sửa đổi luật quy định rằng thuế nhập khẩu với các linh, phụ kiện CKD bằng một nửa CBU và miễn thuế nhập khẩu hàng hóa và thiết bị.

• 
  Quy định Hàm lượng nội địa
  

Vào năm 1975, có 14 công ty lắp ráp Nhật Bản hoạt động tại Thái Lan. Để đáp ứng quy định về hàm lượng nội địa, họ đã yêu cầu các nhà sản xuất linh, phụ kiện Nhật Bản tới Thái Lan. Lúc này, Phòng Thương Mại Nhật Bản tại Bangkok đã chấp nhận các nhà sản xuất linh, phụ kiện ô tô Nhật Bản. Tiểu ủy ban ô tô của Phòng Thương mại Nhật Bản tại Bangkok đã thúc đẩy việc chia sẻ thông tin lẫn nhau giữa các nhà sản xuất lắp ráp và các nhà sản xuất linh, phụ kiện. Ngành công nghiệp sản xuất dầu bôi trơn của Tập đoàn ô tô đã tỏ ra hiệu quả. Kết quả là vào tháng 6 năm 1975, đã thực hiện được tỷ lệ hàm lượng nội địa của xe hơi bốn bánh là 25% và của xe máy là 50%.

• 
  Tăng cường Quy định Hàm lượng Nội địa
  

Để đáp lại điều này, các nhà sản xuất linh, phụ kiện Nhật Bản đã đầu tư vào Thái Lan. Cụ thể là trong những năm 1980 với sự tăng giá đồng yên do Thỏa ước Plaza, đầu tư của các nhà sản xuất linh, phụ kiện Nhật Bản tại Thái Lan đã có những bước tiến đáng kể.

2. 
   Tăng cường Chính sách Công nghiệp hóa định hướng xuất khẩu (1981 – 1989)
   

• 
  Chính sách hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản
  

Vào năm 1986, “Kế hoạch Hợp tác Toàn diện Công Nghiệp Hóa Châu Á mới (Kế hoạch hỗ trợ mới)”, đã được đưa ra tại Thái Lan và Malaysia bởi Bộ Công nghiệp và Thương Mại Quốc tế Nhật Bản (METI). Tính năng của chương trình này là chia sẻ thông tin và trao đổi ý kiến một cách mật thiết, được thực hiện giữa phía Nhật Bản và các quan chức chính phủ địa phương từ khâu nghiên cứu và đề xuất.

Năm 1987 và 1990, là một phần của Kế hoạch Hỗ trợ mới, “Nghiên cứu Phát triển Công nghiệp Thái Lan” được thực hiện trên cơ sở nguồn vốn của JICA. Bộ Công nghiệp và Cục Xúc tiến Công nghiệp Thái Lan (Sở Xúc tiến công nghiệp: DIP) cũng tham gia vào dự án nghiên cứu, nhờ đó đạt được sự hợp tác với Nhật Bản và trong lĩnh vực gia công khuôn, nhựa.

3. 
   Tăng cường năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô (1990 – 1999)
   

• 
  Chính sách tự do hóa cục bộ
  

Cùng thời điểm đó, BOI đã quyết định đưa ra những ưu đãi thuế cho những công ty thành lập các nhà máy mới để lắp ráp ô tô và sản xuất linh, phụ kiện. Tuy nhiên, điều này lại phụ thuộc vào việc xuất khẩu xe CBU. Đáp lại điều này, các nhà sản xuất lắp ráp Nhật Bản ví dụ như Toyota và Honda đã lần lượt thành lập các nhà máy mới. Giai đoạn này đã tạo ra tình huống mà trong đó các công ty sản xuất linh, phụ kiện có thể hưởng lợi từ quy mô nền kinh tế.

• 
  Chính sách tăng cường công nghiệp hỗ trợ
  

Trong giai đoạn 1993 – 1994, Chính phủ Thái Lan đã đưa ra một loại những ưu đãi như miễn thuế nhập khẩu, giảm thuế doanh nghiệp và nới lỏng các hạn chế về tỷ lệ đầu tư nước ngoài cho “Các ngành công nghiệp đặc biệt quan trọng” thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ. Các hạng mục và các ngành là đối tượng ưu tiên thuế của Thái Lan là 14 ngành công nghiệp sau: ép khuôn, dụng cụ, rèn, đúc, công cụ, cắt, đánh bóng, thiêu kết, xử lý nhiệt, xử lý bề mặt, trung tâm gia công, bộ nối điện, ắc qui NiCd có thể sạc lại và các phụ kiện nhựa kỹ thuật.

Các công ty tham gia vào bất kỳ ngành nào trong số 14 ngành công nghiệp này sẽ được hưởng những đặc quyền sau a) miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 8 năm, b) giảm nửa hoặc miễn thuế nhập khẩu thiết bị và c) miễn trừ khỏi hạn chế về tỷ lệ vốn đầu tư nước ngoài đến cuối năm 1996.

• 
  
  Каталог: Portals
  Portals -> Phan Chau Trinh High School one period test no 2 Name: English : 11- time : 45 minutes Class: 11/ Code: 211 Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp A, B, C, d để điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau
  Portals -> PHẦn I: thông tin cơ BẢn về ĐẠi hàn dân quốc và quan hệ việt nam-hàn quốc I- các vấN ĐỀ chung
  Portals -> Năng suất lao động trong nông nghiệp: Vấn đề và giải pháp Giới thiệu
  Portals -> LẤy ngưỜi học làm trung tâM
  Portals -> BÀi tậP Ôn lưu huỳnh hợp chất lưu huỳnh khí sunfurơ so
  Portals -> TỜ trình về việc ban hành mức thu phí tham gia đấu giá quyền sử dụng đất
  Portals -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập – Tự do – Hạnh phúc
  Portals -> GIẤY Ủy quyền tham dự Đại hội đồng Cổ đông thường niên năm 2016
  
  
  
  tải về 1.76 Mb.
  
  Chia sẻ với bạn bè của bạn: