BÀi tậP ĐẠi cưƠng hóa học hữu cơ Kiến thức cần nhớ: I. Thành phần nguyên tố

Tính thành phần phần trăm các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ.

1. 
   Viết công thức đơn giản nhất của mỗi chất.
   
2. 
   Tính tỉ lệ % về khối lượng và tỉ lệ số nguyên tử các nguyên tố ở vitamin A, C.
   

1. 
   70,94 % C, 6,40 % H, 6,90 % N, còn lại là oxi.
   
2. 
   65,92 %C; 7,75 %H, còn lại là oxi.
   

1. 
   Xác định phân tử khối của hiđrocacbon đó.
   
2. 
   Hiđrocacbon đó có thể có công thức phân tử và công thức đơn giản nhất như thế nào?
   

1. 
   Đốt cháy hoàn toàn 10 mg hợp chất sinh ra 33,85 mg CO₂ và 6,95 mg H₂O. Tỉ khối hơi của hợp chất đối với không khí là 2,69.
   
2. 
   Đốt cháy 28,2 mg hợp chất và cho các sản phẩm sinh ra đi qua các bình đựng CaCl₂ khan và KOH thì thấy bình CaCl₂ tăng thêm 19,4 mg còn bình KOH tăng thêm 80,0 mg. Mặt khác, khi đốt 18,6 mg chất đó sinh ra 2,24 ml nitơ (đktc). Biết rằng phân tử chất đó chỉ chứa một nguyên tử nitơ.
   

1. 
   Kết quả đó đúng hay sai ? Hãy đưa ra kết quả tính toán của mình.
   
2. 
   Một lít hơi của X ở cùng điều kiện nặng hơn 1 lit không khí gần 2,09 lần. Xác định công thức phân tử của X.
   

1. 
   Cacbon chủ yếu tạo thành lien kết cộng hóa trị chứ không phải lien kết ion.
   
2. 
   Cacbon có hóa trị 4 trong các hợp chất hữu cơ.
   

CH₃CH=CHCH₃ (A) ; CH₃CHBrCH₂CH₃ (B) ; CH₃CH=CHCHBrCH₃ (C). Dùng công thức thích hợp biếu diễn cấu trúc của các đồng phân lập thể đó.

a) CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂CH₃ b) CH₃CH( CH₃)CH₂CH₃ c) CH₃CH₂CH₂CH₂CH₃

d) cis-CH₃CH=CHCH­₂CH₂CH₃ e) cis-CH₃CH₂CH=CHCH₂CH₃

g) CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂Cl h) CH₃CH₂CCl(CH₃)CH₃

i) trans-CH₃CH=CHCH₂CH₂CH₃ k) CH₃CH(CH₃)CH₂CH₂CH₃.

Những chất nào là đồng phân cấu tạo của nhau ? đồng phân lập thể của nhau ?

1. 
   Hãy viết công thức cấu tạo của chúng.
   
2. 
   Hãy viết công thức Li-uýt (với đầy đủ các electron hóa trị) của chúng và nói rõ tiểu phân nào mang electron độc thân, tiểu phân nào mang điện tích âm, tiểu phân nào mang điện tích dương, vì sao ?
   

1. 
   Nhóm nguyên tử mang điện tích dương được gọi là cacbocation.
   
2. 
   Cation có điện tích dương ở nguyên tử cacbon được gọi là cacbocation.
   
3. 
   Cacbanion và cacbocation là các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ.
   
4. 
   Các tiểu phân trung gian trong phản ứng hữu cơ có thời gian tồn tại rất ngắn.
   
5. 
   Sự phân cắt đồng li các liên kết tạo ra các tiểu phân mang điện tích âm và dương.
   

Bạn học sinh đó đã sử dụng phương pháp tinh chế nào ? Cách làm như vậy đã đúng chưa? Tại sao? Có thể có cách làm nào khác không ?

1. 
   Giải thích quá trình thí nghiệm trên.
   
2. 
   Tìm công thức phân tử của A, biết A có phân tử khối nhỏ hơn 200 đvC.
   

1. 
   Tính phân tử khối của chất X, biết rằng benzene sôi ở 80,1⁰C và hằng số nghiệm sôi K= 2,61 (đối với dung môi là benzen).
   
2. 
   Xác định công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của X.
   

Đun nóng 0,3682 gam chất A với vôi tôi xút (hỗn hợp NaOH và CaO) để chuyển tất cả nitơ trong A thành NH₃, rồi dẫn khí NH₃ vào 20ml dung dịch H₂SO₄ 0,5M. Để trung hòa axit còn dư, cần dùng 7,7ml dung dịch NaOH 1M.

1. 
   tính thành phần phần trăm các nguyên tố trong A.
   
2. 
   Xác định công thức phân tử của A, biết rằng phân tử khối của A là 60.
   

Đun nóng 0,059 gam chất A với CuO dư thu được 11,2cm³ N₂ (ở đktc).

Hòa tan 0,59 gam chất A trong benzen, dung dịch này có nhiệt dộ đông đặc thấp hơn nhiệt độ đông đặc của benzene nguyên chất là 0,506⁰C, hằng số nghiệm lạnh của benzen là K= 5,07.

1. 
   Nếu cho sản phẩm đốt cháy A qua bình chứa CaO trước, rồi sau đó mới qua bình chứa P₂O₅ thì khối lượng của hai bình sẽ biến đổi như thế nào ?
   
2. 
   Xác định công thức phân tử của hợp chất hữu cơ A.
   

Xác định công thức phân tử của X biết rằng khi cho bay hơi hoàn toàn 0,6 gam chất X ở điều kiện nhiệt độ và áp suất thích hợp đã thu được một thể tích hơi bằng đúng thể tích hơi của 0,32 gam oxi trong cùng điều kiện.

1. 
   Xác định công thức cấu tạo của A và B. biết rằng tỉ khối hơi của A hoặc B đối với nitơ là 1,643 ; chất A phản ứng với Na cho khí H₂, B không phản ứng.
   
2. 
   Xác định giá trị của a.
   

1,1-đimetylxiclopropan;1-etyl-1-metylxiclohexan;1-metyl-4-isopropylxiclohexan

b.Gọi tên IUPAC của các ankan có CT sau:CH₃-CH(CH₃)-CH₂-CH₃;CH₃-CHBr-CH(C₂H₅)-CH₃;(CH₃)₂CH-CH₂-C(CH₃)₃;CH₃-CH₂-CH(CH₃)-CH(CH₃)-CH(CH₃)₂; CH₃-CH(CH₃)-CH(C₂H₅)-CH₂-C(CH₃)₃;CH₃-CH(CH₃)-CH(C₂H₅)-CH₂-CH₃;

c.Viết CTCT và gọi tên các đồng phân của các chất có CTPT:C₄H₁₀;C₃H₇Cl

a.Tách 1 phân tử H₂ từ phân tử propan

b.Đốt cháy nonan

c.Sục khí xiclopropan vào dung dịch brom

d.Dẫn hỗn hợp xiclobutan và xiclopentan và hidro đi vào trong ống có bột niken đun nóng.

e.Đun nóng xiclohexan với brom theo tỉ lệ mol 1:1

f.Isobutan tác dụng với clo(theo tỉ lệ mol1:1) khi chiếu sáng

3.Một ankan có thành phần nguyên tố %C=84,21.Xác định CTPT của ankan đó.

4.Đốt cháy hoàn toàn 1,2 lít ankan ở thể khí A cần dùng vừa hết 6,0 lít O₂ lấy ở cùng điều kiện.

a.Xác định CTPT của A.

b.Cho A tác dụng với khí Cl₂ ở 25⁰c và có ánh sáng.Thu được mấy dẫn xuất monoclo của A.Cho biết tên và dẫn xuất nào thu được nhiều hơn.

5.Để đốt cháy hoàn toàn 1,45g một ankan phải dùng vừa hết 3,64 lít O₂ (đktc).

a.Xác định CTPT.

b.Viết CTCT các đồng phân ứng với CTPT đó.Gọi tên.

6..Khi đốt cháy hoàn toàn 1,8g một ankan thấy trong sản phẩm tạo thành khối lượng CO₂ nhiều hơn khối lượng H₂O là 2,8g.

a.Xác định CTPT của ankan đó.

b.Viết CTCT và gọi tên các đồng phân của ankan trên.

7..Đốt cháy hoàn toàn 2,86g hỗn hợp gồm hexan và octan thu được 4,48 lít khí CO₂(đktc).Xác định phần trăm về khối lượng của các chất trong hỗn hợp trên.

8..Đốt chấy 22,20g hỗn hợp M chứa 2 ankan kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng cần dùng vừa hết 54,88 lít O₂(đktc).Xác định CTPT và phần trăm về khối lượng của từng chất trong hỗn hợp M.

9..Đốt cháy hoàn toàn 10,2g hỗn hợp 2 ankan là đồng đẳng kế tiếp nhau thu được 29,12 lít CO₂(đktc).Xác định CTPT của 2 ankan và phần trăm về khối lượng của 2 ankan đó.

10..Một monoxicloankan có tỉ khối hơi so với nito bằng 3.Xác định CTPT của ankan đó.

11..Đốt cháy 672ml chất khí A là 1 xicloankan thì thấy khối lượng CO₂ tạo thành nhiều hơn khối lượng H₂O là 3,12g.

a.Xác định CTPT và viết CTCT gọi tên.

b.Cho A qua dung dịch brom màu của dung dịch brom mất đi.Xác định CTCT đúng của A.

12. Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CH₄, C₃H₆ và C₄H₁₀ thu được 17,6g CO₂ và 10,8g H₂O. Tính m?

13.Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H₂O. Cho sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư thì khối lượng kết tủa thu được là?

14.Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon liên tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 11,2 lít CO₂ (đktc) và 12,6g H₂O. Hai hidrocacbon đó thuộc dãy đồng đẳng nào?

15. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon liêm tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 22,4 lít CO₂(đktc) và 25,2g H₂O. Hai hidrocacbon đó là?

16.Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp gồm 1 ankan và 1 anken. Cho sản phẩm cháy lần lượt đi qua bình 1 đựng P₂O₅ dư và bình 2 đựng KOH rắn, dư thấy bình 1 tăng 4,14g, bình 2 tăng 6,16g. Số mol ankan có trong hỗn hợp là?

17.Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp gồm CH₄, C₄H₁₀ và C₂H₄ thu được 0,14 mol CO₂ và 0,23 mol H₂O. Số mol ankan và anken có trong hỗn hợp lần lượt là:

II.TRẮC NGHIỆM

1. Khi đốt cháy hoàn tòan một hiđrocacbon A thu được tỉ lệ số mol . Vậy A thuộc dãy đồng đẳng

A. ankan. B. anken. C. ankin. D. xicloankan.

2. Hỗn hợp X gồm hai ankan đồng đẳng kế tiếp có tỉ khối so với oxi bằng 1,125. Vậy CTPT của hai ankan đó là

A. C₃H₈ và C₄H₁₀. B. CH₄ và C₃H₈. C. CH₄ và C₂H₆. D. C₂H₆ và C₃H₈.

3. Dưới tác dụng của nhiệt và có mặt chất xúc tác, butan cho sản phẩm là:

A. C₄H₈, H₂, CH₄, C₂H₄, C₂H₆ và C₃H₆ B. H₂, CH₄, C₂H₄, C₂H₆ và C₃H₆

C. C₄H₈, H₂, CH₄, C₂H₄, C₂H₆ và C₃H₈ D. CH₄, C₂H₄, C₂H₆ và C₃H₆

4.Đốt cháy hoàn toàn 2 Hidro cacbon X, Y liên tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 8,4 lít CO₂ (đktc) và 6,75g H₂O. X, Y thuộc dãy đồng đẳng sau đây: a. Aren b. Ankan c. Anken d. Ankin

5. Một hỗn hợp gồm 2 chất đồng đẳng ankan kế tiếp có khối lượng 24,8 g, thể tích tương ứng là 11,2l (đktc). CTPT của 2 Hidro cacbon là: a. C₄H₁₀, C₅H₁₂ b.C₃H₈, C₄H₁₀ c. C₂H₆, C₃H₈ d. C₅H₁₂, C₆H₁₄

6.. Hidro cacbon X có 25% H về khối lượng, X có CTPT nào sau đây

a. CH₄ b.C₂H₆ c.C₂H₄ d.C₃H₈

7.. Khi cho metyl xiclopentan tác dụng với Clo trong điều kiện chiếu sáng. Số dẫn xuất monoclo thu được là:

a. 6 b. 5 c. 4 d. 3

8. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp các hidrocácbon cùng dãy đồng đẳng thu được số mol nước lớn hơn số mol khí cacbonic. Đồng đẳng của các hidrocacbon là:

A. ankin B. ankan C. ankylbenzen D. anken

│

CH₃

C. neo- pentan D. izo butan

a, 3-etyl-1-isopropylbenzen b, 1,2-đibenzyleten

c, 2-phenylbutan d, điphenylmetan

Bài 3: Viết các phương trình hoá học xảy ra khi cho isopropylbenzen lần lượt tác dụng với các chất sau:

a, Br₂/ánh sáng b, Br₂/Fe

c, H₂/Ni, t⁰ d, dung dịch KMnO_4, t^o.

Bài 4: Viết phương trình hoá học (nếu có) khi cho stiren lần lượt tác dụng với các chất sau: dung dịch brom, dung dịch KMnO₄ loãng, đậm đặc đun nóng, H₂(xúc tác Pb ở 25⁰C), đồng trùng hợp với butađien.

Bài 5: Từ axetilen viết phuơng trình hoá học điều chế stiren.

Bài 6: Chất hữu cơ A có công thức phân tử C₉H_8. A có khả năng làm mất màu dung dịch Br₂, tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ và tác dụng với dung dịch KMnO₄ đun nóng được axit benzoic. Xác định công thức cấu tạo và gọi tên A. Viết các phương trình hoá học minh hoạ.

Bài 7: Từ toluen viết phương trình hoá học tạo thành:

a, metylxiclohexan b, axit m-nitrobenzoic c, axit- nitrobenzoic

a, Isopropylbenzen + Br₂/Fe

b, Propylbenzen + KMnO₄

Bài 9: Bằng phương pháp hoá học hãy phân biệt các chất lỏng : stiren, phenylaxetilen, toluen, bezen

Bài 10: Cho 3 chất : benzen, toluen và stiren

a, Nêu cách nhận ra các lọ mất nhãn đựng từng chất riêng biệt.

b, tinh chế benzen có lẫn một lượng nhỏ toluen và stiren.

C, Tách stiren ra khỏi hỗn hợp với toluen và benzen.

A, Xác định công thức phân tử và % khối lượng từng chất trong hỗn hợp.

B, Viết công thức cấu tạo và gọi tên các chất có thể có. Biết X không làm mất màu nước Brom

C, Xác định công thức cấu tạo đúng của Y, biết khi Y tác dụng với dd KMnO₄ đun nóng thu được axit benzoic.

D, Từ benzen viết phương trình hoá học điều chế Y theo 2 cách. Cho biết cách nào thuận lợi hơn.

Bài 12(7.1) Hiđrocacbon X tác dụng với nước brom dư tạo thành dẫn xuất tetrabrom chứa 75,8% brom về khối lượng. Còn khi cộng với brom theo tỉ lệ mol 1:1 thì thu được một cặp đồng phân cis-trans.

1. Xác định công thức phân tử và công thức cấu tạo của X

2. Viết các phương trình phản ứng khi cho X tác dụng với :

a. Dung dịch KMnO₄ trong H₂SO₄ loãng.

b. Hiđrat hoá trong môi trường H₂SO₄ lõang.

Bài 13(7.2): A, B là hai hiđrocacbon có cùng CTPT . Đốt cháy hoàn toàn một ít chất A thu được CO₂ và hơi H₂O theo tỉ lệ thể tích là 5:2. Cho m gam chất A bay hơi thì thu được một thể tich hơi bằng ¼ thể tích của m gam khí O₂(đo ở cùng điều kiện). Xác đinh CTCT của A và B biết A tác dụng với dung dịch brom theo tỉ lệ 1:3, B không tác dụng với dung dịch brom.

Bài 14(7.4): Có một hợp chất hữu cơ A chỉ chứa hai nguyên tố, A có phân tử khối 150< M_A< 170. Đốt cháy hoàn toàn m gam A sinh ra m gam H₂O. A không làm mất màu nước brom cũng không tác dụng với brom khi có mặt bột sắt, nhưng lại phản ứng với brom khi chiếu sángtạo thành một dẫn xuất monobrom duy nhất.

Đun nóng A với một lượng dư dung dịch KMnO₄, rồi axit hoá bằng axit HCl.

a. Xác định công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của A

b. Xác đinh công thức cấu tạo của A, viết các phương trình phản ứng

c. Nêu phương pháp điều chế A xuất phát tùe khí thiên nhiên và các chất vô cơ cần thiết.

Bài 15 (7.6): Đốt cháy hoàn toàn một hiđrocacbon A, tỉ lệ mol của CO₂ và H₂O tạo thành sau phản ứng là 9:4. Khi hoá hơi 116 gam A thì thể tích hơi chiếm 22,4 lit nếu quy về điều kiện tiêu chuẩn. Mặt khác A tác dụng với dung dịch Brom theo tỉ lệ 1: 2 về số mol, tạo kết tủa khi tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃ và khi oxi hoá A bằng dung dịch KMnO₄ trong H₂SO₄ loãng thì tạo được axit thơm chứa 26,23% oxi về khối lượng. Tìm CTPT, CTCT. Víêt phương trình phản ứng

Bài 16(7.8): Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hỡp gồm ba hiđrocacbon đồng phân A, B, C không làm mất màu dung dịch brom. Hấp thụ toàn bộ sản phẩm vào 575 ml dung dịch Ca(OH)₂ 2M, thu được kết tủa và khối lượng dung dịch tăng thêm 50,8 gam, cho Ba(OH)₂ dư vào dung dịch thu được, kết tủa lại tăng thêm , tổng khối lượng kết tủa của hai lần là 243,05 gam.

a. Xác định CTPT của ba hiđrocacbon

b. Xác định CTCT của A, B, C biết:

- Khi đun nóng với dung dịch KMnO₄ dư trong H₂SO₄ loãng A và B cho cùng sản phẩm C₉H₆O_6; C cho sản phẩm C₈H₆O₄.

- KHi đun nóng với brom có mặt bột sắt A chỉ cho một sản phẩm monobrom. Còn B, C mỗi chất cho hai sản phẩm monobrom.

c. Viết phương trình phản ứng ở câu b