BÀI ĐỌc thêm của giáO Án dạy hán cổ Tiền ngôn

猶如 do như: giống như, cũng như (Đgt); 葫盧瓜 hồ lô qua: trái bầu (DT); 散 tán: tan, dãn ra (Đgt, 12 nét, bộ phộc 攴, 攵); 棄 khí: quên, bỏ (Đgt, 12 nét, bộ mộc 木); 季 quý: mùa (DT, 8 nét, bộ tử 子); 骸骨 hài cốt: hài cốt, xương người (DT); 鴿 cáp: chim bồ câu (DT, 17 nét, bộ điểu 鳥); 觀 quán: xem xét, quán chiếu (Đgt, 25 nét, bộ kiến 見); 此 thử: cái này, ở đây (Đại từ, 6 nét, bộ chỉ 止).

Chữ “猶” có khi dùng làm LT, Vd: 民之歸仁 , 猶水之就下⁽¹⁾ (Dân chi quy nhân, do thủy chi tựu hạ: dân theo về (với người) nhân đức, như nước chảy xuống chỗ thấp). Có khi dùng làm Đgt từ. Vd: 性猶湍水也⁽²⁾ Tính do thoan thủy dã: tính (người ta) giống như nước chảy mạnh (dễ thay đổi chiều hướng vì địa thế). Trong vd^(1), phía trước có mệnh đề “民之歸仁”, nên “猶” đóng vai LT nối hai mệnh đề trước và sau. Còn trong vd⁽²⁾, “性” là CN, còn “猶” trực tiếp làm động từ so sánh. Trong bài, “猶” và “如” dùng kết hợp lại thành động từ kép “猶如”, cũng với mục đích ví von, so sánh.

1. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

   Phiên âm:	Dịch nghĩa:	Dịch thơ:
   Do như hồ lô qua Tán khí ư thu quý Hài cốt như cáp sắc Quán thử hà khả lạc	Trái hồ lô (trái bầu) về mùa thu thì khô rụng ; thân này cũng vậy, rốt cuộc chỉ còn một đống xương màu lông hạc, rõ thật chẳng có gì vui.	Những que xương trắng đục, Như trái bầu mùa thu, Bị vất nằm lăn lóc, Vui sướng gì ngắm ư!

1. 
   Bài (五官)
   

(三六). 善哉制於眼。善哉制於耳。善哉制於鼻。善哉制於舌。(法句經)

(三六一). 善 哉 制 於 身。善 哉 制 於 語。善 哉 制 於 意。善 哉 制 一 切，制 一 切 比 丘，解 脫 一 切 苦。(法句經)

1. 
   Chú thích:
   

身 thân: thân mình (DT, 7 nét, bộ thân 身); 語 ngữ: nói, câu nói có đủ ý nghĩa (DT, 14 nét, bộ ngôn 言); 意 ý: ý chí, thức thứ bày (DT, 13 nét, bộ tâm 心).

比丘 tỉ khiêu/tì kheo (P: bhiksu): là tên gọi chung những người xuất gia thụ giới cụ túc. Còn gọi là “khất sĩ” (người hành khất), nghĩa: trên thì xin Giáo Pháp của Như Lai để nuôi giới thân huệ mạng, dưới thì xin cơm đàn na để nuôi thân.

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

21. 
    Bài (沐浴)
    

1. 
   Chú thích:
   

婆羅門 Bà-la-môn: P: Bràhmana, tên một dòng họ bên Ấn Độ, dịch là: ngoại ý, tịnh ý, tịnh chí, v.v...dòng họ này phụng thờ vị Đại Phạm Thiên và tu tịnh hạnh.

行為 hành vi: hành động, việc làm (DT); 清淨 thanh tịnh: dứt bỏ mọi sai phạm tà ác, xa lìa mọi phiền não mê hoặc (TT); 稱 xưng: xưng danh, gọi tên (Đgt, 14 nét, bộ hòa 禾); 為 vi: là, làm (Đgt, 12 nét, bộ trảo 爪, 爫);

沙門 sa-môn: (P: Srmana), Trung Hoa dịch “cần tức”, nghĩa: siêng năng làm việc thiện, dứt bỏ việc ác. Sa-môn cũng là tên gọi chung cho bậc xuất gia.

垢 cấu: cáu bẩn (DT, 9 nét, bộ thổ 土);穢 uế: nhớp nhúa (TT, 18 nét, bộ hòa 禾).

出家 xuất gia: thóat li khỏi đời sống gia đình, rời bỏ cảnh giới thế tục để tu tịnh hạnh (xuất là Đgt, còn gia là Bổ ngữ).

2. 
   Phiên âm – dịch nghĩa:
   

22. 
    Bài (體操)
    

1. 
   Chú thích:
   

智慧 trí tuệ (P: Prajnà): Đại thừa nghĩa chương, Q.9 ghi: “chiếu kiến gọi là trí, sáng tỏ gọi là tuệ. Biết rõ tục đế gọi là trí, sáng tỏ đệ nhất nghĩa gọi là tuệ.”

2. 
   Phiên âm – dịch nghĩa:
   

23. 
    Bài (米與布)
    

1. 
   Chú thích:
   

2. 
   Phiên âm:
   

24. 
    Bài (老人買魚)
    

1. 
   Chú thích:
   

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

25. 
    Bài (魚與猫)
    

1. 
   Chú thích:
   

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

26. 
    Bài (客至)
    

1. 
   Chú thích:
   

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

27. 
    Bài (新書一册)
    

1. 
   Chú thích:
   

經集 Kinh tập (Pl: Sahita/Samhita), nghĩa: tập hợp, hợp lý, cảm hóa, ở đây nói Tam tạng Giáo điển do Phật nói.

牧數他牛 mục sổ tha ngưu: kẻ chăn trâu cho người, buổi sáng dắt trâu ra, tối về phải đếm đủ số trâu để trả lại chủ trâu và lãnh lương. Giả sử anh ta có muốn uống sữa và ăn những sản phẩm chế biến từ thịt và sữa trâu cũng không được. Ở đây Phật muốn nhắc: tụng Kinh nhiều mà không thực hành theo Kinh để được lợi lạc, thì chẳng khác gì mục đồng, rốt cuộc chỉ chăn trâu thuê cho người, chứ bản thân mình thì chẳng có gì...

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa:
   

28. 
    Bài (明月將出)
    

1. 
   Chú thích:
   

2. 
   Phiên âm - Dịch nghĩa: