Bernard sesboüÉ S. J
tải về 1.47 Mb.
|
| CHÖÔNG VII
SÖÏ THOÂNG BAN CAÙC YEÁU TOÁ MAØ VOÁN TAÏO RA TÖ CAÙCH RIEÂNG CUÛA MOÃI BAÛN TÍNH Ñaáng ñaõ laøm caùc pheùp laï vaø ñaõ chòu khoå ñau ñoù cuõng chính laø moät Ñaáng trong Maàu nhieäm Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø, cuøng vôùi xaùc theå cuûa Ngaøi, phaûi ñöôïc thôø laïy vôùi cuøng moät haønh vi thôø laïy duy nhaát.
Thoaït nhìn, söï tieán trieån trong laõnh vöïc Kitoâ-hoïc haäu Coâng ñoàng Chalceùdoine coù veû nhö ñaày daãy loän xoän. Neáu nhö khoâng coù vaán ñeà naøo thöïc söï môùi meû ñöôïc neâu ra luùc ñoù, ít ra cuõng khaù roõ raøng raèng ngöôøi ta vaãn chöa thöïc söï thoaùt ra khoûi ñöôïc nhöõng vaán ñeà xöa cuõ. Treân thöïc teá, coâng trình cuûa Coâng ñoàng naêm 451 vaãn coøn dang dôõ, duø xeùt treân cô sôû hình thöùc hay laø noäi dung. Vì theá, ñeå hoaøn taát ñöôïc phaàn naøo coâng trình coøn dang dôõ ñoù, treân caû hai bình dieän, coøn caû moät quaù trình daøi vôùi bao nhieâu laø coâng vieäc, giöõa voâ vaøn khoù khaên treân bình dieän toân giaùo cuõng nhö chính trò : + treân bình dieän ngoân ngöõ : heä thoáng töø ngöõ cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine coøn caàn phaûi ñöôïc giaûi thích vaø lyù giaûi. Trong tình traïng nhö hieän nay, khi maø nhöõng hieåu laàm ngoä nhaän vaãn coøn ñoù, lieân can ñeán vieäc söû duïng haïn töø natura (baûn tính), thì khoù maø coù theå coù ñöôïc chuyeän taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñoàng yù vôùi nhau veà ñònh tín cuûa Coâng ñoàng. Coøn caàn caû moät theá kyû suy tö nöõa, ngöôøi ta môùi tìm ra ñöôïc nhöõng khaùi nieäm ñeå dieãn taû Ñöùc Kitoâ qua laêng kính höõu theå hoïc. + veà vaán ñeà neàn taûng, lieân can ñeán Ngoâi Lôøi nhaäp theå, qua laêng kính höõu theå hoïc, vaãn coøn nhieàu ñieåm toái taêm, nhö vaán ñeà laøm sao hoøa giaûi ñöôïc giöõa hieäp nhaát tính vaø nhò tính nôi Ñöùc Kitoâ. Vaø, nhöõng khoù khaên naày voán laø caùi côù taïo ra nhöõng tranh luaän giöõa caùc haäu dueä theo nhöõng khuynh höôùng khaùc nhau, nhaát tính vaø nestorienne. Nhöõng vaán ñeà coøn boû löõng naày, ngöôøi ta coù theå coâng thöùc hoùa chuùng theo hai caùch : = Neáu nhö, moät ñaøng, Ñöùc Kitoâ chæ laø moät Ñaáng, vaø ñaøng khaùc, chaúng coù baát kyø söï troän laãn naøo giöõa hai baûn tính nôi Ngaøi, ôû nôi möùc ñoä naøo nôi höõu theå cuûa Ngaøi, taát yeáu phaûi dieãn ra quùa trình vöôït qua töø nhò tính hay töø söï hoøa hôïp ñeå ñeán tình traïng ñôn nhaát ? Hieän tröôøng cuûa haønh vi vöôït qua naày hay laø “haønh vi giaûm thieåu” naày cuõng laø hieän tröôøng dieãn ra söï thoâng hieäp cuï theå vaø hieän sinh giöõa nhaân tính vaø thaàn tính; neáu nhö khoâng coù söï thoâng hieäp naày xaõy ra, luùc baáy giôø seõ coù hai ñöùc kitoâ. = Moät kieåu coâng thöùc khaùc, cuï theå hôn, veà cuõng cuøng moät vaán ñeà : Trong suoát hieän sinh traàn theá cuûa mình, Ñöùc Kitoâ ñaõ soáng söï hoøa hôïp giöõa hai baûn tính cuûa Ngaøi nhö theá naøo ? Ñöùc Kitoâ chæ laø moät Ñaáng, nhöng cuõng cuøng ôû nôi hai baûn tính. Vì theá, Ngaøi ñaõ soáng hieän sinh duy nhaát ñoù nhö theá naøo, hieän sinh ñôøi soáng maø voán cuûa chæ moät Ñaáng duy nhaát maø thoâi, nhöng nôi moät höõu theå coù tình traïng caáu thaønh nhö theá ? Ngaøi ñaõ soáng nhö theá naøo söï lieân keát giöõa baûn vò thaàn linh vaø baûn tính nhaân loaïi cuûa Ngaøi ? Daãu cho xem ra coù veû nghòch lyù, nhöng taàm nhaém cuûa thôøi ñoaïn môùi naày seõ cuï theå hôn taàm nhaém cuûa Coâng doàng Chalceùdoine, vì chöng ôû ñaây ngöôøi ta seõ tra vaán veà nhöõng maàu nhieäm cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Kitoâ ñeå bieän bieät ra ôû ñaáy quaù trình qua laïi khoâng ngöøng naày, töùc laø söï thoâng hieäp vaø trao ñoåi voán dieãn ra giöõa hai baûn tính nôi taàm möùc baûn vò. NHÖÕNG THAÊNG TRAÀM CUÛA LÒCH SÖÛ : Giöõa Coâng ñoàng Chalceùdoine vaø Coâng ñoàng Constantinople II (553) coù moät khoaûng caùch chính xaùc laø moät theá kyû. Theá kyû cuûa nhöõng cuoäc ñaáu tranh kòch lieät, xoay quanh ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine maø, döôùi caùi nhìn cuûa ñoâng ñaûo boä phaän thuoäc Giaùo Hoäi Ñoâng phöông vaãn trung thaønh vôùi ngoân ngöõ cuûa Cyrille, voán bò xeáp vaøo danh saùch “coâng ñoàng bò nguyeàn ruûa”. Tình caûnh naày khoâng gioáng vôùi tình caûnh tieáp theo sau Coâng ñoàng Niceùe, cho duø neáu nhö côn khuûng hoaûng môùi naày coù lieân luïy ñeán ñôøi soáng Giaùo hoäi caùch ít döõ doäi hôn. Trong caû hai tröôøng hôïp, moät quyeát ñònh cuûa Coâng ñoàng nhaèm giaûi quyeát caùch döùt ñieåm vaán ñeà thuoäc giaùo thuyeát haún seõ laïi sinh ra moät “ly giaùo vì vaán ñeà ngoân ngöõ” coù khaû naêng khoeùt saâu theâm hoá ngaên caùch khoâng chæ giöõa “nhöõng anh em laïc giaùo” vaø “nhöõng anh em chính thoáng” maø coøn caû giöõa “nhöõng anh em chính thoáng” vôùi nhau voán, duø vaãn muoán khaúng ñònh cuõng cuøng moät nieàm tin nhö nhau, nhöng khoâng ñoàng thuaän ñöôïc vôùi nhau veà caùc coâng thöùc. Vì theá, ngöôøi ta seõ giao ñaáu vôùi nhau treân hai maët traän phoø hay choáng “hai baûn tính”, nhö ngöôøi ta ñaõ tranh luaän vôùi nhau xung quanh haïn töø “ñoàng baûn theå”. Laïi moät laàn nöõa, chính söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi ñaõ taùc ñoäng leân côn khuûng hoaûng naày, vì chöng, söï chia reõ nhau veà maët ngoân ngöõ voán taäp trung nôi nhöõng Giaùo hoäi ly giaùo maø thoâi. (Taát caû nhöõng xeù raùch gaây ra trong thôøi kyø naày vaãn khoâng giaûm thieåu ñi, ngöôïc laïi, ngaøy nay vaãn coøn ñoù.) Thí duï môùi meû naày chöùng toû cho thaáy raèng vieäc ñoùn nhaän moät coâng ñoàng bôûi toaøn theå Giaùo hoäi laø moät coâng vieäc khoù khaên, thöôøng ñoøi phaûi coù nhieàu thôøi gian. Neáu Taây phöông khoâng khoù khaên gì ñeå lieân keát vôùi Coâng ñoàng Chalceùdoine, thì Ñoâng phöông vaãn coøn chia ra laøm ba nhoùm : nhoùm theo khuynh höôùng Nhaát tính (Monophysites) nhanh choùng trôû thaønh nhoùm maïnh nhaát (khoâng ñöôïc hieåu khaùi nieäm “nhaát tính” ôû ñaây nhö laø cuûa nhöõng ñoà ñeä cuûa Eutycheøs, maø laø nhöõng ngöôøi öa thích ngoân ngöõ “nhaát tính” cuûa Cyrille. Nhöõng ngöôøi naày choáng laïi ñònh tín naêm 451 nhöng, töø trong thaâm taâm khoâng phaûi laø laïc giaùo.) Nhöõng ngöôøi theo chuû tröông cuûa Nestorius, chæ laø moät nhoùm nhoû, daàn daàn bò ñaåy luøi tröôùc nhöõng böôùc tieán maïnh meõ cuûa ñeá quoác. Sau cuøng, nhöõng ngöôøi phoø-Coâng ñoàng Chalceùdoine khoù khaên laém môùi thaéng ñöôïc : + Côn bieán ñoäng do nhoùm theo chuû tröông Nhaát tính gaây ra vaø nhöõng can thieäp cuûa caùc Hoaøng ñeá. Vieäc truaát pheá Dioscore d’Alexandrie ôû Coâng ñoàng Chalceùdoine vaø vieäc thöøa nhaän heä thoáng töø ngöõ “nhò tính” (dyphysite) cuûa ÑGH. Leùon trong ñònh tín cuûa Coâng ñoàng taïo ra moät tình traïng naùo ñoäng lôùn ôû Palestine vaø Ai caäp. Caùc moâi tröôøng “phoø nhaát tính”, raát ñoâng, coù theá maïnh vaø ñöôïc haäu thuaãn bôûi ñaùm ñoâng caùc thaày doøng, noãi daäy vaø nhieàu laàn chieám cöù moät soá lôùn caùc Toøa Giaùm muïc. Ñoù laø caùc caùi teân nhö Timotheùe Aelure, roài Pierre Monge ôû Alexandrie. Phong traøo lan roäng sang caû Syrie nôi ngaøy xöa voán döôùi taàm aûnh höôûng cuûa Tröôøng phaùi Antioche, vôùi Pierre le Foulon, roài Seùveøre d’Antioche († 528) chieám cöù ngai toøa Antioche, vaø Piloxeøne de Mabboug, Toång Giaùm muïc cuûa thaønh phoá naày. ÔÛ Edesse, Jacques Baradaϊ († 578) coøn thieát laäp caû moät phaåm traät li khai maø veà sau seõ trôû thaønh Giaùo hoäi “Jacobite”. Mô öôùc daãn ñöa Giaùo hoäi quay trôû veà laïi vôùi tình traïng hieäp nhaát ñaõ chi phoái chuû tröông chính trò toân giaùo cuûa taát caû caùc hoaøng ñeá thôøi ñoù. Vì theá, ngöôøi ta seõ ñöôïc chöùng kieán söï ra ñôøi cuûa haøng loaït nhöõng Saéc chæ tín lyù vôùi yù ñoà aùp ñaët leân treân taát caû moïi ngöôøi laäp tröôøng giaùo lyù maø Hoaøng ñeá cho laø quan troïng. Nhöõng saéc chæ naày tröôùc tieân öu tieân cho khuynh höôùng Nhaát tính : naêm 475, hoaøng ñeá Basiliscus ñöa ra moät Thoâng ñieäp caùch hoaøn toaøn ñôn giaûn leân aùn Coâng ñoàng Chalceùdoine vaø truyeàn leänh phaûi quay trôû veà vôùi heä thoáng ngoân ngöõ cuûa Cyrille; taát caû caùc giaùm muïc ñeàu ñöôïc môøi goïi kyù vaøo taøi lieäu. Hoaøng ñeá keá vò laø Zeùnon, ñeán löôït mình, do söï xuùi duïc cuûa Acace de Constantinople, naêm 482 cho phoå bieán moät taøi lieäu goïi laø Heùnotique (=Taøi lieäu Hieäp nhaát), muoán ñöôïc coi nhö moät thoûa hieäp khoân kheùo tinh vi hôn, nhöng vaãn chuû tröông loaïi boû Coâng ñoàng Chalceùdoine. Quyeát ñònh naày daãn ñeán bieán coá raïn nöùt laàn thöù nhaát vôùi Roma khi Ñöùc Giaùo hoaøng Feùlix III (ñöôïc baàu choïn naêm 483) coâng boá vaï tuyeät thoâng ñoái vôùi Acace de Constantinople vaø toaøn theå Giaùo hoäi Ñoâng phöông chòu luïy phuïc Heùnotique. Bieán coá ly giaùo naày keùo daøi 33 naêm, haún laø moät ñieàm gôû. + Haäu dueä cuûa Nestorius : Tröôøng phaùi goác Ba Tö Edesse (nôi ñaët baûn doanh cuûa Ibas, ngöôøi maø ngöôøi ta seõ gaëp laïi nhaân söï vieäc 3 Chöông) ly khai khoûi Coâng ñoàng Constantinople trong thôøi ñieåm dieãn ra bieán coá Heùnotique vaø traãy qua Nisibe nôi maø hoï seõ hình thaønh moät Giaùo hoäi theo khuynh höôùng Nestorius. Nhieät tình phoø-coâng ñoàng Chalceùdoine caùch mô hoà cuûa nhöõng ngöôøi theo quan ñieåm cuûa Nestorius dó nhieân nuoâi döôõng nieàm haän thuø cuûa nhöõng ngöôøi theo chuû tröông Nhaát tính choáng laïi Coâng ñoàng. Nhöõng ngöôøi theo quan ñieåm cuûa Nestorius phoå bieán nhöõng baûn vaên cuûa Theùodoret, maø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi theo chuû tröông nhaát tính vaãn coøn raát ñaùng nghi ngôø, cho duø Theùodoret ñaõ ñöôïc phuïc hoài danh döï trong Coâng ñoàng Chalceùdoine. + Böôùc ngoaët phoø-Coâng ñoàng Chalceùdoine : Moät phaûn öùng thuaän lôïi ñoái vôùi Coâng ñoàng Chalceùdoine ñöôïc nhaän ra döôùi thôøi hoaøng ñeá Anastase (khoaûng naêm 490), roài, sau moät ngaét quaûng, döôùi thôøi Justin : chính Justin ñaõ cho phoå bieán moät saéc chæ yeâu caàu taát caû caùc giaùm muïc neân thöøa nhaän Coâng ñoàng naày. Vieäc taùi laäp hoøa giaûi vôùi Rome seõ dieãn ra vaøo naêm 519. Justinien, keá vò ngai vaøng, trôû thaønh hoaøng ñeá naêm 527, seõ laø moâ maãu hoaøn chænh cuûa vò hoaøng töû vöøa laø thaàn hoïc gia vöøa laø ngöôøi naém caû theá quyeàn laãn thaàn quyeàn (ceùsaropapiste). Justinien ñaõ ñöa ra moät loaït nhöõng can thieäp vuïng veà vaø baát haïnh trong laõnh vöïc tín lyù (duø coù phaûi thöøa nhaän khaû naêng chuyeân moân cuûa vò hoaøng ñeá naày treân nhöõng vaán ñeà naày) vaø trong moät ñöôøng loái chính trò chuû yeáu döïa treân söû duïng quyeàn löïc ñoái vôùi nhöõng löông daân vaø nhöõng ngöôøi Do thaùi. YÙ töôûng trung taâm chuû ñaïo cuûa vò hoaøng ñeá naày laø taùi hoøa giaûi laïi nhöõng ngöôøi theo quan ñieåm Nhaát tính ñeå nhöõng ngöôøi naày hoaøn toaøn thöøa nhaän Coâng ñoàng Chalceùdoine. Ñeå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù, vò hoaøng ñeá naày ñaõ tìm caùch ñöa ra moät kieåu giaûi thích Coâng ñoàng qua laêng kính Cyrille. Naêm 533, hoaøng ñeá cho phoå bieán hai saéc chæ tín lyù trong ñoù oâng ta ñònh tín ñöùc tin döïa treân coâng thöùc cuûa nhöõng thaày doøng Scythes “Chính moät Ñaáng trong Thieân Chuùa-Ba Ngoâi ñaõ phaûi ñau khoå trong xaùc theå cuûa mình” (“Unus de Trinitate passus est carne”) maø voán laø moät khaúng ñònh maïnh meõ veà söï thoâng hieäp giöõa caùc yeáu toá laøm neân tö caùch cuûa moãi baûn tính. (“Nhöõng thaày doøng Scythes” laø moät nhoùm thaày tu thaàn hoïc gia ôû Constantinople ñaõ nhieàu laàn can thieäp ñeå khieán cho Rome thöøa nhaän nhöõng coâng thöùc noùi leân coù söï thoâng hieäp giöõa caùc idiomes [caùc yeáu toá ñaëc thuø taïo ra tö caùch rieâng cuûa moãi baûn tính] nhaèm muïc ñích laøm cho Rome ñoàng tình vôùi nhöõng ngöôøi theo chuû tröông Nhaát tính. Giöõa nhöõng thaàn hoïc gia naày, coù moät keû naøo ñoù coù teân laø Leùonce, maø môùi ñaàu theá kyû ñöôïc ñoàng hoùa vôùi nhaø thaàn hoïc Leùonce de Byzance nhöng, baây giôø, thì khoâng coøn ñöôïc thöøa nhaän nhö vaäy nöõa.) Nhöng, hoaøng ñeá Justinien khoâng chæ döøng laïi ôû ñoù : naêm 543, Justinien lao vaøo cuoäc tranh caõi choáng laïi Origeøne, roài naêm 545, lao vaøo cuoäc chieán choáng laïi “Ba Chöông” (“Trois chapitres”). + Vuï “Ba chöông”. “Ba chöông” thôøi danh naày voán laø nhöõng taùc phaåm cuûa ba ñaïi dieän cuûa Tröôøng phaùi Antioche, sau khi xong Coâng ñoàng roài môùi bò toá caùo nhieàu ít mang hôi haùm khuynh höôùng cuûa Nestorius : ñoù laø nhöõng coâng trình cuûa Theùodore de Mopsueste († 428), nhaø “chuù giaûi” Thaùnh Kinh maø voán laø thaày daïy suy tö cho Nestorius, cuûa Theùodoret de Cyr († 466) vaø Böùc thö veà Kitoâ-hoïc cuûa Ibas d’Edesse († 457) göûi cho Maris. Justinien cho phoå bieán moät saéc chæ leân aùn nhö laø laïc giaùo caùc taùc phaåm cuûa ba taùc giaû naày ; vaø baét buoäc taát caû caùc giaùm muïc, keå caû Ñöùc Giaùo hoaøng, phaûi kyù vaøo ñoù. Ñöùc Giaùo hoaøng Vigile (thay theá ÑGH. Silveøre trong nhöõng ñieàu kieän ñaùng ngôø) voán laø moät con ngöôøi yeáu ñuoái, trong nhöõng quan heä thieáu roõ raøng vôùi hoaøng ñeá Justinien, thöôøng xuyeân vaãn laø traùnh neù. Tröôùc tieân, Ñöùc Giaùo hoaøng töø choái kyù vaøo baûn aùn choáng laïi Ba chöông vì lyù do löông taâm. Theùodore de Mopsueste thì ñaõ cheát trong tình traïng vaãn hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi : cho ñeán luùc ñoù, chöa bao giôø caùc taùc phaåm cuûa ngaøi bò nghi ngôø ; vaø “quaû laø nghòch thöôøng neáu ñi keát aùn nhöõng ngöôøi ñaõ cheát”. Ñaøng khaùc, Theùodoret vaø Ibas thì ñaõ ñoàng yù taùn thaønh nhöõng yeâu saùch cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine vaø Coâng ñoàng ñaõ phuïc hoài tö caùch cho caùc ngaøi ; vì theá, baây giôø maø leân aùn caùc ngaøi coù nghóa laø leân aùn chính Coâng ñoàng. Tröôùc haønh ñoäng phaûn khaùng naày, hoaøng ñeá Justinien cho leänh baét coùc Ñöùc Giaùo hoaøng vaø cho daãn ngaøi veà Constantinople. ÔÛ Constantinople, ÑGH. Vigile chòu khuaát phuïc vaø vaøo naêm 548 ñaõ bieân soaïn moät Judicatum (Phaùn quyeát) leân aùn Ba chöông nhöng vôùi moät soá deø daët. Nhöng roài tröôùc söï phaûn khaùng cuûa nhieàu giaùm muïc, Ñöùc giaùo hoaøng ruùt laïi Judicatum (Phaùn quyeát) cuûa mình vaø chaáp thuaän ñöa vaán ñeà ra giaûi quyeát taïi moät coâng ñoàng. + Coâng ñoàng Constantinople II (naêm 553). Coâng ñoàng baét ñaàu trong baàu khí ñoái ñaàu coâng khai giöõa ÑGH. Vigile vaø hoaøng ñeá Justinien. Vì coù nhöõng ñieàu kieän ngaøi ñöa ra khoâng ñöôïc ñaùp öùng ñaày ñuû, ÑGH. Vigile ñaõ töø choái chuû trì ; veà phía mình, hoaøng ñeá Justinien vaïch ra chöông trình nghò söï cho coâng ñoàng vaø coù gôïi yù veà nhöõng quyeát ñònh cuûa mình. Vò hoaøng ñeá naày ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa mình laø khieán cho coâng ñoàng leân aùn Ba chöông vaø cho phoå bieán 14 qui khoaûn phaït vaï tuyeät thoâng, phaàn lôùn ñöôïc ruùt ra töø baûn vaên cuûa moät baûn tuyeân tín ñöôïc chính vò hoaøng ñeá naày soaïn thaûo töø naêm 551. (ÔÛ ñaây, vò hoaøng ñeá naày söû duïng laïi thaàn hoïc cuûa caùc thaày doøng Scythes vaø giaùo thuyeát cuûa hoï veà söï thoâng hieäp giöõa caùc yeáu toá ñaëc thuø taïo ra tö caùch cuûa moãi baûn tính). Nhöng, trong khoaûng thôøi gian naày, ÑGH. Vigile, qua moät töï saéc vaø ñoäc laäp vôùi coâng ñoàng, cho phoå bieán moät Constitutum (Hieán cheá) trong ñoù ngaøi leân aùn 60 meänh ñeà cuûa Theùodore de Mopsueste, nhöng vaãn khoâng laøm thöông toån gì ñeán taùc giaû naày. Hoaøng ñeá Justinien, giaän ñieân ngöôøi leân, vaø ñaõ thaønh coâng trong vieäc khieán coâng ñoàng ñoàng yù cho oâng ta xoùa teân Ñöùc Giaùo hoaøng ra khoûi danh saùch ñoàng chuû toïa (dyptiques). Cuoäc tranh chieán giöõa hai con ngöôøi naày seõ ñöôïc tieáp tuïc trong chieàu höôùng laø ngöôøi ta tìm caùch ñeå Ñöùc Giaùo hoaøng thöøa nhaän coâng ñoàng. Sau 6 thaùng löôõng löï, suy nghó vaø thaäm chí caû nhöõng aùp löïc, cuoái cuøng ÑGH. Vigile ñaõ coâng nhaän ñoù laø coâng ñoàng thöù 5 coù chieàu kích ñaïi keát. Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ thöøa nhaän cho ñeán luùc ñoù ngaøi ñaõ laàm vaø, ñoàng yù ruùt lôøi theo göông Augustin. ÑGH. Peùlage, keá vò ngaøi, ñeán löôït cuõng thöøa nhaän coâng ñoàng. (ÑGH. Peùlage phaân bieät raïch roøi giöõa hai vieäc Coâng ñoàng Chalceùdoine ñaõ khoâi phuïc danh döï cho nhöõng con ngöôøi vaø Coâng ñoàng Constantinople thì laïi leân aùn caùc taùc phaåm cuûa caùc ngaøi, hai ñieàu naày chaúng coù gì maâu thuaãn vôùi nhau caû.) Nhöng, trong khi ôû Taây phöông, ngöôøi ta coi ñoù nhö chæ laø moät thôøi kyø coù söï ñoái ñaàu vôùi moät coâng ñoàng bò hieåu laàm, thì ôû nhieàu Giaùo hoäi khaùc, nhaát laø ôû Illyrie vaø Phi Chaâu, vì tin raèng giöõa hai coâng ñoàng coù maâu thuaãn nhau, neân ngöôøi ta ñaõ töø choái khoâng ñoàng tình vaø thaäm chí coøn coù tình traïng ly giaùo dieãn ra.
Ñeå giaûi ñaùp, ngöôøi ta chuû yeáu noã löïc ñöa ra moät giaûi thích mang tính giaùo thuyeát ngaøy caøng chaët cheõ hôn veà söï thoâng hieäp giöõa caùc yeáu toá ñaëc thuø taïo ra tö caùch cuûa moãi baûn tính (trong Hy ngöõ : “idiomata”, idioâmes). Coâng thöùc coù veû cöïc ñoan vaø thoâ raùp cuûa caùc thaày doøng-Schythes : “Chính moät Ñaáng trong Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi ñaõ chòu khoå ñau trong xaùc theå cuûa Ngaøi” phaûn aûnh caùch toùm taét vaø ñaày ñuû toaøn boä caùi giaù phaûi traû trong coâng trình sieâu ñoä. Tröôùc tieân, chuùng toâi seõ coá gaéng söu taäp laïi cung caùch luaän chöùng, döïa treân Thaùnh Kinh vaø khoa sieâu ñoä hoïc, chöùng toû coù söï thoâng hieäp giöõa caùc yeáu toá ñaëc thuø taïo ra tö caùch cuûa moãi baûn tính, voán ñöôïc trieån khai keå töø Cyrille d’Alexandrie cho ñeán Fulgence de Ruspe, vaø roài chuùng ta seõ thaáy nhöõng qui khoaûn cuûa Coâng ñoàng Constantinople II ñaõ chuù giaûi ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine baèng caùch söû duïng laïi giaùo huaán naày nhö theá naøo.
Thaùnh Kinh khoâng chæ gaùn cho chæ moät vaø cuõng cuøng moät Ñaáng taát caû moïi lôøi (“nhöõng tieáng noùi”) lieân can ñeán Ñöùc Kitoâ, maø coøn tröïc tieáp gaùn cho Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhöõng yeáu toá ñaëc thuø rieâng cuûa nhaân tính vaø tröïc tieáp gaùn cho Ñöùc Kitoâ nhö trong xaùc theå nhöõng ñaëc quyeàn maø voán chæ daønh cho thaàn tính. Toâng ñoà GIOAN ñaõ noùi, thí duï : “Chuùng toâi ñaõ thaáy Vinh Quang cuûa Ngaøi, Vinh Quang cuûa Con Ñoäc nhaát cuûa Thieân Chuùa, ñaày traøn aân suûng vaø söï thaät” (1, 14), hay coøn nöõa : “Ñieàu voán coù töø nguyeân thuûy, ñieàu maø chuùng toâi ñaõ thaáy vaø ñaõ nghe töø Ngoâi Lôøi söï soáng, nay chuùng toâi loan baùo cho anh chò em : Söï Soáng vónh haèng naày voán laø Ñaáng vaãn ôû nôi Cha vaø ñaõ toû hieän ra cho chuùng toâi” (xem 1 Ga 1, 1-3). Theá maø caùi maø Gioan ñaõ thaáy vaø ñaõ nghe ñoù chính laø thöïc taïi Ñöùc Gieâsu toû hieän ra nôi xaùc theå ngöôøi cuûa Ngaøi; nhöng, ñoái vôùi Gioan, taát caû ñoù laø Vinh Quang cuûa “Con Ñoäc nhaát”, cuûa “Söï Soáng vónh haèng voán ôû nôi Cha”. Toâng ñoà Phaoloâ cuõng ñaõ suy nghó nhö vaäy khi goïi Ñaáng chòu ñoùng ñinh treân thaäp töï giaù laø “Ñöùc Chuùa Vinh Quang” (1 Cr 2, 8) : Phaoloâ cho raèng chính Thieân Chuùa cuõng mang laáy söï khoå ñau cuûa loaøi ngöôøi. Hay coøn nöõa, Phaoloâ ñaët ngang haøng vôùi nhau nhöõng danh xöng naày cuûa Ñöùc Kitoâ : “Hình Aûnh Thieân Chuùa voâ hình, Tröôûng-Töû giöõa moïi thuï taïo, nôi Ngaøi moïi söï ñaõ ñöôïc taïo thaønh, ...Ñaàu cuûa Thaân Mình Giaùo Hoäi, ...Tröôûng-Töû giöõa caùc keû cheát” (Cl 1, 15-18). Nhö vaäy, Phaoloâ “ñaõ troän laãn nhöõng yeáu toá ñaëc thuø thuoäc nhaân tính vaøo vôùi nhöõng phaåm giaù ñaëc thuø voán daønh cho thaàn tính”, theá maø, “cuõng nhö khoâng thích hôïp tí naøo gaùn cho con ngöôøi vieäc taïo döïng voán thuoäc veà thaàn linh, cuõng vaäy, cheát laø ñieàu voán xa laï vôùi Thieân Chuùa; nhöng, Vò Toâng ñoà ñaõ qui taäp caû hai söï ñoàng thôøi veà chæ moät Ñaáng vaø cuõng cuøng moät Ñaáng maø thoâi, daãu vaãn bieát raèng Con khoâng phaûi laø Ñaáng naày vaø Ñaáng kia” (Cyrille, P.G. 77, 572d-573a). Ñieàu naày chöùng toû raèng baûn vò (hypostase) Ngoâi Lôøi nhaäp theå qui taäp vaøo nôi thöïc taïi thoáng nhaát cuûa mình nhöõng yeáu toá ñaëc thuø maø voán rieâng cho moãi baûn tính, töø ñoù, cho pheùp Thieân Chuùa chòu khoå ñau vaø chòu cheát vaø cho pheùp con ngöôøi haønh ñoäng theo cung caùch thaàn linh, thaùnh hoùa vaø laøm cho phuïc sinh töø trong caùc keû cheát, maø vaãn baûo toaøn ñöôïc vieäc tính phaûi cheát khoâng ñöôïc gaùn cho thaàn tính, hay quyeàn naêng saùng taïo vaø thaùnh hoùa khoâng ñöôïc gaùn cho nhaân tính. Chính vì theá, chuùng ta khoâng baûo raèng coù moät söï ñoàng hoùa hay chuyeån hoùa naøo ñoù caùch tröïc tieáp giöõa caùc yeáu toá ñaëc thuø voán laøm neân moãi baûn tính rieâng; nhöng chuùng ta baûo raèng ñaõ coù moät söï trao ñoåi qua laïi dieãn ra trong chính baûn vò (hypostase) : moät ñaøng, ñaõ dieãn ra toång theå caùc haønh ñoäng nhaän laøm cuûa mình (appropriations) qua ñoù Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaän laøm cuûa mình nhöõng thöïc taïi xaùc theå maø theo baûn tính cuûa mình Ngaøi voán khoâng leä thuoäc vaøo ; ñaøng khaùc, ñoù coøn laø moät toång theå caùc haønh ñoäng thoâng giao (communications) qua ñoù Ngoâi Lôøi trao ban cho baûn tính nhaân loaïi cuûa Ngaøi quyeàn haønh xöû (duø khoâng phaûi do töï baûn tính nhaân loaïi maø coù) vôùi nhöõng ñaëc quyeàn maø chæ thaàn tính môùi coù. Nhö vaäy, haønh vi nhaän laøm cuûa mình (appropriations) khôûi ñi töø baûn tính nhaân loaïi, nhö noù voán laø, höôùng veà ngoâi vò thaàn linh, hieåu nhö ñieàu laøm cho baûn tính nhaân loaïi naày truï toàn ñöôïc; caùc haønh vi thoâng giao (communications) khôûi ñi töø ngoâi vò thaàn linh, nhö noù voán laø, höôùng veà baûn tính nhaân loaïi, hieåu nhö “thaønh phaàn” laøm neân baûn vò (hypostase) Con nhaäp theå.
Haønh vi ñaàu tieân, voán laø tieàn ñeà cuûa taát caû moïi haønh vi nhaän laøm cuûa mình khaùc, ñoù laø haønh vi Ngoâi Lôøi nhaän laøm cuûa mình haønh vi ñöôïc sinh ra nhö laø xaùc theå. Chuùng ta ñaõ gaëp vaán ñeà ñoù tröôùc ñaây, bôûi vì noù naèm ngay trung taâm ñieåm cuûa khaúng ñònh cuûa Coâng ñoàng Eùpheøse (thôøi ñoaïn 5). Vaû laïi, ngay tröôùc khi trieån khai veà maët lyù thuyeát (xem thôøi ñoaïn 3 lieân can ñeán söï thaùnh thieän nhôø trung gian cuûa nhaân tính Ñöùc Kitoâ), ñöùc tin cuûa Giaùo hoäi, trong ngoân ngöõ vaø trong caùc Tuyeân tín cuûa mình, ñaõ khaúng ñònh coù nhöõng haønh vi nhaän laøm cuûa mình naày. Nhöõng haønh vi nhaän laøm cuûa mình khaùc cuõng ñöôïc giaûi thích caùch töông töï. Tröôùc heát, veà caùi voán töï nhieân ñoái vôùi xaùc theå vaø linh hoàn, nhö vieäc Ñöùc Gieâsu, trong tö caùch Thieân Chuùa laøm ngöôøi, phaûi chòu “kinh qua quaù trình lôùn leân nôi voùc daùng, nôi söï khoân ngoan vaø nôi aân suûng” (Lc 2, 52), vì ñoù laø caùi giaù cuûa haønh vi haï coá cuûa Ngaøi. Thöù ñeán, lieân can ñeán nhöõng töông quan cuûa nhaân tính vôùi Thieân Chuùa. Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, voán laø Ñöùc Chuùa cuûa moïi söï, ñaõ chaáp nhaän tình traïng phuï thuoäc maø thuï taïo voán coù trong töông quan vôùi Thieân Chuùa. Ngaøi ñaõ toân thôø Cha mình nhö Thieân Chuùa cuûa mình. Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, töï baûn tính thaàn linh voán laø Thaùnh, ñaõ chaáp nhaän thaân phaän phaûi trôû thaønh thaùnh, nhôø ñöôïc tham döï vaøo, theo nhö thaân phaän baûn tính nhaân loaïi cuûa Ngaøi ñoøi hoûi; nhö laø Thieân Chuùa, Ngaøi töï thaùnh hoùa mình nôi nhaân tính, do bôûi Thaàn Khí cuûa chính Ngaøi; nhö vaäy, cuõng cuøng ngoâi vò vöøa trao ban söï thaùnh thieän naày laïi vöøa ñoùn nhaän söï thaùnh thieän ñoù. Cuõng vaäy, Ngaøi, Ñaáng do töï baûn tính thaàn linh cuûa mình voán hieäp nhaát vôùi Cha, laïi ñoùn nhaän tình traïng keát hieäp vôùi Thieân Chuùa, tình traïng maø Ngaøi ñöôïc nhaän vaøo cuøng vôùi xaùc theå, treân danh nghóa nhôø aân suûng. Sau cuøng vaø nhaát laø Ngaøi ñaõ nhaän laøm cuûa mình taát caû gì maø Ngaøi ñaõ phaûi chòu nôi xaùc theå cuûa Ngaøi vì söï sieâu ñoä chuùng ta : bieán coá thuï naïn, cheát, phuïc sinh vaø thaêng thieân. Ñaõ haún, Ngaøi ñaõ chaúng phaûi chòu gì taát caû nhöõng ñieàu ñoù nôi thaàn tính voán baát thuï vaø baát töû cuûa Ngaøi, nhöng chæ nôi nhaân tính cuûa Ngaøi maø thoâi. Ngay caû khi ngöôøi ta caån thaän minh ñònh nhö theá, quaû thöïc, vaãn coù caùi gì ñoù raát gai chöôùng khi baûo raèng Con Thieân Chuùa, do töï baûn tính voán laø Söï Soáng, maø chính Ngaøi laïi phaûi cheát : baûn vò (hypostase) cuûa Ngaøi chaúng phaûi laø baát töû ñoù sao ? Ñaõ haún laø theá, nhöng chæ nôi moät trong hai baûn tính caáu thaønh Ngaøi maø thoâi, vaø baûn vò ñoù voán ôû nôi caû hai baûn tính ñoù, caùch khoâng chia caét. Vì theá, Ngaøi ñaõ nhaän laøm cuûa mình söï cheát cuûa xaùc theå Ngaøi vaø, duø do töï nguoàn goác thaàn linh cuûa mình, Ngaøi khoâng phaûi chòu ñieàu ñoù, nhöng chính Ngaøi ñaõ nhaän chòu caùi cheát, vì chöng, xaùc theå ñoù khoâng phaûi laø caùi gì xa laï ñoái vôùi Ngaøi vaø, Ngaøi toàn taïi nôi xaùc theå ñoù nhö ôû nôi chính Ngaøi. Vì chöng, neáu nhö chính Ngaøi ñaõ khoâng cheát nôi xaùc theå cuûa Ngaøi, laøm theá naøo söï cheát cuûa Ngaøi ñaõ coù theå giaûi phoùng chuùng ta ra khoûi söï cheát vaø toäi loãi ? Vaø laøm theá naøo maø chuùng ta coù theå noùi raèng chính Ngaøi ñaõ ñöôïc phuïc sinh nôi xaùc theå, ñeå chuùng ta cuõng ñöôïc phuïc sinh nôi Ngaøi vaø ñeå ñöôïc cuøng Ngaøi ngöï beân höõu Cha ? Vì chöng, Ngaøi ñaõ ñoùn nhaän söï cheát nôi chính Ngaøi ñeå roài tieâu dieät söï cheát ñoù, Ngaøi ñaõ phaûi chòu cheát nôi xaùc theå Ngaøi ñeå ban cho chuùng quyeàn chieán thaéng khaûi hoaøn treân söï cheát. Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011 2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN 2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT 2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy) 2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ 2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử 2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA 2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức 2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng 2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU tải về 1.47 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|