Bernard sesboüÉ S. J
tải về 1.47 Mb.
|
CHÖÔNG VI CHÆ MOÄT NGOÂI VÒ NÔI HAI BAÛN TÍNH Ñöùc Kitoâ chæ laø moät Ñaáng nôi hai baûn tính, voán chung soáng hoøa thuaän vôùi nhau, trong chæ moät ngoâi vò vaø baûn vò, trong khi yeáu toá ñaëc thuø cuûa moãi baûn tính vaãn ñöôïc baûo toaøn nguyeân veïn.
Nhö vaãn thöôøng xaõy ra, töø nôi giôùi haïn cuûa keát quaû ñaït ñöôïc trong giai ñoaïn tröôùc thöôøng phaùt xuaát vaán ñeà môùi. Theá maø, nhöõng giôùi haïn cuûa “tín ñieàu Epheøse” thuoäc ba caáp traät : = Giôùi haïn ñaàu tieân heä taïi baàu khí tranh luaän : Vì Nestorius ñaët thaønh vaán ñeà tính duy nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ, neân toaøn boä noã löïc suy tö cuûa nieàm tin taäp trung vaøo khía caïnh ñang bò ñe doïa : ñoù laø Maàu nhieäm Nhaäp theå trong Keá ñoà teá theá, baèng caùch khaúng ñònh nôi Ñöùc Kitoâ coù tình traïng hieäp nhaát giöõa truï theå cuï theå (subsistence concreøte) treân cô sôû baûn vò Ngoâi Lôøi. Nhöng phía phaân bieät (thaàn tính vaø nhaân tính) thì chöa coù ñöôïc moät minh ñònh roõ raøng töông öùng. Tình traïng mô hoà naày, vì theá, laãn quaãn nôi taâm trí nhieàu ngöôøi. = Giôùi haïn thöù hai heä taïi choã chöa coù ñöôïc moät noã löïc ñaøo saâu yù nghóa caùc khaùi nieäm caùch ñaày ñuû vaø, do ñoù, coù moät tình traïng laãn loän trong vaán ñeà ngoân ngöõ. Hôn caû vaán ñeà ngoân ngöõ, Coâng ñoàng Epheøse ñaõ xaùc ñònh ñöôïc moät noäi dung yù nghóa. Nhöng noäi dung yù nghóa naày vaãn chöa ñaït tôùi choã dieãn taû ra ñöôïc trong moät heä thoáng haïn töø mang moät yù nghóa chaéc chaén vaø ñöôïc ñoàng thanh chaáp nhaän. Tình traïng laäp lôø nöôùc ñoâi chuû yeáu chính xaùc lieân can ñeán töø baûn tính (phusis). Nôi caû hai chieán tuyeán, tröôøng phaùi Alexandria vaø tröôøng phaùi Antiochia, haïn töø phusis vaãn coøn dính lieàn vôùi yù töôûng ñoù laø truï theå cuï theå (subsistence concreøte) : vì theá, khi tröôøng phaùi Antiochia noùi veà “hai baûn tính” nôi Ñöùc Kitoâ,thì tröôøng phaùi Alexandria toá caùo hoï laø chuû tröông coù “hai baûn vò” (deux hypostases) ; ngöôïc laïi, khi tröôøng phaùi Alexandria khaúng ñònh nôi Ñöùc Kitoâ “chæ coù moät baûn vò”, thì tröôøng phaùi Antiochia toá caùo nhöõng ngöôøi naày chuû tröông “chæ coù moät baûn tính”, - thöïc ra, ñoù chaúng qua chæ laø heä thoáng ngoân ngöõ ñöôïc duøng trong moät soá tröôøng hôïp naøo ñoù thoâi (xem coâng thöùc ñaày tranh caõi cuûa Cyrille) vaø ñoøi caàn phaûi ñöôïc giaûi thích vaø minh ñònh tröôùc. Duø coù söï khaùc bieät veà maët ngoân ngöõ, taïm thôøi chöa theå giaûi hoøa ñöôïc, Taøi lieäu Hôïp nhaát naêm 433 ñaõ thieát laäp ñöôïc moät söï ñoàng thuaän veà maët yù nghóa, treân cô sôû, moãi beân, Jean d’Antioche vaø Cyrille, ñeàu coá gaéng giaûi thích yù höôùng cuûa nhöõng coâng thöùc maø moãi beân ñaõ ñöa ra. (Moät tröôøng hôïp töông töï ñaõ dieãn ra nôi Nghò Hoäi Alexandria naêm 362, lieân can Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi). Nhöng, nhöõng keû quaù khích ôû caû hai beân töø choái taùn thaønh nhöõng nhaân nhöôïng laãn nhau nôi Taøi lieäu Hôïp nhaát cuûa Coâng ñoàng vaø, vì theá, ngöôøi ta ngaøy caøng caûm thaáy nhu caàu caàn phaûi tìm ra moät heä thoáng ngoân ngöõ maø moïi ngöôøi ñeàu coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Coâng ñoàng Chalceùdoine seõ taïo ra ñöôïc moät böôùc chuyeån bieán coù tính quyeát ñònh, khi ñöa ra ñöôïc moät coâng thöùc Kitoâ-hoïc ñaày ñuû hôn nhöng, coøn phaûi ñôïi moät theá kyû nöõa vaø, chính Coâng ñoàng Constantinople II môùi thöïc söï hoaøn taát coâng trình khaùi nieäm hoùa tín lyù naày. = Giôùi haïn thöù ba heä taïi coâng thöùc trình baøy vaø caùch ñaët vaán ñeà theo quan ñieåm ñaëc thuø rieâng cuûa Coâng ñoàng Epheøse. Nôi Coâng ñoàng Epheøse, ngöôøi ta xem xeùt Bieán coá Nhaäp theå nhö laø bieán coá ñang trôû thaønh (in fieri), vaø suy tö veà haønh vi Ngoâi Lôøi nhaän laøm cuûa mình moät xaùc theå con ngöôøi (dó nhieân laø coù linh hoàn). Ngöôøi ta ñaët caâu hoûi trong ñieàu kieän naøo maø haønh vi nhaän laøm cuûa rieâng mình naày coù theå laøm cho Ñöùc Kitoâ thaønh chæ laø moät truï theå thoâi (un seul subsistant). Nhöng, ngöôøi ta laïi khoâng thaéc maéc veà caáu theå cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå, töùc laø veà tình traïng cuï theå ñöôïc xaùc ñònh töø ñieàu ñöôïc keát hôïp nôi Ñöùc Kitoâ, hay noùi caùch khaùc, veà Maàu nhieäm Nhaäp theå trong thöïc taïi cuï theå coù ñöôïc cuûa noù (dans sa reùaliteù acquise, in facto esse). Chính ba giôùi haïn ñoù laø moâi tröôøng taïo ra vaán naïn maø Coâng ñoàng Chalceùdoine seõ phaûi giaûi quyeát. Ñoàng yù raèng nôi khoaûnh khaéc nhaäp theå, Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaän laøm cuûa rieâng mình moät baûn tính voán ñích thaät laø nhaân loaïi. Nhöng, Ngaøi ñaõ laøm gì vôùi baûn tính nhaân loaïi ñoù, neáu nhö ngöôøi ta coù theå noùi nhö theá ? Sau bieán coá keát hieäp taïo ra baûn vò, “baûn tính nhaân loaïi” ñoù trôû neân gì ? Lieäu ngöôøi ta coøn coù theå keâ khai ra baûn tính nhaân loaïi ñoù cuøng vôùi baûn tính thaàn linh vaø khaúng ñònh nôi Ñöùc Kitoâ coù theå keå ra ñaèng taû hai baûn tính ? Nhöng, nhö theá, chaúng phaûi laø phaân chia Ngoâi Lôøi nhaäp theå ra thaønh hai truï theå khaùc nhau vaø laïi rôi vaøo quan nieäm sai laàm cuûa Nestorius sao ? Phaân chia Ñöùc Kitoâ, ñoù chaúng phaûi laø nguy cô luoân coù thöïc, neáu khoâng muoán noùi laø duy nhaát hay sao ? Ñaøng khaùc, baûn tính nhaân loaïi naày chaúng phaûi nhö moät gioït nöôùc bò nuoát tröõng vaø tan bieán vaøo trong bieån caû ñaïi döông meânh moâng bao la laø baûn tính thaàn linh cuûa Ngoâi Lôøi ñoù chaêng ? Nhö vaäy, chaúng phaûi ngöôøi ta cuõng coù theå hieåu raèng ôû ñaây coù caùi gì ñoù gioáng nhö moät thöù tieâu hoùa nhau giöõa hai baûn tính hay, ít ra, giöõa caùc yeáu toá laøm neân cöông vò (leurs propriéteùs) cuûa hai baûn tính naày hay sao ? Veà chuyeän naày, chaúng phaûi laø ngay caû caùc Giaùo phuï xöa kia cuõng ñaõ töøng noùi veà moät söï “troän laãn” ñoù hay sao? Moät söï trung thaønh vôùi ngoân ngöõ cuûa Cyrille d’Alexandrie chaúng phaûi taát yeáu cuõng daãn ñeán moät loái giaûi thích nhö theá hay sao ? Ñoù cuõng chính laø yù töôûng cuûa EUTYCHEØS. SAI LAÀM CUÛA EUTYCHEØS : Tu vieän tröôûng moät tu vieän ôû Constantinople, ngöôøi beânh vöïc Cyrille d’Alexandrie caùch nhieät thaønh vaø noãi danh veà söï thaùnh thieän, Eutycheøs bò Giaùm muïc Doryleùe laø Euseøbe phaùt giaùc do laàn thuyeát giaûng naêm 448 vaø bò buoäc toäi laïc giaùo, maëc duø tröôùc ñoù hôn hai möôi naêm, khi coøn laø giaùo daân, Eutycheøs ñaõ noãi danh trong toaøn Giaùo Hoäi trong noã löïc taán coâng choáng laïi Nestorius. Vaø, theá laø Eutycheøs phaûi ra trình dòeän tröôùc Nghò Hoäi Constantinople, döôùi söï chuû trì cuûa Ñöùc Toång Giaùm muïc Flavien. “Giaùo thuyeát” cuûa Eutycheøs : heä taïi moät söï trung thaønh caùch maùy moùc vôùi nhöõng coâng thöùc cuûa Cyrille maø yù nghóa cuûa chuùng ñaõ bò Eutycheøs vo troøn boùp meùo ñi caùch quùa deã daõi. Khaúng ñònh quan troïng nhaát maø Eutycheøs khoâng muoán boû ñi laø nhö sau : “Toâi tuyeân xöng Ñöùc Chuùa chuùng ta tröôùc ngoâi hieäp coù hai baûn tính, nhöng sau ngoâi hieäp chæ coøn moät baûn tính.” Vaø khi ngöôøi ta yeâu caàu Eutycheøs thöøa nhaän, -nhö Cyrille voán vaãn laøm theá -, raèng Ñöùc Kitoâ, sau ngoâi hieäp, vaãn ñöôïc caáu thaønh “bôûi hai baûn tính” (ek duo phuseoân), thì Eutycheøs töø choái, bôûi vì oâng ta nghó raèng hieäu quaû cuûa söï keát hieäp ñoù laø “troän laãn caùc yeáu toá voán laøm neân cöông vò” (propriéteùs) treân cô sôû coù moät söï tieâu hoùa laãn nhau giöõa hai baûn tính, ñeán ñoä sau khi thoâi khoâng coøn khaùc nhau nöõa, caùc baûn tính cuõng khoâng coøn phaân bieät nhau nöõa. Vieäc Eutycheøs töø choái khoâng coøn hai baûn tính nöõa, vì theá, keùo theo khaúng ñònh raèng coù moät söï troän laãn (sugkhusis et krasis) giöõa hai baûn tính thaàn linh vaø nhaân loaïi nôi Ñöùc Kitoâ. Heä quaû luaän lyù cuûa laäp tröôøng naày ñoù laø “thaân theå cuûa Ñöùc Chuùa khoâng coøn ñoàng baûn theå vôùi chuùng ta nöõa”. Tuy nhieân, Eutycheøs khoâng vì theá maø muoán theo khuynh höôùng aûo aûnh thuyeát, vì chöng oâng ta giaûi thích raèng ñoù laø moät thaân theå thuoäc nhaân ñöôïc sinh ra bôûi Ñöùc Maria, chöù khoâng phaûi “thaân theå cuûa moät con ngöôøi”. Quaû thöïc, Eutycheøs nghó raèng thaân theå Ñöùc Kitoâ ñaõ trôû neân khaùc vôùi thaân theå chuùng ta. Ngöôøi ta töùc khaéc nhaän ra ôû ñaáy caùi giaù phaûi traû veà maët sieâu ñoä luaän cuûa moät quan nieäm nhö vaäy : Ñöùc Kitoâ chaúng coøn laø Thieân Chuùa thaät vaø laø con ngöôøi thaät nöõa, maø chæ coøn laø moät “caùi gì ñoù thöù ba” (“un tertium quid”), troän laãn giöõa thaàn tính vaø nhaân tính. Ñöùc Kitoâ chaúng coøn laø Ñaáng Trung gian giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi, maø chæ coøn laø moät thöù trung gian naøo ñoù maø thoâi. Neáu nhö phaùn xeùt cuûa lòch söû ñoái vôùi Nestorius caøng toû ra gaây tranh luaän bao nhieâu, thì ngöôøi ta caøng toû ra ñoàng thuaän haàu nhö ngay töùc khaéc baáy nhieâu ñoái vôùi ñaùnh giaù cho raèng Eutycheøs laø moät oâng giaø thieån caän, ngu doát vaø cöùng ñaàu. “Thaät khoù maø bieát ñöôïc Eutycheøs nghó gì, neáu nhö quaû thöïc coù vieäc oâng ta suy töôûng”, Ch. Duquoc ñaõ vieát theá (xem Christologie, trg. 297). Chuû tröông nhaát tính “thoâ thieån” cuûa Eutycheøs seõ chaúng coøn ñeå laïi moät chuùt daáu veát naøo vaø ngöôøi ta caàn caån troïng khoâng neân laãn loän noù vôùi khuynh höôùng nhaát tính sau naày maø neùt ñaëc tröng chuû yeáu laø phuû nhaän ngoân ngöõ cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine, chöù hoaøn toaøn chaúng coù chuyeän ñi theo chuû tröông coù söï troän laãn giöõa caùc yeáu toá taïo neân cöông vò (propriéteùs). TÖØ TÌNH TRAÏNG HOÃN LOAÏN COÂN ÑOÀ ÔÛ EÙPHEØSE ÑEÁN COÂNG ÑOÀNG CHALCEÙDOINE : Cuoäc tranh luaän laàn naày vaãn coøn nhieàu dieãn bieán phöùc taïp. Bò Nghò hoäi naêm 448 keát aùn vaø baõi chöùc, Eutycheøs khieáu naïi leân Roma. Cho raèng khuyeát ñieåm chuû yeáu cuûa Eutycheøs laø khuynh höôùng Aûo aûnh thuyeát, Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon keát aùn Eutycheøs trong moät Thö göûi cho Toång Giaùm muïc Flavien thaønh Constantinople ñeà ngaøy 13 thaùng 6 naêm 449 (= “Tome aø Flavien”).- Nhöng, Eutycheøs laïi khaùng caùo leân Hoaøng ñeá Theùodose II. Voán raát thieän caûm vôùi vò ñan só naày, Hoaøng ñeá quyeát ñònh trieäu taäp moät Coâng ñoàng môùi ôû Epheøse. Ñöôïc chuû trì bôûi Dioscore d’Alexandrie (keá vò Cyrille), Coâng ñoàng Epheøse dieãn ra ngaøy 8 thaùng 8 naêm 449 trong baàu khí ngaøy caøng nhuoám ñaày baïo löïc : caùc ñan só coù vuõ trang nhan nhaõn treân caùc ñöôøng phoá ñeå taïo aùp löïc haäu thuaãn cho Eutycheøs; caùc ñaëc söù cuûa Roma chæ ñaït ñöôïc moät chuùt thaønh coâng laø böùc thö cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon ñöôïc ñoïc ra tröôùc cöû toïa hoäi nghò, trong khi maø Ñöùc Giaùo hoaøng voán ñaõ ñöôïc chính Hoaøng ñeá Theùodose môøi; Eutycheøs ñöôïc phuïc quyeàn, trong khi Flavien ngay sau ñoù bò keát aùn vaø bò truaát quyeàn; nhöng, quyeát ñònh naày ñaõ gaây ra naùo ñoäng trong hoäi tröôøng vaø Dioscore ñaõ phaûi nhôø tôùi söï can thieäp cuûa quaân ñoäi; coù nhöõng haønh vi gaây toån thöông ñeán Flavien (seõ qua ñôøi khoâng bao laâu sau khi bò löu ñaøy) vaø caùc baïn höõu cuûa ngaøi; sau nhöõng möu toan gaây aùp löïc veà maët theå lyù vaø luaân lyù, cuoái cuøng Dioscore cuõng ñaït ñöôïc ñieàu mong muoán laø coâng thöùc “sau ngoâi hieäp chæ coøn moät baûn tính” ñaõ ñöôïc coâng boá. Naém baét ñöôïc nhöõng söï kieän naày, Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon ra leänh huûy boû nhöõng quyeát ñònh cuûa coâng ñoàng naày, coâng ñoàng maø Ñöùc Giaùo hoaøng ñaùnh giaù laø chaúng khaùc gì “troø troäm cöôùp” (“latrocinium”) ñöôïc leøo laùi bôûi moät “Pharaon môùi” laø Dioscore. Ñöùc Giaùo hoaøng, luùc baáy giôø, yeâu caàu Hoaøng ñeá Theùodose trieäu taäp moät Coâng ñoàng môùi, nhöng laàn naày, ôû gaàn ngaøi hôn, ôû nöôùc YÙ, ñeå traùnh nhöõng thaùi quaù nhö ñaõ töøng xaõy ra. Marcien, ngöôøi keá vò hoaøng ñeá Theùodose, ñoàng yù, nhöng vôùi ñieàu kieän Coâng ñoàng phaûi ñöôïc toå chöùc ôû Ñoâng Phöông. Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon luùc ñaàu coù veû ngaäp ngöøng nhöng roài cuoái cuøng cuõng quyeát ñònh nhö theá. Coâng ñoàng luùc ñaàu ñöôïc trieäu taäp ôû Niceùe, nhöng roài ñeán giôø choùt ñöôïc chuyeån veà Chalceùdoine, thaønh phoá gaàn Constantinople, ñeå Hoaøng ñeá, duø baän roän, vaãn coù theå theo doõi. Coâng ñoàng nhoùm hoïp töø ngaøy 8 ñeán 30 thaùng 10 naêm 451.
[Nôi Coâng ñoàng Chalceùdoine, chuùng toâi chæ quan taâm ñeán nhöõng gì lieân can ñeán vaán ñeà Kitoâ-hoïc maø thoâi.] Qui tuï veà Chalceùdoine, döôùi söï chuû trì cuûa caùc ñaëc söù töø Roma laø Paschasinus vaø Lucensius, sau khi ñaõ ñoùng cöûa baûo nhau veà nhöõng haønh vi baát löông ñaõ xaãy ra taïi Epheøse, 600 (?) giaùm muïc so saùnh ñoái chieáu giaùo huaán cuûa Böùc Thö cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon vôùi giaùo huaán cuûa hai Böùc Thö cuûa Cyrille. Caùc ngaøi hoan hoâ caùc vaên baûn naày vaø löu yù söï töông hôïp giöõa caùc baûn vaên : “Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon vaø Cyrille cuõng ñeàu giaûng daïy nhöõng ñieàu nhö nhau ! vaø, söï trung thaønh chung cuûa chuùng ñoái vôùi ñöùc tin cuûa Coâng ñoàng Niceùe. Nhö vaäy, Coâng ñoàng naày traùnh khoâng noùi ñeán söï khaùc bieät voán coù veà maët ngoân ngöõ giöõa Cyrille vaø Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon. Veà phaàn mình, caùc Nghò Phuï muoán trung thaønh vôùi caùc vaên baûn ñaõ coù saün : caùc tuyeân tín cuûa caùc Coâng ñoàng Niceùe vaø Constantinople, caùc Thö cuûa Cyrille vaø cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon vaãn ñöôïc thöøa nhaän nhö laø coù giaù trò qui ñieån. Thaùi ñoä naày bao haøm moät tình traïng mô hoà vaø taïo ra moät söùc caûn khieán ngöôøi ta, duø ñaõ thoáng nhaát veà maët yù nghóa, khoù coù theå thoáng nhaát veà maët ngoân ngöõ. Quaû thaät, duø taát caû caùc Nghò Phuï coù thoáng nhaát ñeå taåy chay Eutycheøs, nhieàu Nghò Phuï, vì muoán trung thaønh vôùi Cyrille vaø sôï laïi rôi vaøo khuynh höôùng cuûa Nestorius, ñaõ khoâng muoán duøng kieåu noùi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon : Ñöùc Kitoâ “nôi (en) hai baûn tính” (en duo phusesin). Caùc giaùm saùt vieân cuûa hoaøng ñeá eùp buoäc caùc Nghò phuï phaûi loaïi tröø ñi tình traïng mô hoà naày, baèng caùch buoäc caùc ngaøi soaïn ra moät vaên baûn môùi, trong ñoù coù bao haøm coâng thöùc cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon. Saéc leänh tín lyù, khoù nhoïc laém môùi soaïn ra ñöôïc chung vôùi nhau, laø moät baûn vaên chaép vaù khaù quaân bình, bao goàm nhieàu thaønh ngöõ vay möôïn nôi taát caû caùc ñoái taùc coù tö töôûng chính thoáng, töø cuoäc tranh luaän baét ñaàu töø Coâng ñoàng Epheøse : Cyrille, Vaên kieän Hieäp nhaát cuûa Jean d’Antioche, Ñöùc Giaùo hoaøng Leùon, Toång Giaùm muïc Flavien. Vieäc tröôùc tieân cuûa chuùng toâi ôû ñaây laø söu taäp laïi giaùo huaán cuûa Cyrille d’Alexandrie vaø cuûa Leùon de Rome maø Coâng ñoàng ñaõ hieäp nhaát laïi vaø ñaõ taùn ñoàng; keá ñeán, chuùng toâi seõ phaân tích saéc leänh tín lyù cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine.
Ñaõ hôn moät laàn, Cyrille ñaõ phaûi töï giaûi thích cho chính baûn thaân mình veà ñieåm naày; luaän chöùng maø Cyrille neâu leân vöøa döïa treân sieâu ñoä hoïc vöøa döïa treân Kinh Thaùnh : Ñöùc Kitoâ ñaõ töï haï mình xuoáng ngang haøng vôùi chuùng ta, vì ñeå sieâu ñoä chuùng ta; döõ kieän quan troïng haøng ñaàu naày cuûa Ñöùc tin seõ laø gì neáu nhö Maàu nhieäm Nhaäp Theå coù söï troän laãn giöõa hai baûn tính cuûa Ngaøi ? Nhöõng lôøi maëc khaûi “Vaø Ngoâi Lôøi ñaõ trôû neân xaùc phaøm”, theo Cyrille, nhaèm muoán noùi vôùi chuùng ta raèng nôi Ñöùc Kitoâ, laø Thieân Chuùa vaø laø con ngöôøi, chæ coù moät baûn vò duy nhaát laø Con Thieân Chuùa, vaø raèng Ngaøi keát hôïp thaønh moät vôùi xaùc theå cuõng treân cô sôû laø tö caùch Con ñoù cuûa Ngaøi. Nhöng, nhöõng lôøi maëc khaûi ñoù khoâng cho pheùp ngöôøi ta xaùc laäp söï thoáng nhaát cuûa Ñöùc Kitoâ nôi baûn tính vaø cuõng khoâng cho pheùp nghó raèng söï keát hôïp ñöôïc hoaøn taát “treân cô sôû coù söï ñoàng nhaát baûn theå” (Sur Jn IX). Thaät vaäy, “chaúng coù vieäc Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa bieán theå thaønh baûn tính xaùc theå, cuõng chaúng coù vieäc xaùc theå quaù böôùc bieán thaønh Ngoâi Lôøi. Vì raèng moãi moät baûn tính vaãn coøn nguyeân veïn laø mình nhö laø baûn tính, vaø trong cuøng luùc, Ñöùc Kitoâ chæ laø moät Ñaáng cuûa caû hai” (Sur Jn IV, 2). Vì raèng, neáu nhö chuùng ta nghó raèng Ngoâi Lôøi ñaõ khoâng nhaän laáy nhaân tính cuûa Ngaøi töø Ñöùc Maria, maø do chính Ngaøi töï bieán thaønh xaùc theå vaø linh hoàn, nhö theå thaàn tính cuûa Ngaøi coù theå bieán chuyeån ñöôïc, luùc baáy giôø chuùng ta seõ thaáy raèng ñoù laø moät söï laøm phöông haïi ñeán baûn tính thaàn linh cuûa Ngaøi, chöù khoâng phaûi ñích thöïc laø moät söï haï coá, vì Ngaøi ñaõ khoâng thöïc söï xaùc laäp tö caùch Con cuûa mình nôi “moät ñieàu khaùc” so vôùi chính Ngaøi. Vaø, trong tröôøng hôïp ñoù, ñaõ chaúng coù vieäc Ngoâi Lôøi ñaõ nhaän laáy xaùc theå cuûa Ngaøi töø Ñöùc Maria, neân Ñöùc Maria chaúng phaûi laø “Meï cuûa Thieân Chuùa” (“Theotokos”). Vaø, neáu nhö Ngoâi Lôøi ñaõ chaúng nhaän laáy gì töø chuùng ta thì Ngaøi cuõng ñaõ chaúng sieâu ñoä ñöôïc gì töø chuùng ta. Theá maø, “Ngoâi Lôøi ñaõ nhaän laáy laøm cuûa mình toaøn boä baûn tính con ngöôøi, ñeå sieâu ñoä con ngöôøi toaøn boä, vì ñieàu ñaõ chaúng ñöôïc nhaän laøm cuûa Ngaøi thì cuõng chaúng ñöôïc sieâu ñoä” (Sur Jn VIII). Ñaøng khaùc, neáu nhö chuùng ta baûo raèng sau khi ñaõ nhaän töø chuùng ta nhaân tính, qua haønh vi moät söï sinh ra, nhö söï sinh ra cuûa loaøi ngöôøi chuùng ta, Ngoâi Lôøi ñaõ bieán theå ñoàng hoaù nhaân tính ñoù ngay töùc khaéc thaønh thaàn tính cuûa Ngaøi, thì nhö vaäy coøn gì laø söï Ngaøi haï coá mang laáy “thaân phaän toâi tôù”? Neáu nhö ngay töùc khaéc Ngoâi Lôøi laøm cho nhaân tính cuûa Ngaøi khaùc haún vôùi nhaân tính cuûa chuùng ta, thì lieäu coøn gì ñeå noùi laø Ngaøi ñaõ ñoàng hoùa vôùi thaân phaän anh em loaøi ngöôøi cuûa Ngaøi? Neáu nhö vaäy, laøm theá naøo Ngoâi Lôøi ñaõ coù theå thaùnh hoaù nôi Ngaøi baûn tính chung loaøi ngöôøi chuùng ta? Vì theá, chuùng ta phaûi tin raèng sau khi ñaõ nhaän laáy thöïc taïi baûn tính chuùng ta, Ngoâi Lôøi ñaõ gìn giöõ vaø traân troïng baûn tính nhaân loaïi ñoù “vôùi toaøn veïn noäi haøm yù nghóa cuûa nhaân tính ñoù” (Sur Jn XII). Ñoù chính laø ñieàu maø thaùnh söû ñaõ muoán noùi tôùi khi ngaøi ghi chuù theâm : “Vaø Ngoâi Lôøi ñaõ cö nguï giöõa chuùng ta”. “Khi noùi ‘cö nguï’, ñaõ haún, ngöôøi ta phaûi hieåu raèng ñaõ coù moät ai ñoù khaùc ôû trong moät ai ñoù khaùc, baûn tính thaàn linh ôû trong nhaân tính, khoâng troän laãn, khoâng laãn loän, hay cuõng chaúng coù vieäc bieán theå thaønh ñieàu maø noù voán khoâng phaûi laø. Ñieàu ñöôïc noùi ‘cö nguï trong ai ñoù khaùc’ khoâng trôû thaønh cuõng cuøng ñieàu maø trong ñoù noù cö nguï. Nhöng nôi baûn tính cuûa Logos vaø cuûa nhaân tính, neáu coù moät söï khaùc bieät, thì duy nhaát ñoù chæ laø söï khaùc bieät giöõa caùc baûn tính, vì chöng, ngöôøi ta caàn phaûi hieåu raèng Ñöùc Kitoâ trong cuøng luùc chæ laø moät Ñaáng cuûa hai baûn tính” (Scholie XXV, Sur l’Inc. du Verbe). Hay coøn nöõa : “Thaàn tính laø chuyeän khaùc vaø nhaân tính laïi laø chuyeän khaùc, moãi beân ñeàu coù caùi lyù do toàn taïi thaâm saâu rieâng cuûa noù. Nhöng nôi Ñöùc Kitoâ, caû hai cuøng qui veà moät höôùng theo caùch thöùc voán laøm ngaïc nhieân trí hieåu vaø vöôït quaù trí hieåu loaøi ngöôøi, nhöng khoâng coù gì troän laãn khoâng coù gì thay ñoåi nôi caû hai. Tuy nhieân, theå caùch keát hieäp nhö theá naøo thì tuyeät ñoái khoâng theå naøo lyù hoäi ñöôïc” (Le Christ est un, S.C. 97, trg. 373).
[Dz.-S. 290-295/143-144; Baûn dòch toaøn boä trong Camelot, Epheøse et Chalceùdoine, tt. 216-223. Trình baøy raát ñeïp ñeõ naày, vaên phong phong phuù vaø coù veû hôi huøng bieän moät chuùt, tuy nhieân ñaùng ñöôïc ñoïc nguyeân veïn. Trình baøy naày voán dó laø moät trong nhöõng trình baøy ñeïp ñeõ nhaát cuûa neàn Kitoâ-hoïc Latinh. Cho duø vieäc soaïn thaûo laø do Prosper d’Aquitaine (?), sau khi ñaõ laø baïn höõu cuûa Augustin, trôû thaønh coäng söï cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng trong coâng taùc chöôûng aán Giaùo phuû Roma nhöng, nhöõng coâng thöùc chính yeáu ñeàu mang roõ daáu aán cuûa ÑGH. Leùon, nhö vieäc so saùnh baûn vaên naày vôùi nhöõng Baøi giaûng cuûa ngaøi veà Ngaøy Leã Sinh nhaät vaø Leã Hieån Linh voán chöùng toû (xem S.C. n° 22, baûn dòch cuûa R. Dolle). Ngöôøi ta cuõng neân so saùnh Thö göûi cho Flavien naày vôùi baûn vaên taàm côõ lieân quan Kitoâ-hoïc laø Contre Praxeùas cuûa Tertullien (ch. XXVII) maø voán dó ñaõ gôïi höùng ñoâi khi khaù roõ neùt cho coâng trình soaïn taùc cuûa Thö göûi cho Flavien. Nhöng, töø Tertullien cho ñeán ÑGH. Leùon, neàn thaàn hoïc Latinh chaúng bao giôø ñaù ñoäng gì tôùi cuoäc tranh luaän veà “phusis” vaø “hupostasis” nhö kieåu cuûa anh em Hy Laïp.] + caùc soá 3-4 : Söï keát hôïp hai baûn tính nôi moät ngoâi vò duy nhaát baûo toaøn ñöôïc nguyeân veïn nhöõng yeáu toá voán laøm neân caùc baûn tính ñoù : moät baûn tính thì khoâng theå bò toån thöông vaø khoâng theå naøo cheát, coøn moät baûn tính thì coù theå phaûi chòu ñau khoå vaø voán mang trong mình thaân phaän phaûi cheát; khi nhaäp theå, Thieân Chuùa hoaøn toaøn ñöôïc sinh ra “trong baûn tính cuûa Ngaøi” vaø hoaøn toaøn ñöôïc sinh ra “trong baûn tính cuûa chuùng ta”. Thaät vaäy, moãi baûn tính vaãn nguyeân veïn laø mình, khoâng coù gì maát maùt vaø, cuõng nhö hình daùng Thieân Chuùa khoâng huûy boû hình daùng toâi tôù, cuõng vaäy, hình daùng toâi tôù khoâng laøm giaûm ñi hình daùng Thieân Chuùa”. Nhöng, söï haï coá, maø qua ñoù Con Thieân Chuùa ñaõ nhaän baûn tính nhaân loaïi mang thaân phaän phaûi cheát cuûa chuùng ta laøm cuûa Ngaøi, cho pheùp Ngaøi laøm trôû thaønh laø cuûa mình taát caû moïi theå thaùi cuûa thaân phaän toâi tôù vaø cho pheùp Ngaøi haønh xöû tuaân theo baûn tính nhaân loaïi ñoù, ñeán ñoä “Ñaáng voán laø Thieân Chuùa thaät ñoù cuõng cuøng laø Ñaáng voán laø con ngöôøi thaät”, maø chaúng coù gì doái traù nôi thöïc taïi thoáng nhaát ñoù caû. Moät söï thoáng nhaát kieåu ñoù khoâng laøm gì coù baát cöù söï troän laãn naøo giöõa hai baûn tính : “cuõng nhö Thieân Chuùa khoâng bò laøm cho thay ñoåi do loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi, cuõng vaäy, con ngöôøi khoâng bò laøm cho tan bieán ñi do bôûi uy linh cuûa Thieân Chuùa. Moãi beân (=baûn tính), cuøng hieäp thoâng vôùi beân kia, thi haønh ñieàu voán ñaëc thuø laø cuûa rieâng mình : Ngoâi Lôøi laøm ñieàu voán laø vieäc rieâng cuûa Ngoâi Lôøi, vaø xaùc theå hoaøn taát ñieàu maø voán laø vieäc rieâng cuûa xaùc theå. Ngoâi Lôøi noåi baät leân do nhöõng pheùp laï, xaùc theå phaûi khòu xuoáng vì nhöõng nhuïc hình. Vaø, cuõng nhö Ngoâi Lôøi khoâng xa lìa khoûi tình traïng vinh quang ngang baèng vôùi Cha, cuõng vaäy, xaùc theå khoâng lìa xa khoûi baûn tính nhaân loaïi cuûa doøng gioáng chuùng ta. Chæ moät Ñaáng duy nhaát vaø cuõng cuøng Ñaáng ñoù ñích thaät laø Con Thieân Chuùa vaø ñích thaät laø con cuûa con ngöôøi”. Quaû thaät, sôû dó nhö vaäy, chính bôûi vì moãi moät baûn tính laø moät nguyeân lyù haønh ñoäng rieâng reõ phaân bieät khaùc nhau. (Löu yù vaän haønh tö duy cuûa ÑGH. Leùon luoân khôûi ñi tình traïng thoáng nhaát naày tôùi tình traïng thoáng nhaát kia nhöng vaãn giöõ coù söï phaân bieät giöõa chuùng vôùi nhau. Saéc leänh cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine seõ giöõ nguyeân cuõng cuøng baûn thieát keá ñoù). Tertullien cuõng ñaõ coù cuøng nhöõng ngoân töø gaàn y nhö vaäy : “Nhö vaäy laø thöïc taïi baûn theå cuûa moãi beân ñeàu baûo toàn ñöïôïc tính ñaëc thuø rieâng bieät cuûa mình, ñeán ñoä, moät ñaøng, thaàn trí hoaøn taát nôi noù ñieàu ñaëc thuø rieâng cuûa noù nhö caùc nhaân ñöùc, caùc pheùp laï vaø caùc daáu chæ, vaø veà phía mình, xaùc theå laøm troøn nhöõng caùi thuoäc veà mình nhö chòu ñau khoå, ñoùi aên tröôùc maët ma quûi, khaùt uoáng tröôùc ngöôøi phuï nöõ queâ vuøng Samarie, khoùc thöông tröôùc caùi cheát cuûa Lazare, xao xuyeán lo aâu tröôùc caùi cheát, vaø, cuoái cuøng laø chính söï cheát”. + ÑGH. Leùon, luùc baáy giôø, söû duïng laïi luaän chöùng truyeàn thoáng laø caùc tieáng noùi hay caùc lôøi cuûa Thaùnh Kinh lieân heä ñeán Ñöùc Kitoâ. Cuõng khoâng coù gì khoù khaên laém, neáu ngöôøi ta muoán phaân bieät raïch roøi ñaâu laø nhöõng yeáu toá laøm neân tö caùch ñaëc thuø vaø nhöõng hoaït ñoäng rieâng reõ cuûa moãi baûn tính voán khaùc bieät : “nhö vaäy, chaúng theå laø cuøng chung do bôûi moät baûn tính ñöôïc, khi, moät ñaøng, do taâm tình ñoàng caûm, Ngaøi khoùc moät ngöôøi baïn ñaõ cheát, vaø ñaøng khaùc, khi taûng ñaù ñaäy moà choân sau boán ngaøy ñaõ ñöôïc caát ñi, vôùi moät leänh truyeàn, Ngaøi ñaõ ñaùnh thöùc ñöôïc ngöôøi baïn ñaõ cheát naày soáng laïi; ...khi, moät ñaøng, bò ñoùng ñinh vaø, ñaøng khaùc, laïi môû cöûa thieân ñaøng cho ngöôøi keû troäm coù nieàm tin, ...” (Cuõng cuøng moät kieåu luaän chöùng, nhöng trong thôøi ñoaïn tröôùc thì ñöôïc söû duïng ñeå baûo veä cho tình traïng thoáng nhaát nôi Ñöùc Kitoâ, coøn baây giôø thì laïi ñöôïc söû duïng ñeå chöùng toû vaãn ñoàng toàn taïi hai baûn tính nôi Ñöùc Kitoâ). + Soá 5 – Söï thoâng giao caùc yeáu toá taïo ra cöông vò cuûa moãi baûn tính (propriéteùs). Nhöng, döïa treân cô sôû söï thoáng nhaát nôi ngoâi vò maø ngöôøi ta caàn phaûi hieåu veà töông quan giöõa hai baûn tính naày, ngöôøi ta coù theå ñoïc trong Kinh Thaùnh raèng “Con cuûa con ngöôøi ñaõ haï giaùng töø trôøi”, trong khi ñoù thì “Con Thieân Chuùa ñaõ ñoùn nhaän laøm cuûa rieâng mình xaùc theå töø Ñöùc Maria, ñaáng maø töø ñoù Ngaøi ñaõ ñöôïc sinh ra”, vaø raèng “ Ngaøi ñaõ ñöôïc mai taùng”. Quaû thaät, nôi ngoâi vò duy nhaát ñaõ nhaäp theå naày, coù söï thoâng giao caùc haønh ñoäng thaàn linh vaø caùc thuï caûm nhaân loaïi. + Tuyeân xöng coù hai baûn tính caàn thieát cho söï sieâu ñoä. Nhö theá coù nghóa laø nieàm tin cuûa chuùng ta vaøo Ñöùc Kitoâ phaûi noi theo göông maãu lôøi tuyeân xöng cuûa Thaùnh Pheâroâ khi ngaøi tin con cuûa con ngöôøi “mang hình daùng toâi tôù vaø hoaøn toaøn coù tính xaùc theå ñoù” chính laø Con Thieân Chuùa haèng soáng. “Vì chöng, thöøa nhaän baûn tính naày maø boû baûn tính kia chaúng theå coù ích lôïi gì cho söï sieâu ñoä caû, vaø cuõng chaúng hay ho gì neáu nhö ngöôøi ta chæ tin Ñöùc Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Thieân Chuùa chöù khoâng phaûi con ngöôøi, hoaëc chæ laø con ngöôøi chöù khoâng phaûi laø Thieân Chuùa”.
+ Lôøi maøo ñaàu cho bieát yù höôùng cuûa tuyeân boá. Vieäc “ñònh nghóa” (“oârisen”, “definivit”) nhaèm muïc ñích baûo ñaûm coù ñöôïc söï nhaát trí trong tuyeân xöng caùc tín ñieàu lieân quan coâng vieäc ñaïo ñöùc (= giaùo lyù ñöùc tin) vaø tính ñoàng nhaát trong noã löïc rao truyeàn söï thaät. Chính vì theá, Coâng ñoàng loaïi boû nhöõng tín ñieàu laàm laïc (= nhöõng giaùo thuyeát sai laàm) vaø coù yù canh taân ñoåi môùi laïi “ñöùc tin khoâng theå naøo sai laïc ñöôïc cuûa caùc Giaùo phuï” baèng caùch taùi xaùc nhaän söï thöøa nhaän cuûa mình ñoái vôùi caùc Tuyeân tín cuûa caùc Coâng ñoàng Niceùe vaø Constantinople, cuõng nhö keå caû ñoái vôùi “caùc coâng thöùc ñöùc tin” cuûa coâng ñoàng Epheøse. Giöõ cuøng moät khoaûng caùch ñoái vôùi caùc laïc giaùo maâu thuaãn nhau nhö cuûa Nestorius vaø cuûa Eutycheøs, töùc laø cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ laøm meùo moù ñi dung maïo maàu nhieäm Teá theá cuûa Ñöùc Chuùa vaø cuûa nhöõng keû cho raèng coù söï laãn loän vaø troän laãn vaøo nhau giöõa xaùc theå vaø thaàn tính cuûa Ñöùc Chuùa, “vaãn giaûng daïy giaùo lyù khoâng gì coù theå chuyeån lay voán ñöôïc rao giaûng ngay töø buoåi ban ñaàu”, Coâng ñoàng baøy toû nieàm kieân ñònh trong nieàm tin cuûa Coâng ñoàng Niceùe vaø nieàm tin cuûa Coâng ñoàng Constantinople; sau ñoù, Coâng ñoàng thöøa nhaän nhöõng “Böùc Thö vieát töø Nghò Hoäi” cuûa Cyrille göûi cho Nestorius vaø cho anh em Ñoâng Phöông, cuõng nhö Böùc Thö cuûa ÑGH. Leùon göûi cho Flavien; cuoái cuøng, Coâng ñoàng ñöa ra moät loaït nhöõng keát aùn vaø ra vaï tuyeät thoâng choáng laïi caû hai maët traän laïc giaùo. + Ñònh tín : ngöôøi ta coù theå trình baøy vaän haønh cuûa noù theo 5 ñieåm : (1) “Vì theá, theo chaân caùc Thaùnh Giaùo phuï, toaøn theå cuøng chung moät tieáng noùi, chuùng toâi daïy raèng caàn phaûi tuyeân xöng chæ coù moät Con vaø cuõng cuøng Con ñoù, Chuùa chuùng ta Ñöùc Gieâsu-Kitoâ, cuõng cuøng moät Ñaáng ñoù hoaøn haûo nôi thaàn tính, cuõng cuøng moät Ñaáng ñoù hoaøn haûo nôi nhaân tính,...” Nhö vaäy, khôûi ñieåm cuûa ñònh tín laø xaùc laäp söï thoáng nhaát : Ñöùc Kitoâ, duø vöøa nhö laø Thieân Chuùa vöøa nhö laø con ngöôøi, cuõng chæ laø moät vaø cuõng cuøng laø moät truï vò (un seul et meâme subsistant) maø thoâi. Nhö vaäy, ñaây cuõng chæ laø vieäc laëp laïi thôøi ñieåm tröôùc vaø khaúng ñònh cuûa coâng ñoàng Epheøse. (Thaønh ngöõ “chæ moät vaø cuõng cuøng moät Con” laø loái noùi cuûa Cyrille). (2) “ ...cuõng cuøng moät Con ñoù vöøa hoaøn haûo trong thaàn tính, vöøa hoaøn haûo trong nhaân tính, vöøa laø Thieân Chuùa thaät, vöøa laø con ngöôøi thaät, coù moät taâm hoàn coù khaû naêng suy lyù vaø moät thaân theå, ñoàng baûn theå vôùi Cha treân cô sôû thaàn tính, ñoàng baûn theå vôùi chuùng ta treân cô sôû nhaân tính, hoaøn toaøn gioáng nhö chuùng ta trong moïi söï ngoaïi tröø toäi loãi; trong tö caùch Thieân Chuùa, ñöôïc sinh xuaát töø Cha tröôùc thôøi gian nhöng, trong tö caùch laø con ngöôøi, trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng, vì chuùng ta vaø ñeå sieâu ñoä chuùng ta, (ñöôïc sinh ra) töø Ñöùc Maria, Trinh Nöõ, Meï cuûa Thieân Chuùa,...” Ñoái töôïng cuûa ñieåm thöù hai naày laø xaùc laäp söï phaân bieät vaø söï khaùc nhau. Baûn vaên nhaán maïnh treân tính veïn toaøn cuûa caû hai baûn tính nôi Ñöùc Kitoâ, khi chuù giaûi nhöõng thaønh ngöõ truyeàn thoáng “thaät söï laø Thieân Chuùa vaø thaät söï laø con ngöôøi”. Quaù trình phaùt trieån naày bao goàm 3 khaúng ñònh : = nhaân tính troïn veïn cuûa Ñöùc Kitoâ bao goàm moät taâm hoàn coù theå suy lyù vaø moät theå xaùc (ôû ñaây, laáy laïi khaúng ñònh cuûa thôøi ñieåm 4 nhaèm choáng laïi Apollinaire). = nôi Ñöùc Kitoâ, coù hai thöïc taïi ñoàng baûn theå, moät laø ñoàng baûn theå vôùi Thieân Chuùa vaø moät laø ñoàng baûn theå vôùi loaøi ngöôøi. = caên cöù vaøo tình traïng sinh xuaát keùp, vónh haèng vaø trong thôøi gian, cuûa Ngoâi Lôøi. Quaû thaät, do haønh vi sinh xuaát laø nguyeân lyù cuûa söï ñoàng nhaát veà maët baûn theå vaø baûn tính giöõa ñaáng sinh ra vaø ñaáng ñöôïc sinh ra, neân hai söï sinh ra nôi Ñöùc Kitoâ chính laø neàn taûng cuûa thöïc taïi ñoàng baûn theå keùp cuûa Ngaøi. (Lôùp dieãn töø naày laø laëp laïi nguyeân vaên kieåu noùi cuûa Vaên kieän Hieäp nhaát naêm 433). Hai ñieåm ñaàu tieân naày, nhö vaäy, chæ laø toång hôïp laïi caùc keát quaû ñaõ coù tröôùc kia. Tieán boä thöïc söï cuûa ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine naèm nôi nhöõng khaúng ñònh sau ñaây. (3) “...nôi hai baûn tính, khoâng laãn loän vaø khoâng coù gì ñoåi thay, khoâng phaân chia vaø khoâng taùch lìa, vì söï khaùc bieät giöõa caùc baûn tính hoaøn toaøn chaúng coù gì maát maùt do bôûi söï keát hieäp,chuùng toâi thöøa nhaän chæ coù moät vaø cuõng cuøng laø moät Ñöùc Kitoâ, laø Con, laø Ñöùc Chuùa, laø Con ñoäc nhaát,...” Ñoái töôïng cuûa ñieåm thöù ba naày laø xaùc laäp raèng giöõa hai ñaëc tính thoáng nhaát vaø tình traïng phaân bieät khoâng coù gì baát oån caû, vaø ñaây laø caâu vaên-chìa khoùa cuûa ñònh tín. Sau khi keát hieäp, Ñöùc Kitoâ, moät ñaøng, vaãn chæ laø moät vaø cuõng cuøng laø Ñaáng ñoù, vaø ñaøng khaùc “ôû nôi hai baûn tính” ; vì theá, ôû nôi Ngaøi, sau khi keát hieäp, phaûi keå ra coù hai baûn tính. (Moät soá baûn dòch coå Hy ngöõ duøng “ek duo phuseoân” chöù khoâng phaûi “en duo phusesin” ; nhöng taát caû moïi baûn vaên Latinh ñeàu chöùng thöïc ñoù laø “in duabus naturis” [nôi hai baûn tính]. Moïi kieán thöùc veà lòch söû Coâng ñoàng ñeàu chöùng toû raèng thaønh ngöõ voán ñöôïc Coâng ñoàng söû duïng ñoù laø “en duo phusesin”, “in duabus naturis”, baèng chöùng laø phaûn öùng gaét gao sau Coâng ñoàng cuûa nhöõng ngöôøi chuû tröông Nhaát tính thuyeát. Quaû thöïc, chaúng coù gì ñaùng nghi ngôø veà tính xaùc thöïc cuûa baûn vaên coâng ñoàng caû). Khaúng ñònh Ñöùc Kitoâ löu laïi “nôi hai baûn tính” ngay töùc khaéc ñöôïc giaûi thích bôûi 4 traïng töø ñöôïc choïn löïa caån thaän, nhaèm giöõ ñöôïc tình traïng thaêng baèng töøng caëp moät : = “asugkhutoâs, atreptoâs” : “khoâng laãn loän vôùi nhau vaø khoâng coù gì thay ñoåi”. Hai traïng töø naày nhaém tôùi Eutycheøs. Chaúng coù gì bieán chaát (alloioâsis) nôi baûn tính thaàn linh vaø nôi baûn tính con ngöôøi cuûa Ngaøi, cuõng chaúng coù gì bieán daïng (tropeø) nôi Ngoâi Lôøi trong xaùc theå, chaúng coù troän laãn (sugkhusis) chaúng coù tan bieán (krasis) trong nhau giöõa hai baûn tính. = “adiairetoâs, akhoâristoâs” : “khoâng phaân chia, cuõng khoâng taùch lìa nhau”. Hai traïng töø naày nhaém tôùi Nestorius. Duø khaúng ñònh Ngaøi mang hai baûn tính, nhöng ñieàu ñoù khoâng cho pheùp nghó raèng Ñöùc Kitoâ ñöôïc caáu taïo do hai truï theå (subsistants) voán taùch lìa nhau vaø ñöôïc lieân keát laïi vôùi nhau. Noùi caùch khaùc, söï hieäp nhaát khoâng loaïi boû söï khaùc bieät (treân cô côû thuoäc loaïi) giöõa hai baûn tính ; moãi baûn tính vaãn giöõ nguyeân veïn tình traïng hoaøn haûo ñaëc thuø rieâng cuûa mình vaø vaãn laø moät nguyeân lyù haønh ñoäng rieâng cho mình. (Boán traïng töø naày ñöôïc gaëp thaáy nôi Cyrille vaø Theùodoret ; thaønh ngöõ cuoái cuøng ñeán töø Thö thöù hai cuûa Cyrille göûi cho Nestorius [P.G. 77, 45]). (4) “...nhöng, traùi laïi, caùc yeáu toá taïo ra cöông vò rieâng cuûa moãi moät baûn tính vaãn coøn nguyeân veïn...” Ñieåm thöù 4 naày laø moät phuï boå cho khaúng ñònh tröôùc vaø ñaëc bieät nhaém tôùi Eutycheøs voán chuû tröông coù söï ñoàng hoaù giöõa caùc yeáu toá ñaëc thuø voán taïo ra moãi moät baûn tính. Theá maø caùc yeáu toá ñaëc thuø rieâng bieät cuûa moãi baûn tính naày khoâng laãn loän vôùi nhau nhöng, vaãn nguyeân veïn laø cuûa rieâng cuûa moãi baûn tính. Chaúng coù moät thöù troän chung naøo ngay töùc khaéc giöõa caùc ñaëc tính ñaëc thuø voán rieâng cho thaàn tính vaø rieâng cho nhaân tính caû, nhöng töø caû hai phía, chuùng vaãn laø caùi gì ñoù coù tính ñaëc thuø vaø chuyeân nhaát. Nhaân tính vaãn laø nhaân tính vôùi taát caû gì ñaëc thuø rieâng cuûa noù vaø, ñoái vôùi thaàn tính, cuõng vaäy. (Thaønh ngöõ voán laáy laïi cuûa ÑGH. Leùon trong Thö göûi Flavien : “nhöõng yeáu toá taïo ra cöông vò rieâng cuûa moãi baûn tính vaãn ñöôïc giöõ nguyeân...”). (5) “...vaø chuùng gaëp gôõ chung soáng hoøa thuaän vôùi nhau nôi moät ngoâi vò (personne) duy nhaát vaø moät baûn vò (hypostase) duy nhaát ; chaúng coù tình traïng (moät Con) maø bò chia phaân ra hay bò chia caét ra laøm hai ngoâi vò, maø chæ coù moät vaø cuøng moät Ñaáng ñoù laø Con, Con ñoäc nhaát cuûa Thieân Chuùa, Ngoâi Lôøi, Ñöùc Chuùa, Gieâsu-Kitoâ, ...” Ñieåm thöù 5 naày ghi daáu söï quay trôû veà vôùi tình traïng hieäp nhaát. Trích daãn caâu vaên cuûa ÑGH. Leùon tröôùc ñaây vaãn ñöôïc tieáp tuïc “...vaø chuùng gaëp gôõ chung soáng hoøa thuaän vôùi nhau nôi moät ngoâi vò duy nhaát...”; nhöng, ngay töùc khaéc, Coâng ñoàng chua theâm moät minh ñònh coù taàm quan troïng haøng ñaàu “vaø baûn vò” (“et hypostase”) maø laàn naày voán vay möôïn nôi Böùc Thö maø Flavien göûi cho Ñöùc Giaùo hoaøng. Söï keát hieäp nôi moät ngoâi vò (Hy ngöõ laø “prosoâpon”) nôi Ñöùc Kitoâ phaûi ñöôïc hieåu laø söï keát hieäp döïa treân baûn vò. Nhö trong lónh vöïc Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, “prosoâpon” voán dó mang yù nghóa sieâu hình hoïc raát gaàn vôùi haïn töø hypostase (baûn vò). Cuøng lieân quan, roõ raøng coøn coù vieäc phaân bieät giöõa baûn tính (phía phaân bieät) vaø baûn vò (phía hôïp nhaát) duø ñieàu ñoù vaãn chöa ñöôïc giaûi thích theo loái tö bieän. Vaän haønh cuûa ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine, nhö vaäy, khôûi ñi töø tình traïng hieäp nhaát ñeå roài quay trôû veà vôùi tình traïng ñoù, sau khi ñaõ vaïch cho thaáy coù söï phaân bieät vaø söï hoøa giaûi giöõa tình traïng phaân bieät naày vôùi tình traïng hieäp nhaát. Ñoäng thaùi cuûa dieãn töø chöùng toû cho thaáy raèng vieäc phaân bieät ra hai baûn tính caùch hôïp phaùp khoâng ngöøng phaûi ñöôïc quay trôû veà vôùi tình traïng hieäp nhaát cuûa truï theå (subsistence) nhôø hoaït ñoäng cuûa trí khoân vaø, raèng khoâng bao giôø ñöôïc coi nhö coù söï phaân bieät cuï theå trong hieän höõu ñieàu maø ngöôøi ta ñaõ thöøa nhaän laø chæ coù söï khaùc nhau treân cô sôû phaân loaïi (diffeùrence speùcifique) maø thoâi. Ñöùc Kitoâ, nhö vaäy, laø moät baûn vò (une hypostase) – töùc laø moät truï vò (subsistant) – duy nhaát nôi hai baûn tính maø, moãi moät baûn tính vaãn nguyeân veïn laø mình, nhöng caû hai laïi thuoäc veà duy chæ moät vaø cuõng cuøng laø moät caù vò maø thoâi. Ñieàu maø vaän haønh cuûa baûn vaên naày muoán noùi seõ ñöôïc lyù giaûi caùch coù tính kyõ thuaät hôn trong qui ñieån 7 cuûa Coâng ñoàng Constantinople II (Dz.-S. 428/219, xem thôøi ñoaïn 7 döôùi ñaây). Ñoù chính laø coâng thöùc cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine, thöôøng ñöôïc toùm goïn trong thaønh ngöõ “moät ngoâi vò nôi hai baûn tính”.
1) – Nhö vaäy laø ñaõ coù moät böôùc tieán boä : Böôùc tieán boä veà maët tín lyù nôi Coâng ñoàng Chalceùdoine heä taïi vieäc ngöôøi ta ñaõ ñoàng tình ñöôïc vôùi nhau moät coâng thöùc Kitoâ-hoïc quaân bình vaø coù tính heä thoáng. YÙ nghóa ñöôïc ñònh tín nôi coâng ñoàng Epheøse vaãn ñöôïc duy trì vaø ñöôïc loàng vaøo trong moät thaønh ngöõ troïn veïn hôn veà maàu nhieäm höõu theå Ñöùc Kitoâ. Nhieàu haïn töø caùch coù suy xeùt ñöôïc phaân bieät theo nghóa ngöôïc laïi vaø, ñöôïc phaân chia sao ñeå moät ñaøng chöùng toû cho thaáy coù söï phaân bieät (baûn tính) vaø ñaøng khaùc coù söï keát hieäp (ngoâi vò, baûn vò) nôi Ngoâi Lôøi Nhaäp Theå. Coâng thöùc naày caàn phaûi ñöôïc hieåu theo yù höôùng maø Coâng ñoàng mong muoán : coâng thöùc naày laø moät baûo ñaûm cho pheùp ngöôøi ta coù theå coù ñöôïc moät loái ñoïc chaân thöïc veà maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ trong Kinh Thaùnh; noù baûo toaøn ñöôïc söï thaät laø Maàu nhieäm Nhaäp theå laø trung gian cuûa keá ñoà teá theá; noù laø moät söï caùch taân “nieàm tin khoâng theå sai laàm cuûa caùc Giaùo Phuï” vaø laø moät giaùo huaán giaûng daïy veà “giaùo lyù khoâng gì coù theå lay chuyeån noåi voán ñöôïc rao giaûng ngay töø buoåi ban ñaàu”. Nhìn theo goùc ñoä lòch söû, coâng thöùc naày vaãn coøn laø cô sôû naâng ñôõ cho vieäc Giaùo Hoäi trình baøy nieàm tin cuûa mình vaøo Ñöùc Kitoâ vaø laø moät qui chieáu trung taâm maø tö duy kitoâ phaûi qui chieáu vaøo. Taát caû moïi suy tö Kitoâ-hoïc, moïi noã löïc rao giaûng vaø moïi hoaït ñoäng muïc vuï (xem Arnold, op. cit., trg. 9) ñeàu phaûi ñöôïc caân nhaéc ñaén ño treân cô sôû coâng thöùc ñoù. Ñieàu ñoù hoaøn toaøn khoâng coù nghóa coâng thöùc ñoù ñaõ laø moät giôùi haïn cuoái cuøng hay laø moät ñieåm döøng. Laø keát quaû cuûa caû moät quaù trình lao taâm khoå töù veà maët tín lyù, coâng thöùc ñoù vaãn môùi chæ laø moät ñieåm khôûi ñaàu trong noã löïc suy tö thaàn hoïc (xem K. Rahner, Chalkedon, Ende oder Anfang ? in Chalkedon B. III ; baûn dòch Phaùp ngöõ “Caùc vaán ñeà thôøi söï lieân quan Kitoâ-hoïc”, Ecrits theùologiques I, DDB 1959). 2) –Coù moät thöù vaän haønh qua ñoù coâng ñoàng naày giaûi thích cho coâng ñoàng kia. Khoâng theå naøo choái caõi ñöôïc raèng ñaõ coù moät thöù vaän haønh bieän chöùng dieãn ra töø coâng ñoàng naày qua coâng ñoàng kia vaø, ñöôïc tieáp tuïc cho ñeán Coâng ñoàng Constantinople III. Töø Epheøse ñeán Chalceùdoine, “muõi kim’ khaúng ñònh ñaõ chuyeån höôùng töø phía keát hieäp qua phía phaân bieät. Epheøse noùi : cho duø Ñöùc Kitoâ laø naày khaùc, laø con ngöôøi vaø laø Thieân Chuùa, Ngaøi vaãn chæ laø moät truï vò (un seul subsistant) ; Chalceùdoine laëp laïi : cho duø Ñöùc Kitoâ chæ laø moät truï vò, Ngaøi vaãn ôû nôi baûn tính naày vaø baûn tính kia. Khi bình giaûi ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine, Coâng ñoàng Constantinople seõ quay trôû veà vôùi nhaõn quan hieäp nhaát döïa treân giaùo thuyeát veà söï hieäp thoâng giöõa caùc yeáu toá taïo ra tö caùch cuûa moãi baûn tính ; ñeán löôït mình, Coâng ñoàng Constantinople III seõ laïi quay trôû veà vôùi khía caïnh phaân bieät, khi khaúng ñònh coù hai yù chí nôi Ñöùc Kitoâ. Ñaõ haún, ngöôøi ta coù theå noùi coù söï “ñoái nghòch” giöõa caùc coâng ñoàng, nhöng vôùi ñieàu kieän phaûi hieåu ñoù laø tình traïng ñoái nghòch mang tính bieän chöùng. Cuõng coù caùi gì ñoù töøa töïa nhö vaäy ñaõ naãy sinh giöõa Coâng ñoàng Niceùe vaø Coâng ñoàng Constantinople I, lieân quan ñeán coâng thöùc veà Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi. Vöøa môùi ñaây thoâi, chuùng ta cuõng ñaõ chöùng kieán moät vaän haønh töông töï giöõa hai Coâng ñoàng Vatican I vaø Vatican II. Ngöôøi ta seõ phaïm phaûi sai laàm khi xem thöôøng nhöõng chuyeån ñoäng luaân phieân qua laïi naày, cho raèng ñoù chaúng qua chæ laø moät thöù chuyeån dòch thaêng baèng cuûa caùn caân hay laø daáu aán cuûa moät ñöôøng loái chính trò ba phaûi, beân naày cuõng ñöôïc maø beân kia cuõng ñöôïc. Ngöôøi ta cuõng seõ laàm khi coi nhöõng chuyeän ñoù chaúng qua cuõng chæ laø caùi thoùi öa thích chôi chöõ cuûa nhöõng ngöôøi goác “byzantin”. Hoaøn toaøn khoâng phaûi vaäy, vaän haønh soáng ñoäng naày giuùp Giaùo hoäi phuïc nguyeân laïi yù nghóa cuûa hoaït ñoäng vaø chöùc naêng tín lyù cuûa mình. Thaät vaäy, seõ coù ñöôïc moät böôùc tieán boä, cöù moãi laàn nieàm tin cuûa Giaùo hoäi phaùt hieän ra ñöôïc moät luaän chöùng lieân quan tình traïng hieäp nhaát thaàn-nhaân nôi Ñöùc Chuùa. Laàn löôït caùc coâng ñoàng thay phieân nhau ñaøo saâu taàm nhaém cuûa mình veà maàu nhieäm Ñöùc Kitoâ vaø noã löïc coá gaéng giaûm thieåu ñi khoaûng caùch vaø tình traïng baát töông xöùng vaãn coøn toàn taïi giöõa coâng thöùc ñaõ ñöôïc thöøa nhaän tröôùc ñaây vaø tính ñuùng ñaén cuûa yù nghóa voán ñaõ ñöôïc nieàm tin khaúng ñònh. Thaäm chí caû ngay luùc moät coâng ñoàng tuyeân boá mình trung thaønh vôùi nhöõng quyeát ñònh cuûa nhöõng coâng ñoàng tröôùc ñaây, thì moät ñònh tín tröôùc kia caùch ñaïi theå duø ñöôïc söû duïng laïi, vaãn ñöôïc boå sung vaø, neáu caàn, cuõng phaûi ñöôïc söûa ñoåi ñoâi chuùt. Ñoù chính laø coâng trình cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine treân keát quaû cuûa coâng ñoàng Epheøse ; vaø, ngaøy hoâm nay, noã löïc ñoïc laïi Coâng ñoàng Chalceùdoine caùch ñích thöïc khoâng theå töï mieãn chöôùc cho mình nhu caàu laø chính Coâng ñoàng naày cuõng caàn phaûi coù theâm nhöõng bình chuù nhö hai Coâng ñoàng Constantinople sau ñoù voán seõ thöïc hieän. Thaùi ñoä trung thaønh caùch saùng taïo naày cuûa caùc coâng ñoàng, tröôùc nhöõng ñònh tín ñaëc thuø cuûa mình, môøi goïi chuùng ta ñöøng bao giôø tuyeät ñoái hoùa caùc töø ngöõ – maø vieäc phaân tích cuï theå chuùng coù nguy cô khieán chuùng trôû thaønh voâ nghóa – vaø, chôù bao giôø taùch rôøi caùc töø ngöõ ñoù caùch ñoäc laäp ra khoûi taàm nhaém cuï theå cuûa chuùng. Vì chöng, nieàm tin, theo lôøi cuûa Thaùnh Thomas, khoâng döøng laïi nôi “nhöõng gì ñöôïc noùi ra” (“enuntiabilia”) maø döøng laïi nôi nhöõng gì laø thöïc taïi sieâu ñoä. Chính vì theá, ñieàu naày quaû laø quan troïng bieát bao, ñoù laø caàn phaûi ñaët caùc coâng thöùc cuõng nhö caùc keát quaû vaøo trong vaên caûnh cuûa chuùng, ñoù chính laø moät noã löïc naêng ñoäng cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi. 3) – YÙ nghóa thì khoâng thay ñoåi, nhöng ngoân ngöõ thì phaûi coù ñoåi thay. Suy tö treân ñaây ñöôïc xaùc minh taïi Coâng ñoàng Chalceùdoine nôi moät ñieåm raát chính xaùc. Khi thaùp nhaäp vaøo trong coâng thöùc cuûa mình thuaät ngöõ hai baûn tính, Coâng ñoàng ñaõ xa lìa khoûi heä thoáng ngoân ngöõ cuûa Cyrille. Ngöôøi ta haún bieát raèng moät trong nhöõng coâng thöùc cuûa Cyrille laø : “mia phusis tou Theou Logou seùsarkoâmeùneø” (“chæ moät baûn tính cuûa Thieân Chuùa Ngoâi Lôøi ñöôïc nhaäp theå”). Cuõng theá, qui ñieån tuyeät thoâng thöù 3 cuûa Cyrille coù noùi veà “eùnoâsis phusikeø”, töùc laø veà söï “hieäp nhaát theå lyù” giöõa Ngoâi Lôøi vaø xaùc theå. Theá maø, Coâng ñoàng Chalceùdoine trong cuøng luùc vöøa traùnh khoâng pheâ phaùn nhöõng thaønh ngöõ naày cuûa Cyrille (maø vaãn tieáp tuïc ñöôïc coi nhö laø nhöõng coâng thöùc chính thoáng vaø hôïp phaùp veà nieàm tin) vöøa traùnh khoâng söû duïng laïi chuùng. Ñoù chính laø do coâng thöùc môùi ñaõ loàng nhöõng bình chuù maø chính Cyrille ñaõ baét buoäc phaûi thöïc hieän cho mình vaøo trong moät heä thoáng ngoân ngöõ ñaõ ñöôïc tinh luyeän hôn vaø khaùc bieät hôn. Töø Cyrille ñeán Coâng ñoàng Chalceùdoine, ñaõ coù söï thay ñoåi ngoân ngöõ phaûn aûnh coù moät böôùc tieán boä ñaõ ñaït ñöôïc trong cung caùch trình baøy cuøng moät noäi haøm yù nghóa luoân ñöôïc nhaém tôùi. Khía caïnh lòch söû vaø yù nghóa cuûa coâng thöùc : “mia phusis tou Theou Logou sesarkoâmeùneø”. Cyrille ñaõ söû duïng coâng thöùc naày ñeán 6 laàn vaø cho bieát laø ñaõ nhaän ñöôïc noù töø Athanase. Nhöng, töø theá kyû VI, coâng thöùc naày ñaõ bò ñoå loãi cho ñoù laø “nhöõng troø löôn leïo cuûa nhöõng ñeä töû cuûa Apollinaire”, (ngöôøi ta cho raèng caùc ñeä töû cuûa Apollinaire ñaõ caøi vaøo trong caùc taùc phaåm cuûa Athanase hay cuûa caùc Giaùo phuï khaùc). Vaán ñeà naày cho ñeán hoâm nay vaãn coøn laø vaán ñeà coøn phaûi ñöôïc tranh luaän. Cyrille ñaõ khoâng maäp môø giaûi thích ñieàu ñoù trong nhöõng Thö 40, 44, 45 vaø 46 cuûa ngaøi (P.G. 77, 181-246) trong ñoù, ngaøi chuù giaûi thoûa hieäp thaùng 3 naêm 433 vôùi anh em Ñoâng Phöông. (Cyrille coøn thöøa nhaän ngay caû caùch noùi “hai baûn tính” nhö laø chính thoáng.) Nhöng, coâng thöùc naày laø moät thöù vuõ khí chieán ñaáu nhaèm choáng laïi nhöõng ai cho raèng nôi Ñöùc Kitoâ “hai baûn tính truï toàn rieâng reõ”, “duo phuseis huphestoâsas...anameros” (P.G. 77, 245), trong khi ñoù thì Cyrille tuyeân xöng raèng nôi Ñöùc Kitoâ “chæ coù moät baûn tính truï toàn vaø ñöôïc caáu thaønh”, “mia phusis huphestoâsa kai sunthetos”. Thaønh ngöõ “phusis huphestoâsa” (xem “hupostasis theo nghóa haønh vi truï toàn, “huphisteømi”) chöùng toû raèng yù ñònh cuûa Cyrille laø nhaèm khaúng ñònh chæ coù moät truï theå (subsistence) cuï theå laø cuûa Ngoâi Lôøi, nhöng ñoù laø moät truï theå “nhaäp theå”, töùc laø ñöôïc thieát ñònh trong “baûn tính” (thuoäc loaïi) cuûa nhaân tính vaø, do söï kieän naày trôû thaønh laø ñöôïc caáu thaønh (sunthetos). Proclus queâ thaønh Constantinople, trong “Thö” naêm 434 cuûa mình, seõ laøm cho coâng thöùc coù theâm ñöôïc moät böôùc tieán boä khi noùi raèng : toâi tuyeân xöng Ngoâi Lôøi nhaäp theå chæ coù moät baûn vò (une seule hypostase). Töø haïn töø “phusis [huphestoâsa]”, Proclus nhaûy qua “hypostase”, vaø nhö vaäy laø ñaõ chuaån bò cho vieäc coù söï thay ñoåi ngoân ngöõ nôi Coâng ñoàng Chalceùdoine. Vì chöng, haïn töø baûn tính, maø voán taïi thaân coù theå ñöôïc coi nhö khoâng phaûi laø caùi gì truï vò rieâng reõ, coù theå ñöôïc söû duïng ñeå noùi leân tính thöôøng haèng cuûa hai “ousies” nôi Ñöùc Kitoâ. 4) –Vaên phong tuyeân tín nôi coâng thöùc cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine : Ñònh tín cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine khoâng coù veû gì nhö laø moät phaàn ñöôïc theâm vaøo Tuyeân tín duøng trong Phuïng vuï (coâng ñoàng Epheøse ñaõ quyeát ñònh thoâi khoâng coøn tieán haønh laøm coâng vieäc naày). Nhöng, “theå loaïi vaên chöông” cuûa noù thì vaãn laïi laø theå loaïi vaên chöông tuyeân tín. Thaät vaäy, baûn vaên raäp laïi theo khuoân maãu tuyeân tín cuûa Jean d’Antioche (Taøi lieäu Hieäp nhaát), ñaëc bieät phaàn thöù nhaát. Coâng thöùc naày coù veû nhö laø moät noã löïc trieån khai daøi doøng theâm khoaûn 2 cuûa baûn tuyeân tín truyeàn thoáng vaãn coù xöa nay, voán ñöôïc daãn nhaäp bôûi : “Chuùng toâi tuyeân xöng Ñöùc Chuùa chuùng toâi, Gieâsu-Kitoâ...”. Nhöng daãn nhaäp naày ñaõ bò tuyeân tín Chalcedoine söûa ñoåi, nhöõng söûa ñoåi chöùng toû cho thaáy ñaõ coù moät söï tieán hoaù taâm thöùc ñaày yù nghóa. Tuyeân tín Chalceùdoine khoâng noùi : Chuùng toâi tuyeân xöng...,maø laïi noùi “Chuùng toâi taát caû ñoàng thanh daïy raèng caàn phaûi tuyeân xöng (homologein...sumphonoâs apantes ekdidaskomen)...”. Tieáp theo sau Schlink, Kasper löu yù söï khaùc bieät nôi phaàn maøo ñaàu naày giöõa trình baøy giaùo lyù vaø tuyeân tín duøng trong phuïng vuï : “Hai coâng ñoàng ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi coå vaãn coøn mang hình thöùc taùn tuïng, coù söï lieân keát giöõa giaûng daïy vaø kinh nguyeän ; vì theá, coâng thöùc cuûa chuùng vaãn coøn tieáp tuïc ñöôïc söû duïng trong cöû haønh phuïng vuï Thaùnh Theå vaø Thaùnh Taåy. Söï hieäp nhaát giöõa giaùo lyù, tuyeân xöng vaø phuïng vuï, nhö chuùng toâi ñaõ noùi, vaãn coøn ñöôïc giöõ gìn maõi cho ñeán ngaøy hoâm nay nôi Giaùo Hoäi Ñoâng phöông. Nhöng, nôi Coâng ñoàng Chalceùdoine, ñaõ coù moät böôùc tröôït, phaûi tinh maét laém môùi nhaän ra ñöôïc, töø tuyeân tín duøng trong phuïng vuï qua coâng thöùc giaùo lyù; vaø söï tieán hoùa naày, sau ñoù, ñaõ taïo ra ñöôïc nhöõng buôùc tieán boä nhanh choùng (W. Kasper, Dogme et Evangile, trg. 45).
1)– Coâng thöùc Kitoâ-luaän cuûa Chalceùdoine coù moái töông quan heát söùc chaët cheõ vôùi coâng thöùc veà Thieân Chuùa-Ba Ngoâi voán ñöôïc xaây döïng töø cuoái theá kyû IV vaø laïi ñöôïc tìm gaëp thaáy trong qui ñieån 1 cuûa Coâng ñoàng Constantinople II, tröôùc ngay caû khi nhöõng böôùc phaùt trieån veà Kitoâ-hoïc coù ñöôïc, nhaèm chuù giaûi caùch ñích thöïc coâng thöùc cuûa Chalceùdoine. Caû hai coâng thöùc ñeàu duøng cuøng moät thöù thuaät ngöõ, nhaèm, trong caû hai tröôøng hôïp, dieãn taû vöøa tình traïng hieäp nhaát vöøa tình traïng phaân bieät, nhöng vôùi yù nghóa ngöôïc laïi : baûn tính (nature) vaø baûn theå (substance) ñeå dieãn taû thöïc taïi hieäp nhaát cuûa Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, vaø söï phaân bieät nôi Ñöùc Kitoâ ; coøn baûn vò (hypostase) vaø ngoâi vò (personne) nhaèm dieãn taû söï phaân bieät nôi Maàu nhieäm Thieân Chuùa- Ba Ngoâi vaø tình traïng hieäp nhaát nôi Ñöùc Kitoâ. Trong caû hai tröôøng hôïp, trình baøy tín lyù ñeàu vaáp phaûi vaán ñeà con soá : trong tình traïng thoáng nhaát cuï theå vì coù cuøng baûn tính, phaûi keå soá ra caùc chuû theå thaàn linh nhö theá naøo ñaây ? Trong thöïc taïi thoáng nhaát treân cô sôû cuøng moät truï theå laø Ñöùc Kitoâ, phaûi ñeå keå ñeám ra nhaân tính vaø thaàn tính nhö theá naøo ñaây? Nhöng, treân thöïc teá, söï song haønh naày bao haøm nhöõng vaán ñeà khaùc nhau maø voán khoâng theå ñeà ra moät giaûi phaùp chung cho taát caû. Veà ñieåm naày, khoâng neân ñeå cho caùi veû beà ngoaøi töông öùng giöõa caùc thuaät ngöõ ñaùnh löøa chuùng ta. Trong tröôøng hôïp Maàu nhieäm Thieân Chuùa-Ba Ngoâi, phía hieäp nhaát vaø phía phaân bieät, caû hai, ñeàu ñöôïc xem xeùt caùch cuï theå; trong tröôøng hôïp Ñöùc Kitoâ, chæ coù phía hieäp nhaát laø ñöôïc xem xeùt caùch cuï theå. 2)- Giôùi haïn cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine. Chuùng toâi ñaõ coù löu yù söï giôùi haïn trong vieäc xaây döïng caùc khaùi nieäm: phaûi sau moät theá kyû tranh luaän veà Kitoâ-hoïc nöõa, Coâng ñoàng Constantinople II môùi seõ daãn coâng vieäc naày tôùi choã keát thuùc. Nhöng, coøn moät giôùi haïn khaùc tieàm aån döôùi ñònh tín cuûa Coâng ñoàng naèm nôi vaên phong theå hieän. Khaùc vôùi vaên phong trình baøy cuûa coâng ñoàng Epheøse xaùc ñònh roõ moät thôøi ñieåm tröôùc vaø moät thôøi ñieåm sau, vaên phong trình baøy cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine thì laïi duøng moät beân naày vaø moät beân kia, dó nhieân laø taïm thôøi vaø, ngay sau ñoù, chuùng ñöôïc daãn ñöa veà thöïc taïi thoáng nhaát laø moät truï vò. Caùi thöù hai baûn tính “sinh ñoâi” naày coù nguy cô khieán cho ngöôøi ta nghó raèng ñoù laø vaán ñeà hai oâ ngaên (deux compartiments) (nhieàu hay ít, caùch voâ thöùc, ñöôïc baûn vò hoùa, caùch rieâng reõ). Ñoàng thôøi, ñieàu ñoù cuõng coù nguy cô khieán cho ngöôøi ta tin raèng thaàn tính vaø nhaân tính laø hai thöïc theå coù theå so saùnh vôùi nhau vaø khieán cho ngöôøi ta queân ñi söï khaùc nhau moät trôøi moät vöïc giöõa hai baûn tính. (Moïi töông quan giöõa Thieân Chuùa vaø thuï taïo ñeàu ñöôïc soáng trong söï thoáng nhaát treân cô sôû cuøng chung moät baûn vò.) Theá maø, nhöõng trình baøy naày khoâng maáy thích hôïp vôùi taàm ngaém cuûa khaúng ñònh cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine. Ngöôøi ta coøn phaûi noã löïc suy tö raát nhieàu nöõa may ra môùi coù theå, duø chæ laø caùch loaïi suy, maïo muoäi trình baøy ñöôïc theå caùch keát hôïp nhö theá naøo. 3)- Veà “yù nghóa” cuûa Coâng ñoàng Chalceùdoine. Nhö vaäy, Coâng ñoàng Chalceùdoine, vôùi moät ñònh tín roõ raøng, ñaõ bieåu ñaït khaúng ñònh xöa cuõ cuûa ñöùc tin raèng Ngoâi Lôøi nhaäp theå, sau keát hieäp, vaãn laø Thieân Chuùa thaät vaø ngöôøi thaät. Thaùi ñoä tröôùc sau nhö moät, nhaát ñònh baûo veä tình traïng veïn toaøn cuûa baûn tính ngöôøi cuûa Ñöùc Chuùa naày, tröïc tieáp lieân can ñeán söï thaät veà Keá ñoà sieâu ñoä vaø thöïc taïi haønh vi laøm trung gian cuûa Ñöùc Kitoâ. Thaät vaäy, Ñöùc Kitoâ sieâu ñoä vaø thaàn hoùa baûn tính nhaân loaïi chuùng ta trong tö caùch chính Ngaøi vöøa laø Thieân Chuùa thaät vöøa laø con ngöôøi thaät. Nhöng, moät khaúng ñònh nhö vaäy, ñoàng thôøi, cuõng lieân can ñeán moïi con ngöôøi maø khaúng ñònh ñoù maëc khaûi cho thaáy giaù trò cuûa noù trong keá ñoà cuûa Thieân Chuùa. “Trong khi baûo veä nhaân tính cuûa Ñöùc Kitoâ, - cha Martelet ñaõ vieát - Giaùo hoäi baûo veä chính baûn tính nhaân loaïi cuûa chuùng ta”. Giaùo hoäi nhaéc nhôõ cho chuùng ta thaáy Thieân Chuùa voán toân troïng bieát bao nhaân tính maø Ngaøi gaàn guõi tieáp xuùc. Vieäc Thieân Chuùa xích laïi gaàn con ngöôøi khoâng coù nghóa seõ laøm cho con ngöôøi phaûi cheát, maø chính laø laøm cho con ngöôøi ñöôïc thaêng hoa ñeán möùc hoaøn haûo nhaát. Moái töông quan giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa, voán ñöôïc soáng caùch ôû ñænh cao nhaát nôi Ñöùc Kitoâ, daïy baûo chuùng ta bieát ñieàu ñoù. “Bôûi vì nôi Ngaøi, baûn tính nhaân loaïi ñaõ ñöôïc Ngaøi nhaän laøm cuûa mình chöù khoâng phaûi bò laøm cho tieâu tan ñi, vaø do chính söï kieän ñoù, baûn tính naày nôi chuùng ta cuõng ñöôïc naâng leân vôùi phaåm caùch khoâng gì so saùnh baèng. Vì chöng, do bieán coá Nhaäp theå, Con cuûa loaøi ngöôøi, chính Ngaøi, caùch naøo ñoù, hieäp nhaát vôùi moïi ngöôøi” (Vatican II, G.S. soá 22, 2).
Каталог: wp-content -> uploads -> downloads -> 2011 2011 -> CÔng đỒng vatican II qua bốn thập niêN 2011 -> TÒa giám mục xã ĐOÀi chỉ nam giáo phận vinh lưỢC ĐỒ TỔng quáT 2011 -> 1. phép lạ thánh thể ĐẦu tiên khoảng năm 700 Tại làng Lanciano, nước Ý (italy) 2011 -> Thiên chúa giáo và tam giáO Đường Thi Trương Kỷ 2011 -> Tác giả Võ Long Tê chưƠng I bối cảnh lịch sử 2011 -> LỊch sử truyền giáo tại việt nam quyển II lm. Nguyễn hồng chưƠng I: MỘt cha dòng têN Ở việt nam tới rôMA 2011 -> Các mẫu thức MẠc khải lm. Lê Công Đức 2011 -> Một lời nói đầu không phải là nơi nhiều chỗđể tóm lược lập luận của một cuốn sách cũng như định vị hoặc phát biểu về sựquan trọng của nó. Đây quả thực là một cuốn sách rất quan trọng 2011 -> LỜi giới thiệu suy tư ban đẦu về MẦu nhiệm giêSU tải về 1.47 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|