Quy trình xây dựng Bộ chỉ số và Bảng hỏi Xử lý nước thải đô thị

4.1. Quy trình xây dựng Bộ chỉ số và Bảng hỏi Xử lý nước thải đô thị

1. 
   Khảo sát thực tế về hệ thống dữ liệu hiện có
   

1. 
   Xây dựng Bộ chỉ số thoát nước
   

1. 
   Phạm vi của Bộ chỉ số thoát nước.
   

• 
  Là một Bộ CSDL cho lĩnh vực Xử lý nước thải, Bộ CSDL này cần bao trùm cả 2 loại chỉ số sau:
  

• 
  Các chỉ số phục vụ quản lý lĩnh vực Xử lý nước thải đô thị;
  
• 
  Các chỉ số phục vụ cho việc đánh giá hiệu quả hoạt động (Performance indicators) và so sánh (Benchmarking) giữa các Công ty thoát nước, Xử lý nước thải có các điều kiện tương tự.
  

• 
  Bộ chỉ số cần vừa đủ để đáp ứng các yêu cầu khai thác khác nhau. Cụ thể, Bộ chỉ số cần bao gồm chỉ những chỉ số cần thiết cho giai đoạn trước mắt. Những chỉ số cần cho tương lai xa nhưng chưa cần cho trước mắt sẽ được đưa vào các phiên bản soát xét sau này thông qua việc rà soát hàng năm.
  

2. 
   Đề xuất các chỉ số
   

• 
  Các chỉ số được đề xuất dựa trên việc phân tích và đối chiếu các Bộ chỉ số sau:
  

• 
  Các chỉ số về thoát nước có trong hệ thống chỉ tiêu ngành xây dựng;
  
• 
  Thông tư số 05/ 2012/TT-BXD ngày 10/10/ 2012 của Bộ Xây dựng Ban hành “Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành xây dựng”;
  
• 
  Thông tư 06/2012/TT-BXD ngày 10/10/2012 của Bộ Xây dựng quy định “Chế độ báo cáo thống kê tổng hợp ngành Xây dựng”.
  
• 
  Công văn số 970/BXD-KHTC, ngày 27/ 4/ 2015 của Bộ Xây dựng Góp ý dự thảo danh mục hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia dự kiến đưa vào Luật Thống kê (sửa đổi).
  
• 
  Các chỉ số có trong định hướng phát triển thoát nước đô thị;
  
• 
  Quyết định số 1930/QĐ – TTg, ngày 20/11/2009 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Định hướng phát triển thoát nước đô thị và khu công nghiệp Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050”;
  
• 
  Các chỉ số tương ứng có trong Bộ chỉ số cấp nước cũng thuộc Bộ CSDL Cấp thoát nước này;
  
• 
  Các chỉ số có trong dự thảo gợi ý về Bảng hỏi và bộ chỉ số đánh giá hoạt động của các công ty, được cung cấp trong Phụ lục của ĐKTC của Hợp đồng Tư vấn này;
  
• 
  Các Chỉ số thoát nước trong Báo cáo “Hệ thống Cơ sở dữ liệu Ngành thoát nước và Chất thải rắn Việt Nam (trong khuôn khổ hỗ trợ của GIZ cho Bộ Xây dựng) thuộc Chương trình Quản lý nước thải và chất thải rắn các tỉnh lỵ GIZ- 3/2012;
  
• 
  Các Chỉ số thoát nước có trong The IBNET Water Supply and Sanitation Blue Book 2014. The International Benchmarking Network for Water and Sanitation Utilities DataBook, WorldBank - 2014.
  
• 
  Các Chỉ số thoát nước có trong Bộ IBNET Toolkit công bố tại Website: http://www.ib-net.org/
  

3. 
   Xây dựng Bộ chỉ số
   

3. 
   Xây dựng các Khuôn mẫu Báo cáo quốc gia và Báo cáo Công ty
   

1. 
   Xây dựng bảng hỏi
   

1. Đề xuất các câu hỏi

Số lượng các câu hỏi cần vừa đủ để tránh tạo áp lực cho việc cung cấp dữ liệu của các Công ty thoát nước. Cụ thể, sẽ đưa vào những câu hỏi giúp thu thập các loại dữ liệu sau:

• 
  Những dữ liệu được sử dụng để tính toán các Chỉ số Xử lý nước thải hoặc
  
• 
  Những dữ liệu được đưa vào Báo cáo quốc gia và Báo cáo Công ty về Xử lý nước thải hoặc
  
• 
  Những dữ liệu cần cho việc đánh giá, phân tích các chỉ tiêu trong Bộ chỉ số Xử lý nước thải của một Công ty cũng như để so sánh (benchmarking) các Công ty nhằm lựa chọn các Công ty có điều kiện giống nhau (peers) để nghiên cứu, cải tiến hiệu quả hoạt động của Công ty.
  

2. Xây dựng Bảng hỏi

Bảng hỏi để thu thập các dữ liệu Xử lý nước thải cần:

• 
  Đơn giản và thân thiện với người cung cấp dữ liệu;
  
• 
  Tương thích với Bảng hỏi phần Cấp nước.
  

• 
  Mỗi câu hỏi khi cần thiết được kèm theo giải thích, hướng dẫn cách điền dữ liệu và cách kiểm tra tính hợp lý của dữ liệu được điền.
  
• 
  Các câu hỏi được sắp xếp tương tự như trong bảng hỏi phần cấp nước: theo các mảng vấn đề và các chủ đề liên quan đến nhau
  

3. Do trong lĩnh vực cấp Xử lý nước thải hiện có 3 loại Công ty khác nhau (Công ty cấp thoát nước, Công ty cấp nước và Công ty thoát nước), nên Bảng hỏi được lập theo 3 mô đun như sau:

• 
  Mô đun (Bảng) A là Bảng hỏi các thông tin chung của Công ty, áp dụng cho mọi Công ty (tương tự như Bảng hỏi dịch vụ Cấp nước)
  
• 
  Mô đun (Bảng) C là Bảng hỏi cho dịch vụ thoát nước, Xử lý nước thải, áp dụng cho các Công ty quản lý, vận hành các trạm Xử lý nước thải.
  

5. 
   Xây dựng Bảng Excel:
   

• 
  Bảng hỏi/Bảng cung cấp để các Công ty điền dữ liệu;
  
• 
  Bảng tính các chỉ số của các Công ty từ các dữ liệu của Bảng hỏi; và
  
• 
  Báo cáo Công ty của năm cung cấp dữ liệu (File Bảng cung cấp dữ liệu sau hiệu chỉnh với Bộ Công cụ);
  
• 
  Bảng tính các chỉ số quốc gia và vùng từ các dữ liệu của Bảng hỏi.
  

2. 
   Bộ chỉ số và Bảng hỏi cho Xử lý nước thải
   

• 
  Áp dụng thử bởi Công ty TNHH MTV Cấp thoát nước Bắc Ninh;
  
• 
  Trình bày và xin ý kiến đóng góp của một số Công ty Cấp và Thoát nước tại “Hội nghị lấy ý kiến góp ý Bộ cơ sở dữ liệu cấp thoát nước đô thị Việt Nam” tổ chức ngày 18/8/ 2015 tại Hà Nội. Trên cơ sở đó, bản cuối cùng đã được hoàn thiện và kèm theo Công văn của Bộ Xây dựng “Đề nghị cung cấp dữ liệu Xử lý nước thải đô thị năm 2014” số 2404/ BXD-HTKT ngày 15/ 10/ 2015 (hạn cung cấp là 15/ 11/ 2015), gửi tới các Công ty. Đặc biệt, khi tới dự Hội nghị, Công ty CTN Lâm Đồng đã điền và nộp bảng hỏi của mình cho Mabutip và tư vấn)
  

• 
  Phụ lục 4.1- Bảng hỏi Xử lý nước thải (2015)/Mẫu Bảng cung cấp dữ liệu Xử lý nước thải;
  
• 
  Phụ lục 4.2- Bộ chỉ số Xử lý nước thải (2015).
  

Chương 5