A: phần mở ĐẦU

Ông già và biển cả kể về một ông lão đánh cá vùng nhiệt lưu tên là Santiagô, tám mươi bốn ngày liền không kiếm được con cá nào. Thế rồi lão một mình ra khơi và một con cá kiếm lớn mắc mồi. Sau cuộc vật lộn ba ngày hai đêm cực kỳ căng thẳng và nguy hiểm, lão bị nó quẫy mạnh ngã vập cả mặt, máu chảy đầy cả má, hai bàn tay bị dây câu cứa nát ứa máu, lão cũng giết được con các kiếm. Nhưng lúc quay vào bờ, từng đàn các mập hung dữ theo rỉa thịt con cá. Lão phải đơn độc chiến đẫu đến kiệt sức với lũ cá mập. Tuy vậy, lão vẫn nghĩ “không một ai cô đơn nơi biển cả”. Khi vào đến bờ, con cá kiếm “dài hơn chiếc thuyền có tới sáu bảy tấc” chỉ còn trơ bộ xương. Ông rã rời trở về lều, nằm trên giường ông nghĩ: “chẳng là gì cả, ta đã đi quá xa”, trong giấc ngủ lại “mơ về những con sư tử”. 8

Thông qua hình ảnh ông lão Santiagô quật cường, người chiến thắng con cá kiếm bằng kĩ năng nghề nghiệp điêu luyện, Hemingway muốn gửi gắm một thông điệp: Trong bất cứ hoàn cảnh nào “con người có thể bị huỷ diệt nhưng không thể bị đánh bại”. 8

1.3 Thuật ngữ “hình tượng nhân vật” trong tiểu thuyết 9

Xung quanh khái niệm về hình tượng nhân vật trong tiểu thuyết hiện nay cũng còn nhiều yếu tố khác nhau. Trong cuốn từ điển thuật ngữ văn học do Lê Bá Hán chủ biên đã định nghĩa về tiểu thuyết như sau: Tiểu thuyết là tác phẩm tự sự cỡ lớn có khả năng phản ánh hiện thực đời sống ở mọi giới hạn từ không gian và thời gian và không gian. Tiểu thuyết có thể phản ánh số phận của nhiều cuộc đời, những bức tranh phong tục, đạo đức xã hội, miêu tả các điều kiện sinh hoạt giai cấp, tái hiện nhiều tính cách đa dạng (5,tr.277). Tác giả cũng đưa ra một số đặc điểm về thể loại tiểu thuyết . 9

Trong quá trình phát triển diện mạo của tiểu thuyết không ngừng thay đổi. Tuy vậy, có thể thấy một số đặc điểm như: Tiểu thuyết là cái nhìn cuộc sống từ góc độ đời tư, tuỳ theo từng thời kỳ phát triển mà cái nhìn đời tư có thể sâu sắc tới mức biểu hiện được hoặc kết hợp được với chủ đề thế sự hoặc lịch sử dân tộc. Tiểu thuyết khác một số thể loại khác bởi nó tái hiện cuộc sống, không thi vị hoá, lý tưởng hoá. Miêu tả cuộc sống như một thực tại cùng thời, đang sinh thành tiểu thuyết hấp thụ vào bản thân nó mọi yếu tố ngổn ngang bừa bộn của của cuộc đời bao gồm cái cao cả lẫn cái tầm thường, nghiêm túc, buồn cười, bi và hài, cái lớn lẫn cái nhỏ. Nhân vật của tiểu thuyết là con người nếm trải. 9

Khái niệm hình tượng: Theo Từ điển thuật ngữvăn học do Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (Chủ biên) khi nói về hình tượng nghệ thuật cho rằng Sản phẩm của phương thức chiếm lĩnh, thể hiện và tái tạo hiện thực theo quy luật của nghệ thuật [5, tr.122]. Hình tượng nghệ thuật được hiểu là các khách thể đời sống được nghệ sĩ tái hiện một cách sáng tạo trong những tác phẩm nghệ thuật. Giá trị trực quan độc lập là đặc điểm quan trọng của hình tượng nghệ thuật. Nó làm cho người ta có thể ngắm nghía, thưởng ngoạn. Đó có thể là một đồ vật, một phong cách thiên nhiên hay một sự kiện xã hội được cảm nhận. Nói tới hình tượng nghệ thuật người ta thường nghĩ tới hình tượng con người, bao gồm cả hình tượng tập thể con người với những chi tiết thể hiện cảm xúc. 9

Hình tượng nghệ thuật tái hiện cuộc sống nhưng không sao chép y nguyên những hiện tượng có thật mà là tái hiện có chọn lọc, sáng tạo thông qua trí tưởng tượng và tài năng nghệ sĩ sao cho các hình tượng truyền đạt lại được ấn tượng và sâu sắc. Nó vừa có giá trị thể hiện những nét cụ thể, cá biệt lặp lại, lại vừa có khả năng khái quát làm bộc lộ bản chất của một loại người hay một quá trình đời sống theo quan niệm nghệ sĩ, hình tượng nghệ thuật thể hiện toàn bộ mối quan hệ sống đọng giữa chủ thể và khách thể. 10

CHƯƠNG 2: Nhân vật anh hùng biển cả Santiagô 11

2.1 Santiagô – một ý chí quật cường trên con đường trinh phục thử thách 11

2.2 Santiagô – con người nhỏ bé trước sức mạnh vô biên của vũ trụ 24

2.3 Santiagô - Bi hài trong cuộc chiến chống số phận 29

2.4 Một bản anh hùng ca ca ngợi con người và sức lao động 38

C: PHẦN KẾT LUẬN 45

TÀI LIỆU THAM KHẢO 46