3. KÕt qu¶ 1 M¹ng l­íi c¸c vcqt ë ViÖt Nam


C¸c mèi ®e däa ®Õn ®a d¹ng sinh häc vµ c¸c ho¹t ®éng b¶o tån



tải về 382.7 Kb.
trang3/3
Chuyển đổi dữ liệu04.10.2016
Kích382.7 Kb.
#32613
1   2   3

3.4 C¸c mèi ®e däa ®Õn ®a d¹ng sinh häc vµ c¸c ho¹t ®éng b¶o tån



C¸c mèi ®e däa. C¸c mèi ®e däa chÝnh ®èi víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña c¸c VCQT ë ViÖt Nam ®­îc chia thµnh 20 nhãm chÝnh (H×nh 2). Mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt trong m¹ng l­íi c¸c VCQT lµ s¨n b¾n ®­îc x¸c ®Þnh lµ tån t¹i ë tÊt c¶ 56 VCQT (89%) vµ ë møc ®é nghiªm träng ë 20 VCQT (30%). Nguyªn nh©n s©u xa g©y ra hiÖn t­îng s¨n b¾n lµ truyÒn thèng sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn cña nhiÒu céng cång, viÖc lµm ®­êng th«ng th­¬ng kÐo theo cña søc Ðp cña thÞ tr­êng bªn ngoµi ®Õn c¸c c¸c vïng s©u vïng xa, vµ viÖc t¨ng nhu cÇu bu«n b¸n ®éng vËt hoang d·. C¸c loµi mµ thÞ t­êng ®éng vËt hoang d· cã nhu cÇu cao nh­ rïa, gÊu vµ tª tª, bÞ ®e däa nÆng nÒ h¬n so víi c¸c loµi chØ bÞ s¨n b¾n cho nhu cÇu t¹i chç nh­ lîn rõng, ho½ng. C¸c loµi chim ®Æc biÖt bÞ ®e däa bëi ho¹t ®éng s¨n b¾n lµ c¸c loµi cã kÝch th­íc c¬ thÓ lín, c¸c loµi sèng thµnh ®µn nh­ c¸c loµi niÖc, cu xanh; c¸c loµi kiÕm ¨n trªn mÆt ®Êt dÔ bÞ b¾t b»ng bÉy nh­ c¸c loµi thuéc bé gµ; vµ c¸c loµi dÔ bÞ bu«n b¸n nh­ c¸c loµi s¸o hay vÑt.
Mèi ®e däa phæ biÕn thø hai ®èi víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña m¹ng l­íi c¸c VCQT lµ khai th¸c chän gç cñi ®­îc x¸c ®Þnh lµ vÊn ®Ò ë 45 VCQT t­¬ng ®­¬ng 71% tæng sè. Tuy nhiªn, khai th¸c chän gç cñi kh«ng bÞ x¸c ®Þnh lµ nghiªm träng ë bÊt cø VCQT nµo, minh häa thùc thÕ lµ ho¹t ®éng nµy cã xu h­íng g©y ra xuèng cÊp sinh c¶nh chø kh«ng g©y ra mÊt sinh c¶nh; tuy nhiªn nã cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn lµm mÊt sinh c¶nh, vÝ dô, qua viÖc lµm t¨ng nguy c¬ ch¸y rõng. Mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt tiÕp theo lµ th©m canh vµ më réng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ë ®©y bao gåm c¶ viÖc më réng diÖn tÝch canh t¸c n«ng nghiÖp. Mèi ®e däa nµy ®­îc x¸c ®Þnh ë 43 VCQT (67%) vµ nghiªm träng ë 5 VCQT (8%). C¸c VCQT bÞ ®e däa nhiÒu nhÊt bëi ho¹t ®éng më réng th©m canh n«ng nghiÖp lµ Hµ Tiªn, Kiªn L­¬ng vµ L¸ng Sen (VN003, VN005 vµ VN007); c¸c VCQT nµy cßn cã nh÷ng diÖn tÝch tr¶ng cá ngËp n­íc theo mïa réng lín hiÖn ®ang bÞ ®e däa nghiªm träng bëi viÖc c¶i t¹o thµnh ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp.
Ph¸t triÓn cë së h¹ tÇng vµ x©y dùng ®ª bao, kÌ ®Ëp, kªnh m­¬ng ®­îc x¸c ®Þnh lµ mèi ®e däa ®Õn tÝnh ®a d¹ng sinh häc ë 27 VCQT, t­¬ng ®­¬ng víi 43% tæng sè. Mèi ®e däa nµy ®Æc biÖt nghiªm träng kh«ng chØ do viÖc x©y dùng ®­êng x¸, ®Ëp n­íc vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c trùc tiÕp lµm mÊt sinh c¶nh mµ cßn v× chóng t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n x©m nhËp vµo vµ lËp khu d©n c­ míi ë c¸c vïng rõng, kÕt qu¶ lµ lµm t¨ng søc Ðp lªn tµi nguyªn thiªn nhiªn.
§èi víi c¸c VCQT lµ ®Êt ngËp n­íc, ngoµi c¸c mèi ®e däa do s¨n b¾n vµ th©m canh n«ng nghiÖp, c¸c mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt lµ trång rõng ngËp mÆn: 13 VCQT (21%), nu«i trång/®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n: 21 VCQT (33%) vµ c¸c ho¹t ®éng g©y nhiÔu lo¹n c¸c bÇy chim: 21 VCQT (33%). ViÖc trång rõng ngËp mÆn lªn c¸c b·i bïi gian triÒu ®ang båi lÊn vµ ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n lµ mèi ®e däa chÝnh ®èi víi nhiÒu VCQT ven biÓn do c¸c ho¹t ®éng nµy lµm mÊt ®i sinh c¶nh phï hîp cho c¸c loµi chim n­íc di c­.
H×nh 2: C¸c mèi ®e däa ®èi víi c¸c VCQT ë ViÖt Nam



C¸c ho¹t ®éng b¶o tån. Theo S¸ch th«ng tin c¸c khu b¶o vÖ hiÖn cã vµ ®Ò xuÊt ë ViÖt Nam24, 28 trong sè c¸c VCQT ë ViÖt Nam (44%) cã mét phÇn hay toµn bé diÖn tÝch n»m trong c¸c khu b¶o vÖ. §èi víi c¸c VCQT cßn l¹i, 18 vïng cã mét phÇn hay toµn bé diÖn tÝch n»m trong c¸c khu ®Ò xuÊt b¶o vÖ. VÒ mÆt diÖn tÝch, 850.784 ha (51%) trong m¹ng l­íi c¸c VCQT cña ViÖt Nam n»m trong c¸c khu b¶o vÖ ®· ®· ®­îc Nhµ n­íc chÝnh thøc c«ng nhËn, vµ thªm 465.670 ha (28%) n»m trong c¸c diÖn tÝch ®Ò xuÊt b¶o vÖ. Do ®ã, viÖc ®Ò xuÊt më réng hÖ thèng khu b¶o vÖ quèc gia ®Ó bao gåm c¸c vïng nµy ®ang ®îi ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, cïng víi viÖc t¨ng c­¬ng thùc thi quy chÕ qu¶n lý khu b¶o vÖ sÏ b¶o vÖ ®­îc tû lÖ lín m¹ng l­íi c¸c VCQT cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét phÇn ®¸ng kÓ cña m¹ng l­íi c¸c VCQT ch­a ®­îc n»m trong c¸c khu b¶o vÖ vµ c¸c khu ®Ò xuÊt b¶o vÖ. §èi víi mét sè khu trong sè nµy, cã thÓ t×m kiÕm mét c¸ch tiÕp cËn thay thÕ nµo kh¸c ®Ó b¶o tån ®a d¹ng sinh häc chø kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thµnh lËp khu b¶o vÖ. C¸c c¸ch tiÕp cËn nµy cã thÓ lµ viÖc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ë c¸c vïng rõng s¶n xuÊt vµ c¸c h×nh thøc b¶o tån trªn c¬ së céng ®ång.
Ngoµi c¸c kh¶o s¸t ®a d¹ng sinh häc vµ x©y dùng nghiªn cøu kh¶ thi, ®Õn nay ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng b¶o tån thùc tÕ ®­îc tiÕn hµnh ë 41 VCQT cña ViÖt Nam (65%). Trong sè 22 vïng cßn l¹i, mét sè ®ang thuéc sù qu¶n lý cña c¸c ban qu¶n lý rõng phßng hé nh­ c¸c VCQT B·i Båi vµ Ph­íc B×nh (VN001 vµ VN038), trong khi mét sè kh¸c ®ang thuéc sù qu¶n lý cña c¸c l©m tr­êng nh­ c¸c VCQT Tr­êng S¬n, Ya L«p vµ Kon Pl«ng (VN041, VN047 vµ VN049). Tuy viÖc khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¶i t¹o sinh c¶nh tù nhiªn ë c¸c vïng nµy ®Òu ®­îc kiÓm so¸t ë møc ®é nµo ®ã, nh­ng môc tiªu qu¶n lý cña c¸c vïng nµy kh«ng ph¶i lu«n phï híi víi c«ng t¸c b¶o tån ®a d¹ng sinh häc.
Trong c¸c phiÕu th«ng tin ®Òu cã tr×nh bµy kiÕn nghÞ qu¶n lý cho tõng VCQT. KiÕn nghÞ nghÞ qu¶n lý chung nhÊt ®èi víi hÇu hÕt c¸c VCQT lµ cÇn kiÓm so¸t s¨n b¾n, ®­îc ®Ò xuÊt ë 37 VCQT (59%). §iÒu nµy ph¶n ¸nh søc Ðp s¨n b¾n lµ mèi ®e däa nghiªm träng vµ phæ biÕn nhÊt ë c¸c VCQT. ViÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nhËn thøc m«i tr­êng ®­îc ®Ò xuÊt ë 27 VCQT (43%), t¨ng c­¬ng thùc hiÖn quy chÕ qu¶n lý khu b¶o vÖ ®­îc ®Ò xuÊt ë 25 VCQT (40%) vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu thªm, bao gåm c¶ gi¸m s¸t m«i tr­êng, ®­îc ®Ò xuÊt ë 22 VCQT (35%). T¹i c¸c VCQT lµ ®Êt ngËp n­íc, cã thªm hai kiÕn nghÞ kh¸c th­êng ®­îc ®Ò xuÊt lµ: kiÓm so¸t viÖc më réng vµ th©m canh nu«i trång thñy s¶n (t¹i 10 VCQT) vµ ng¨n chÆn viÖc trång rõng ngËp mÆn lªn c¸c sinh c¶nh tù nhiªn (t¹i t¸m VCQT). Cuèi cïng, tiÕn hµnh §¸nh gi¸ T¸c ®éng M«i tr­êng cho c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®­îc ®Ò xuÊt víi 12 VCQT (19%) ph¶n ¸nh mèi ®e däa do ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng g©y ra víi sè lín c¸c VCQT.
ViÖc b¶o tån tèi ­u ®èi víi m¹ng l­íi c¸c VCQT ë ViÖt Nam ®ßi hái cÇn cã nh÷ng nç lùc lång ghÐp cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan, tæ chøc liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn, trong ®ã cã c¸c c¬ quan trung ­¬ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¸c céng ®ång, víi sù hç trî cña c¸c nhµ tµi trî vµ c¸c tæ chøc Phi ChÝnh phñ. Më réng vµ cñng cè hÖ thèng c¸c khu b¶o vÖ quèc gia còng gãp phÇn b¶o vÖ phÇn lín c¸c VCQT. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i tiÕn hµnh thªm hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng bæ sung trong ®ã cã viÖc t¹o sù ñng hé cña c¸c bªn liªn quan víi viÖc b¶o tån c¸c VCQT, c¸c môc tiªu b¶o tån ph¶i ®­îc ®­a vµo c«ng t¸c quy ho¹ch ®èi víi c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt nh­ rõng b¶o vÖ vµ rõng s¶n xuÊt, vµ x©y dùng nh÷ng ho¹t ®éng b¶o tån cã tÝnh chÊt ®æi míi trªn c¬ së céng ®ång. Quan träng nhÊt, môc tiªu b¶o tån m¹ng l­íi c¸c VCQT ph¶i ®­îc lång ghÐp tèt vµo lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ n«ng nghiÖp, thñy s¶n vµ c¬ së h¹ tÇng, nh»m gi¶m thiÓu ¶nh h­ëng cña c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kh«ng phï hîp cã thÓ ®e däa ph¸ háng c¸c nç lùc b¶o tån ë c¸c vïng.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. BirdLife International (2001) Threatened birds of Asia: the BirdLife International Red Data Book. Cambridge, U.K.: BirdLife International.

2. Stattersfield, A. J., Crosby, M. J., Long, A. J. and Wege, D. C. (1998) Endemic Bird Areas of the World: priorities for biodiversity conservation. Cambridge, UK: BirdLife International.

3. Eames, J. C. and Tordoff, A. W. (in prep.) Recent records and a conservation status review of some threatened and near-threatened bird species in Vietnam.

4. IUCN (2000) 2000 IUCN Red List of Threatened Species. Gland and Cambridge: IUCN.

5. Mittermeier, R. A., Myers, N., Thomsen, G. A. B., Da Fonseca and Olivieri, S. (1998) Biodiversity hotspots and major tropical wilderness areas: approaches to setting conservation priorities. Conservation Biology 12: 516-520

6. Baltzer, M. C., Nguyen Thi Dao and Shore, R. G. eds. (2001) Towards a vision for biodiversity conservation in the Forests of the Lower Mekong Ecoregion Complex. Hanoi: WWF Indochina Programme.

7. Delacour, J. and Jabouille, P. (1931) Les oiseaux de l'Indochine française. 4 vols. Paris: Exposition Coloniale Internationale. (In French.)

8. Robson, C. R. (2000) A field guide to the birds of Thailand and South-East Asia. Bangkok: Asia Books.

9. Tirant, G. (1879) Les oiseaux de la Basse Cochin-Chine. Bulletin du Comite Agricole et Industriel de la Cochin-Chine 3(1): 73-174. (In French.)

10. Delacour, J. (1930) On the birds collected during the fifth expedition to French Indochina. Ibis 6: 564-599.

11. Delacour, J. and Jabouille, P. (1935) Oiseaux rares de l’Indochine. L’Oiseau R.f.O. 5:150.

12. Geissmann, T., Nguyen Xuan Dang, LormÐe, N. and Momberg, F. (2000) Vietnam primate conservation status review 2000. Part 1: gibbons. Hanoi: Fauna & Flora International, Indochina Programme.

13. Pham Nhat and Nguyen Xuan Dang (2000) Field guide to the key mammal species of Phong Nha-Ke Bang. Hanoi: Fauna & Flora International, Indochina Programme.

14. Stuart, B. L., van Dijk, P. P., and Hendrie, D. B. (2002) Photographic guide to the turtles of Thailand, Laos, Vietnam and Cambodia. Phnom Penh: Wildlife Conservation Society.

15. Nguyen Tien Hiep and Vidal, J. E. (1996) Flore du Cambodge, du Laos et du Vietnam, volume 28: Gymnospermae. Paris: Museum National d'Histoire Naturelle. (In French.)

16. Phan Ke Loc, Nguyen Tien Hiep and Averyanov, L. V. (1999) [Is there any news about limestone karst flora in Cao Bang province?] Pp 32-41 in: Le Sau ed. [Protection and sustainable development of forest and biodiversity in limestone areas of Vietnam.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

17. Tordoff, A. W., Vu Van Dung, Le Van Cham, Tran Quang Ngoc and Dang Thang Long (2000) A rapid field survey of five sites in Bac Kan, Cao Bang and Quang Ninh provinces: a review of the Northern Indochina Subtropical Forests Ecoregion. Hanoi: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute. (In English and Vietnamese.)

18. Osborn, T., Fanning, E. and Grindley, M. (2000) Pu Hoat proposed nature reserve: biodiversity survey and conservation evaluation. London: Society for Environmental Education.

19. Le Trong Trai, Le Van Cham, Bui Dac Tuyen, Tran Hieu Minh, Tran Quang Ngoc, Nguyen Van Sang, Monastyrskii, A. L. and Eames, J. C. (1999) A feasibility study for the establishment of Xuan Lien Nature Reserve, Thanh Hoa province. Hanoi: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute.

20. Grieser Johns, A. ed. (2000) Pu Mat: a biodiversity survey of a Vietnamese protected area. Vinh: Social Forestry and Nature Conservation in Nghe An Province.

21. Dang Ngoc Can and Nguyen Xuan Dang (1999) [Some biological and ecological characteristics of Musk Deer (Moschus berezovskii Flerov,1929) in Vietnam.] Pp 42-47 in: Le Sau ed. [Protection and sustainable development of forest and biodiversity in limestone areas of Vietnam.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

22. Anon. (1999) [Investment plan for Kon Cha Rang Nature Reserve, Gia Lai province.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

23. Duckworth, J. W. and Hedges, S. (2002) Tracking Tigers: a review of the status of Tiger, Asian Elephant, Gaur and Banteng in Vietnam, Lao, Cambodia and Yunnan (China), with recommendations for future conservation action. Hanoi: WWF Indochina Programme.



24. BirdLife International and the Forest Inventory and Planning Institute (2001) Sourcebook of existing and proposed protected areas in Vietnam. Hanoi, Vietnam: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute.




S¸ch h­íng dÉn c¸c Vïng Chim Quan träng ë ViÖt Nam


tải về 382.7 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   2   3




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương