1 ý nãi ®Õn t¸c phÈm cña C. M¸c "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ", xuÊt b¶n vµo th¸ng S¸u 1859 ë BÐc-lin xem C. M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Sù thËt, Hµ Néi, 1993, t

1 ý nãi ®Õn t¸c phÈm cña C.M¸c "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ", xuÊt b¶n vµo th¸ng S¸u 1859 ë BÐc-lin (xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Sù thËt, Hµ Néi, 1993, t.13, tr.8-225. -12.

2 ¡ng-ghen ®· kh«ng kÞp thùc hiÖn ý ®Þnh cña m×nh vÒ viÖc xuÊt b¶n cuèn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" cña C.M¸c víi t­ c¸ch lµ tËp IV cña bé "T­ b¶n". Cuèn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" ®· ®­îc C. Cau-xky xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 1905-1910, nh­ng trong ®ã cã c¶ mét lo¹t nh÷ng ®o¹n tho¸t ly khái b¶n th¶o cña t¸c gi¶ mét c¸ch tïy tiÖn, víi nh÷ng sù x¸o trén vµ c¾t xÐn. B¶n in míi cña cuèn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" ®· ®­îc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr­íc ®©y) thùc hiÖn vµo nh÷ng n¨m 1954-1961. Xem C.M¸c "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" "T­ b¶n", tËp IV, phÇn I (M¸t-xc¬-va, 1954), phÇn II (M¸t-xc¬-va, 1957), phÇn III (M¸t-xc¬-va, 1961). -15.

3 Trong sè rÊt nhiÒu quyÓn vë cã nh÷ng ghi chó cña M¸c vµo thêi kú ®ã, ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr­íc ®©y) ®· c«ng bè mét phÇn nh÷ng ghi chó cña M¸c lÊy tõ nh÷ng nguån tµi liÖu Nga. Xem "T­ liÖu cña M¸c vµ ¡ng-ghen", tËp XI (M¸t-xc¬-va, 1948), tËp XII (M¸t-xc¬-va, 1952), tËp XIII (M¸t-xc¬-va, 1955). -16.

4 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng Nga, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, xuÊt b¶n lÇn thø hai, M¸t-xc¬-va, 1961, t.21, tr. 180-194. -19.

5 ¡ng-ghen muèn nãi ®Õn bøc th­ cña Rèt-bÐc-tót göi I. Txe-le-r¬, viÕt ngµy 14 th¸ng Ba 1875 vµ ®­îc c«ng bè lÇn ®Çu tiªn n¨m 1879 trong tê t¹p chÝ ë Tuy-bin-ghen: "Zeitschrift für die gesammte Staatswissenschaft".

"Zeitschrift für die gesammte Staatswissenschaft" ("T¹p chÝ vÒ khoa häc qu¶n lý nhµ n­íc nãi chung") - t¹p chÝ kinh tÕ - chÝnh trÞ cña ph¸i tù do, xuÊt b¶n kh«ng liªn tôc nh÷ng n¨m 1844 - n¨m 1943 ë Tuy-bin-ghen. -19.

6 "Neue Rheinische Zeitung. Organ der Demokratie" ("B¸o míi TØnh Ranh. C¬ quan cña phong trµo d©n chñ") ®­îc xuÊt b¶n hµng ngµy ë Khuªn d­íi sù chñ biªn cña M¸c, tõ ngµy 1 th¸ng S¸u 1848 ®Õn ngµy 19 th¸ng N¨m 1849. Tham gia ban biªn tËp cßn cã ¡ng-ghen, V. V«n-ph¬, G. VÐc-th¬, Ph. V«n-ph¬, E. §ron-ke, Ph. Phlai-li-gr¸t vµ G. BuyÕc-ghÐc-x¬.

Lµ c¬ quan chiÕn ®Êu cña ph¸i v« s¶n trong phong trµo d©n chñ tê "Neue Rheinische Zeitung" ®· ®ãng vai trß gi¸o dôc quÇn chóng nh©n d©n, ®éng viªn quÇn chóng nh©n d©n ®Êu tranh chèng thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng. Nh÷ng bµi x· luËn x¸c ®Þnh lËp tr­êng cña tê b¸o vÒ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng §øc vµ c¸ch m¹ng ch©u ¢u nh÷ng n¨m 1848 - 1849, th­êng th­êng lµ do M¸c vµ ¡ng-ghen viÕt.

LËp tr­êng kiªn quyÕt vµ kh«ng khoan nh­îng cña tê b¸o, chñ nghÜa quèc tÕ chiÕn ®Êu cña nã, nh÷ng sù v¹ch trÇn vÒ mÆt chÝnh trÞ trªn c¸c trang cña tê b¸o nh»m chèng l¹i ChÝnh phñ Phæ vµ c¸c nhµ ®­¬ng côc ®Þa ph­¬ng ë Khuªn, - tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ngay tõ nh÷ng th¸ng ®Çu tån t¹i cña tê "Neue Rheinische Zeitung" ®· lµm cho tê b¸o bÞ b¸o chÝ cña giíi qu©n chñ phong kiÕn vµ giíi t­ s¶n tù do h·m h¹i còng nh­ bÞ chÝnh phñ truy lïng, sù h·m h¹i vµ sù truy lïng nµy t¨ng lªn ®Æc biÖt m¹nh mÏ tõ sau cuéc ®¶o chÝnh ph¶n c¸ch m¹ng ë Phæ vµo th¸ng M­êi mét - th¸ng Ch¹p 1848.

MÆc dï bÞ truy lïng vµ bÞ c¶nh s¸t g©y trë ng¹i, tê "Neue Rheinische Zeitung" vÉn dòng c¶m b¶o vÖ lîi Ých cña phong trµo d©n chñ c¸ch m¹ng, cña giai cÊp v« s¶n. Th¸ng N¨m 1849, trong hoµn c¶nh tæng tÊn c«ng cña thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng, ChÝnh phñ Phæ ®· ra lÖnh trôc xuÊt M¸c ra khái ranh giíi n­íc Phæ. ViÖc trôc xuÊt M¸c vµ sù khñng bè nh÷ng biªn tËp viªn kh¸c cña tê "Neue Rheinische Zeitung", lµ nguyªn nh©n ®×nh b¶n tê b¸o ®ã. Sè cuèi cïng cña "Neue Rheinische Zeitung", tøc lµ sè 301, in b»ng mùc ®á, ®· ra ®êi ngµy 19 th¸ng N¨m 1849.

Trong lêi tõ biÖt göi tíi nh÷ng ng­êi c«ng nh©n c¸c biªn tËp viªn cña tê b¸o tuyªn bè r»ng: "Lêi nãi cuèi cïng cña hä ë kh¾p mäi n¬i bao giê còng vÉn lµ: gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n!".

VÒ sù phª ph¸n trªn tê "Neue Rheinische Zeitung" ®èi víi lêi nãi vµ hµnh ®éng cña Rèt-bÐc-tót, xem: C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.5, tr.126, 127, 202, 344, 493, 500, 501; t.6, tr. 12-21.

7 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1987, t.4, tr.107-256. -21.

8 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.6, tr.537-576. -21.

9 I.K. Rodbertus. "Sociale Briefe an von Kirchmann. Dritter Brief: Widerlegung der Ricardo'schen Lehre von der Grundrente und Begründung einer neuen Rententheorie". Berlin, 1851, S.87. -22.

10 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1969, ph. II, tr.6. -23.

11 A. Smith. "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations". A new edition in four volumes. London, 1843, vol. I, p.131, 132. -23.

12 A. Smith. "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations". A new edition in four volumes. London, 1843, vol. I, p.134. -23.

13 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1965, ph.I, tr. 100. -24.

14 A. Smith. "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations". A new edition in four volumes. London, 1843, vol. I, p.172-173. -24.

15 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1965, ph. I, tr.104. -24.

16 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1965, ph. I, tr.100. -25.

17 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.733-739. -26.

18 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.828. -26.

19 "Anh thî v¸ giµy kú dÞ" - ®ã lµ c¸i tªn mµ t¸c gi¶ tËp s¸ch nhá "Some Illustrations of Mr. M'Culloch's Principles of Political Economy". Edinburgh, 1826, ®· ®Æt cho M¾c Cu-lèc. TËp s¸ch nhá nµy ®­îc xuÊt b¶n d­íi biÖt hiÖu lµ M.Mun-li-on; t¸c gi¶ cña nã lµ Gi.Uyn-x¬n. -27.

20 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", tiÕng Nga, M¸t-xc¬-va, 1961, ph. III, tr.222-223. -28.

21 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", tiÕng Nga, M¸t-xc¬-va, 1961, ph. III, tr.237-238. -28.

22 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1987, t.4, tr.151. -29.

23 I.K.Rodbertus-Jagetzow. "Briefe und socialpolitische Aufsätze". Herausgegeben von Dr.R. Meyer, Berlin, [1881] Bd.I. S.111. -34.

24 Xem chó thÝch 4. -35.

25 ý nãi ®Õn t¸c phÈm cña M¸c: "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" (Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1969, ph. II, ch. 8). -35.

26 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1969, ph. II. -37.

27 Xem C.M¸c. "T­ b¶n", tiÕng Nga, tËp III, ph. I vµ II. -37.

28 Nhan ®Ò nµy lµ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng céng s¶n Liªn X« (tr­íc ®©y) ®Æt. -41.

29 Xem C.M¸c. "T­ b¶n", tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn Bé, M¸t-xc¬-va, tËp I, phÇn thø b¶y. -57.

30 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.849-851. -67.

31 Xem [Bailey, Samuel] "A Critical Dissertation on the Nature, Measures, and Causes of Value; chiefly in Reference to the Writings of Mr. Ricardo and his Followers. By the author of Essays on the Formation and Publication of Opinions". London, 1825, p.72.-163.

32 Quèc gia ng­êi In-ca - mét quèc gia chiÕm h÷u n« lÖ tån t¹i tõ ®Çu thÕ kû XV ®Õn gi÷a thÕ kû XVI trªn l·nh thæ cña n­íc Pª-ru hiÖn nay; trong quèc gia ®ã cßn cã rÊt nhiÒu tµn tÝch cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû. -177.

33 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.519. -204.

34 "The Economist" ("Nhµ kinh tÕ") - mét t¹p chÝ Anh ra hµng tuÇn, viÕt vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, xuÊt b¶n ë Lu©n §«n tõ n¨m 1843; lµ c¬ quan cña giai cÊp ®¹i t­ s¶n c«ng nghiÖp. -208.

35 A. Smith. "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations". A new edition in four volumes. London, 1843, vol. II, p.249-252. -213.

36 J. Lalor. "Money and Morals: a Book for the Times". London, 1852, p.43, 44.

J.C.L. Simonde de Sismondi. Ðtudes sur l'Ðconomie politique". Tome I, Bruxelles, 1837, p.49 etc. -213.

37 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.875-886. -215.

38 J.B.Say. "TraitÐ d'Ðconomie politique". TroisiÌme Ðdition, Paris, 1817, tome II, p.433. -229.

39 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.799-801. -232.

40 Xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", tiÕng Nga, M¸t-xc¬-va, 1961, ph. III, tr.306-308. -240.

41 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.272-273. -240.

42 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.271. -241.

43 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr. 250-264. -249.

44 ë ®©y còng nh­ ë ®o¹n sau ®©y (tr.), M¸c trÝch dÉn b¶n b¸o c¸o cña R.P.Uy-li-am-x¬, ®¨ng trªn tê "Money Market Review" ("t¹p chÝ thÞ tr­êng tiÒn tÖ") ngµy 2 th¸ng Ch¹p 1867. -256.

45 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.306-309, 580-581. -260.

46 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.610, chó thÝch 191a. -261.

47 M¸c nghiªn cøu hÖ thèng tÝn dông t­ b¶n chñ nghÜa ë trong tËp III bé "T­ b¶n" (Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1994, t.25). -272.

48 ë ®©y, M¸c trÝch dÉn cuèn s¸ch cña A. P«-te-r¬ "Political Economy" its Objects, Uses, and Principles: considered wit Reference to the Condition of the American People". New York, 1841. Nh­ ng­êi ta thÊy râ qua lêi më ®Çu, phÇn lín cuèn s¸ch nµy chñ yÕu lµ in l¹i (cã nh÷ng chç söa ®æi cña A. P«-te-r¬) m­êi ch­¬ng ®Çu cuèn s¸ch cña Gi. Xc¬-rèp, cuèn "Principles of Political Economy", xuÊt b¶n t¹i Anh n¨m 1833. -278.

49 Trong b¶n th¶o, M¸c chØ râ sù sai lÇm cña mét ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n thêi gian l­u th«ng cña t­ b¶n nh­ vËy. Thêi gian chu chuyÓn trung b×nh trong ®o¹n trÝch dÉn ë ®©y (16 th¸ng) ®­îc tÝnh kÓ c¶ lîi nhuËn 7 1/2% cho mét tæng t­ b¶n lµ 50 000 ®«-la. NÕu kh«ng tÝnh ®Õn lîi nhuËn, th× thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n ®ã lµ 18 th¸ng. -279.

50 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.214-215. -280.

51 Trong nh÷ng tr­êng hîp M¸c kh«ng chØ râ sè trang t¸c phÈm cña A. XmÝt mµ «ng trÝch dÉn, th× sè trang ®ã ®­îc nªu trong ®o¹n ghi chó n»m trong dÊu ngoÆc vu«ng cña ban biªn tËp, theo sè trang cña b¶n: A. Smith. "An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations". A new edition in four volumes. London, 1843. -284.

52 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.302-303. -301.

53 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.858-862. -319.

54 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø hai. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, M¸t-xc¬-va, t.25, phÇn I, tr.219-223. -320.

55 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.876-879. -322.

56 M¸c muèn nãi ®Õn tËp I bé "T­ b¶n". Xem C.M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr. 309 chó thÝch 25. -336.

57 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.888-890. -338.

58 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø hai. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, M¸t-xc¬-va, t.25, phÇn I, ch­¬ng I-III. -338.

59 J. St. Mill. "Essays on some unsettled Questions of Political Economy". London, 1844, p.164. -339.

60 G. Ramsay. "An Essay on the Distribution of Wealth". Edinburgh, 1836, pp. 21 24. -339.

61 H. D. Macleod. "The Elements of Pilitical Economy", 1858, pp. 76-80. -339.

62 R. H. Patterson. "The Science of Finance. A practical Treatise". Edinburgh and London, 1868, p.129 -144. -339.

63 "Manava-Dharma-Sastra", hay nh÷ng ®¹o luËt Ma-nu, lµ mét bé luËt cña Ên §é thêi cæ, gåm nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh vÒ mÆt t«n gi¸o, ph¸p luËt vµ nghi lÔ, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña mçi mét ng­êi Hin-®u theo ®óng gi¸o lý cña ®¹o Bra-man. TruyÒn thèng Ên §é cho r»ng ng­êi so¹n ra ®¹o luËt Êy lµ Ma-nu, thuû tæ cã tÝnh chÊt thÇn tho¹i cña loµi ng­êi.

M¸c trÝch dÉn theo cuèn: "Manava-Dharma-Sastra, or the Institutes of Manu according to the gloss of Kulluka, comprising the indian System of duties, religious and civil", Third edition, Madras, 1863, p.281. -353.

64 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.376-385. -355.

65 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.441-453. -437.

66 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.799, 800-801. -453.

67 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.173. -501.

68 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.175-178. -502.

69 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.13, tr.148. -507.

70 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.880-885, 1058-1060. -522.

71 M¸c ph©n tÝch "BiÓu kinh tÕ" cña Kª-nª mét c¸ch tØ mØ h¬n trong cuèn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­" (xem C.M¸c. "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d­", q.I, t.I, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, 1973, tr.513-579. -527.

72 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.832-833. -528.

73 W. Roscher. "System der Volkswirtschaft, Band I: Die Grundlagen der Nationalokönomie". Dritte, vermehrte und verbesserte Auflage. Stuttgart und Augsburg, 1858. -545.

74 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.302-304. -580.

75 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.172-173. -606.

76 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.840-841. -642.

77 J.B.Say. "Lettres µ M. Malthus sur diffÐrents sujets d'Ðconomie politique, notamment sur les causes de la stagnation gÐnÐrale du commerce". Paris, 1820. -645.

78 Xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.23, tr.245-246. -703.

79 "Viªn thanh tra Brª-dÝch" ("Entspektor Brasig") lµ mét nh©n vËt trong nhiÒu t¸c phÈm cña nhµ v¨n hµi h­íc ng­êi §øc lµ Ph. Roi-t¬ (1810 - 1874). -704.

80 Häc viÖn Ph¸p - c¬ quan khoa häc cao nhÊt gåm mÊy ngµnh hay viÖn; tån t¹i tõ n¨m 1795. §e-xtuýt §ê T¬-ra-xi lµ viÖn sÜ ViÖn khoa häc ®¹o ®øc chÝnh trÞ. -714.

81 Thµnh ng÷ "©m nh¹c cña t­¬ng lai" cã tõ khi cuèn "T¸c phÈm nghÖ thuËt cña t­¬ng lai" cña nhµ so¹n nh¹c ng­êi §øc Ri-s¸c V¸c-n¬, ra ®êi n¨m 1850; nh÷ng ng­êi chèng l¹i c¸c quan ®iÓm cña R.V¸c-n¬ trong lÜnh vùc s¸ng t¸c ©m nh¹c ®· ®em l¹i cho thµnh ng÷ nµy mét ý nghÜa ch©m biÕm. -721.