Hình 6. Một số thiết bị tách nước từ phế thải chăn nuôi, bùn thải biogas
Hình 7. Tóm tắt qui trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ bùn thải biogas
3.3. Sản xuất phân hữu cơ từ phụ phẩm trồng trọt
Qui trình sản xuất phân hữu cơ từ bùn thải biogas được tóm tắt trong sơ đồ hình 8, gồm các công đoạn:
Hình 8. Tóm tắt qui trình sản xuất phân hữu cơ sinh học từ phụ phụ phẩm trồng trọt
Chuẩn bị nguyên liệu
Nguyên liệu sử dụng là các phụ phẩm trồng trọt, cỏ rác được băm nhỏ bằng dụng cụ thủ công hoặc thiết bị chuyên dụng tạo các sản phẩm dài 1 - 5 cm, được phơi héo và thu gom thành đống.
Chuẩn bị men ủ vi sinh vật
Dung dịch dinh dưỡng và chế phẩm vi sinh vật gồm 0,5 kg rỉ đường, 0,3 kg urê vào 50 lít nước sạch và 0,5 kg chế phẩm sử dụng cho 1 tấn nguyên liệu. Tưới đều g dịch và dung cuốc xẻng, cào trộn đều khối nguyên liệu. Trường hợp độ ẩm nguyên liệu chưa đạt 50%, có thể sử dụng lượng nước nhiều hơn. (dùng tay vắt, nước vừa rịn ra kẻ tay là vừa hoặc xác định bằng máy đo độ ẩm)
Nếu không có chế phẩm vi sinh vật, có thể sử dụng phân gia súc, gia cầm với liều lượng 20% so với tổng nguồn nguyên liệu, theo đó trộn đều nguyên liệu ủ với phân gia súc, gia cầm và tưới đều nước bảo đảm đạt độ ẩm 50%.
Tạo đống (khối) ủ
Dùng cuốc, xẻng đánh đống khối nguyên liệu ủ theo đúng khối lượng, hình dạng (hình chóp nón hoặc dạng luống hình chữ nhật). Tùy thuộc vào khối lượng hỗn hợp nguyên phụ liệu ủ mà quyết định chiều cao đống ủ, thường có chiều cao 1,2 - 1,5 m.
Che phủ khối ủ
Sau khi đánh đống xong, phải che đậy đống ủ bằng bạt nilông. Vào mùa đông, cần phải che đậy kỹ để nhiệt độ đống ủ được duy trì ở mức 40 - 500C.
Đảo trộn
Sau 7 - 10 ngày ủ, nhiệt độ đống ủ tăng lên khoảng 40 - 450C. Nhiệt độ này sẽ làm cho khối nguyên liệu ủ bị khô và không khí cần cho hoạt động của vi sinh vật cũng ít dần. Vì vậy, cứ khoảng 7 - 10 ngày, mở bạt ra để tiến hành kiểm tra, đảo trộn và nếu đống ủ khô thì bổ sung nước. Sau đó đậy bạt lại để tiếp tục ủ.
Ủ chín
Sau khi đảo trộn, nếu nhiệt độ khối ủ không tiếp tục tăng mà giảm dần, giữ khối ủ trong thời gian 1 tuần để ổn định thành phần, chất lượng phân ủ.
Tạo sản phẩm, đóng bao
Sản phẩm cuối cùng tạo ra là phân hữu cơ hữu cơ sinh học. Để tạo sản phẩm phân hữu cơ sinh học đồng đều về kích thước, sử dụng các thiết bị nghiền, sàng đảm bảo hạt phân ≤ 5,0mm. Trường hợp độ ẩm phân bón chưa đạt theo qui định, cần tiến hành phới hoặc sấy trên thiết bị chuyên dụng, trước khi nghiền sang. Đóng bao sản phẩm với khối lượng 25 hoặc 50kg trên thiết bị đóng bao chuyên dụng.
3.4. Kiểm tra chất lượng phân hữu cơ sinh học
Chỉ tiêu chất lượng chính của phân hữu cơ là hàm lượng chất hữu cơ và độ hoai mục của phân bón. Hàm lượng chất hữu cơ của phân bón được kiểm tra theo TCVN 9294:2012 và đạt tiêu chuẩn qui định với hàm lượng > 20%. Tỷ lệ C/N được tính dựa trên cơ sở hàm lượng carbon tổng số và hàm lượng N tổng số trong phân bón. Tỷ lệ C/N đạt tiêu chuẩn qui định khi C/N < 12 và được kiểm tra định tính bằng phương pháp đo nhiệt độ sản phẩm theo TCVN 7185: 2002. Cách tiến hành như sau:
Sử dụng nhiệt kế có mức đo nhiệt độ từ 00C đến 1000C, cắm sâu 50 cm đến 60 cm vào trong đơn vị bao gói có khối lượng không nhỏ hơn 10 kg. Sau 15 phút, đọc nhiệt độ lần thứ nhất.
Đo, ghi chép và theo dõi sự thay đổi về nhiệt độ trong thời gian 3 ngày liên tiếp, mỗi ngày đo một lần vào một thời điểm nhất định (nên đo vào 9 giờ đến 10 giờ). Phân hữu cơ sinh học bảo đảm độ chín khi nhiệt độ của đơn vị bao gói phân bón không thay đổi trong suốt thời gian theo dõi.
Độ hoai mục của phân bón hữu cơ cũng có thể xác định thông qua một số chỉ tiêu cảm quan như thành phần cơ giới: Mủn, tơi xốp; Màu sắc: Nâu đen; Mùi: Không còn mùi hôi.
Phần 4. SỬ DỤNG PHÂN BÓN HỮU CƠ
4.1. Sử dụng phân hữu cơ cải tạo đất trồng trọt
|
Loại đất sử dụng: đất bị thoái hóa, xói mòn, rửa trôi, đất xám bạc màu…
Liều lượng bón: 20-30 tấn/ha.
Cách bón đối với đất đang canh tác:
* Bước 1: Tính toán và chuẩn bị lượng phân bón hữu cơ sinh học.
* Bước 2: Cày xới đất.
* Bước 3: Sử dụng dụng cụ xúc để xúc và rải phân lên toàn bộ diện tích đất chuẩn bị gieo trồng hoặc sử dụng xe tải chở và rải phân lên toàn bộ diện tích.
Cách bón đối với đất bị thoái hóa, xói mòn:
* Bước 1: Cày xới để làm cho đất tơi xốp.
* Bước 2: Dùng xe chở phân hữu cơ sinh học để đổ đều phân trên toàn bộ diện tích cần cải tạo.
* Bước 3: Sử dụng xe kéo để kéo phân trải đều trên toàn bộ diện tích.
4.2. Sử dụng phân hữu cơ tại vườn ươm
4.2.1. Làm giá thể ươm cây
- Liều lượng: Tùy thuộc vào loại cây cần ươm, thành phần nguyên liệu có sẵn, tỷ lệ phân hữu cơ sinh học trong bầu đất 50-70%.
- Cách trộn giá thể:
+ Bước 1: Chuẩn bị túi bầu cho phù hợp với loại cây
+ Bước 2: Tính toán lượng phân hữu cơ sinh học cần bổ sung.
+ Bước 3: Chuẩn bị thành phần giá thể.
+ Bước 4: Trộn phân hữu cơ sinh học cùng với các nguyên liệu khác như xơ dừa, thuốc diệt nấm…đảm bảo theo đúng tỷ lệ đã xác định
+ Bước 5: Cho hỗn hợp vào túi bầu và trồng cây.
4.2.2. Bón lót cho cây con trong giai đoạn vườn ươm
Bón lót phân hữu cơ sinh học cho cây con ở giai đoạn vườn ươm
- Liều lượng: khoảng 1 kg/1 m2 (tùy thuộc vào từng loại đất, loại cây).
- Thời điểm bón: Bón lót trước khi cày lần cuối hoặc khi đã đánh luống.
- Cách bón: Trải đều phân lên mặt luống, đảo đều phân với đất, sau đó vét đất ở rãnh phủ lên mặt luống rồi gieo hạt giống.
4.3. Sử dụng phân hữu cơ bón cho cây trồng
- Đối tượng: Tất cả các loại cây trồng: cây rau, cây công nghiệp, cây lâm nghiệp, cây ăn quả, cây lương thực.
- Liều lượng
+ Căn cứ vào giống, đất, khí hậu, kỹ thuật trồng trọt, năng suất để xác định số lần bón và liều lượng phân bón.
+ Đối với cây lương thực: khi xây dựng qui trình bón phân cho cây lương thực cần quan tâm tới khả năng ảnh hưởng của cây trồng trước đến tình trạng dinh dưỡng có trong đất, liên quan tới đặc điểm sinh học, điều kiện khí hậu mà nó đã trải qua và tính chất của hệ thống nông nghiệp.
* Nếu cây trồng trước là cây bộ đậu hay cây có bộ rễ phát triển ở tầng đất nông hơn so với cây lương thực, có thể giảm lượng phân bón cho cây lương thực trồng sau.
* Thời tiết không thuận lợi hay sâu bệnh hại làm cho cây trồng trước sinh trưởng chậm, năng suất thấp có khả năng để lại chất dinh dưỡng trong đất nên có thể giảm lượng phân bón cho cây trồng ở vụ sau.
* Trồng cây lương thực trong hệ thống nông nghiệp hướng ngoại, lấy khỏi đồng ruộng không chỉ sản phẩm chính mà còn cả sản phẩm phụ thì cần phải bón phân nhiều hơn
+ Đối với cây công nghiệp lâu năm: Tổng lượng phân bón hàng năm cho cây thường thay đổi theo độ tuổi ở thời kỳ hình thành rễ và bộ khung cành lá, còn ở thời kỳ kinh doanh và thời kỳ già tổng lượng phân bón thay đổi theo năng suất.
- Cách bón: Có thể sử dụng để bón lót và bón thúc tùy theo từng loại cây trồng.
+ Cây rau: Bón lót toàn bộ hoặc bón thúc một phần.
+ Cây mía: Bón lót + Bón thúc.
Ví dụ liều lượng và cách sử dụng phân hữu cơ cho rau hữu cơ đượctổng hợp trong bảng 19.
Bảng 19. Hướng dẫn bón phân hữu cơ sinh học trong sản xuất rau hữu cơ
Thời gian bón
|
Liều lượng
(kg/ 500 m2)
|
Cách bón
|
Rau ăn lá
|
- Bón lót (trước khi trồng 5-7 ngày hoặc bón ngay khi làm đất xong): 70%.
- Bón thúc (sau khi trồng 7-10 ngày): bón toàn bộ lượng phân hữu cơ sinh học còn lại. |
600-800
| Bón theo hàng hoặc rãi đều phân trên mặt luống tùy theo từng loại rau, lấp đất lại rồi trồng. |
Rau ăn quả
|
- Bón lót (trước khi trồng 5-7 ngày hoặc bón ngay khi làm đất xong) bón 50%.
- Bón thúc:
+ Đợt 1 (sau khi trồng 7-10 ngày): bón 10% lượng phân.
+ Đợt 2 (sau khi trồng 20 ngày: bón 20%.
+ Đợt 3 (khi bắt đầu ra hoa): bón 20%.
|
800-1000
|
- Bón vào hốc, bón theo hàng hoặc rãi đều trên mặt luống tùy theo từng loại rau lấp đất lại rồi trồng.
- Bón xung quanh gốc rồi lấp đất lại
|
|
|
|
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
