* Về đối ngoại - Thời kì chiến tranh lạnh (1945 -1991) Chiến lược toàn cầu của Mĩ, được tuyên bố công khai trong diễn văn của Tổng thống H.Truman đọc trước Quốc hội Mĩ (3/1947), coi chủ nghĩa cộng sản là một nguy cơ và Mĩ có “sứ mệnh lãnh đạo thế giới tự do” chống lại nguy cơ đó.
Các đời tổng thoonngs của Mĩ đều có những học thuyết cụ thể với những tên gọi khác nhau, nhưng đều nhằm 3 mục tiêu:
- Một là: ngăn chặn, đẩy lùi tiến tới xóa bỏ CNCS trên phạm vi toàn thế giới;
- Hai là: đàn áp phong trào giải phóng dân tộc, phong trào công nhân và cộng sản quốc tế, phong trào chống chiến tranh, vì hòa bình, dân chủ trên thế giới.
- Ba là: khống chế, chi phối các nước đồng minh phụ thuộc vào Mĩ.
- Để thực hiện các mục tiêu trên, Mĩ sử dụng nhiều biện pháp khác nhau:
+ Thực hiện chiến lược toàn cầu, Mĩ ra sức thiết lập các liên minh quân sự, chạy đua vũ trang, khởi xướng cuộc chiến tranh lạnh, gây tình trạng đối đầu căng thẳng với Liên xô và các nước Xã hội chủ nghĩa.
+ Trực tiếp gây ra hoặc tiếp tay cho nhiều cuộc bạo loạn, đảo chính lật đổ ở nhiều nơi, tiêu biểu là cuộc Chiến tranh xâm lược Việt Nam ( 1945-1975) và dính líu vào cuộc chiến tranh ở Trung Đông.
+ Năm 1972, Mĩ điều chỉnh chiến lược toàn cầu, thực hiện chính sách hòa hoãn với hai nước lớn (Trung Quốc, Liên Xô) để chống lạo phong trào đấu tranh cách mạng của các dân tộc.
- Từ giữa những năm 80 (thế kỉ XX), trong xu thế đối thoại và hòa hoãn, mĩ và Liên Xô chính thức tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh (12/1989).
Thời kì sau chiến tranh lạnh. Sau khi tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh (1989) và trật tự thế giới hai cực Ianta tan rã (1991), chính quyền Mĩ đề ra Chiến lược Cam kết và Mở rộng với 3 mục tiêu:
+ Bảo đảm an ninh của Mĩ với lực lượng quân sự mạnh, sẵn sàng chiến đấu.
+ Tăng cường khôi phục và phát triển tính năng động và sức mạnh của nền kinh tế Mĩ.
+ Sử dụng khẩu hiệu thúc đẩy dân chủ để can thiệp vào công việc nội bộ của các nước.
- Mục tiêu bao trùm của nước Mĩ là muốn thiết lập trật tự thế giới “đơn cực”, trong đó Mĩ trở thành siêu cường duy nhất, đóng vai trò lãnh đạo thế giới. Nhưng trong tương quan lực lượng giữa các cường quốc, Mĩ không dễ gì thực hiện được tham vọng đó.
- Sự kiện 11/9/2001 là một đòn giáng nặng nề đối với nền an ninh của nước Mĩ, cho thấy nước Mĩ cũng rất dễ bị tổn thương và chủ nghĩa khủng bố sẽ là một trong những yếu tố dẫn đến sự thay đổi quan trọng trong chính sách đối nội và đội ngoại của Mĩ khi bước vào thế kỉ XXI.
Nhận xét: - Một nguyên tắc không thay đổi trong chiến lược toàn cầu của Mĩ từ 1945 đến nay là “luôn có một lực lượng quân sự mạnh” để thực hiện chiến lược toàn cầu của Mĩ; kết hợp sức mạnh về quân sự và viện trợ về kinh tế nhằm bá chủ thế giới.
- Xét về mặt bản chất, mục tiêu của chiến lược “ Cam kết và mở rộng” vẫn là tiếp nối của mục tiêu “ chiến lược toàn cầu” vì nó vẫn thể hiện và phục vụ cho tham vọng vươn lên chi phối, lãnh đạo thế giới của Mĩ trong bối cảnh lịch sử mới.
- Mĩ giương cao ngọn cờ “dân chủ” nhằm tập hợp lực lượng trong giai đoạn mới để can thiệp vào công việc nội bộ của các nước.
- Chính sách đối ngoại hiếu chiến của chính quyền Mĩ khiến Mĩ trở thành đối tượng của chủ nghĩa khủng bố ở khắp mọi nơi trên thế giới khi Mĩ bước vào thế kỉ XXI.
